DIETA CUKRZYCOWA

DIETA CUKRZYCOWA

Maria Urbańska gr.4b

Maria Urbańska gr.4b

Barbara Tynior gr.4b

Barbara Tynior gr.4b

Anna Jasiewicz gr.7b

Anna Jasiewicz gr.7b

Definicja:

Definicja:



Jest to zespół zaburzeń

Jest to zespół zaburzeń

polegających na nieprawidłowej

polegających na nieprawidłowej

regulacji metabolizmu

regulacji metabolizmu

węglowodanów, białek i lipidów.

węglowodanów, białek i lipidów.

Najbardziej typową biochemiczną

Najbardziej typową biochemiczną

cechą cukrzycy jest przewlekła

cechą cukrzycy jest przewlekła

hiperglikemia, wynikająca z

hiperglikemia, wynikająca z

bezwzględnego lub względnego

bezwzględnego lub względnego

niedoboru insuliny.

niedoboru insuliny.

Podział cukrzycy (wg ADA -

Podział cukrzycy (wg ADA -

American Diabetes

American Diabetes

Association, 1997 r.)

Association, 1997 r.)



cukrzyca pierwotna:

cukrzyca pierwotna:

-

-

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 1

(dawniej zwana

(dawniej zwana

insulinozależną ) - 15 - 20%

insulinozależną ) - 15 - 20%

wszystkich chorych na cukrzycę

wszystkich chorych na cukrzycę

-

-

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2

(dawniej zwana

(dawniej zwana

insulinoniezależną ) - 80 - 85%

insulinoniezależną ) - 80 - 85%

wszystkich chorych na cukrzycę

wszystkich chorych na cukrzycę



cukrzyca wtórna:

cukrzyca wtórna:

skojarzona z innymi chorobami i

skojarzona z innymi chorobami i

zespołami

zespołami

(typu 3) - stanowi 2 - 3%

(typu 3) - stanowi 2 - 3%

wszystkich postaci cukrzycy

wszystkich postaci cukrzycy

należą tu:

należą tu:

-

-

genetycznie uwarunkowane zaburzenia

genetycznie uwarunkowane zaburzenia

działania insuliny

działania insuliny

choroby wewnątrzwydzielniczej części

choroby wewnątrzwydzielniczej części

trzustki (zapalenie trzustki,

trzustki (zapalenie trzustki,

hemochromatoza )

hemochromatoza )

-

-

cukrzyce wtórne do endokrynopatii

cukrzyce wtórne do endokrynopatii

(zespół Cushinga, akromegalia,

(zespół Cushinga, akromegalia,

nadczynność tarczycy)

nadczynność tarczycy)

-

-

cukrzyca polekowa ( tiazydy, leki

cukrzyca polekowa ( tiazydy, leki

sterydowe)

sterydowe)

-

postacie cukrzycy

postacie cukrzycy

autoimmunologicznej

autoimmunologicznej

-

zespoły genetyczne niekiedy związane

zespoły genetyczne niekiedy związane

z cukrzycą (zespół Downa, zespół

z cukrzycą (zespół Downa, zespół

Wolframa )

Wolframa )

Etiologia:

Etiologia:



Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 1

J

J

est spowodowana zniszczeniem

est spowodowana zniszczeniem

komórek beta wysp trzustkowych,

komórek beta wysp trzustkowych,

prowadzącego zwykle do

prowadzącego zwykle do

bezwzględnego niedoboru insuliny.

bezwzględnego niedoboru insuliny.

Dzielimy ją na:

Dzielimy ją na:

-

-

powstałą na tle immunologicznym

powstałą na tle immunologicznym

-

-

idiopatyczną

idiopatyczną

 

 



Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2

Charakteryzuje się współistniejącą, o różnym

Charakteryzuje się współistniejącą, o różnym

stopniu nasilenia, zmniejszoną wrażliwością

stopniu nasilenia, zmniejszoną wrażliwością

tkanek obwodowych na działanie insuliny

tkanek obwodowych na działanie insuliny

(insulinooporność) .

(insulinooporność) .

-jest heterogenna - od przewagi

-jest heterogenna - od przewagi

insulinooporności do przewagi niedoboru

insulinooporności do przewagi niedoboru

insuliny.

insuliny.

-Może występować :

-Może występować :

a)

a)

bez otyłości

bez otyłości

b)

b)

skojarzona z otyłością (dotyczy >75%

skojarzona z otyłością (dotyczy >75%

chorych)

chorych)

C

C

zęsto współwystępują inne cechy zespołu

zęsto współwystępują inne cechy zespołu

insulinoporności jak:

insulinoporności jak:

nadciśnienie, dyslipidemia

nadciśnienie, dyslipidemia

M

M

odel żywienia osób z

odel żywienia osób z

cukrzycą

cukrzycą

Przede wszystkim powinien opierać

Przede wszystkim powinien opierać

się na zasadach racjonalnego

się na zasadach racjonalnego

żywienia osób zdrowych- dieta

żywienia osób zdrowych- dieta

cukrzycowa powinna zawierać

cukrzycowa powinna zawierać

wszystkie składniki pokarmowe

wszystkie składniki pokarmowe

-

-

węglowodany, białka, tłuszcze,

węglowodany, białka, tłuszcze,

witaminy i składniki mineralne

witaminy i składniki mineralne

w

w

odpowiednich proporcjach i

odpowiednich proporcjach i

ilościach

ilościach

.

