Rola ojca i matki w życiu dziecka

OPRACOWAŁY:

Każde dziecko posiada naturalne czyli podstawowe i niezbywalne prawo do obojga rodziców, do ojca i do matki. W tym miejscu kończy się teoria a zaczyna rzeczywistość, gdyż to naturalne i niezbywalne prawo jest niestety zaniedbywane i lekceważone. We współczesnej familii, dzieci nie czują się na tyle ważne i szanowane, by dzielić się z dorosłymi swoimi problemami, koncepcjami oraz tajemnicami. Rodzice, tłumacząc się zmęczeniem i innymi zajęciami, lekceważą kłopoty swoich podopiecznych i zbywają ich próby nawiązywania rozmów. Dziecko czuje wówczas, że jest mniej ważne niż praca, zajęcia domowe czy nawet program telewizyjny. Sądzi, iż nie ma sensu próbować rozmawiać, lepiej powiedzieć, że wszystko jest w porządku, nie ma żadnych problemów. Młodociani nie mają zaufania do rodziców, przestają zwierzać się, szukając powierników wśród rówieśników lub nieco starszych kolegów. Młodzież ma własne sekrety i domaga się, by mama i tata je szanowali. To wszystko ma wpływ na osłabienie więzi w rodzinie. Dramatyczny jest obraz małżeństwa, a zatem i rodziny, w której występuje brak więzi między małżonkami w szerokim tego słowa rozumieniu. Szóste przykazanie ukazuje bowiem konieczność więzi między rodzicami, która jest dzieciom bezwzględnie potrzebna. Gdy tego kontaktu zabraknie ojciec zostaje zepchnięty na ubocze a na jego miejsce wejdzie wadliwa zastępcza więź matki z dziećmi. Matka tę więź tłumaczy miłością. Jednak miłość nie okalecza, miłość troszczy się o prawdziwe dobro.

Przyczyną, która skłoniła nas do skonstruowania programu pod tytułem „ Rola matki i ojca w życiu dziecka” jest więc obraz rodziny XXI wieku, w której dochodzi do rozluźnienia więzi między jej członkami, spadku wzajemnego zaufania oraz nie traktowania rodziców jako wzorców postępowania- autorytetów. Za cel przewodni powyższej pracy uznałyśmy przywrócenie wiary dziecka w wartość rodzica.

Ogólne założenia programu

Nazwa programu: Rola ojca i matki w życiu dziecka

Adresaci: młodzież gimnazjalna

Miejsce realizacji: klasa szkolna

Czas realizacji: 3*45 minut

Realizatorzy:

Główne zasady realizacji programu: systematyczności, poglądowości, samodzielności, indywidualizacji i uspołecznienia (wg. W. Okonia), świadomości aktywności (wg. Cz. Kupisiwicza)

Ogólne cele programu: docenienie miłości rodziców ich wysiłku i niezastąpioności.

Formy realizacji programu: indywidualna, zbiorowa i grupowa

Nazwa bloku	Cele	Forma realizacji	Czas trwania zajęć	Termin realizacji	Realizatorzy	Uwagi	Metody
Rola ojca i matki w życiu dziecka cz. I (konspekt nr 1)	- uczeń umie rozpoznawać miłość ojca i matki - dostrzega zadania rodziców wynikające z konieczności współdziałania w procesie wychowawczym	- forma grupowa	45 min.	maj, czerwiec			- wykład - praca w małych grupach „Słoneczny wykres”
cz. II (konspekt nr 2)	- zdaje sobie sprawę z posiadania obojga rodziców - uświadamia sobie rolę matki i ojca w rodzinie - umie wczuć się w sytuację dziecka w rodzinie niepełnej	- forma grupowa	45 min.	maj, czerwiec			- wykład - praca w małych grupach (tabele do uzupełnienia zdania niedokoń- czone, zabawa edukacyjna „Co by było gdyby …”) - Burza mózgów
cz. III. (konspekt nr 3)	- zna sposoby postępowania rodziców z dzieckiem - uświadamia sobie własne preferencje, co do modelu przyszłej rodziny - identyfikuje stereotypy dotyczące płci	- forma grupowa	45 min.	maj, czerwiec			- wykład rozsypanka - praca w małych grupach (tabela dotycząca stereotypów pełnienia ról rodzicielskich)
	- uświadamia sobie wpływ stereotypów płciowych na pełnienie ról rodzicielskich

Zajęcia numer I.

Pomoce: mazaki, magnetofon z nagraniami spokojnej muzyki, zdjęcia rodzinne, duże arkusze papieru, kartki samoprzylepne

Przebieg lekcji:

1. Nauczyciel włącza muzykę i zapisuje na tablicy temat. Uczniowie siedząc w kręgu oglądają przyniesione zdjęcia rodzinne.

Nauczyciel prosi, aby uczniowie coś o nich powiedzieli np. kto na nich się znajduje.

2. Następnie nauczyciel wspólnie z uczniami ustala definicję rodziny i zapisuje na tablicy.

3. Nauczyciel proponuje uczniom następujące ćwiczenie: - co by było, gdyby nasz świat stał się nagle światem bez ojców?

Po trzech minutach otrzymują następujące polecenie:

- co by było, gdyby nagle na świecie zabrakło matek? (3min.)

Następnie w grupach kilku osobowych uczniowie czytają swoje wypowiedzi i wybierają te, które są najciekawsze, podchodzą do tablicy i zapisują je

Nauczyciel krótko podsumowuje Powyższe ćwiczenie, stwierdzając, że są pewne cechy charakterystyczne zarówno dla matki jak i ojca. Istnieje potrzeba istnienia obojga rodziców dla stworzenia właściwych warunków wychowawczych dziecku.

