OSTRE STANY W UROLOGII

ANDRZEJ PARADYSZ

Klinika Urologii w Zabrzu
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
w Katowicach

OSTRE STANY W UROLOGII

1.

1.

zatrzymanie moczu

zatrzymanie moczu

2.

2.

kolka nerkowa

kolka nerkowa

3.

3.

krwiomocz

krwiomocz

4.

4.

zespół ostrej moszny

zespół ostrej moszny

5.

5.

urazy

urazy

6.

6.

priapizm

priapizm

1.

ZATRZYMANIE MOCZU

PRZYCZYNY



łagodny rozrost
stercza (BPH)



rak stercza



zwężenie cewki



kamica cewki



uraz cewki



zastawka cewki
tylnej



nowotwór
pęcherza



krwiomocz
(tamponada)



kamica pęcherza



atonia wypieracza



dysfunkcja
neurogenna

a) Cewnikowanie pęcherza moczowego - przygotowanie

•Środek dezynfekcyjny

•Rękawice jałowe

•Cewnik dopęcherzowy

•Żel urologiczny

•Strzykawka z płynem do
wypełnienia balonu

•Worek na mocz

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE

a) Cewnikowanie pęcherza moczowego - wykonanie

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE

a) Nelatona;

b) Couvelaire'a;

c) Tiemanna;

d) Malecota;

e) Pezzera;

f) Foley'a

a) Cewnikowanie pęcherza moczowego – rodzaje cewników

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE

b) Wytworzenie cystostomii nadłonowej – wskazania i przygotowanie

•opór w cewce podczas
cewnikowania
•urazy cewki moczowej
•stałe (długotrwałe)
odprowadzenie moczu
•atonia wypieracza
•ciało obce w cewce
moczowej
•krwawienie z cewki
moczowej

1. Badanie fizykalne: określenie

miejsca wkłucia, ocena innych
patologii

2. Kontrola USG: ocena

wypełnienia pęcherza,
wykluczenie zmian
nowotworowych pęcherza,
wykluczenie tętniaka aorty

3. Przygotowanie znieczulenia

skóry

4. Sprawdzenie sprawności

zestawu do cystostomii

Wskazania:

Przygotowanie:

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE

b) Wytworzenie cystostomii nadłonowej – sprzęt i wykonanie

1. ZATRZYMANIE MOCZU

POSTĘPOWANIE



Skóra podbrzusza myta jest

preparatem odkażającym.



Potwierdzenie aspiracją moczu



znieczulenie nasiękowe

podbrzusza – w

odległości około 3-4 cm od

spojenia łonowego w linii

pośrodkowej ciała



Nacięcie skóry



Wprowadzenie trokaru z

cewnikiem cystostomijnym.



Umocowanie cewnika

balonem lub podszycie

b) Wytworzenie cystostomii nadłonowej – procedura

Untitled_WMV V9.wmv

2. KOLKA NERKOWA

Nagły ból trzewny lędźwiowo -

brzuszny związany z górnym
piętrem układu moczowego,
będący wynikiem
wzmożonego napięcia
mięśniowego miedniczki
lub/i moczowodu

2. KOLKA NERKOWA

PRZYCZYNY



Kamica (moczowodu, miedniczki)



Przeszkoda podmiedniczkowa

(zwężenie moczowodu)



Nowotwory (nerki, miedniczki,

moczowodu, pęcherza)



Wady moczowodu



Wady naczyniowe



Stany zapalne



Inne

2. KOLKA NERKOWA

OBJAWY



Jednostronny ból okolicy

lędźwiowej promieniujący do

pachwiny



Dodatni objaw Goldflama



symptomatologia

autonomiczna (wymioty,

nudności, wzdęcie brzucha,

pocenie)



brak zależności od ruchów

ciała



reakcja na środki rozkurczowe

2. KOLKA NERKOWA

DIAGNOSTYKA



USG



rtg przeglądowe



CT

2. KOLKA NERKOWA

RÓŻNICOWANIE



dyskopatia



półpasiec



choroba wrzodowa



zapalenie trzustki



niedrożność



schorzenia
ginekologiczne



zapalenie wyrostka



zapalenie pęcherzyka



skręt kątnicy



ropień
podprzeponowy



zawał serca



tętniak

2. KOLKA NERKOWA

LECZENIE



Leki rozkurczowe i p/bólowe (pyralgina,

Leki rozkurczowe i p/bólowe (pyralgina,

papaweryna, skopolamina, buscopan,

papaweryna, skopolamina, buscopan,

spasmofen, vegantalgin)

spasmofen, vegantalgin)



Niesterydowe leki p/zapalne (diclofenac,

Niesterydowe leki p/zapalne (diclofenac,

ketoprofen)

ketoprofen)



