Rola ojca i rola matki

Karolina
Gołąb
Diana Cofała

 Dzieciństwo jako osobny

okres życia zaczęto

dostrzegać stosunkowo

niedawno. Dawniej

dzieci traktowane były

jak kopia osoby dorosłej

i nawet ubiór to

odzwierciedlał. Dzisiaj

podejście do dzieci

znacznie się zmieniło a

dziecko stało się

nadzieją rodziców na

lepszą przyszłość.

Wśród środowisk

wychowawczych

najważniejsza dla

dziecka jest rodzina.

 Rodzina to dwie osoby- kobieta i mężczyzna,

które się kochają mają dziecko i chcą być ze

sobą razem. Klasyczny model rodziny, w którym

ojciec zarabia, matka dba o dom, odchodzi

powoli w zapomnienie. Coraz częściej

mężczyzna na równi z żoną opiekuje się

dzieckiem, robi zakupy, gotuje, kobieta

natomiast nie mniej niż jej mąż zajęta jest

robieniem kariery. Polacy przejmują styl życia

charakterystyczny dla państw zachodnich.

 Maleje liczba kobiet decydujących się na

małżeństwo, chętniej wybierają samotne życie,

stawiają na pracę i karierę. Jeśli postanawiają

wstąpić w związek małżeński, to decydują się na to

w coraz późniejszym wieku - 25, 26 lat i później

podejmują decyzję o urodzeniu dziecka. Decyzję o

założeniu lub powiększeniu rodziny odsuwają na

dalszy plan lub całkowicie rezygnują z

macierzyństwa. Sytuacja taka związana jest również

z trudnościami na rynku pracy, zmniejszeniem

świadczeń socjalnych na rzecz rodziny, brakiem w

polityce społecznej programu umacniania rodziny i

trudnymi warunkami społeczno-ekonomicznymi.

 Farmaceutyka i rozwój świadomego macierzyństwa

daje kobiecie możliwość kontrolowania swojej

płodności i daje czas na głębokie i pełne

zastanowienie się nad wszystkim, co się wiąże z

rodzicielstwem. Decyzja o tym, czy mieć, czy nie mieć

dzieci, może być jedną z najważniejszych w życiu

kobiety. Czasami mamy dość czasu, by starannie

przemyśleć wszystkie możliwości, ale możemy też

znaleźć się w sytuacji, która zmusza nas do podjęcia

szybszej decyzji. Istotnym ograniczeniem jest wiek.

Decyzja o tym, by nie zajść w ciążę, zaczyna mieć

charakter ostateczny, gdy kobieta staje się starsza,

chociaż możliwość dokonania adopcji daje dodatkową

szansę zostania matką. Coraz więcej kobiet

uświadamia sobie, że nie chce być matkami, i

kwestionuje kulturowe założenie, że macierzyństwo

musi przynieść wewnętrzne spełnienie.

 Rodzicielstwo to wielki dar ale również najbardziej

odpowiedzialny zawód świata. Przyjście na świat

dziecka powinno być radosnym i oczekiwanym

wydarzeniem dla obojga rodziców i ich najbliższej

rodziny. To, co czuje matka zapisuje się również w

dziecku. Dlatego dziecko niechciane wchodzi w życie

nieszczęśliwe. Rodzice to osoby , które najbardziej

kochają swoje dziecko i które łączy wspólna troska o

jego przyszłość, bezpieczeństwo, integralny rozwój i

wychowanie. Na realizację wychowawczych zadań

rodziców należy spojrzeć jako na ich podstawowy

obowiązek. Zanim dzieci dorosną, trzeba nauczyć je

wielu różnych rzeczy, do których wcale się nie garną,

powstrzymać od robienia głupstw, wyżywania się na

słabszych i mnóstwa innych niepożądanych zachowań.

Rodzice, powierzając swoje dzieci szkole, mają prawo

spodziewać się, że szkoła spełni ich oczekiwania, i

będzie wychowywać dzieci zgodnie z ich wolą. Z drugiej

strony patrząc, również szkoła ma prawo spodziewać

się, iż rodzice, pojmując właściwie swoje obowiązki

wychowawcze, odkrywając niełatwą (ktoś powie

niewdzięczną) rolę, jaką ma do spełnienia szkoła,

podejmą trud odpowiedzialnej z nią współpracy.