Miłość kobiety jest miłością bezwarunkową: „ jestem kochany za to, że jestem”. Erich Fromm pisze: „ dziecko w decydujących pierwszych latach doświadcza swej matki jako źródła życia, chroniącej i żywiącej. Matka jest pokarmem, miłością, ciepłem, ziemią. Być kochanym przez nią to tyle, co być żywym, zakorzenionym, mieć ojczyznę i dom”. Miłość matki jest szczęściem, spokojem, ukojeniem, nie trzeba jej zdobywać, nie trzeba na nią zasługiwać. Miłość macierzyńska zawiera więc odpowiedzialność i troskę o dziecko oraz budzenie miłości życia. Matka okazująca dziecku miłość językiem uczuć kształtuje je emocjonalnie. Amerykański socjolog Talcott Parsons stwierdza, że przejęcie przez matkę funkcji ekspresyjnych jest bardzo korzystne. Dobrze jego zdaniem funkcjonuje rodzina, jeśli matka potrafi zespolić psychicznie członków rodziny, stwarza atmosferę życzliwości, zrozumienia. Erich Fromm stwierdza, że ojciec będąc pozbawiony tak intensywnego jak matka związku biologicznego z dzieckiem nie posiada „ danej z natury” zdolności kochania, jego miłość jest warunkowa: „kocham cię, ponieważ spełniasz moje oczekiwania, jesteś taki jak ja, wypełniasz to, co ci zalecam”. Ojciec jest tym, który uczy dziecko i wprowadza je w świat. W szczególności ojciec stawia przed dzieckiem wymagania, dopasowane do jego zmieniających się możliwości i je egzekwuje.

4. Nauczyciel proponuje, aby uczniowie indywidualnie na podstawie własnych obserwacji: z życia rodzinnego, zdobytej wiedzy, jak również marzeń sporządzili listę cech, które ich zdaniem określają dobrego ojca i dobrą matkę po 3 np.

Dobra matka Dobry ojciec

- opiekuńcza - ma zawsze czas

- wyrozumiała - dba o bezpieczeństwo rodziny

- dobrze gotuje - jest spokojny

Każdy uczeń na sporządzonej przez siebie liście podkreśla trzy cech u ojca i trzy u matki, które jego zdaniem są najistotniejsze.

5. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. W grupach uczniowie tworzą „słoneczne wykresy” - dwie pierwsze grupy: dla matki i dwie następne grupy: dla ojca (arkusze papieru). Promień tworzy słowo określające daną cechę dobrej matki - dobrego ojca, tyle więc promieni ma wykres, ile różnych cech wymienili uczniowie w poprzednim ćwiczeniu (każdy uczeń tworzy w sumie po sześć promieni - trzy dobrego ojca, trzy dobrej matki).

Nauczyciel rysuje słoneczne wykresy dla ojca i matki, które są wypadkową wykresów grupowych - każda z grup podaje nazwę swoich najdłuższych promieni.

Nauczyciel może zauważyć, że różnica w słonecznych wykresach ojca i matki wskazują na pewną specyfikę wzajemnego stosunku dziecka do ojca i do matki. Istnieją pewne różnice w wyrażaniu miłości przez ojca i matkę. Ojcostwo sprzęgnięte jest z psychiką mężczyzny, kobiecość zaś z macierzyństwem. Od początku matka jest osobą, która przede wszystkim zaspokaja potrzeby niemowlęcia: bliskości, bycia kochanym, bezpieczeństwa, a także potrzeby odżywiania, przewijania itp.

Zajęcia numer II.

Pomoce: arkusze papieru, karteczki z niedokończonymi zdaniami, flamastry

Przebieg zajęć

6. Nauczyciel wiesza w widocznym miejscu arkusz papieru podzielony na dwie rubryki.

Mama nauczyła mnie

Tata nauczył mnie

Uczniowie otrzymują po dwie karteczki z niedokończonymi zdaniami:

Mama nauczyła mnie…………………………………..

Tata nauczył mnie……………………………………...

W miejsce kropek każdy uczeń wpisuje to czego nauczył się od mamy i taty, a następnie przyklejają karteczki do arkusza w odpowiednich rubrykach.

Pojawiają się odpowiedzi np.

Mama nauczyła mnie: Tata nauczył mnie:

- kochać zwierzęta - jeździć na rowerze

- myć zęby - grać w piłkę

- zawiązywać buty - robić „aniołka” na śniegu

Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów i wyciąga wnioski: I matka i ojciec maja do spełnienia swoją rolę w rodzinie. Nikt nie jest w stanie pełnić obydwu ról - ojca i matki - równocześnie. W tym znaczeniu postać ojca nie stanowi przeciwstawnego bieguna do postaci matki. Obie postaci-ojciec i matka- choć komplementarne, muszą harmonijnie łączyć cechy otwartości emocjonalno-uczuciowej oraz władzy i stanowczości. Oba pierwiastki miłości- macierzyński i ojcowski- odgrywają w rozwoju osobowości dziecka podobną rolę jak ziemia i słońce w rozwoju roślin. Stosunek rodziców do dziecka, sposób okazywania mu przez nich miłości lub jej brak jest postrzegany przez dziecko. Dla jego wychowania ważne jest, jaki wytworzyło sobie obraz rodziców i jak widzi ich wzajemny stosunek do siebie. I dobrze jest, że dziecko ma inne wzorce w matce i ojcu. Wiele jest jednak w Polsce rodzin niepełnych, w których matka lub ojciec samotnie wychowują dziecko.

7. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy i proponuje następne zadanie:

(1) Jesteście w rodzinie, której matka samotnie wychowuje dziecko. Spróbujcie się wczuć w sytuację tego dziecka i dokończcie zdania:

W mojej rodzinie czuję się…

W mojej rodzinie najbardziej brakuje mi…

Chciałbym/abym, aby moja rodzina…

Gdybym założył/a kiedyś rodzinę najbardziej zależeć mi będzie na tym, aby…

(2) Jesteście w rodzinie, w której ojciec samotnie wychowuje dziecko. Spróbujcie się wczuć w sytuację tego dziecka i dokończcie zdania:

W mojej rodzinie czuję się…

W mojej rodzinie najbardziej brakuje mi…

Chciałbym/abym, aby moja rodzina…

Gdybym założył/a kiedyś rodzinę najbardziej zależeć mi będzie na tym, aby…

(3) Jesteście w rodzinie pełnej. Spróbujcie się wczuć w sytuację tego dziecka i dokończcie zdania:

W mojej rodzinie czuję się…

W mojej rodzinie najbardziej brakuje mi…

Chciałbym/abym, aby moja rodzina…

Gdybym założył/a kiedyś rodzinę najbardziej zależeć mi będzie na tym, aby…

Po wykonaniu ćwiczenia przedstawiciele grupy na przemian - odpowiednio do kolejności zdań - odczytują dopowiedzenia grup do zdań, np.