Alfa-blokery (poza wskazaniami)

Alfa-blokery (poza wskazaniami)



Uderzenia wodne, ciepłe okłady i kąpiele

Uderzenia wodne, ciepłe okłady i kąpiele

2. KOLKA NERKOWA

LECZENIE

NIE STOSOWAĆ:

Morfiny



hamuje perystaltykę moczowodów



powoduje skurcz zwieraczy

2. KOLKA NERKOWA

HOSPITALIZACJA



Nawroty kolki nerkowej



Znacznego stopnia poszerzenie układu
kielichowo - miedniczkowego / moczowodu



Gorączka



Bezmocz (obustronna kamica moczowodów)



Jedyna czynna nerka

3. KRWIOMOCZ

POJĘCIE

Obecność krwi w moczu

dostrzegalna gołym okiem

Wymaga wszczęcia

postępowania

diagnostycznego, mającego na

celu wykrycie źródła

powodującego krwawienie.

Jego źródłem może być każdy

odcinek układu moczowego

3. KRWIOMOCZ

PRZYCZYNY



wady wrodzone układu
moczowego



Stany zapalne



Przyczyny nefrologiczne



Kamica układu
moczowego



Urazy, ciała obce



Stany zapalne



Zmiany popromienne

Nowotwory!!!

•nowotwór pęcherza

•nowotwór moczowodu

•nowotwór miedniczki

•nowotwór miąższu
nerki

•rak stercza

Przeszkoda
podpęcherzowa

•łagodny rozrost stercza
(BPH)

•zwężenie cewki

3. KRWIOMOCZ

POSTĘPOWANIE

1.

Cewnikowanie pęcherza

2.

Płukanie pęcherza

3.

Przy masywnym

krwiomoczu ze skrzepami i

spadkiem hematokrytu –

hospitalizacja

Przeciwwskazane wytworzenie cystostomii

do czasu określenia przyczyny.

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

POJĘCIE

Zespół objawów, na który

składają się ból jądra,
obrzęk i zaczerwienienie
moszny.

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

PRZYCZYNY

a.

skręt jądra (lub przyczepków)

b.

zgorzel Fourniera

c.

uraz

d.

zapalenie jądra i najądrza

e.

zakażony wodniak jądra

f.

przepuklina mosznowa

Wymagana pilna
interwencja
urologiczna

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

SKRĘT JĄDRA

obrót jądra wokół długiej osi

powrózka nasiennego, zwykle w
kierunku do wewnątrz, prowadzący
do niedokrwienia i ostatecznie
martwicy narządu. Najczęściej
występuje w okresie dojrzewania
15 - 20 r.ż i u dzieci do 3 r.ż.

a) Skręt jądra:

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

SKRĘT JĄDRA



Nagły, jednostronny ból moszny o stałym charakterze, nie

związany z pozycją ciała



zazwyczaj bez gorączki



często dolegliwości poprzedzone są wysiłkiem fizycznym lub

urazem



moszna jest powiększona i przekrwiona, jądro tkliwe i żywo

bolesne;



podwyższone położenie jądra



objaw Prehna (unoszenie skręconego jądra - nasilenie bólu)



objaw Brunzela ( silnie bolesny obrzęk zawartości moszny

przy wysokim poprzecznym ustawieniu jądra)



BADANIE USG DOPPLER: brak przepływu

a) Skręt jądra - objawy

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

SKRĘT JĄDRA

Potwierdzony skręt jądra Pilna operacja!!!

a) Skręt jądra - leczenie

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

ZGORZEL FOURNIERA

Ciężkie martwicze zakażenie prącia i/lub moszny

o piorunującym przebiegu. Może szerzyć się na
powięź jamy brzusznej.

Śmiertelność do 80%.

Pilna operacja!!!

b) Zgorzel Fourniera:

4. ZESPÓŁ OSTREJ MOSZNY

ZGORZEL FOURNIERA

b) Zgorzel Fourniera:

5. URAZY

PODZIAŁ

a.

Urazy nerek i moczowodów

b.

Urazy pęcherza
moczowego

c.

Urazy cewki moczowej

d.

Uraz męskich narządów
płciowych

5. URAZY

NERKA

10% wszystkich urazów jamy brzusznej

I.

Krwiak podtorebkowy;

II.

Pęknięcie miąższu bez
zacieku moczu; Krwiak
pozaotrzewnowy, bez
zacieku moczu

III.

Pęknięcie wnikające do
rdzenia nerki bez
uszkodzenia UKM, bez
zacieku moczu

IV.

Pęknięcia uszkadzające UKM
z umiarkowanym
krwotokiem. Zaciek moczu.

V.