• Rodzicielstwo może dawać ogromną satysfakcję. Nie ma na

świecie idealnych rodziców. Każdy ma jakieś słabości,

ograniczenia, wady.

Rodzicielstwo to ciężka praca, tak pod względem

emocjonalnym, jak fizycznym, nawet dla tych kobiet, które

dzielą je z partnerami. Łączenie macierzyństwa z pracą

zawodową może być trudne i stresujące. Kodeks Rodzinny i

Opiekuńczy precyzuje zakres władzy rodzicielskiej. Trwa ona

do pełnoletniości, przysługuje obojgu rodzicom, obejmuje

szczególnie prawo do sprawowania pieczy nad osobą i

majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka.

•Ponadto rodzice

zobowiązani są troszczyć

się o fizyczny i duchowy

rozwój dziecka i

przygotować je należycie

do pracy dla dobra

społeczeństwa. Matka

może utracić prawa

rodzicielskie na mocy

wyroku sądowego, gdy nie

posiada pełnej zdolności

do wykonywania czynności

prawnych. Pozostające

pod władzą rodzicielską

dziecko zobowiązane jest

do posłuszeństwa

rodzicom.

Style wychowania wg M.

Przetacznikowej

• Funkcje wychowawcze spełniane przez rodzinę zostają realizowane w

rozmaity sposób, każdą rodzinę cechuje też określony styl wychowania,

decydujący o ilości i jakości oddziaływań na psychikę dziecka.

• Używa się terminu „styl”, nie zaś – jak często spotyka się w literaturze

przedmiotu – „system” lub „metody” wychowania. W procesie

wychowania naturalnego, jakie zachodzi w rodzinie, nie można często

odnaleźć cech, które pozwoliłyby ująć oddziaływanie wychowawcze w

jakiś system.

• Styl wychowania charakterystyczny dla danej rodziny jest jakby

wypadkową sposobów i metod oddziaływania na dziecko wszystkich

członków rodziny. W rodzinach małych, dwupokoleniowych, o stylu tym

decydują przede wszystkim rodzice, gdyż oni właśnie sprawują funkcje

wychowawcze. Na styl wychowania wpływają wówczas poglądy

rodziców na to, jak dziecko powinno być wychowywane, jak należy

wpływać na nie w różnych okresach jego życia oraz do czego zmierzają

różne formy i środki kierowania jego postępowaniem. Poglądy te

bywają mniej lub bardziej skrystalizowane i opierają się przeważnie na

własnych doświadczeniach rodziców, wyniesionych z ich rodzin

macierzystych, oraz na obserwacjach różnych sposobów

rozwiązywania problemów wychowawczych w życiu codziennym przez

innych ludzi.

Ze względu na to, kto kieruje

czynnościami rodziny, M.

Przetacznikowa wyodrębnia

cztery typy rodzin:

• najwyższym autorytetem w rodzinie jest ojciec i

on sprawuje przede wszystkim funkcje kontroli;

• funkcje te przypadają matce, obdarzonej z tej

racji wysokim autorytetem;

• zachodzi równowaga między mężem, a żoną w

zakresie władzy i kontroli w rodzinie;

• rodzina wybiera drogę pośrednią między

równowagą a dominacją męża lub żony.

• Zdarza się, że małżonkowie nie dochodzą do

porozumienia w sprawach wychowania dzieci.

Prowadzi to do stylu wychowania niejednolitego:

rodzice stawiają dzieciom różne, niekiedy

przeciwstawne wymagania, inaczej je oceniają, za to

samo zachowanie stosują odmienny układ kar i

nagród. Takie postępowanie ma ujemne

konsekwencje dla rozwoju osobowości dziecka: brak

jednolitego stylu wychowania w rodzinie może

wywołać u niego zachwianie równowagi

emocjonalnej, objawy nadpobudliwości lub

zahamowania psychoruchowego, poczucie

zagrożenia i lęki. Aby przystosować się do trudnej

sytuacji, dziecko ucieka się też często do kłamstwa

lub pochlebstwa albo uczy się wykorzystywać

różnice zdań między rodzicami na swoją korzyść.

