Giardia lamblia (syn. G. interstinalis) - Lamblia jelitowa

Jest wiciowcem, jedynym pierwotniakiem często wykrywanym w dwunastnicy i jelicie czczym człowieka. Wywołuje lambliozę.

Cechy diagnostyczne. Trofozoit ma kształt sercowaty, symetrię zwierciadlaną, mierzy 9-12 µm długości i 5-15 µm szerokości. Zaopatrzony jest w 4 pary wici, 2 kinetoplasty, ma 2 jądra z wyraźnie widocznymi, położonymi centralnie kariosomami i 2 aksostyle. Jest zaokrąglony na biegunie przednim, zaostrzony na tylnym, wypukły po stronie grzbietowej, spłaszczony po brzusznej, na której leży duża, wklęsła przyssawka. W miarę przechodzenia pasożytów do okrężnicy, ulegają one odwodnieniu i incystacji, a powstałe cysty są postacią wykrywaną w kale, często w dużych ilościach. Cysty długości 8-14 µm maja kształt elipsoidalny, są otoczone grubą ścianą. W formie dojrzałej zawierają 4 zaś niedojrzałej 2 jądra. Jest organizmem beztlenowym, ale nie posiada hydrogenosomów. In vitro pobiera glukozę i niektóre lipidy.

Objawy kliniczne. G. lamblia zwykle wykazuje niewielką chorobotwórczość w stosunku do człowieka. Cysty w dużych ilościach wykrywa się u osób nie wykazujących żadnych objawów chorobowych. Jednak u niektórych osób duża ilość trofozoitów przytwierdza się do ściany jelita i może wywoływać podrażnienie i niezbyt nasilony stan zapalny błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego, co objawia się biegunką ostrą lub przewlekłą, utratą masy ciała, ubytkami wit.A, kurczowymi bólami brzucha, wzdęciami ogólnym osłabieniem. Jednakże głównym objawem w lambliozach jest upośledzenie wchłaniania pokarmów. Mechanizm tego zjawiska nie jest znany jednakże przypuszcza się, że liczne trofozoity przyczepiając się do powierzchni jelita powodują zmniejszenie powierzchni wchłaniania pokarmów. Jednakże wytworzenie przeciwciał skierowanych przeciw parazytowi sugeruje, że istnieje jeszcze inny mechanizm niż zwykła adsorpcja. Ludzie, którzy mają upośledzone wydzielanie IgG wykazują cięższy i dłuższy przebieg choroby. Mleko matki ze względu na wysoki poziom IgA ma działanie ochronne. Ponadto produkty hydrolizy lipidów mlekowych są toksyczne dla G. lamblia.

Diagnostyka.

1. Mikroskopia.

W preparatach z kału poszukuje się głównie cyst czasem trofozoitów (tylko w płynnych, świeżych stolcach). W celu potwierdzenia diagnozy badanie powinno powtórzyć się trzykrotnie w odstępach 2-dniowych. Preparaty często powinny być poddane wstępnemu zagęszczaniu. Czułość metody po I-szym badaniu wynosi 50-70%, zaś po III-cim 90%. Jeśli nie ma możliwości szybkiego badania próbek można je wstępnie utrwalić w alkoholu poliwinylowym lub formalinie. Można wykonywać preparaty natywne lub utrwalane (barwione jodem lub metodą trichromową). Można również badać treść dwunastnicy na obecność ruchliwych trofozoitów, wykonujących charakterystyczne `taneczne' lub kołyszące ruchy.

2. Inne.

• Detekcja antygenów w kale. Na rynku dostępne są testy OIF lub ELISA wykrywające antygeny cyst lub trofozoitów; Czułość 85-98 %, specyficzność 90-100%.

Fot. Detekcja antygenów G. lamblia w kale - test pośredniej fluorescencji (OIF)

• Detekcja przeciwciał w surowicy. Trudno jest dokonywać diagnostyki lambliozy w fazie ostrej w oparciu o poziom IgG, ponieważ przez dłuższy czas jest on podwyższony. Jednakże na podstawie poziomu IgM można odróżniać fazę ostra od chronicznej (w ostrej wysoki).

• Entero - test. Zestaw składa się z żelatynowej kapsułki przyczepionej do odpowiednio długiego nylonowego sznurka. Wolny koniec sznurka przykleja się do twarzy pacjenta a kapsułę połyka. Kapsuła ulega strawieniu w żołądku a obciążony sznurek wędruje do dwunastnicy, Zostawia się go tam na 4-6 godz., a czasem na całą noc. Następnie sznurek wyciąga się i śluz wybarwiony żółcią obecny na sznurku zeskrobuje się i poddaje badaniu mikroskopowemu bez/ i z barwieniem.

---