Dziecko z rodziny bez matki: Czuje się…

Dziecko z rodziny bez ojca: Czuje się…

Dziecko z pełnej rodziny: Czuje się…

Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów. Może na końcu dodać: i matka i ojciec mają do spełnienia swoją rolę w rodzinie. Nikt nie jest w stanie pełnić obydwu ról - ojca i matki - równocześnie. Ale bywa, że w rodzinie pełnej dzieci nie mają zaspokojonych wszystkich potrzeb, w szczególności emocjonalnych, o ile rodzice nie przyjmą odpowiednich postaw.

Zajęcia numer III.

Pomoce: rozsypanka, duże arkusze papieru z rubrykami, trzy arkusze papieru szarego, mazaki

Przebieg zajęć

8. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Następnie podaje instrukcję: Jesteście rodzicami. Chcecie, aby wasze dziecko miało poczucie bezpieczeństwa i rozwijało się prawidłowo pod względem uczuciowym i osiągnęło w przyszłości dojrzałą osobowość. Spośród podanych różnych sposobów postępowania z dzieckiem ( rozsypanka) wybierzcie te, które zapewnią taki właśnie rozwój, jak również te, które wskazują na odtrącenie, stawianie nadmiernych wymagań i nadmierne ochranianie. Wklejcie swoje odpowiedzi na arkuszu papieru w odpowiednich rubrykach. Wraz z instrukcją nauczyciel rozdaje uczniom w kopertach karteczki z różnymi sposobami postępowania z dzieckiem: PIESZCZENIE, BAWIENIE SIĘ, ROZMOWA, ZANIEDBANIE, SZORSTKIE POSTĘPOWANIE, UNIKANIE KONTAKTU, NIECHWALENIE, SZUKANIE DZIURY W CAŁYM, KRYTYKOWANIE, NAGANY, ROZPIESZCZANIE, NADMIERNE POBŁAŻANIE, NADMIERNE OGRANICZENIE SWOBODY + duże arkusze papieru z rubrykami:

Akceptacja i miłość	odtrącenie	Stawianie nadmiernych wymagań	Nadmierne ochranianie

Po wykonaniu ćwiczenia przedstawiciel jednej grupy relacjonuje wyniki pracy w grupie, a inni w miarę możliwości uzupełniają. Nauczyciel podsumowując może powiedzieć, że tylko postawa akceptacji miłości, kiedy dziecko jest w centrum zainteresowania rodziców, zapewnia jego prawidłowy rozwój. Jeśli natomiast rodzice odtrącają dziecko, czasem nawet nienawidzą go, wówczas dziecko może być agresywne, przejawiać emocjonalne zaburzenia. Z kolei stawianie nadmiernych wymagań dziecku, kiedy rodzice nie chcą przyjąć dziecka takim, jakim są , dążą do jego zmian na naj -, powoduje u dziecka frustrację, brak wiary w siebie i lęk. Nadmierne ochranianie dziecka, kiedy rodzice robią dla niego wszystko, poświęcają się dla niego, w efekcie powoduje, że dziecko jest niezdolne do samodzielności i trudno mu jest stać się człowiekiem dojrzałym.

Jak widzicie współpraca obojga rodziców w wychowaniu dziecka, ich pogodzenie się z własną płcią i rolą, przyjęcie właściwych postaw wobec dziecka- to wszystko jest konieczne, by harmonijnie ukształtowało swoją osobowość.

9. Nauczyciel wyjaśnia, że następnym celem dzisiejszego spotkania będzie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie „Skąd rodzice wiedzą jak być rodzicami?”

Dzieli klasę na grupy 4-odobowe i proponuje, aby uczestnicy zastanowili się, jak postąpiliby w sytuacji, gdy ich:

- 2-miesięczne dziecko płacze,

- 2-letnie dziecko nie chce jeść, kaprysi, pluje i rozrzuca jedzenie,

- 3-letnie dziecko robi w majtki,

- 5-letnie dziecko bije inne dzieci na placu zabaw,

- 7-letnie dziecko zdejmuje w sklepie z półek różne towary i głośno domaga się ich kupna,

- 10-letnie dziecko ciągle przerywa rozmowę dorosłych,

- 14-letnie dziecko zaniedbuje swoje obowiązki szkolne, nie odrabia lekcji i wagaruje,

- 17-letnie dziecko wraca do domu bez uprzedzenia o godz. 14 nad ranem.

Prosi, by reprezentanci grup kolejno przedstawili sposoby radzenia sobie z dzieckiem w opisanych sytuacjach.

Nauczyciel pyta uczestników, skąd czerpali wiedzę na temat, jak być rodzicami, a skąd informacje i umiejętności czerpali ich rodzice i dziadkowie. Próbuje wydobyć główne źródła wiedzy: literatura popularno

naukowa, rodzina i przyjaciele, media, profesjonaliści.

10. Osoba prowadzącą wyjaśnia, że zamierza się przyjrzeć stereotypom na temat kobiet i mężczyzn w odniesieniu do ról rodzicielskich.

Prosi uczestników, aby na kartce zapisali słowa, które kojarzą im się z kobietami i mężczyznami. Oto przykład:

Kobiety są:	Mężczyźni są:
Skore do wzruszeń	Ambitni
Plotkarskie	Niezależni

Po pięciu minutach na przypiętym dużym arkuszu papieru wszyscy uczestnicy przy pomocy prowadzącego tworzą wspólną listę cech kobiet i mężczyzn.

Na kolejnym arkuszu przedzielonym pionową linią nauczyciel proponuje, aby klasa zapisała powszechne wyobrażenia dotyczące matek i ojców według analogicznego wzoru:

Matki są:	Ojcowie są:
Opiekuńcze	Wymagający
Gospodarne	Surowi

Jako osoba prowadząca zajęcia zachęć, aby każdy policzył, ile sam posiada cech z obu list (uznanych za męskie i kobiece.

