oraz

inne nowe wodno-pochodne

zagrożenia

zdrowia publicznego



Główny czynnik warunkujący
występowanie szeregu chorób:



Epidemie wywoływane przez:



Giardia



Cryptosporidium



Cyclospora



„problem bezpiecznej wody pitnej”



Dzieci poniżej 5 roku żyia



Osoby w podeszlym wieku



Osobyz z niedoborami odpornościi



Zakażeni HIV



Podczas leczenia immunosupresyjnego



Podczas terapi przeciwnowotworowej



Głównie zakażenia droga fekalno-oralną



Giardioza



Cryptosporydioza



W cyklosporozie transmisja bezpośrednia
nie jest możliwa !



150 epidemii giardiozy



Kilkadziesiąt cryptorydiozy



Kilka cyklosporozy



Jedna jelitowej mikrosporydiozy (1996
Francja)



Największa epidemia w USA w Milwaukee:



Zarażonych 403 000 ludzi (25% populacji)



4 000 hospitalizowano



100 osób zmarło (z niedoborami
immunologicznymi)



W latach 90-tych próba ustalenia
stopnia zanieczyszczenia
środowiska cystamii oocystami
pierwotniaków jelitowych



ELIMINACJA CYST I OOCYST ZE
ŚCIEKÓW JEST NIEMOŻLIWA LUB
NIEWYSTARCZAJĄCA



Koagulacja



Sedymentacja



Filtracja



Ale:



Kilka epidemi
kryptosporiozy
wystąpiło
mimo
uzdatniania



Stopnia zanieczyszczenia wód
gruntowych i powierzchniowych
odchodami ludzi i zwierząt



Ulewnych deszczy i roztopów



Powodzi



Wadliwego procesu uzdatniania wody

Biologizcna

właściwość

Giardia

intestinalis

Cryptosporidiu

m parvum

Cyclospora

cayetanensis

Niska dawka

inwazyjna

10 cyst

30 oocyst

??

Duża liczba cyst

lub oocyst

wydalanych przez

żywiciela w 1 g

kału

Ok. 107

OK. 10 10

??

Szeroka

speyficzność

żywicielska

Morfologicznie

identyczne

populace

występuja u wielu

gatunków ssaków

i u czlowieka

Ponad 90

gatunków ssaków

w tym czowiek

Człowiek;

morfologicznie

podobne oocysty

wykryto u kaczek

i naczelnych

Wysoka

przeżywalność

cyst lub oocyst w

środowisku

zewnętrzym

W wilgotnym i

zimnym

(ok. pół roku w

wodzie)

W wilgotnym i

zimnym

(ok. roku w

wodzie)

Oocysty stają się

inwazyjne po 7-13

dniach w wodzie

o temp. 25-32 C

Odporność na

działanie środków

stosowanych do

uzdatnianai wody

Cysty są oporne

Oocysty są

wysoce oporne

Oocysty są

oporne na

chlorowanie wody

Mały rozmiar

cyst/oocyt

10-12 um 99%

usuwanych w

czasie

uzdatniania

45-55 um;

wielkość

umożliwia

penetrację przez

filtry piaskowe

8-10 um;

filtrowanie jest

skuteczne



Kosmopolityczny wiciowiec



Występuje w postaci trofozoidu i cysty w
jelicie człowieka



Prewalencja w Polsce:



Kilka-kilkanaście procent u dorosłych



Do 100% u dzieci



Częstość występowania zakażeń zmalała
znacznie od 1991 roku



Trofozoit



Dwubocznie symetryczny



Gruszkowaty



Spłaszczony brzusznie



Długość 9-12 µm



Szerokość 5-15 µm



Poniżej bieguna 2 owalne jądra



Po stronie brzusznej duży krążek

czepny wzmocniony włókienkiem z

miofibrylami



Cysta



Owalna



Widoczne 2 lub 4 jądra



Aksonemy



Zawiązek wici



Drobne wodniczki



Cytoplazma odrastająca od błony komórkowej
(ważna cecha gatunkowa)



Wrota zakażenia: jama

ustana



Postacią zakaźną

cysta



W dwunastnicy

uwalniają się z niej 2

trofozoity, które

przyczepiają się

krążkami czepnymi do

błony śluzowej jelita



Rozmnażają się na

drodze podziału

podłużnego



Jelito cienkie



głównie dwunastnica



Drogi żółciowe



Przewody wyprowadzające trzustki



W czasie zarażenia człowiek wydala od
kilku do 70 000 000 cyst na dobę w gramie
kału