.

GŁÓWNE CELE DIETY

GŁÓWNE CELE DIETY

STOSOWANEJ W CUKRZYCY:

STOSOWANEJ W CUKRZYCY:



Osiągnięcie i utrzymanie

Osiągnięcie i utrzymanie

najlepszego wyrównania

najlepszego wyrównania

metabolicznego cukrzycy:

metabolicznego cukrzycy:







 

 

Optymalnego stężenia glukozy we krwi

Optymalnego stężenia glukozy we krwi







  

  

Prawidłowego poziomu cholesterolu i

Prawidłowego poziomu cholesterolu i



tr

tr

iglicerydów we krwi

iglicerydów we krwi







Prawidłowego poziomu ciśnienia

Prawidłowego poziomu ciśnienia

tętniczeg

tętniczeg

o

o



krwi

krwi



Zapobieganie ostrym i przewlekłym

Zapobieganie ostrym i przewlekłym

powikłaniom cukrzycy (przede

powikłaniom cukrzycy (przede

wszystkim mikroangiopatiom) i leczenie

wszystkim mikroangiopatiom) i leczenie

ich, jeśli wystąpią

ich, jeśli wystąpią

.

.



Dostarczenie organizmowi wszystkich

Dostarczenie organizmowi wszystkich

składników odżywczych we właściwych

składników odżywczych we właściwych

ilościach i proporcjach.

ilościach i proporcjach.



Zapobieganie zbyt dużemu

Zapobieganie zbyt dużemu

poposiłkowemu wzrostowi glukozy we

poposiłkowemu wzrostowi glukozy we

krwi.

krwi.

Najważniejsze zasady

Najważniejsze zasady

żywienia w cukrzycy:

żywienia w cukrzycy:



-b

-b

ezwzględne utrzymanie prawidłowej

ezwzględne utrzymanie prawidłowej

wagi ciała

wagi ciała

(jest to ostateczne kryterium

(jest to ostateczne kryterium

ilościowe prawidłowo stosowanej diety)

ilościowe prawidłowo stosowanej diety)



-dobowa wartość energetyczna

-dobowa wartość energetyczna

pożywienia

pożywienia

dostosowana do

dostosowana do

indywidualnych potrzeb chorego,

indywidualnych potrzeb chorego,

zależnych od wieku, płci, aktywności ,

zależnych od wieku, płci, aktywności ,

rzeczywistej masy ciała, wzrostu i

rzeczywistej masy ciała, wzrostu i

budowy.

budowy.

Charakterystyczne dla diety

Charakterystyczne dla diety

cukrzycowej są ograniczenia

cukrzycowej są ograniczenia

spożycia:

spożycia:



tłuszczów nasyconych i cholesterolu

tłuszczów nasyconych i cholesterolu



węglowodanów, a zwłaszcza cukrów

węglowodanów, a zwłaszcza cukrów

prostych.

prostych.



ewentualne zmniejszenie całkowitej

ewentualne zmniejszenie całkowitej

liczby kalorii

liczby kalorii

Praktyczne założenia diety -

Praktyczne założenia diety -

należy pamiętać o:

należy pamiętać o:





 

 

O bardzo regularnym spożywaniu

O bardzo regularnym spożywaniu

posiłków (5 - 6 w ciągu dnia), zawsze o

posiłków (5 - 6 w ciągu dnia), zawsze o

tych samych, stałych porach. Dzięki

tych samych, stałych porach. Dzięki

większej ilości mniejszych posiłków

większej ilości mniejszych posiłków

unika się uczucia głodu, a wzrost

unika się uczucia głodu, a wzrost

stężenia cukru we krwi, jaki normalnie

stężenia cukru we krwi, jaki normalnie

następuje po jedzeniu, będzie mniejszy.

następuje po jedzeniu, będzie mniejszy.





 

 

Każdego dnia poszczególne posiłki

Każdego dnia poszczególne posiłki

powinny mieć zbliżoną zawartość

powinny mieć zbliżoną zawartość

energetyczną.

energetyczną.





 

 

Spożycie owoców nie powinno przekraczać

Spożycie owoców nie powinno przekraczać

około 300 g dziennie - ze względu na

około 300 g dziennie - ze względu na

szybkość wchłaniania zawartych w owocach

szybkość wchłaniania zawartych w owocach

węglowodanów

węglowodanów

i wyższą niż w przypadku

i wyższą niż w przypadku

warzyw kaloryczność.

warzyw kaloryczność.





