PODAWANIE LEKÓW
PRZEZ UKŁAD
ODDECHOWY,
INHALACJE,
TLENOTERAPIA.
WSPOMAGANIE
ODKRZTUSZANIA
WYDZIELINY Z DRÓG
ODDECHOWYCH.

INHALACJA



Inhalacja to wdychanie gazów
oddechowych wraz z rozpylonymi w nich
środkami nawilżającymi (woda) lub
leczniczymi o działaniu miejscowym
(rozmiękczające śluz, hamujące przebieg
procesów zapalnych, rozszerzające
oskrzela, antybiotyki) lub ogólnym (np.
adrenalina, atropina).

Cele stosowania terapii
inhalacyjnej:



nawilżenie powietrza wdychanego;



nawilżenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli;



rozszerzenie oskrzeli;



zmniejszenie stanu zapalnego dróg
oddechowych;



rozrzedzenie wydzieliny z dróg oddechowych;



znieczulenie ogólne;



testy inhalacyjne na alergeny wziewne, np.
trawy, zboża.

Wskazania do terapii
inhalacyjnej:



tlenoterapia i oddychanie za pomocą

respiratora;



obturacyjne i przewlekłe schorzenia płuc;



ostre i przewlekłe stany zapalne dróg

oddechowych;



przygotowanie do gimnastyki

oddechowej i drenażu ułożeniowego;



profilaktyka niedodmy i zapalenia płuc;



rozpoznanie dychawicy oskrzelowej.

Powikłania i zagrożenia podczas
stosowania terapii inhalacyjnej:



zakażenie przez drobnoustroje

znajdujące się w zastosowanym sprzęcie

i przewodach;



zadziałanie leków na śluzówki oka;



skutki uboczne wynikające z działań

niepożądanych podanego leku, np. ostra

duszność, przyspieszona czynność serca,

niepokój, niemiarowość, zawroty głowy,

ogólny niepokój, mroczki przed oczami .

W terapii inhalacyjnej mamy do
wyboru następujące generatory
aerozoli:

Inhalatory tradycyjne:
a) wytwarzające parę (inhalacje ciepłe);
b) inhalatory elektryczne,

ultradźwiękowe, tlenowo-powietrzne,
dyszowe, tzw. nebulizatory (inhalacje
zimne).

Dozowniki ciśnieniowe.
Dozowniki proszkowe.



Wśród inhalatorów tradycyjnych
najczęściej stosowanymi są inhalatory
ultradźwiękowe . Wytworzone i skupione w
ognisko fale ultradźwiękowe powodują tzw.
fontanny akustyczne. Jeżeli energia
ultradźwiękowa jest dostatecznie duża, to z
zewnętrznej powierzchni fontanny odrywają
się cząstki leku i tworzą aerozol. Malutkie
cząsteczki leku osadzają się w płucach, co w
konsekwencji daje szybsze efekty i lepsze
rezultaty leczenia.

Inhalator ultradzwiękowy

Zasady stosowania
inhalatora



Przygotowanie sprzętu: inhalator, ustnik lub

maska, lek do inhalacji, rękawiczki, miska

nerkowata, lignina, worek na odpady.



Przygotowanie pacjenta: informacja i przebiegu

zabiegu, o konieczności oczyszczenia nosa, zdjęciu

okularów, nie stosowanie inhalacji bezpośrednio

przed lub po posiłku.



Inhalator ustawiamy w najbliższym obrębie

pacjenta, podajemy mu ustnik i prosimy aby

podczas zabiegu spokojnie i głęboko oddychał.

Podajemy mu również miskę nerkowatą i ligninę w

celu odksztuszania wydzieliny.



Po wyczerpaniu dawki leku wyłączamy inhalator,

porządkujemy sprzęt.

Dozowniki ciśnieniowe



Dozowniki ciśnieniowe - są najbardziej
znaną metodą wziewnego podawania
leków. Zawierają lek rozpuszczony w
sprężonym gazie nośnikowym. Spotyka
się wiele modeli, które najczęściej
można uruchomić palcem.