• Niejednolitość wymagań oraz sposobów oceny i

kontroli zachowania się dziecka może cechować

postępowanie każdego z rodziców albo jednego z

nich: ojca lub matki. Styl wychowania w rodzinie

jest wówczas niekonsekwentny – charakteryzuje go

zmienność i przypadkowość oddziaływań na

dziecko. Wychowanie niekonsekwentne wiąże się z

brakiem sprecyzowanych zasad postępowania

wobec dziecka i swoistą biernością pedagogiczną

matki i ojca. Wychowanie doraźne, wyłącznie od

okazji do okazji i to za pomocą przypadkowych,

często niewłaściwych metod, prowadzi do tego iż

dziecko traci szacunek dla rodziców, którzy

przestają być dla niego autorytetem, lecz także

czuje się osamotnione i bezradne nie znajdując

stałego oparcia, życzliwej pomocy u najbliższych

osób. U niektórych dzieci doprowadza to do

poczucia niepewności siebie maskowanej

agresywnymi formami zachowania się.

• Najlepiej poznana i dokładnie opisane w literaturze

psychologicznej i pedagogicznej są style wychowania:

autokratyczny, zwany autorytatywnym i demokratyczny.

Autokratyczny styl wychowania przeważał w rodzinach

patriarchalnych, ma on więc charakter, ma on więc

charakter konserwatywny i jest oparty na tym rodzaju

autorytetu, który został nazwany autorytetem przemocy

lub pedantyzmu. Od dzieci wymaga się bezwzględnej

karności i posłuszeństwa, podporządkowania się

wszelkim poleceniom i nakazom rodziców a zwłaszcza

ojca. Decyzje w sprawach rodziny i dzieci podejmują

rodzice lub jedno z nich, będące nosicielem autorytetu –

bez porozumienia z innymi członkami rodziny, nie

pytając ich o zgodę ani nie uzasadniając swych

poczynań i postępowania. Wyjaśnień udzielają rodzice

dzieciom wówczas, gdy uważają to za stosowne. W

rodzinie autokratycznej dziecko zna jednak swe prawa i

obowiązki, wie dobrze, czego mu nie wolno czynić a na

co może sobie pozwolić. Kary, nagrody i inne stopnie

wychowawcze stosuje się konsekwentnie i dziecko zdaje

sobie sprawę, że nie ma od nich żadnego odwołania.

Wie też, że rodzice kontrolują jego postępowanie i

żadne wykroczenie nie ujdzie ich uwadze.

• Istnieją różne odmiany autokratycznego stylu wychowania:

od surowego nadzoru, ostrych środków represji i stawiania

wymagań przekraczających nieraz możliwości dziecka, do

racjonalnego ograniczania jego swobody, stawiania przed

dzieckiem zadań i wymagań dostosowanych do jego cech

indywidualnych i rozwojowych.

• Za najbardziej korzystny dla rozwoju osobowości dziecka

uważa się zwykle demokratyczny styl wychowania. Istotną

jego cechą jest dopuszczanie dziecka do współudziału w

życiu rodziny. Dziecko wraz z rodzicami i innymi członkami

rodziny omawia i dyskutuje rozmaite sprawy codzienne,

planuje i organizuje sposób spędzania wolnego czasu,

rozrywki czy wakacje, zastanawia się, jak rozwiązać

kłopotliwe problemy, wypowiada swoje zdanie i przyczynia

się do podjęcia określonej decyzji, uczy się także liczyć ze

zdaniem innych i ich interesami oraz współdziałać z

rodzicami czy rodzeństwem przy każdej okazji i udzielać im

pomocy w razie potrzeby. Daje to pole do rozwijania własnej

inicjatywy oraz kształci postawy pro społeczne. Dziecko zna

zakres swoich obowiązków i zadań, nie zostały mu one

jednak narzucone, lecz dobrowolnie je przyjęło, czasami z

własnej chęci, a niekiedy dlatego, że wyjaśniono mu sens i

konieczność podjęcia się ich dla dobra całej rodziny.

