ZABURZENIA

ZABURZENIA

MIESIĄCZKOWANIA

MIESIĄCZKOWANIA

Dr n. med. Izabela Gasińska – Drozdowska

Dr n. med. Izabela Gasińska – Drozdowska

Klinika Ginekologii II Katedry Ginekologii i Położnictwa

Klinika Ginekologii II Katedry Ginekologii i Położnictwa

Akademii Medycznej we Wrocławiu

Akademii Medycznej we Wrocławiu

Kierownik Kliniki

Kierownik Kliniki

Dr habil.n.med.Marian St.Gabryś prof.nadzwyczajny

Dr habil.n.med.Marian St.Gabryś prof.nadzwyczajny

CYKL JAJNIKOWY

CYKL JAJNIKOWY

Definicja: okresowe cykliczne zmiany w

Definicja: okresowe cykliczne zmiany w

jajniku od menarche do menopauzy

jajniku od menarche do menopauzy

•Hormony gonadotropowe /FSH, LH/
( sterownie c. jajnikowym)

•Dwufazowy

Faza dojrzewania pęcherzyka

Faza ciałka żółtego

CYKL MIESIĄCZKOWY

CYKL MIESIĄCZKOWY

Definicja: okresowe cykliczne
zmiany w błonie śluzowej
macicy od menarche do
menopauzy

•Hormony steroidowe
jajnika /E

2

, P/

Faza krwawienia –
miesiączka

Faza odnowy

Faza wzrostu

Faza wydzielnicza

KRWAWIENIE MIESIĄCZKOWE

KRWAWIENIE MIESIĄCZKOWE

•W następstwie przebytego jajeczkowania

JEDYNE FIZJOLOGICZNE KRWAWIENIE Z MACICY

JEDYNE FIZJOLOGICZNE KRWAWIENIE Z MACICY

TERMINY ODNOSZĄCE SIĘ

TERMINY ODNOSZĄCE SIĘ

DO

DO

KRWAWIENIA MIESIĄCZKOWEGO

KRWAWIENIA MIESIĄCZKOWEGO

•Menarche – pierwsza miesiączka

•Menopauza – ostatnia miesiączka

•Menstruatio praecox- przedwczesne
miesiączkowanie

•Menstruatio tarda – opóźnione
miesiączkowanie

•Amenorrhoea primaria – pierwotny
brak miesiączki

MIESIĄCZKA

MIESIĄCZKA

•Częstość występowania

•Czas trwania

•Nasilenie krwawienia

PRZYCZYNY KRWAWIEŃ

PRZYCZYNY KRWAWIEŃ

Z DRÓG RODNYCH

Z DRÓG RODNYCH

•Czynnościowe – miesiączka

•Dyshormonalne

•Krwawienie związane z ciążą

•Organiczne

•Jatrogenne

JAKO WIEK GRANICZNY WYSTĄPIENIA MENARCHE

JAKO WIEK GRANICZNY WYSTĄPIENIA MENARCHE

PRZYJMUJE SIĘ 18 r. ż.

PRZYJMUJE SIĘ 18 r. ż.

JEŻELI MENARCHE NIE POJAWIA SIĘ MIĘDZY

JEŻELI MENARCHE NIE POJAWIA SIĘ MIĘDZY

16 – 18 r.ż.

16 – 18 r.ż.

AMENORRHOEA PRIMARIA

AMENORRHOEA PRIMARIA

ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA

ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA

/PRZYCZYNY/

/PRZYCZYNY/

•Zaburzenia w układzie podwzgórze-przysadka mózgowa-jajnik

•Zaburzenia czynności innych gruczołów wydzielania wewnętrznego
/tarczyca, nadnercza/

•Choroby narządów i układów

•Niedobory żywieniowe i witaminowe

•Leczenie

PODZIAŁ Z.M.

PODZIAŁ Z.M.