Zaproponuj dokładne przyjrzenie się tym listom. Zapytaj, czy wyobrażenia te są prawdziwe w odniesieniu do wszystkich dziewcząt, chłopców, kobiet, mężczyzn, matek i ojców. Wyjaśnij pojęcie stereotypu. Powiedz, że stereotyp to funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, osób, grup społecznych, instytucji itd. Obraz ten utrwalony przez tradycję jest często oparty na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie i trudno ulega zmianom.

Zaproponuj prosty eksperyment. Zachęć, aby zamienić słowa charakteryzujące kobiety mężczyzn. Zapytaj, jakie budzi to w nich uczucia. Czy jest cos, co chcieliby zmienić odnośnie tych stereotypów? Jeśli nie, to dlaczego? Jakie konsekwencje dla życia kobiet i mężczyzn ma postrzeganie ich przez pryzmat stereotypów?

Podsumuj zajęcia prosząc o wypowiedzi na temat tego, jakie widzą niebezpieczeństwa w definiowaniu ról rodzicielskich przez pryzmat stereotypów płciowych. Kto ponosi większe koszty wynikające ze stereotypów: kobiety czy mężczyźni?

Ankieta podsumowująca przebieg zajęć

1.Czy chętnie uczestniczyłeś w zajęciach?

 a) tak, chętnie b)średnio c)niechętnie 

2.jak oceniłbyś swoje zaangażowanie na dzisiejszej lekcji:.

a)bardzo duże b)duże c)średnie d)małe e)nie angażowałem się

3. Czy zajęcia były interesujące? 

a)tak b)średnio c)nie 

4.Czy ćwiczenia wykonywanie na zajęciach były dla Ciebie łatwe? 

a)tak b)średnio c)nie

 5.Czy osoby prowadzące wydawały polecenia w sposób jasny i zrozumiały? 

a)tak b)średnio c)nie 

6.Czy dobrze Ci się pracowało z kolegami (koleżankami) w zespole? 

a)tak b)średnio c)nie 
 
 7. Czy w przyszłości chciałbyś uczestniczyć w tego typu zajęciach?

 a)tak b)średnio c)nie 
 

8.Czy na tych zajęciach zdobyłeś nowe informacje?

a)tak, wiele b)kilka c)nie, żadnych

9. Czy po tych kilku zajęciach możesz powiedzieć, że zmieniło się Twoje nastawienie do- matki?

 a)tak b)średnio c)nie 

-ojca?

 a)tak b)średnio c)nie 

-ogólnie rodziców

 a)tak b)średnio c)nie 

10.Co chciałbyś zmienić w tych zajęciach?..........................................................................

Dziękuję za wypełnienie ankiety.

 

 

 

Bibliografia

K. Wiśniewska-Roszkowska, „Zbudować małżeńskie szczęście”, Marki-Struga k/Warszawy 1995.

F. Adamski, „Wychowanie w rodzinie”, Kraków 1982.

J. Homplewicz, „Pedagogika rodziny”, Rzeszów 2000.

A. Gałkowska, „Percepcja powodzenia małżeństwa rodziców a społeczny obraz ich dorosłych dzieci”,
Lublin 1999.

M. Barun-Gałkowska, „Psychologia domowa”, Olsztyn 1985.

E. Sujak, „Kontakt psychiczny w małżeństwie i rodzinie”, Wrocław 1991.

H. Łuczak, „Dorastanie do miłości”, Warszawa 1990.

BOBER-PEŁZOWSKA Maria : Godziny do dyspozycji wychowawcy klasy i uczniów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. - Łódź : "Juka", 1994

BOBER-PEŁZOWSKA Maria, PUCHAŁA Barbara : Przysposobienie do życia w rodzinie : książka przedmiotowo-metodyczna. - Warszawa : WSiP, 1990

CHOMCZYŃSKA-MILISZKIEWICZ Mariola : Podroż w nieznane : o miłości seksie i rodzinie : scenariusze zajęć. - Warszawa : WSiP, 1997

KRÓL Teresa, MAŚNIK Krystyna, WĘGLARCZYK Grażyna : Propozycje programów wychowania prorodzinnego dla klas IV-VIII. - Kraków : "Impuls", 1996

KWIEK Maria, NOWAK Iwona : Dorastanie do miłości : propozycje działań wychowawczych dla uczniów kl. IV-VIII szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych. Wyd. 2 poszerz. - Wrocław : Oficyna Współczesna, 1994

PAROLOWA Halina Marianna : Przysposobienie do życia w rodzinie : poradnik metodyczny dla nauczycieli. - Wyd. 2 poszerz. i uzup. - Lublin : IKN ; ODN, 1985

SŁAWIŃSKI Stanisław : Wychowywać do miłości : propozycja programu i metody dla przysposobienia do życia w rodzinie. - Warszawa : Instytut Wydawniczy PAX, 1995

WYCHOWANIE do życia w rodzinie : książka dla nauczycieli, rodziców i wychowawców / red. Krystyna Ostrowska, Maria Ryś. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, 1999

Z DOŚWIADCZEŃ w realizacji przedmiotu przysposobienie do życia w rodzinie : konspekty i materiały / pod red. Stanisławy Łapkowskiej-Wacowskiej. - Zielona Góra : IKN ; ODN, 1987

ŻYCIE rodzinne w szkolnej edukacji : poradnik dla nauczycieli przysposobienia do życia w rodzinie : praca zbiorowa / pod red. Janiny Maciaszkowej. - Warszawa : WSiP, 1990

BRAUN-GAŁKOWSKA Maria : Rozmowy o życiu i miłości. - Warszawa : Instytut Wydawniczy PAX, 1989.

BURNS Jim : Poskramianie hormonów : prosto z mostu o miłości i seksie dla współczesnej młodzieży / [przekł. z ang. Robert Jankowski] . - Lublin : Wydaw. Pojednanie, 1992

DOBSON James C. : Rodzina i odpowiedzialność : pytania i odpowie­dzi / przekł. [ z ang. Anna Nizinska. - Warszawa : Oficyna Wydaw­nicza "Yocatio", 1995.