Rozkawałkowanie nerki;
Uszkodzenie szypuły
naczyniowej; Oderwanie
szypuły naczyniowej.

a) Urazy nerek - klasyfikacja

5. URAZY

NERKA

a) Urazy nerek - postępowanie

Krwinkomo

cz bez

wstrząsu

Krwinkomo

cz z

wstrząsem

Krwiomocz

z

wstrząsem

Pilne TK

Pilna

operacja

TK z

kontrastem

Operacja

Leczenie

zachowawc

ze

5. URAZY

PĘCHERZ MOCZOWY



zamknięte (pęknięcia) - skutek tępych urazów

okolic podbrzusza.
Są następstwem:
złamań kości miednicy mniejszej
rozejściem spojenia łonowego
złamaniami jednego z ramion kości łonowych.

Najczęściej powstają przy wypełnionym pęcherzu.



otwarte (zranienia) - są skutkiem ran kłutych,

ciętych i postrzałów miednicy, podbrzusza lub

okolic krocza.

W większości przypadków współistnieją z

uszkodzeniami innych narządów miednicy i

jamy brzusznej.

b) Urazy pęcherza moczowego - podział

5. URAZY

PĘCHERZ MOCZOWY

Objawy:



Ból podbrzusza



„Ostry brzuch”



Intensywny krwiomocz

b) Urazy pęcherza moczowego – objawy i leczenie

Postępowanie:

•

Badanie
fizykalne

•

Badania
obrazowe
(cystografia, TK
z kontrastem,
MRI)

•

Kwalifikacja do
zabiegu/leczeni
a
zachowawczego

5. URAZY

CEWKA MOCZOWA

Przyczyny:



jatrogenne



złamania kości w obrębie
miednicy, tępe urazy
krocza (np. upadek z
wysokości, kopnięcie).



urazy penetrujące



wprowadzenie ciał
obcych

c) Urazy cewki moczowej – przyczyny i objawy

Objawy:

•Ból krocza

•Krwawienie z cewki

•Zatrzymanie moczu

•Krwawy bezmocz

5. URAZY

CEWKA MOCZOWA

1.

Pamiętaj: krwawienie z cewki + niedrożność cewki
podczas próby cewnikowania -> NIE CEWNIKUJ
NA SIŁĘ!

2.

Zatrzymanie moczu -> cystostomia

3.

Badanie per rectum

4.

Leczenie urologiczne

c) Urazy cewki moczowej - postępowanie

5. URAZY

MĘSKIE NARZĄDY PŁCIOWE

Najczęściej są to urazy mechaniczne lub termiczne. Zdarzają się

dość rzadko. Są następstwem wypadków przy pracy,

niecodziennych zachowań seksualnych.

Urazy prącia:

•

Otwarte:

Rozerwanie

wędzidełka

Uszkodzenie skóry

prącia

Oskalpowanie prącia
Urazowa amputacja

prącia

•

Zamknięte:

Stłuczenie prącia
Złamanie prącia
Zwichnięcie prącia
Załupek

Urazy moszny:

•

Otwarte:

Oskalpowanie/uszkodzenie skóry moszny
Uszkodzenie osłonki białawej jądra
Urazowa amputacja jądra

•

Zamknięte:

Stłuczenie moszny
Pęknięcie osłonki białawej jądra

d) Urazy męskich narządów płciowych - podział

5. URAZY

MĘSKIE NARZĄDY PŁCIOWE



Ocena rozległości urazu



Tamowanie krwawienia



Leczenie wstrząsu



Pilna interwencja urologiczna

d) Urazy męskich narządów płciowych -
postępowanie

6. PRIAPIZM

DEFINICJA I OBJAWY

Długotrwały (powyżej 4 h), bolesny wzwód

członka, który nie jest związany z pobudzeniem
seksualnym.

Wzwód nie obejmuje ciała gąbczastego i żołędzi.
Priapizm jest także jednym z objawów urazu

kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

6. PRIAPIZM

POSTĘPOWANIE

Priapizm typu niskoprzepływowego:



zimny prysznic, okłady z lodu - odruchowy skurcz

tętnic;



forsowny bieg, wbieganie po schodach - odruchowy

skurcz tętnic;



leczenie przeciwbólowe



Leczenie urologiczne - Aspiracja krwi z ciał jamistych

i przepłukanie ich solą fizjologiczną; iniekcje leków o

działaniu α-adrenomimetycznym do ciał jamistych;

leczenie chirurgiczne.

Priapizm typu wysokoprzepływowego: nie ma ryzyka

martwicy

1.

Mija samoistnie w 60%.

2.

Leczenie zachowawcze (okłady z lodu, leki p.bólowe)

3.

Wybiórcza embolizacja uszkodzonej tętnicy.

Dziękuję za uwagę!!!