SOCJOLOGIA ORGANIZACJI

I ZARZĄDZANIA

dr Andrzej Postawa sdb

Studium Nauk Humanistycznych

andrzej.postawa@pwr.wroc.pl

ISTOTA KIEROWANIA,
ZARZĄDZANIA I
ORGANIZACJI



Griffin R. W., 2005: Podstawy zarządzania organizacjami,

Warszawa.



Koźmiński A. i Jemielniak D., 2008: Zarządzanie. Teoria i

praktyka, Warszawa.



Stoner J. A. F., Freeman R. E. i Gilbert D. R., 2001: Kierowanie,

Warszawa.



Burchart D., Haber A., Kuczyńska M., 2000: Wprowadzenie do

zarządzania, Gliwice.



Jaki jest podział korzyści i przywilejów
w organizacji?



Kto, o czym i o kim decyduje?



Kto, komu, w jakiej sprawie i jak
podlega?



Kto, za co i za kogo odpowiada oraz w
jaki sposób?



Kto, co i od kogo wie oraz jak ma tę
wiedzę wykorzystać?

Grupa społeczna

Luther
Gulick

kierowanie jako dziedzina wiedzy,

która dąży do zrozumienia, dlaczego i w
jaki sposób ludzie współpracują, aby
osiągnąć określone cele i zwiększyć
użyteczność systemów współdziałania
między ludźmi.

Luther
Gulick

kierowanie jako dziedzina wiedzy,

która dąży do zrozumienia, dlaczego i w
jaki sposób ludzie współpracują, aby
osiągnąć określone cele i zwiększyć
użyteczność systemów współdziałania
między ludźmi.

Henry M. Boettinger

kierowanie jest sztuką, a więc twórczym

porządkowaniem chaosu
organizacyjnego

Luther
Gulick

kierowanie jako dziedzina wiedzy, która

dąży do zrozumienia, dlaczego i w jaki
sposób ludzie współpracują, aby osiągnąć
określone cele i zwiększyć użyteczność
systemów współdziałania między ludźmi.

Henry M. Boettinger

kierowanie jest sztuką, a więc twórczym

porządkowaniem chaosu organizacyjnego

Michel Crozier

- wiedza i sztuka zarazem

Zarządzanie wg

Griffina



zestaw działań (planowanie,
organizowanie, podejmowanie decyzji,
przewodzenie, kontrolowanie)



skierowanych na zasoby (rzeczowe,
finansowe, ludzkie, informacyjne)



i wykorzystywanych z zamiarem
osiągnięcia celów organizacji w sposób
sprawny i skuteczny

Kierowanie wg Stonera



planowanie,



organizowanie,



przewodzenie (motywowanie),



kontrolowanie działalności członków
organizacji



i wykorzystanie wszystkich jej zasobów
dla osiągnięcia celów organizacji

ORGANIZACJA

Pojęcie „organizacja" pochodzi od

łacińskiego słowa organum
oznaczającego pierwotnie narzędzie, a
następnie narząd, czyli część
organizmu żywego

ORGANIZACJA

Pojęcie „organizacja” pochodzi od

łacińskiego słowa organum

oznaczającego pierwotnie narzędzie, a

następnie narząd, czyli część

organizmu żywego

organizacja:= wyodrębniona z

otoczenia całość ludzkiego działania,

mającą określoną strukturę

skierowaną na osiągnięcie jakiegoś

celu lub celów

znaczenia terminu
„organizacja”



rzeczowe (instytucjonalne) - całość złożona z ludzi
wyposażonych w środki rzeczowe (aparatura); 

konkretne instytucje, (przedsiębiorstwa,
stowarzyszenia, partie czy też zespoły pracownicze)

znaczenia terminu
„organizacja”



rzeczowe (instytucjonalne) - całość złożona z ludzi

wyposażonych w środki rzeczowe (aparatura); 

konkretne instytucje, (przedsiębiorstwa,

stowarzyszenia, partie czy też zespoły pracownicze)



atrybutowe (strukturalne) - cecha (własność)

przedmiotów złożonych (np. instytucji) – sposób jej

wewnętrznego zorganizowania (niedoorganizowania,

przeorganizowania, dezorganizacji itp.). Odnosząc w tym

znaczeniu organizację do przedsiębiorstwa mamy na

myśli strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa.

znaczenia terminu
„organizacja”



rzeczowe (instytucjonalne) - całość złożona z ludzi

wyposażonych w środki rzeczowe (aparatura); 

konkretne instytucje, (przedsiębiorstwa,

stowarzyszenia, partie czy też zespoły pracownicze)



atrybutowe (strukturalne) - cecha (własność)

przedmiotów złożonych (np. instytucji) – sposób jej

wewnętrznego zorganizowania (niedoorganizowania,

przeorganizowania, dezorganizacji itp.). Odnosząc w tym

znaczeniu organizację do przedsiębiorstwa mamy na

myśli strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa.



czynnościowe - stanowiące rodzaj działania

zorganizowanego, skierowanego na osiągnięcie

określonych celów; (czynność organizowania, np.:

zorganizowanie wycieczki, konferencji, sprawnego

funkcjonowania firmy itp.)

podstawowe własności
organizacji



Celowość - istnienie celu ogólnego
oraz dążenie do realizacji celów
ważnych dla całości.

podstawowe własności
organizacji



Celowość - istnienie celu ogólnego
oraz dążenie do realizacji celów
ważnych dla całości.