DZYR-GIEREJ Kazimierz : W szkole o życiu : szkolne przygotowanie młodzieży do życia w rodzinie. - Warszawa : WSiP, 1988

EDUKACJA prorodzinna / red. Maria Chymuk, Danuta Topa. - Kraków : Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2000

FIJAŁKOWSKI Włodzimierz, LISIECKA-BERKAN Maria, MAŁOLEPSZA Ewa : Miłość, prokreacja, odpowiedzialność. - Warszawa : Wiedza Pow­szechna, 1987

HISZPAŃSKA Bogumiła : Pomóż młodzieży znaleźć wartości-drogowskazy . - Wyd. 2. - Warszawa : Instytut Badań Edukacyjnych, 1994

JACZEWSKI Andrzej : Wstęp do dorosłości. - [Wyd. 2]. - Warszawa : WSiP, 1990

McDOWELL Josh : Tajemnica miłości : jak możesz budować trwałą intymną więź osobową? / tł. [ z ang.] Andrzej Gandecki. - Kraków :Towarzystwo Krzewienia Etyki Chrześcijańskiej, 1992

PAWEŁCZYŃSKA Anna : Drogi do szczęścia. - Warszawa : WSiP, 1995

PRZYSPOSOBIENIE do życia w rodzinie / pod red. Mikołaja Kozakiewicza i Zbigniewa Lwa-Starowicza. - Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Lekarskich, 1987

RODZINA : źródło życia i szkoła miłości. Prace Wydziału Nauk Społecznych / red. Dorota Kornas-Biela. - Lublin : Tow. Nauk. KUL , 2001

SŁAWIŃSKI Stanisław : Dojrzewać do miłości : rozmowy o samowychowaniu. - Warszawa : Instytut Wydawniczy PAK, 1990

SŁAWIŃSKI Stanisław : Ślubuję ci miłość ... przysposobienie do życia w rodzinie. - Wyd. 2. - Warszawa : Instytut Wydawniczy PAK, 1994

SOKOLUK Wiesław, ANDZIAK Dagmara, TRAWIŃSKA Maria : Przysposobie­nie do życia w rodzinie . - Warszawa : WSiP, 1987

SZTANDER Wanda : Przed klasówką z miłości. - Warszawa : Nasza Księgarnia, 1990

TERMINY i pojęcia w programach i podręcznikach szkół ponadpodstawowych : przysposobienie do życia w rodzinie. - Warszawa : Insty­tut Programów Szkolnych MEN, 1989

WĘDRUJĄC ku dorosłości : przygotowanie do życia w rodzinie dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej : praca zbiorowa / pod red. Teresy Król. - Warszawa ; Kraków : AND spółka zoo, 1994

AKTUALNIE obowiązujące podstawy programowe zajęć edukacyjnych "Wychowanie do życia w rodzinie" // Wychowawca. - 2002, nr 1, dod. "Wychowanie do życia w rodzinie", s. 9-10

KORNAS-BIELA Dorota: Podstawy programowe// Wychowawca. - 1997, nr 9, s. 22-25

KRÓL Teresa : Propozycja programu wychowania prorodzinnego w szkole ponadpodstawowej dla kl. I i II // Wychowawca. - 1997, nr 7/8, s. 28-51

KRÓL Teresa : Propozycja programu wychowania prorodzinnego w szkole ponadpodstawowej [klasa III i IV] // Wychowawca. - 1997, nr 9, s. 29-52

SŁAWINSKI Stanisław : Koncepcja i realizacja alternatywnego pro­gramu przysposobienie do życia w rodzinie // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1991, nr 4, wkładka PŻR, s. 50-58

ADAMIK Alfreda : Nauczyciel wspomaga rodziców... : (scenariusz spotkania z rodzicami) // Wychowawca. - 2002, nr 3, s. 27-31

BABIK Marta, BABIK Marek : Konspekt lekcji dla kl. VII-VIII szkoły podstawowej i kl. I szkoły ponadpodstawowej : temat : być kobietą, być mężczyzną // Wychowawca. - 1999, nr 1, s. 25

BAŚ Czesław : Temat: Moje życie : konspekt zajęć z wychowania prorodzinnego // Wychowawca. - 2005, nr 3, s. 23

BIESZCZAD Dorota : Czym jest miłość ? // Wychowawca. - 1996, nr 12, s. 16-17
Scenariusz lekcji dla młodzieży klas maturalnych.

BIESZCZAD Dorota : Konspekt lekcji z wychowania prorodzinnego dla klasy maturalnej. Temat : Rola ciała w miłości // Wychowawca. - 1998, nr 2, s. 54-55

CHMURA Mirosława : Żyję w rodzinie i dla mojej rodziny (scenariusz zajęć do "Wychowania do życia w rodzinie" oraz godzinach wychowawczych w kl. I-IV) // Nowa Szkoła. - 2003, nr 9, s. 37-39

JANOWSKI Maciej : Przygotowanie szkolne do życia rodzinnego - implikacje teorii systemów rodzinnych // Edukacja. - 2000, nr 2, s. 81-88

KOKOCZYŃSKA Iwona : Narzeczeństwo (scenariusz lekcji „Wychowanie do życia w rodzinie” dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych // - Wychowawca. - 2007, nr 1, s.27

KOŁODZIEJSKI Lucjan : Konspekt lekcji z wychowania prorodzinnego w klasie IV szkoły podst. (lekcja dla chłopców) // Wychowawca. - 1998, nr 2, s. 27
Temat : Tajemni­ca chłopca - zmiany wieku dojrzewania

KRASKA Renata, KRASKA Jan : Konspekt lekcji z wychowania prorodzinnego - klasy V-VII szkoły podstawowej : poznajemy swoje uczucia, uczymy się je wyrażać // Wychowawca. - 1999, nr 2, s. 26-27

KRÓL Teresa, ZIELIŃSKA Teresa : Dlaczego czekać? - scenariusz zajęć : (Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów II klasy gimnazjum lub I klasy szkoły ponadgimnazjalnej) // Wychowawca. - 2002, nr 9, s. 25

KRÓL Teresa : Konspekt lekcji wychowania prorodzinnego // Wychowawca. - 1995, nr 5, s. 50
Temat : Czy warto czekać?