• Więź emocjonalna dziecka z rodzicami jest silna,

przeważają zdecydowanie uczucia pozytywne,

wzajemne zaufanie, sympatia i życzliwość. Od

autentycznie demokratycznego stylu wychowania,

stymulującego rozwój społeczno – moralny i uczuciowy

dziecka, trzeba odróżnić pozory demokracji we

wzajemnym układzie stosunków rodzinnych. Formalno-

demokratyczne kierowanie sprawami rodziny polega

na tym, że dziecko zostaje wprawdzie dopuszczone do

udziału w nich, lecz rodzice nie liczą się faktycznie z

jego zdaniem i sami o wszystkim decydują,

pozostawiając mu swobodę jedynie w drobiazgach.

Tego rodzaju taktyka prowadzi dość szybko do

wytworzenia się atmosfery zakłamania i nieszczerości.

Zdarza się też, że dziecko buntuje się przeciw pozornej

swobodzie, domagając się faktycznych praw, jakie mu

w rodzinie przyrzeczono. Dochodzi wówczas do

zachowań opornych i agresywnych i do zerwania

pozytywnej więzi emocjonalnej z rodzicami.

• Oprócz opisanych stylów wychowania w rodzinie, z

których dwa – autokratyczny i demokratyczny –

wydają się najważniejsze i najbardziej typowe, należy

wspomnieć jeszcze o stylu liberalnym, również dość

często obserwowanych we współczesnych rodzinach

małych. Styl liberalny przypomina pod pewnymi

względami wychowanie niekonsekwentne czy też

ingerowanie w sprawy dziecka i w jego zachowanie

wyłącznie od przypadku do przypadku. Różni się

jednak zasadniczo tym, że takie postępowanie z

dzieckiem jest w pełni świadome i zamierzone,

rodzice przyjmują słuszne w ich mniemaniu

założenie, że dziecku należy pozostawić całkowitą

swobodę, nie trzeba hamować jego aktywności i

spontanicznego rozwoju, wystarczy stworzyć mu

odpowiednie warunki do zabawy, a potem do nauki,

zaspokoić potrzeby materialne i uczuciowe, tj.

otoczyć dziecko czułością i miłością a

zainteresowanie jego sprawami okazywać wtedy, gdy

samo tego zażąda.

• Interwencja w zachowanie się dziecka przy

przyjęciu przez rodziców liberalnego stylu

wychowania następuje tylko w wyjątkowych

przypadkach, w sytuacji drastycznego naruszania

norm społecznych. Nawet wtedy restrykcje są słabe

i łagodne, a rodzice usprawiedliwiają przed

otoczeniem postępowanie dziecka tym, że nie

dorosło ono jeszcze do zrozumienia istoty swego

czynu i jego konsekwencji. Wpajanie norm i zasad

moralnych zaczyna się w tym stylu wychowania

późno, opóźniony jest także proces socjalizacji

dziecka. Przywykłe do tego, że rodzice zaspokajają

niemal wszystkie jego zachcianki i niczego mu nie

zabraniają, dziecko niełatwo wyzbywa się swego

egocentryzmu i z trudem przystosowuje się do

grupy rówieśniczej.

Postawy rodzicielskie i ich

wpływ na rozwój dziecka

•   Każde z rodziców

ma określone

wyobrażenie na

temat wychowania

dzieci i roli, jaką

powinien pełnić w

ich życiu,

specyficzny dla

siebie sposób

oddziaływania na

nie,

komunikowania się

z nimi; przyjmuje

określoną postawę

w stosunku do

nich.

• Postawa jest to „tendencja do zachowania się w

specyficzny sposób wobec jakiejś osoby, sytuacji, czy

problemu, czyli ogólnie mówiąc, jakiegoś

przedmiotu, na który jest skierowana.”