Dozowniki ciśnieniowe

Zasady stosowania dozownika
ciśnieniowego



Przed użyciem wstrząsnąć energicznie

inhalatorem, zdjąć kapturek osłonowy;



Zrobić wydech i objąć ustnik inhalatora

wargami;



Wraz z początkiem wdechu uwolnić aerozol

przez jednorazowe dociśnięcie metalowego

pojemnika;



Wykonać powolny, zdecydowany wdech

zaciągając się uwolnionym aerozolem;



Po zabiegu wypłukać usta;



Jeżeli pacjent ma trudności z koordynacją

tych czynności lub pacjentem jest dziecko

zaleca się stosowanie komory inhalacyjnej.

Dozowniki proszkowe



Dozowniki proszkowe (inhalatory
proszkowe) nie posiadają gazów nośnikowych.
Aerozol, będący zawiesiną cząstek w
powietrzu, jest wytwarzany przez wdech
chorego. Wśród inhalatorów proszkowych
wyróżniamy: rezerwuarowe (np. Turbohaler), w
których lek jest umieszczony w jednej
komorze, skąd następnie jest pobierany, oraz
inhalatory, w których dawki leku są już
dokładnie odmierzone i zamknięte w
hermetycznych przestrzeniach.

Dozowniki proszkowe

Zasady stosowania dozownika
proszkowego



Inhalatory tego typu zwalniają pacjenta z
przymusu koordynacji naciśnięcia
inhalatora z wdechem.



Po głębokim wydechu należy objąć
szczelnie i przytrzymać ustnik wargami,
po czym wykonać zdecydowany, głęboki
wdech.

TLENOTERAPIA



To zabieg leczniczy , polegający na
podawaniu choremu do oddychania powietrza
atmosferycznego wzbogaconego w tlen lub
czysty tlen. Tlen jest lekiem, powinien wiec
być podawany w określonych dawkach i z
reguły na zlecenie lekarskie. Nie dotyczy to
stanów nagłych, których ma prawo na
podstawie własnej oceny stanu pacjenta,
podać tlen doraźnie lub stosować tlenoterapię
ciągłą pod warunkiem uzyskania tytułu
specjalistki w dziedzinie pielęgniarstwa.

Cele podania tlenu:



wzbogacenie wdychanego powietrza
odpowiednią dawką tlenu w celu
ułatwienia choremu oddychania;



zwiększenie ciśnienia cząstkowego tlenu
we krwi w celu uniknięcia niedoboru
tlenu w tkankach
(hipoksji).

Wskazania do podawania
tlenu:



niewydolność wentylacyjna płuc;



utrudnienie dyfuzji tlenu z pęcherzyków

płucnych;



zmniejszona ilość hemoglobiny;



niewydolność i zwolnienie krążenia;



zaburzenia wymiany gazowej na poziomie

komórkowym;



ostre stany zagrożenia życia, tj. wstrząs,

zator tętnicy płuc, nagłe zatrzymanie

krążenia , zawał serca.

Zagrożenia podczas
podawania tlenu



Wybuch, pożar;



Pogorszenie samopoczucia, ból za

mostkiem, zaburzenia charakteru

oddechu łącznie z jego zatrzymaniem

(nadmierne natlenienie);



Wysychanie błony śluzowej dróg

oddechowych;



Uszkodzenie płuc na skutej toksycznego

działania tlenu.

Metody tlenoterapii

1. Bierna - tlen jest wdychany dzięki

zachowanej wydolnej wentylacji chorego.

2. Czynna - tlen (lub mieszanina

oddechowa) wtłaczany jest do dróg
oddechowych i pęcherzyków płucnych
przy pomocy oddechu wymuszonego
(oddech zastępczy).

Kaniula nosowa



Podawanie tlenu przez cewnik
wprowadzony do jamy nosowej. Cewnik
perforowany na końcu wprowadza się
przez nozdrze zewnętrzne na głębokość
1-3 cm. Tlen podawany z szybkością do
3 l/min pozwala zapewnić stężenie tlenu
w mieszaninie oddechowej do 30% i
zwiększyć saturację o około 15-20%.