KRÓL Teresa : Konspekt lekcji wychowania prorodzinnego na poziomie szkoły ponadpodstawowej // Wychowawca. - 1995, nr 5, s. 25
Temat : Istota miłości między mężczyzną a kobietą

KRÓL Teresa : O nowoczesnym planowaniu rodziny (konspekt lekcji „wychowanie do życia w rodzinie” dla gimnazjum lub szkół ponadgomnazjalnych // Wychowawca. - 2007, nr 7-8, s. 43-46

KRÓL Teresa : Życie człowieka przed urodzeniem : (rozwój psychiczny i fizyczny od poczęcia do urodzenia) // Wychowawca. - 1996, nr 2, s. 17-19

MIAZGOWICZ Janina : Wychowanie prorodzinne : [scenariusz lekcji] // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 6, s. 14-16
Temat : Dlaczego wychowywać dzieci powinni ojciec i matka ?

ROMANIK Krystyna : Konspekt dla klasy VII-VIII szkoły podstawowej. Temat : przekazywanie życia // Wychowawca. - 1999, nr 2, s. 25

SPISAK Agnieszka : Konspekt lekcyjny : przygotowanie do życia w rodzinie (szkoła podstawowa : temat : antykoncepcja dobrodziejstwo czy zagrożenie? // Wychowawca. - 1998, nr 10, s. 42-44

STRZAŁKOWSKA Alina : Konspekt lekcji przygotowania do życia w ro­dzinie : (kl. VIII lub I-II kl. szkół ponadpodst.) : temat : odpowiedzialne rodzicielstwo // Wychowawca. - 1998, nr 1, s. 14-17
Temat : Odpowie­dzialne rodzicielstwo

SZADY Elżbieta : Scenariusz lekcji dla uczniów od VI klasy szkoły podstawowej // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 5, s. 28-29
Temat : Pornografia

TOMASIK Piotr : Przygotowanie do życia w rodzinie w dokumentach katechetycznych Kościoła // Katecheta. - 2003, nr 1, s. 13-18

TURLEJ Zofia : Konspekt lekcji z wychowania prorodzinnego w kl. VI szk. Podst. : temat : co decyduje o harmonii życia rodzinnego? // Wychowawca. - 1998, nr 9, s. 18-19

TYMRAKIEWICZ Teresa, SZYNALSKA-SKARŻYNSKA Beata : Wychowanie prorodzinne. Scenariusz lekcji dla młodzieży szkół średnich // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 5, s. 25-25
Temat : Pokochać niechciane dziecko

WĘGLARCZYK Grażyna : Konspekt zajęć z wychowania prorodzinnego dla klasy VII szk. podst. : temat : dojrzewanie // Wychowawca. - 1998, nr 12, s. 44-45

WILCZYŃSKA Aneta : Nie będę cię krzywdzić! Scenariusz lekcji wychowawczej lub wychowania do życia w rodzinie dla uczniów klas V-VI // Wychowawca. - 2007, nr 2, s. 26-27

ZAJDEL Joanna, PYRKA Anna : Quiz wiedzy o rodzinie : scenariusz dla klas IV-V // Wszystko dla Szkoły. - 2003, nr 7/8, s.6

BAJDA Jerzy : Uwagi o wychowaniu prorodzinnym // Wychowawca. - 1995, nr 6, s. 5-6

BAŁONIAK Aleksandra : Katecheza miejscem przygotowania do życia w rodzinie // Katecheta. - 2003, nr 7/8, s. 40-43
Korelacja religii ze ścieżką - wychowanie do życia w rodzinie.

BOCHNIARZ Antoni : Macierzyński urok kobiecości // Powiernik Rodzin . - 1998, nr 5, s. 2-5

DZIEWIECKI Marek : Katecheza a wychowanie prorodzinne // Wychowawca. - 2007, nr 1, s. 20-23

DZIEŻAK Dorota : Wychowanie do życia w rodzinie - realizacja i oczekiwania : (komunikat z badań) // Wychowanie na co Dzień. - 2003, nr 3, s. 16-18

FURMANOWSKA Mirosława : Interdyscyplinarny charakter wychowania prorodzinnego // Małżeństwo i Rodzina. - 2002, nr 2, s. 51-54

GOLEC Maja : Małżeństwo i rodzina a nauczanie Kościołów: Rzymskokatolickiego i Ewangelicko augsburskiego - // Małżeństwo i Rodzina. - 2002, nr 4, s. 30-35

HELIZANOWICZ Beata : Płciowość i Odpowiedzialność Nastolatków - I Międzynarodowy Kongres Koordynatorów Programu „Teen Star” // Wychowawca. - 1997, nr 7-8, s. 33-34

IZDEBSKI Zbigniew : Wychowanie prorodzinne w reformowanej szkole // Problemy Rodziny. - 2000, nr 6, s. 3-7

KOMOROWSKA-PUDŁO : Wychowanie do życia w rodzinie a postawy młodzieży wobec płciowości, małżeństwa i rodzicielstwa // Wychowawca. - 2007, nr 7-8, s/ 11-14

KOZAKIEWICZ Mikołaj : Kościół katolicki w Polsce a planowanie rodziny i wychowanie seksualne // Problemy Rodziny. - 1998, nr 1, s. 7-12

KRZYSTECZKO Henryk : Pragnienie dziecka // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 4, s. 2

KRZYSTECZKO Henryk : Sztuka miłości // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 1, s. 14-15

KUKOŁOWICZ Teresa : Czy przygotowanie do życia w rodzinie jest nadal potrzebne? // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1991, nr 2, wkładka, s. 18-21

LIBERSKA Hanna : Wychowanie w rodzinie do życia // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 2, s. 95-100

ŁUKASZEK Maria : A jednak wychowywać do miłości // Problemy Alkoholizmu. - 2002, nr 1, dod. S. V-VII

MIAZGOWICZ Janina : Scenariusz konferencji z radą pedagogiczną na temat: Jak prowadzić zajęcia z wychowania prorodzinnego // Dyrektor Szkoły. - 1996, nr 5, s. 18-20

MEISSNER Karol : Ludzka płciowość i jej znaczenie // Wychowawca. - 1997, nr 5, s. 4-11

MEISSNER Karol : Skąd się biorą dzieci ? Jak rozmawiać z dziećmi o przekazywaniu życia // Wychowawca. - 1997, nr 7/8, s. 21-25

MICHALCZYK Jacek : O wybranych problemach edukacji prorodzinnej // Wychowanie na co Dzień. - 2002, nr 4/5, s. 17-20