(Ziemska,1973, s. 31). W każdej postawie zawarte

są trzy składniki: myślowy- wyrażany za pomocą

słów w formie opinii np. „moja córka jest taką

grzeczną dziewczynką”; działania - wyrażany

poprzez zachowanie, działanie np. przytulanie,

całowanie dziecka przez matkę; uczuciowy -

wyrażany poprzez ekspresję, jaka towarzyszy

naszym wypowiedziom i czynom np. ton głosu,

mimika... Przy czym składnik uczuciowy jest tu

najważniejszy, ładunek emocjonalny, jaki on zawiera,

jest podstawą do określenia postawy i pozwala

odróżnić ją od opinii. Sprawia, że nie tylko

określamy dziecko jako takie, czy inne, ale także

zachowujemy się w stosunku do niego w specyficzny

sposób.

Charakterystyka postaw

rodzicielskich

•       M. Ziemska na podstawie przeprowadzonych

przez siebie badań wyróżniła cztery postawy

pozytywne (akceptacji, współdziałania z

dzieckiem, rozumnej swobody, uznania praw

dziecka), stwarzające odpowiednie warunki

psychospołeczne dla prawidłowego rozwoju

dziecka, oraz cztery postawy negatywne

(unikającą, odtrącającą, nadmiernie wymagającą,

nadmiernie chroniącą), wpływające ujemnie na

kształtowanie się osobowości dziecka

Postawy pozytywne

• - akceptacja dziecka – rodzice

widzą swoje dziecko takim, jakie

jest, ze wszystkimi jego zaletami,

wadami i ułomnościami, takim go

przyjmują i kochają. Lubią

przebywać w jego towarzystwie,

chętnie okazują mu swoje

uczucia, często go chwalą, ale też

dostrzegają negatywne

zachowania dziecka i mówią mu

o tym, nie krytykują jednak całej

jego osoby, a jedynie to

konkretne zachowanie.

Indywidualność dziecka

przyjmują jako coś naturalnego i

pozytywnego. Starają się poznać

i zaspokoić jego potrzeby;

• - współdziałanie z dzieckiem – rodzice szczerze

interesują się i angażują w zajęcia dziecka, a także

starają się angażować je w sprawy rodziny. Cechą

charakterystyczną dla nich jest aktywność w

kontaktach z dzieckiem. Wspólne wykonywanie

różnych czynności, wymiana uwag i doświadczeń

sprawia im dużą przyjemność;

•- rozumna swoboda – wraz

z rozwojem dziecka rodzice

dają mu odpowiedni do jego

wieku zakres swobody, mimo

to więź i ich autorytet nie

zanika, a tylko zmienia się

wraz z dzieckiem, więź staje

się coraz bardziej świadoma,

rodzice kierują dzieckiem na

tyle, na ile jest to pożądane,

realnie oceniają zagrożenia i

ochraniają dziecko tylko w

takim stopniu w jakim jest to

potrzebne;

• - uznanie – rodzice uznają prawa dziecka w

rodzinie jako równe, jest ono postrzegane jako

równoprawny członek rodziny. Aktywność

dziecka traktują jako coś naturalnego, nie starają

się narzucać mu własnego zdania, ani zbytnio w

nią ingerować, pozwalają, a nawet oczekują, że

dziecko będzie brać odpowiedzialność za swoje

czyny. Kierują dzieckiem nie w sposób

dyktatorski, ale za pomocą sugestii. Dużo

rozmawiają, tłumaczą i wyjaśniają mu zarówno

wymagania, jakie przed nim stawiają  jak i kary.

Wymagania dostosowane są do możliwości

dziecka.

Postawy negatywne

• - unikająca – rodziców reprezentujących tą postawę

cechuje nadmierny dystans uczuciowy, wręcz

obojętność uczuciowa, uległość i bierność, kontakt z

dzieckiem nie sprawia im przyjemności, jest dla nich

trudny, sprawiają wrażenie jakby nie wiedzieli, co

mają z nim zrobić. Taka postawa może czasami być

oceniana pozytywnie jako liberalna, dająca dziecku

dużo swobody, jednak są to tylko pozory, nie jest to

świadomy sposób wychowywania, maskowanie

pustki, braku kontaktu z dzieckiem i zainteresowania

nim. Dziecko jest zaniedbywane zarówno psychicznie,

jak i fizycznie, lekkomyślność i beztroska rodziców

posunięta jest czasami aż do obojętności na

niebezpieczeństwa, jakie mogą grozić dziecku. W

skrajnym przypadku może dojść do porzucenia

dziecka;

