Istota i modele

organizacji

dr Janusz Kraśniak

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

2



Uniwersalna definicja organizacji (T.
Kotarbiński) – „przez organizację rozumiemy
taką całość, której składniki współprzyczyniają
się do powodzenia całości”



Znaczenia pojęcia organizacja:



rzeczowe,



atrybutowe,



czynnościowe.

Istota organizacji

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

3

Model organizacji społecznej
Leavitt’a

Elementy
techniczn
e

Elementy
społeczne

Cele

Ludzie

Struktur

a

Technologi

a

Otoczenie

Otoczenie

misja
cele
zadania

motywacj

a wartości

kwalifikacj

e

wyposażen

ie maszyny

budynki

podział
pracy
hierarchia
konfiguracj
a

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

4

Systemowy model organizacji

Podsystem

zarządzani

a

Podsystem

celów i

wartości

Podsystem

psychospołecz

ny

Podsystem

techniczny

Podsystem

struktury

Wejście

Wyjście

Otoczenie

Otoczenie

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

5

Cechy organizacji opisywanej
jako system



Organizacje są systemami otwartymi



Tworzone są przez człowieka na mocy

decyzji organu założycielskiego



Działają w nich ludzie oraz funkcjonują w nich

rzeczy



Powoływane są do realizacji określonych

celów



Są systemami ustrukturyzowanymi i

hierarchicznymi



Występuje w nich człon kierowniczy



Charakteryzuje je ekwifinalność



Określane są jako systemy samodoskonalące

się

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

6

Model 7S Petersa i Watermana

Strategia

Wartości

Struktura

Kompeten

cje

Style

Pracownic

y

Systemy

Strategia

Wartości

Struktura

Kompetencje

Style

Pracownicy

Systemy

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

7

Model Mintzberga

Naczelne kierownictwo

Poziom operacyjny

Jednostki

pomocnicz

e

Techno-

struktu

ra

Kierownictwo

pośrednie

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

8



Metafora

–

transfer,

przeniesienie,

analogia



Organizacja jako maszyna



Organizacja jako organizm



Organizacja jako mózg



Organizacja jako kultura



Organizacja jako system polityczny

Metafory organizacji

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

9



Synergia – takie zestawienie dwóch lub więcej
elementów, by ich oddziaływanie dawało skutek
większy niż suma skutków wywołanych przez
każdy element z osobna



1+1+1+1=5



Efekt organizacyjny – to szczególny przypadek
efektu synergicznego występującego w organizacji

Efekt organizacyjny

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

10



Wytyczne alternatywne (do pary) – są tworzone

przez przeciwstawne pary między którymi należy

znaleźć „złoty środek:



Specjalizacja – uniwersalizacja



Aktywizacja działania – minimalizacja interwencji



Kunktacja – antycypacja



Potencjał sił – pełne wykorzystanie zasobów



Koncentracja sił – dywersyfikacja działania



Wytyczne niealternatywne – cykl działania

zorganizowanego

Wytyczne sprawnego działania

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

11



Skuteczność

-

pozytywnie

oceniana

zgodność wyniku z założonym celem



Stopniowalność, niestopniowalność



Miarą skuteczności jest stopień zbliżenia się
do celu



Skuteczność, częściowa skuteczność,
nieskuteczność, przeciwskuteczność

Postacie sprawnego działania

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

12



Korzystność to cecha działania ocenianego
dodatnio ze względu na przewagę wyników w
różnicy między wynikami a kosztami (W – K).



Ekonomiczność (gospodarność) to stosunek
między wynikami a kosztami (W/K), w którym
wyniki są większe od kosztów.

Postacie sprawnego działania

Dr Janusz Kraśniak Istota i modele organizacji

13



K. Krzakiewicz [red.], Teoretyczne Podstawy
Organizacji i Zarządzania, Wyd. Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008, r. 1

Literatura