MLECZKOWSKI Roman, WŁOSTOWSKA Kunegunda : Młodzież licealna o przygotowaniu do życia w małżeństwie i rodzinie // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1997, nr 2, wkładka, s. (12)-(14)

MROCZEK Krystyna : Wychowanie do życia w rodzinie - dorobek i niepokój // Wychowawca. - 2002, nr 3, s. 6-7

OSTROWSKA Krystyna : Nauczyciele o "Wychowaniu do życia w rodzinie" : raport z badań // Wychowawca. - 2002, nr 3, s. 13-15

RACZOWSKA Jadwiga [i in.] : Przygotowanie do życia // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 1999, nr 1, dod., s. 1-16

SKAWIŃSKA Mirosława : Rodzina jako środowisko wychowawcze w nauczaniu społecznym Kościoła katolickiego - system pożądanych wartości. Cz. 1 // Wychowanie na co Dzień. - 1999, nr 1/2, s. 25-27

SKAWIŃSKA Mirosława : Rodzina jako środowisko wychowawcze w nauczaniu społecznym Kościoła katolickiego - system pożądanych wartości. Cz. 2 // Wychowanie na co Dzień. - 1999, nr 3, s. 15-17

SŁAWIŃSKI Stanisław : Wychowanie seksualne czy wychowanie do miłości // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 5, s. 5-8

STRZAŁKOWSKA Anna : Małżeństwo i rodzina : postawy młodzieży : raport z badań // Wychowawca. - 2002, nr 3, s. 21-23

SZYMAŃSKI Zbigniew : Rola wychowania prorodzinnego w kształtowa­niu postawy przyjaznej dzieciom // Powiernik Rodzin. - 1998, nr 2, s. 4-5

TATAROWICZ Jan : „Zapętlone” problemy rodziny i wychowania prorodzinnego // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 6, s. 14-19

TOMASIK Piotr : Przygotowanie do życia w rodzinie w dokumentach katechetycznych kościoła // Katecheta. - 2003, nr 1, s. 13-18

URBANIAK Andrzej : Podstawowe cele wychowania do życia w rodzinie // Wychowawca. - 1994, nr 1, s. 7-9

URBANIAK Andrzej : Wychowanie prorodzinne w szkole. Cz. 1 : Nauczyciel-wychowawca // Wychowawca. - 1997, nr 5, s. 12-15

URBANIAK Andrzej : Wychowanie prorodzinne w szkole. Cz. 2 : Kate­cheza // Wychowawca. - 1997, nr 12, s. 11-15

URBANIAK Andrzej : Zasady wychowania prorodzinnego // Wychowawca. - 1996, nr 12, s. 4-5

WOJCIESZEK Krzysztof : Perspektywy włączenia rodziców w "Wychowanie do życia w rodzinie" // Wychowawca. - 2002, nr 3, s. 11-12

WOŁOCHOWICZ Mariola : Dlaczego nam o tym nikt nie mówił ? : migaw­ki z naszej pracy z młodzieżą // Wychowawca. - 1995, nr 11, s. 17-18

WYCHOWANIE prorodzinne - bibliografia : literatura dla młodzieży // Wychowawca. - 1998, nr 3, s. 48-50

WYCHOWANIE prorodzinne - bibliografia : wykaz książek dla nauczycieli i rodziców // Wychowawca. - 1998, nr 2, s. 46-50

Załączniki

Znaczenie roli rodziców w rodzinie

i w rozwoju dzieci.

Małżeństwo i rodzina są pierwszymi, podstawowymi wspólnotami,
w których rozwija się i kształtuje osobowość człowieka. Związek dwojga ludzi stanowi fundament i początek życia rodzinnego. Rodzina jako wspólnota osób złączonych ze sobą więzami miłości, przebywaniem ze sobą, niepowtarzalnymi relacjami wobec siebie jest miejscem przygotowującym człowieka do realizowania podstawowych, życiowych zadań. Najczęściej są one spełniane
w małżeństwie i w życiu rodzinnym, a także w życiu społecznym. „Małżeństwo zawieramy po to, aby wspólnie żyć, wspomagać się i rozwijać w miłości, aby tworzyć nowe życie i zapewnić w rodzinie środowisko wychowawcze,
w którym - również w niezbędnym klimacie miłości - dzieci będą mogły wyrosnąć na dzielnych ludzi”. Tak jak w każdej wspólnocie, także i w rodzinie istnieją więzi pomiędzy jej członkami, wzajemne relacje i zależności. Dla prawidłowego rozwoju i ukształtowania się wzajemnych stosunków między rodzicami i dziećmi duże znaczenie spełnia rola rodziców.

Dzieci darem dla rodziców.

Rodzice w swoim związku, wzajemnej relacji do siebie i do dzieci spełniają szczególną rolę w rodzinie. Ze względu na to, że związek ten daje początek rodzinie, poczucie szczęścia małżeńskiego, rodzinnego wpływa na zadowolenie całej rodziny i dobre jej fukcjonowanie, komunikowanie oraz wzajemne kontakty. Szczęśliwi rodzice dają początek szczęściu rodzinnemu, a w nim ważna jest osobista przemiana każdego z nich, połączona

z poznaniem siebie, zaakceptowaniem. Wymaga to trudu wychodzenia z siebie, otwierania się na drugiego i współodczuwania z drugą osobą. Owocem tej szczególnej więzi i zjednoczenia rodziców jest potomstwo, którego wychowanie powinno być celem i sensem powstałej rodziny. „Dzieci są najcenniejszym darem małżeństwa i rodzicom przynoszą najwięcej dobra”, dlatego zadanie ojcostwa i macierzyństwa to wielka odpowiedzialność.

Dzieci to wielka szansa rozwoju rodziców gdyż one umacniają powstałą wspólnotę. Rodzice uczą się postawy dawcy, a nie tylko biorcy, uczą się wyrzeczeń i myślenia o innych, a nie tylko o sobie. Jeżeli dzieci są ucieleśnieniem miłości rodziców to wymaga ona od nich, aby wzrastały otoczone miłością, były nią obdarowywane i umiały ją odwzajemnić.

Dzieci patrzą na swoich rodziców.