• - odtrącająca – postawę tę wyznacza nadmierny

dystans uczuciowy i dominacja rodziców, dziecko

jest postrzegane przez rodziców jako ciężar,

przeszkoda uniemożliwiająca im realizację planów

życiowych, jest osobą niepożądaną, rodzice nie

lubią go, a sam fakt, że przyszło na świat sprawia,

iż żywią wobec niego uczucie rozczarowania,

zawodu i urazy. Charakterystyczne dla tej postawy

jest: niewyrażanie uczuć pozytywnych, ciągłe

krytykowanie dziecka, brak zainteresowania jego

potrzebami, niedopuszczanie go do głosu,

nietolerowanie nawet najmniejszych wad czy

niedociągnięć dziecka, stosowanie surowych kar i

zastraszania. Wychowanie polega jedynie na

wydawaniu rozkazów. Czasem u rodziców z taką

postawą następuje tak duże nagromadzenie

negatywnych uczuć, że znajdują one ujście w

brutalnym traktowaniu dziecka;

• - nadmiernie wymagająca, zmuszająca, korygująca –

rodzice są nadmiernie skoncentrowani na dziecku i

dominujący, posiadają idealny obraz dziecka i

próbują je do niego naginać, nie biorąc pod uwagę

jego rzeczywistych możliwości, potrzeb i

zainteresowań, przez co jest ono poddawane silnej

presji. Rodzice nie akceptują niczego, co

odbiegałoby od ich wymarzonego ideału, nie

przyznają dziecku prawa do indywidualności, jeśli

tylko nie spełnia ich oczekiwań. Okazują mu gniew i

dezaprobatę, nie wnikając w to, dlaczego tak

właśnie jest, ich wymagania do dziecka są

wygórowane, a czasami nawet nierealne. W

kontaktach z dzieckiem brak jest: czułości, ciepła,

zrozumienia i autentycznego zainteresowania jego

osobą;

• - nadmiernie chroniąca – charakteryzuje ją

nadmierne skoncentrowanie się na dziecku i

uległość. Rodzice widzą swoje dziecko jako

idealne, a ich stosunek do niego jest bezkrytyczny.

Dziecko „trzymane jest pod kloszem”, traktowane

jak niemowlę, niedoceniane są jego możliwości,

zwłaszcza dotyczące życia codziennego. Rodzice

starają się uchronić je przed wszystkimi

niebezpieczeństwami i trudnościami, nie

pozwalają mu na samodzielność i normalne

kontakty z rówieśnikami, uzależniają  je od siebie.

Świat przedstawiany jest dziecku jako groźny i

nieprzyjazny. Idealizowanie dziecka sprawia, że

każdy jego wybryk jest tolerowany i każdy kaprys

zaspokajany, dziecko niemalże rządzi rodziną.

Wpływ postaw

rodzicielskich na rozwój

dziecka

• Stosunki rodzinne odbijają się w znacznym

stopniu na osiągnięciach szkolnych dzieci.

Postawa pełna czułości, zrozumienia, zaufania i

akceptacji pomaga dziecku w osiąganiu dobrych

wyników w szkole, natomiast negatywne postawy

rodziców wobec dzieci – mogą powodować u nich

powstanie negatywnych postaw wobec samych

siebie, co z kolei może niekorzystnie oddziaływać

na ich postępy szkolne, mimo znacznych

predyspozycji intelektualnych.

• Problem dojrzałości szkolnej ma także ścisły

związek z  postawami rodzicielskimi, zwłaszcza
matek. Zarówno postawy uzależniające dziecko
od matki, charakteryzujące się nadmierną
koncentracją, jak i postawy odrzucające są
typowe dla matek dzieci źle przystosowanych.