 

 

W

W

diecie należy uwzględnić dużą ilość

diecie należy uwzględnić dużą ilość

niskokalorycznych warzyw - około 500- 600

niskokalorycznych warzyw - około 500- 600

g dziennie - dzięki czemu dieta osoby z

g dziennie - dzięki czemu dieta osoby z

cukrzycą, może nosić znamiona diety

cukrzycą, może nosić znamiona diety

stosunkowo niskokalorycznej, ale

stosunkowo niskokalorycznej, ale

jednocześnie objętościowej.

jednocześnie objętościowej.

Pełnowartościowa całodzienna racja

Pełnowartościowa całodzienna racja

pokarmowa powinna być tak

pokarmowa powinna być tak

zestawiona, aby ogólne

zestawiona, aby ogólne

zapotrzebowanie kaloryczne

zapotrzebowanie kaloryczne

(dobrane indywidualnie) było w:

(dobrane indywidualnie) było w:







  

  

55% - 60% pokryte przez

55% - 60% pokryte przez

węglowodany,

węglowodany,







 

 

25% - 30% pokryte przez tłuszcze,

25% - 30% pokryte przez tłuszcze,







  

  

15% - 20% pokryte przez białka.

15% - 20% pokryte przez białka.



Głównym źródłem węglowodanów powinny

Głównym źródłem węglowodanów powinny

być: kasze gruboziarniste, płatki zbożowe,

być: kasze gruboziarniste, płatki zbożowe,

pieczywo ciemne, ryż nieczyszczony, fasola,

pieczywo ciemne, ryż nieczyszczony, fasola,

groch, soczewica.

groch, soczewica.



Dobrym źródłem białka w prawidłowej

Dobrym źródłem białka w prawidłowej

diecie są ryby morskie, chudy drób,

diecie są ryby morskie, chudy drób,

cielęcina, chude wędliny, mleko i przetwory

cielęcina, chude wędliny, mleko i przetwory

mleczne odtłuszczone.

mleczne odtłuszczone.



Zaleca się tłuszcze pochodzenia roślinnego:

Zaleca się tłuszcze pochodzenia roślinnego:

oleje, oliwę z oliwek, margaryny miękkie.

oleje, oliwę z oliwek, margaryny miękkie.



Bardzo wskazane są warzywa – z wyjątkiem

Bardzo wskazane są warzywa – z wyjątkiem

kukurydzy, ziemniaków, groszku

kukurydzy, ziemniaków, groszku

konserwowego. Oraz owoce – z wyjątkiem

konserwowego. Oraz owoce – z wyjątkiem

bananów, winogron, śliwek.

bananów, winogron, śliwek.

Wskazane jest

Wskazane jest

ograniczenie spożycia:

ograniczenie spożycia:



białego pieczywa

białego pieczywa



ryżu łuskanego

ryżu łuskanego



napojów gazowanych

napojów gazowanych



owoców i jarzyn konserwowanych

owoców i jarzyn konserwowanych



dżemów

dżemów



mięsa wołowego, makrel, śledzi

mięsa wołowego, makrel, śledzi

Pokarmy będące dla

Pokarmy będące dla

cukrzyków „owocem

cukrzyków „owocem

zakazanym”:

zakazanym”:



mleko pełnotłuste i jego przetwory

mleko pełnotłuste i jego przetwory



makarony wielojajeczne

makarony wielojajeczne



cukier

cukier



żółtko jaj

żółtko jaj



chipsy, frytki

chipsy, frytki



gęsie i kacze mięso

gęsie i kacze mięso



owoce kandyzowane, napoje

owoce kandyzowane, napoje

słodzone

słodzone

Różnice w diecie w

Różnice w diecie w

zależności od typu

zależności od typu

cukrzycy:

cukrzycy:



typ I: konieczne jest ścisłe

typ I: konieczne jest ścisłe

przestrzeganie planowanego czasu

przestrzeganie planowanego czasu

posiłków, których ilość zwiększamy

posiłków, których ilość zwiększamy

do 6-7 na dobę.

do 6-7 na dobę.



typ II: jeżeli stosujemy doustne leki

typ II: jeżeli stosujemy doustne leki

hipoglikemizujące, ilość posiłków

hipoglikemizujące, ilość posiłków

jest zwykle mniejsza (3-4).

jest zwykle mniejsza (3-4).

Podsumowanie:

Podsumowanie:

Najskuteczniejszym sposobem

Najskuteczniejszym sposobem

zapewnienia choremu odpowiedniego

zapewnienia choremu odpowiedniego

komfortu życia, a także długiego jego

komfortu życia, a także długiego jego

trwania jest zastosowanie podejścia

trwania jest zastosowanie podejścia

indywidualnego:

indywidualnego:



dobranie diety odpowiedniej do potrzeb

dobranie diety odpowiedniej do potrzeb



uświadomienie chorego o ważkości

uświadomienie chorego o ważkości

stosowania się do zaleceń

stosowania się do zaleceń

dietetycznych.

dietetycznych.