NA PODSTAWIE OBJAWÓW KLINICZNYCH

NA PODSTAWIE OBJAWÓW KLINICZNYCH

•Nieprawidłowa częstość miesiączki

•Nieprawidłowy przebieg

•Krwawienie dodatkowe w cyklu dwufazowym

•Krwawienie z powodu przetrwałego pęcherzyka

•Brak miesiączki

NIEPRAWIDŁOWA CZĘSTOŚĆ KRWAWIEŃ

NIEPRAWIDŁOWA CZĘSTOŚĆ KRWAWIEŃ

•Rzadkie miesiączki /oligomenorrhoea/

•Częste miesiączki /polymenorrhoea/

POLIMENORRHOEA

POLIMENORRHOEA

przyczyny

przyczyny

•Skrócenie fazy dojrzewania pęcherzyka jajnikowego

•Skrócenie fazy ciałka żółtego

•Cykle bezowulacyjne

NIEPRAWIDŁOWA OBFITOŚĆ KRWAWIEŃ

NIEPRAWIDŁOWA OBFITOŚĆ KRWAWIEŃ

•Skąpe miesiączki /hypomenorrhoea/

•Obfite miesiączki /hypermenorrhoea/

DODATKOWE KRWAWIENIA

DODATKOWE KRWAWIENIA

W CYKLU DWUFAZOWYM

W CYKLU DWUFAZOWYM

•Krwawienia przedmiesiączkowe

•Krwawienia pomiesiączkowe

•Krwawienia międzymiesiączkowe /okołoowulacyjne/

CZYNNOŚCIOWE KRWAWIENIA

CZYNNOŚCIOWE KRWAWIENIA

PRZY

PRZY

PRZETRWAŁYM PĘCHERZYKU JAJNIKOWYM

PRZETRWAŁYM PĘCHERZYKU JAJNIKOWYM

BRAK

BRAK

MIESIĄCZKI

MIESIĄCZKI

/AMENORRHOEA/

/AMENORRHOEA/

•Fizjologiczny

przed menarche

podczas ciąży

podczas laktacji

po menopauzie

• Patologiczny

BRAK MIESIĄCZKI

BRAK MIESIĄCZKI

•Pierwotny /w 2/3 zaburzenia organiczne/

•Wtórny / zaburzenia czynnościowe/

PODZIAŁ AMENORRHOEA

PODZIAŁ AMENORRHOEA

W ZALEŻNOŚCI OD REAKCJI

W ZALEŻNOŚCI OD REAKCJI

ENDOMETRIUM NA GESTAGENY

ENDOMETRIUM NA GESTAGENY

I ESTROGENY

I ESTROGENY

•Brak miesiączki pierwszego stopnia

•Brak miesiączki drugiego stopnia

PODZIAŁ AMENORRHOEA

PODZIAŁ AMENORRHOEA

W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA

W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA

GONADOTROPIN

GONADOTROPIN

•Hipogonadotropowy i eugonadotropowy

•Hipergonadotropowy

PODZIAŁ AMENORRHOEA

PODZIAŁ AMENORRHOEA

W ZALEŻNOŚCI

W ZALEŻNOŚCI

OD MIEJSCA WYSTĘPOWANIA

OD MIEJSCA WYSTĘPOWANIA

ZABURZEŃ

ZABURZEŃ

•Psychika

•Podwzgórze

•Przysadka

•Jajniki

•Macica /błona śluzowa/

•Wolne drogi odpływu krwi
miesiączkowej

AMENORRHOEA

AMENORRHOEA

WG MIEJSCA WYSTĘPOWNIA

WG MIEJSCA WYSTĘPOWNIA

ZABURZEŃ

ZABURZEŃ

•Ośrodkowy brak miesiączki

Podwzgórzowy

Z hiperprolaktynemii

Przysadkowy

•Obwodowy brak
miesiączki

Gonadalny

Maciczny

Pochwowy

• Zaburzenia innych układów wydzielania wewnętrznego

PIERWOTNY BRAK MIESIĄCZKI

PIERWOTNY BRAK MIESIĄCZKI

•Chromosomalne wady rozwojowe

•Niedorozwój lub brak narządu

PRZYCZYNY AMENORRHOEA

PRZYCZYNY AMENORRHOEA

SECUNDARIA

SECUNDARIA

•Zaburzenia układu podwzgórze – przysadka

•Zaburzenia czynności jajników

•Wtórne zmiany w obrębie macicy, szyjki
macicy, pochwy

•Choroby innych gruczołów wydzielania
wewnętrznego

PODWZGÓRZOWY BRAK

PODWZGÓRZOWY BRAK

MIESIĄCZKI

MIESIĄCZKI

/STRES PSYCHICZNY/

/STRES PSYCHICZNY/

•Jadłowstręt psychiczny

•Poporodowy

•Ciąża urojona

•Idiopatyczny

•Po antykoncepcji
hormonalnej

•Guzy mózgu

•Procesy zapalne

•Pourazowy

HIPERPROLAKTYNOWY BRAK MIESIĄCZKI

HIPERPROLAKTYNOWY BRAK MIESIĄCZKI

•Wtórny brak miesiączki

•Cykle bezowulacyjne

•Niewydolność ciałka żółtego

•Mlekotok

•Wspólne występowanie B.M. oraz mlekotoku:

 +guz przysadki /z. Forbesa-Albrighta/

 po porodzie /z. Chiariego -Frommela/

 postać idiopatyczna / z. Argonz-del-Castillo/

PRZYSADKOWY BRAK

PRZYSADKOWY BRAK

MIESIĄCZKI

MIESIĄCZKI

/WTÓRNY/

/WTÓRNY/

•Guzy przysadki

•Procesy zapalne i pourazowe w przysadce

•Zespół Sheehana

•Stan po wycięciu przysadki

BRAK MIESIĄCZKI Z PRZYCZYN OBWODOWYCH

BRAK MIESIĄCZKI Z PRZYCZYN OBWODOWYCH

/GONADALNY/

/GONADALNY/

•Dysgenezja gonad /brak tkanki rozrodczej 45, X /

•Dysgenezja jajników /niewydolna tkanka rozrodcza 47, XXX/

•Niedorozwój jajników/zmniejszona ilość wydolnej tkanki rozrodczej/

•PCO

•Zespół oporności na androgeny /z. feminizujących jąder/

•Guzy jajników i stany zapalne

PIERWOTNY NIEDOROZWÓJ JAJNIKÓW

PIERWOTNY NIEDOROZWÓJ JAJNIKÓW

/

/

OBRAZ KLINICZNY/

OBRAZ KLINICZNY/

•Opóźnione pokwitanie

•Pierwotny brak miesiączki

•Wtórny brak miesiączki /klimacterium praecox/

OBWODOWO UWARUNKOWANY BRAK MIESIĄCZKI

OBWODOWO UWARUNKOWANY BRAK MIESIĄCZKI

•Zarośnięcie błony dziewiczej /atresia hymenalis/

•Zarośnięcie pochwy

•Brak pochwy

•Zarośnięcie szyjki macicy

•Zarośnięcie i zrosty w jamie trzonu macicy

•Niedorozwój macicy

•Brak lub szczątkowa macica

•Niemy cykl /cryptomenorrhoea/

PRZYCZYNA AMENORRHOEA PRIMARIA

PRZYCZYNA AMENORRHOEA PRIMARIA

•Chromosomalne zaburzenia rozwojowe

•Wady rozwojowe narządów płciowych

•Zaburzenia czynności układu podwzgórze – przysadka

•Oporność narządów docelowych na androgeny

•Choroby innych gruczołów wydzielania wewnętrznego

BOLESNE MIESIĄCZKOWANIE

BOLESNE MIESIĄCZKOWANIE

/DYSMENORRHOEA, ALGOMENORRHOEA/

/DYSMENORRHOEA, ALGOMENORRHOEA/

•Pierwotne

•Wtórne

ALGOMENORRHOEA

ALGOMENORRHOEA

/

/

PRZYCZYNY ORGANICZNE/

PRZYCZYNY ORGANICZNE/

•Endometrioza

•Mięśniaki macicy

•Stany zapalne

•Zwężenia szyjki macicy

•Utrwalone tyłozgięcie macicy

•Wady macicy

•Niedorozwój macicy

ALGOMENORRHOEA

ALGOMENORRHOEA

/PSYCHICZNO-CZYNNOŚCIOWE/

/PSYCHICZNO-CZYNNOŚCIOWE/

•Zwiększona synteza prostaglandyn

Źle układające się życie płciowe, rodzinne, zawodowe

Partnerskie problemy

Niespełniona chęć posiadania dziecka

ALGOMENORRHOEA

ALGOMENORRHOEA

/ZABURZENIA STATYKI/

/ZABURZENIA STATYKI/

•Rozluźnienie aparatu podporowego i wzmacniającego
/miednicę, kręgosłup/

•Nasilenie istniejących zmian organicznych

ALGOMENORRHOEA

ALGOMENORRHOEA

/LECZENIE/

/LECZENIE/

•Leki hamujące syntezę prostaglandyn

Indometacyna

Ibuprofen

Kwas acetylosalicylowy

Gestageny

•Blokada jajeczkowania

•Stan ciąży rzekomej /w przyp. niedorozwoju macicy/

•Psychoterapia

REGULACYJNY BRAK MIESIĄCZKI

REGULACYJNY BRAK MIESIĄCZKI

•Wrodzony zespół nadnerczowo-płciowy

•Nabyty – popokwitaniowy zespół nadnerczowo-płciowy

•Zespół Cushinga

•Choroba Addisona

•Niedoczynność lub nadczynność tarczycy

•Cukrzyca