•  

      Postawy rodzicielskie wywierają także

duży wpływ na rozwój emocjonalny dzieci. Dzieci
- rodziców odrzucających charakteryzują się
wysoką afektywnością, niską kontrolą życia
uczuciowego, emocjonalną niestałością,
agresywnością, kłótliwością i buntowniczym
nastawieniem do otoczenia, natomiast dzieci -
rodziców o postawach demokratycznych (uznania
i współdziałania), dających dziecku poczucie
bezpieczeństwa, mają łagodne i pogodne
usposobienie.

• Dzieci - rodziców pobłażliwych były mniej aktywne,

niepewne, nieśmiałe, niezbyt koleżeńskie,
natomiast dzieci mające odrzucających ich
rodziców były buntownicze, kłótliwe, sprzeciwiały
się dorosłym, nakazom i ograniczeniom

• Niekorzystny wpływ na rozwój społeczny dziecka

ma także postawa nadmiernie opiekuńcza, nie
dająca dziecku możliwości samodzielnego
działania, hamująca jego aktywność. Dzieci
wychowywane przez takich rodziców
charakteryzowały się nieopanowaniem,
nadpobudliwością, słabą zdolnością koncentracji
uwagi, były podatne na frustrację.

• Najlepszą dla uspołecznienia dziecka jest

postawa akceptująca, sprzyja kształtowaniu
przyjaznych uczuć i lojalności oraz rozwija
zdolność do współdziałania, postawa ta
pozytywnie wpływa na inne sfery rozwoju
dziecka.

Konstelacja w życiu

rodzinnym

• Bert Hellinger rozwinął i pogłębił nowy sposób

ustawienia rodziny - przy pomocy

reprezentantów osobie szukającej rozwiązania

ukazuje się w sposób żywy i obrazowy jego

własna rodzina. Jednym spojrzeniem można objąć

powiązania i dotychczas nierozwiązane relacje na

przestrzeni kilku pokoleń. O takim sięgającym w

przeszłość ustawieniu można by powiedzieć, że

jest to żywe drzewo genealogiczne.

• W ustawieniu ujawniają się napięcia, konflikty i

niekorzystne relacje panujące wewnątrz rodziny.

Pracując z nimi możliwe jest w rezultacie znalezienie

rozwiązań.

• Ustawienie zaskakuje swoją formą, przebiegiem i

oddziaływaniem. Może ono w jasny sposób ukazać

nam fakty, o których nie mieliśmy pojęcia, a które

powodują nie tylko problemy, ale także choroby.

Często jesteśmy w złych relacjach z rodzicami,

rodzeństwem, mamy kłopoty z dziećmi, rozpadają się

nasze związki, czujemy wewnętrzną pustkę, smutek,

nie mamy chęci do życia lub nasze dzieci takiej chęci

nie mają. Męczą nas częste bóle głowy, krzyża,

wyczerpanie, jak również dużo cięższe choroby.

• Te problemy i wiele innych mogą mieć swoje

źródło w naszych uwikłaniach rodzinnych, o
których nie mamy pojęcia. Nieświadomie
przejmujemy na siebie ciężar naszych przodków,
który może doprowadzić nas lub kogoś z naszych
bliskich nawet do samobójstwa lub śmierci.

• Ustawiając swoją rodzinę możemy odnaleźć

problem i ustawić nowy prawidłowy porządek.
Ma on być taki, aby każdy z jej członków czuł za
sobą wspierającą go siłę rodziny.

• Trzeba jednak uznać więzi, które łączą nas z

rodziną. Każdy musi otrzymać swoją

odpowiedzialność i być jej świadomy. Wtedy będzie

mógł budować to, co jego własne, szczególne, nie

narażony na to, że będą ciężyć na nim sprawy z

przeszłości. Punktem wyjścia dla tego, kto chce

przeprowadzić ustawienie jest określenie

problemu, jaki pragnie rozwiązać. Następnie

terapeuta pyta klienta o istotne wydarzenia w jego

rodzinie w ostatnich dwóch pokoleniach. Potem

klient wybiera reprezentantów dla każdego

żyjącego, ale również dla każdego zmarłego

członka swojej rodziny pochodzeniowej i dla siebie

samego. Od tej chwili do końca ustawienia jest

tylko obserwatorem i poddaje się działaniu tego,

co terapeuta i reprezentanci mówią i robią.