Cewnik tlenowy

Kaniule (tzw. wąsy)
wprowadzone do
przewodów
nosowych, służące
do podawania
tlenu

Maska twarzowa bez regulacji
stężenia



Podawanie tlenu przez maskę twarzową
bez regulacji stężenia. Maski twarzowe z
tworzywa sztucznego dostępne w
różnych rozmiarach, posiadają otwory
boczne, przez które wypływa nadmiar
tlenu. Przy dopływie tlenu z szybkością
do 5 l/min metoda ta zapewnia stężenie
0

2

w mieszaninie oddechowej do 50%.

Maska twarzowa bez

możliwości
regulacji stężenia
gazów w
mieszaninie
oddechowej

Maska twarzowa z regulacją
stężenia



Podawanie tlenu przez maskę twarzową z
regulacją stężenia. Maska twarzowa z
regulacją stężenia tlenu posiada zwężkę
zasysającą powietrze, stąd zapewnia określone
stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej (w
granicach 25-33%). Stosowana jest w leczeniu
przewlekłej niewydolności oddechowej, w
której zbyt duże stężenie tlenu doprowadza do
hipowentylacji (zmniejszenie napędu
oddechowego w wyniku zmniejszonego
pobudzania chemoreceptorów obwodowych,
co doprowadza do wzrostu PaC0

2

).

Maska twarzowa

zaopatrzona w
zwężkę (Z)
umożliwiającą
regulację stężenia
tlenu w
mieszaninie
oddechowej (O

2

-

dopływ czystego
tlenu).

Maska twarzowa z workiem i
zastawką



Podawanie tlenu przez maskę twarzową

z workiem oddechowym i zastawką.

Worek oddechowy stanowi zbiornik, z

którego pobierany jest tlen podczas

wdechu, wydech następuje natomiast do

otoczenia przez zastawkę

jednokierunkową. Maska taka umożliwia

uzyskanie 100% stężenia tlenu w

mieszaninie oddechowej i stosowana jest

w leczeniu ostrego niedotlenienia.

Maska twarzowa z

workiem
oddechowym (W) i
zastawką (O

2

-

dopływ czystego
tlenu)

Budka głowowa



Podawanie tlenu przez budkę głowową.

Do wykonanej z przezroczystego

tworzywa budki głowowej, która nakrywa

głowę dziecka, skierowany jest dopływ

tlenu z prędkością 3-8 l/min. Zapewnia to

dostarczenie dobrze tolerowanej przez

dziecko mieszaniny gazów zawierającej

tlen w stężeniu do 70%. Niektóre modele

budek posiadają pojemnik na lód

ochładzający mieszaninę oddechową.

Budka głowowa

służąca do
tlenoterapii u
niemowląt i dzieci
w wieku
poniemowlęcym.

Układy anestezjologiczne do
podawania tlenu



Metodę tę często stosuje się u dzieci
zaintubowanych lub z tracheostomią.
Najczęściej jest używany układ
Jacksona i Reesa, zapewniający
stężenie tlenu odpowiadające stężeniu w
dopływającej mieszaninie. W razie
potrzeby układ ten można stosować do
prowadzenia oddechu zastępczego.

Układ oddechowy

Jacksona i Reesa z
workiem oddechowym

Worek samorozprężalny



Podawanie tlenu do worka

samorozprężalnego. Tlen podawany jest

przez zastawkę wdechową, jego stężenie

regulowane jest natomiast długością

dołączonej do worka samorozprężalnego

karbowanej rury (alternatywnie można

przyłączyć worek oddechowy). W czasie

resuscytacji obowiązuje zasada

stosowania jak największego stężenia

tlenu do oddychania (100%).

Worek samorozprężalny

przystosowany do
wentylacji mieszaniną
wzbogaconą w tlen (O

2

- miejsce podłączenia
dopływu czystego
tlenu; R - rura
karbowana, której
długość determinuje
zawartość tlenu w
mieszaninie gazów)

Tracheostomia



Tlenoterapia przez tracheostomię . Filtry
lub nawilżacze zakładane na wylot rurki
tracheostomijnej zaopatrzone są w
rurkę, która pozwala dołączyć dopływ
tlenu. W ten sposób można zwiększyć
stężenie wdychanego tlenu do około
30%, zależnie od szybkości przepływu
tlenu.