Złożoność - wielość różnorodnych
części składających się na całość.

podstawowe własności
organizacji



Celowość - istnienie celu ogólnego
oraz dążenie do realizacji celów
ważnych dla całości.



Złożoność - wielość różnorodnych
części składających się na całość.



Odrębność - wyodrębnienie celów i
struktury całości z otoczenia, a
jednocześnie powiązanie z otoczeniem
tych celów i struktury.

Struktura organizacji

określa zasady podziału zadań, władzy,

odpowiedzialności i informacji -
architektura organizacji

Struktura organizacji

określa zasady podziału zadań, władzy,

odpowiedzialności i informacji -
architektura organizacji



wyznacza kształt jej powiązań z
otoczeniem,

Struktura organizacji

określa zasady podziału zadań, władzy,

odpowiedzialności i informacji -
architektura organizacji



wyznacza kształt jej powiązań z
otoczeniem,



określa sposób jej istnienia w
środowisku,

Struktura organizacji

określa zasady podziału zadań, władzy,

odpowiedzialności i informacji -
architektura organizacji



wyznacza kształt jej powiązań z
otoczeniem,



określa sposób jej istnienia w
środowisku,



wytycza schematy współpracy

typy struktur
organizacyjnych

funkcjonalne (budowane z odrębnych

pionów organizacyjnych), np. badania i

rozwój, zaopatrzenie, produkcja, transport i

logistyka, sprzedaż…

typy struktur
organizacyjnych

funkcjonalne (budowane z odrębnych

pionów organizacyjnych), np. badania i

rozwój, zaopatrzenie, produkcja, transport i

logistyka, sprzedaż…

procesowo-zadaniowe - realizują wspólnie

procesy (o charakterze stałym) i zadania (o

charakterze doraźnym)

typy struktur
organizacyjnych

funkcjonalne (budowane z odrębnych

pionów organizacyjnych), np. badania i

rozwój, zaopatrzenie, produkcja, transport i

logistyka, sprzedaż…

procesowo-zadaniowe - realizują wspólnie

procesy (o charakterze stałym) i zadania (o

charakterze doraźnym)

macierzowe - próba połączenia struktury

funkcjonalnej z procesową lub zadaniową

typy struktur
organizacyjnych

funkcjonalne (budowane z odrębnych

pionów organizacyjnych), np. badania i

rozwój, zaopatrzenie, produkcja, transport i

logistyka, sprzedaż…

procesowo-zadaniowe - realizują wspólnie

procesy (o charakterze stałym) i zadania (o

charakterze doraźnym)

macierzowe - próba połączenia struktury

funkcjonalnej z procesową lub zadaniową

rozproszone - sieciowe (rozbicie wielkich

organizacji formalnych na małe)

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

1. wierzchołek strategiczny - naczelne

kierownictwo przedsiębiorstwa:
centralizacja, czyli podejmowanie
decyzji na jak najwyższym szczeblu

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

1. wierzchołek strategiczny - naczelne

kierownictwo przedsiębiorstwa:
centralizacja, czyli podejmowanie
decyzji na jak najwyższym szczeblu

małe organizacje (np. piekarnia, zakład

samochodowy

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

2. „szczebel średni” - kierownicy

mniejszych jednostek

struktura dywizjonalna: poszczególne

oddziały mają duży zakres autonomii
(podlegają centrali ale co dzień są
kierowane przez menedżerów średniego
szczebla)

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

2. „szczebel średni” - kierownicy

mniejszych jednostek

struktura dywizjonalna: poszczególne

oddziały mają duży zakres autonomii
(podlegają centrali ale co dzień są
kierowane przez menedżerów średniego
szczebla) – np. IBM

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

3. rdzeń operacyjny - pracownicy

wykonawczy (gdy percepcja ich roli
profesjonalnej nadaje im wysoki
społeczny status). Zadania wykonywane
przez pracowników wymagają
specjalistycznej wiedzy i umiejętności -

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

3. rdzeń operacyjny - pracownicy

wykonawczy (gdy percepcja ich roli
profesjonalnej nadaje im wysoki
społeczny status). Zadania wykonywane
przez pracowników wymagają
specjalistycznej wiedzy i umiejętności -
wyższe uczelnie, szpitale.

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

4. Technostruktura - pracownicy,

którzy tworzą standardy wykonania
pracy dla pozostałych. Większość
czynności pracownika określa ściśle
opisana procedura a kierownicy nie
mogą odstępować od wyznaczonej im
rutyny

Struktura jako wypadkowa gry o

władzę

Mintzberg H., 1983: Structure in Fives.
Designing Effective Organizations, New York.

4. Technostruktura - pracownicy, którzy

tworzą standardy wykonania pracy dla
pozostałych. Większość czynności
pracownika określa ściśle opisana
procedura a kierownicy nie mogą
odstępować od wyznaczonej im rutyny

McDonalds