Myśl przewodnia

• To, co w tej metodzie jest zadziwiające to fakt, że

ustawieni reprezentanci uzyskują dostęp do uczuć i

relacji poszczególnych członków rodziny. Nawet do

tych, które często są głęboko ukryte. Zdarza się i to

nie rzadko, że odczuwają nawet zmiany fizyczne

jak: drżenie kolan, chwianie się, prężenie kolan,

skurcze w brzuchu. Reprezentanci odczuwają, kogo

w swojej roli lubią, a kogo nie, na kogo są źli albo,

z kim chcieliby mieć bliższy kontakt.

• Celem ustawienia jest odnalezienie najsilniejszego

uwikłania, którym ktoś jest uwięziony i które blokuje

jego energię. Ustawienia ukazują takie uwikłania

szczególnie wyraźnie. Kiedy zostaną rozpoznane i

rozwiązane, często powstaje nowy porządek, w

którym każdy dobrze się czuje na swoim miejscu.

Klient wchodzi wtedy na miejsce reprezentanta,

świadomie przejmuje nowy obraz i nowy porządek w

swojej rodzinie i w ten sposób wchłania go.

• Ustawienia otwierają przed nami nową rzeczywistość.

Pewne zasady dają się zastosować w życiu

codziennym. Dlatego uczestniczenie w ustawieniach

można nazwać szkołą życia, która uczy jak żyć pełnią

życia.

Żaden człowiek nie jest wyspą. Pierwszym ważnym

doświadczeniem, jakie dają ustawienia rodziny - jest

doświadczenie więzi. Z intelektualnego zrozumienia

wyrasta uczucie, które dokonuje zmian. Świadomość

więzi zbliża i głęboko odpręża.

• Każdy człowiek biorący udział w ustawieniach

odkrywa siebie, jako część większej całości.

Rodzi się, dorasta, może sam ma dzieci, z czasem

starzeje się, w końcu kiedyś przychodzi śmierć.

Tak już zdarzyło się wszystkim członkom jego

rodziny przed nim i tak będzie się działo po nim.

Doświadcza siebie jako elementu w ciągu

wydarzeń. Wiele spraw się relaktywizuje, np.:

znaczenie urody, atrakcyjności i młodzieńczości.

Na fotografiach widać, że to wszystko

przechodzi, jest - a potem znowu odchodzi.

•

Poczucie więzi daje spokój i ufność w to, co płynie

przez pokolenia - życie. Świadomość przynależności

pozwala przyjąć to, co jest. Daje uczucie, że życie

wzięło nas w ręce, nawet jeśli nie można tego do końca

zrozumieć i pojąć. Życie jest dużo większe niż nasze

wyobrażenie o tym, czego chcemy, czym jesteśmy.

•

Odkrycie więzi sprawia, że nabieramy szacunku dla

innych ludzi. Zaczynamy rozumieć, że każdy inny tak

samo, jak ja jest związany ze swoją rodziną. Podczas

warsztatów, gdy każdy ustawia swoją rodzinę w

zadziwiający sposób znikają wartościowanie i

uprzedzenia ze strony innych uczestników. Kiedy jakiś

uczestnik - nawet jeśli sprawia wrażenie

nieprzyjemnego nie przyjemnego i nie miłego - ustawia

swoją rodzinę, wtedy okazuje się, co on niesie i w jaki

sposób jego zachowanie wynika z więzi z rodziną.

Powstaje głębokie zrozumienie, a wcześniejsze oceny

tracą na znaczeniu, jako aroganckie i powierzchowne.

Uczymy się pozwalać być ludźmi takimi, jacy są.

• W ustawieniach widzimy, że jesteśmy

odpowiedzialni za nasze czyny i skutki, niezależnie
od tego, jakie sobie we wnętrzu znajdziemy
usprawiedliwienie. Patrzymy na rzeczywistość,
której nie przekształca pryzmat naszych tłumaczeń i
koncepcji. Rzeczywistość stoi po prostu przed nami.