Rurka łącznikowa

służąca do podawania
tlenu przez rurkę
tracheostomijną

Zasady podawania tlenu



Sprawdzenie zlecenia lekarskiego,
przygotowanie potrzebnego sprzętu;



Sprawdzenie źródła tlenu: sprawdzenie
zaworu tlenu, połączenie drenu z
reduktorem, sprawdzenie poziomu wody
destylowanej w nawilżaczu;



Zadbanie o bezpieczeństwo w obrębie
łóżka chorego;

Zasady podawania tlenu



Przed zastosowaniem leczenia tlenem polecamy

pacjentowi oczyszczenie nosa;



Zakładamy zgodnie ze zleceniem cewnik bądź

maskę tlenową;



Ustawiamy mały przepływ, aby pacjent się

przyzwyczaił do tlenu;



Mocujemy cewnik lub maskę tak aby nie

przeszkadzała pacjentowi;



Ustawiamy szybkość przepływu w zależności od

zlecenia: przez cewnik 2-4 l/min, kaniulę 4-8

l/min, prostą maskę 5-10 l/min, maskę częściowo

zwrotną 10-15 l/min, układ Reesa do 25 l/min.



Po zabiegu uporządkowanie sprzętu,

monitorowanie stanu pacjenta.

Wspomaganie odksztuszania
wydzieliny z dróg
oddechowych

Do metod wspomagania odkrztuszania

wydzieliny z dróg oddechowych
zaliczamy:



Oklepywanie i opukiwanie klatki
piersiowej;



Efektywny kaszel

Cel wspomagania
odkrztuszania



Mechaniczne rozluźnienie wydzieliny w
drogach oddechowych;



Ułatwienie jej przemieszczania i
wydalania z drzewa oskrzelowego;

Wskazania



pacjenci narażeni na powikłania ze
strony układu oddechowego (np. długo
leżący, po zabiegach operacyjnych);



pacjenci z chorobami układu
oddechowego;



kobiety rodzące;



osoby w wieku geriatrycznym

Przeciwwskazania



Zawał mięśnia sercowego w ostrym
okresie;



Urazy czaszkowo-mózgowe;



Krwotok mózgowy;



Urazy klatki piersiowej;



Podejrzenie zatoru naczyń krwionośnych;



Założony rozrusznik serca.

Oklepywanie



Jest jedną z technik masażu klasycznego o

mocnym działaniu bodźcowym,

powodującym przekrwienie tkanek.



Dłoń podczas oklepywania jest lekko

zgięta, ze złączonymi palcami i kciukiem,

kształtem przypominając ”łódkę”.



Między klatką piersiową pacjenta a dłonią

znajduje się przestrzeń wypełniona

powietrzem, która przeniesiona podczas

uderzenia na klatkę piersiową powoduje jej

drganie.

Oklepywanie



Ruch dłoni wychodzi z nadgarstka;



Czynność wykonuje się przez kilka minut
– liczba powtórzeń i serii zależy od stanu
zdrowia pacjenta.



Oklepuje się obie połowy płuc od
podstawy do szczytu, pomijając okolice
nerek i kręgosłupa;

Wstrząsanie (opukiwanie)



W przypadku wstrząsania dłoń jest zgięta w
ten sam sposób co w oklepywaniu, ale
palce dłoni nie są złączone, lecz
rozstawione.



Miejsce przyłożenia opuszków palców do
klatki piersiowej to przestrzenie
międzyżebrowe.



Podczas wstrząsania ruchy drgania są
przenoszone na klatkę piersiową i narządy
wewnątrz niej.

Ćwiczenie efektywnego kaszlu



Pokasływanie i wypowiadanie na
wydechu litery „r” jest nazywane
skutecznym, efektywnym kaszlem.



Powoduje on szybkie zmiany ciśnienia
powietrza w oskrzelach i w rezultacie ich
drgania oraz przesuwanie się wydzieliny
w górę dróg oddechowych.