Czy jednak wszyscy rodzice posiadają na tyle duże zasoby miłości
i szczęścia, aby w pełni obdarować nimi swoje dzieci? Wydaje się, że miłość

i związek małżonków jest często zagrożony brakiem miłości, co prowadzi do niezgody, niewierności, konfliktu lub nawet rozpadu rodziny. Nie jest to obojętne na rozwój i wychowanie dzieci. Postawa i rola rodziców wpływa na wszystkie sfery funkcjonowania dziecka - jego emocje, poznanie, i zachowanie. Małżonkowie podejmując role rodzicielskie na całe życie, przyjmują na nowo różne postawy w zależności od etapu rozwojowego dzieci. Wymaga to gotowości do zmian, elastyczności, ale jednocześnie trwałości związku. Dzieci żyjąc atmosferą rodzinną mają tendencję do naśladowania zachowania rodziców. Jest to sposób modelowania, uczenia się od innych. Obserwując zachowania rodziców, ich kłótnie, niezadowolenie i konflikty, mogą przejąć taki sposób postępowania i zachowania. Może to zrodzić u dzieci lęk, wrogość sprzyjać kształtowaniu się niekorzystnych cech i zachowań. Negatywne emocje, wrogość, konfliktowa atmosfera w domu może niekorzystnie wpływać na kształtowanie się osobowości i zachowanie dziecka, a więc na jego rozwój. Całe życie psychiczne dzieci jest zależne od twórczej postawy rodziców, w której słowa, zasób pojęć, wartości dziecko sobie przyswaja. Negatywne i konfliktowe relacje małżonków mogą unieszczęśliwić dzieci, które identyfikując się

z rodzicami często pozostają w pewnym rozdarciu. Dzieci mogą przeżywać lęk, gniew, złość, poczucie winy, zakłopotanie. Nie jest to celem miłości małżeńskiej i rodzicielskiej, a wręcz przeciwnie, niszczy ją i niszczy wszystkich członków rodziny. Rodzice powinni zawsze pamiętać o zobowiązaniach małżeńskich takich jak: poświęcanie się dla współmałżonka i dzieci, wzajemna miłość, odpowiedzialne rodzicielstwo, wzajemne oddanie. Jeżeli w rodzinie nie będzie prawdziwej miłości, serdeczności, oddania, to nie będzie w niej mocnych relacji wszystkich członków, trudno będzie przekazywać dzieciom prawdziwe wartości, dobry model rodzicielstwa i wartości życia rodzinnego. Kłótnie
i nieporozumienia między rodzicami są często źródłem przeżywania przez dzieci strachu, braku poczucia bezpieczeństwa, lęku przed samotnością, odrzuceniem, koniecznością wyboru pomiędzy jednym z rodziców. Nie zawsze rodzice mają o tym świadomość, gdyż sprawy małżeńskie, materialne czy inne nie pozwalają dostrzec problemów własnych dzieci. Bez dobrego dialogu trudno mówić o szczęśliwych rodzicach i rodzinach. W sytuacjach konfliktowych, nieporozumieniach, brak szczerej rozmowy sprawia, że rodzice jeszcze bardziej oddalają się od siebie emocjonalnie, a czasem rozstają. Próby nawiązania dialogu są początkiem drogi do przezwyciężenia kryzysu, co sprzyja ożywieniu relacji małżeńskiej i rodzinnej.

Szczęśliwi rodzice, szczęśliwa rodzina.

Dziecko, które spostrzega swoich rodziców jako osoby tworzące
i trwające w szczęśliwym związku, będzie identyfikowało się z taką postawą, przejmując od rodziców pozytywne cechy i wzorce zachowań. Aby takie szczęście mogło być odzwierciedlane w rodzinie i przyszłości dzieci, rodzice

w relacji do siebie i swojego potomstwa powinni podjąć zdecydowane kroki. Rodzice, którzy trwają w związku i są w miarę szczęśliwymi małżonkami mogą w relacjach ze swym dzieckiem, a także między sobą spełnić szereg uwarunkowań sprzyjających rozwojowi jego osobowości. Szczęśliwi rodzice widzą w dziecku przedłużenie swojego szczęścia, cieszą się jego rozwojem, sukcesami, jest ono dla nich ważne i kochane. Rodzice zadowoleni z rodziny, którą udaje im się tworzyć będą przekazywać swoim dzieciom pozytywne wzorce do identyfikacji. Wtedy wspólnota rodzinna będzie źrodłem dobrych postaw, emocji, zachowań, umiejętności życiowych, dzieci będą umiały odróżniać dobro od zła, będą kierowały się w życiu wartościami i miłością.

Klimat rodzinny

Rodzice jako bliscy sobie ludzie wobec siebie i w relacji do dzieci powinni zadbać o dobry klimat życia rodzinnego. Jeżeli okazują sobie wzajemnie i dzieciom czułość, życzliwość i przywiązanie poprzez miłe gesty, uśmiech, dobre słowa oraz tworzą pogodną, radosną atmosferę, wówczas ukształtują u swoich dzieci taki właśnie obraz rodziny. Dobre wzorce wyniesione z domu będą podstawą do stworzenia w przyszłości kolejnych dobrych wspólnot rodzinnych, opartych na miłości i wartościach moralnych.
Od współdziałania rodziców w wychowaniu dzieci, od dawanego przez nich przykładu, dzielenia się obowiązkami, troskami, od atmosfery zaufania zależy rozwój ich dzieci, a także osobiste doskonalenie się na każdym etapie rozwoju ich życia. To, co dziecko zobaczy w rodzinie i przeżyje weźmie ze sobą w życie i przyjmie za własne doświadczenia. Jeżeli nie wyniesie z domu rodzinnego przykładu dobrego ojcostwa i macierzyństwa na przykładzie własnego ojca
i matki to zostanie pozostawione same sobie, nie będzie umiało uznawać, podziwiać innych oraz przeżywać zadań rodzicielskich i społecznych
w najlepszy sposób. Wszyscy członkowie rodziny wzajemnie wywierają kształtujący wpływ na siebie poprzez wspólne istnienie, zachowanie, przebywanie, otwartość, potrzebę pomocy. Wzajemne kontakty matki i ojca są ważne w oczach dziecka, dlatego małżonkowie zachowując tożsamość rodzicielską nie mogą zapomnieć o tożsamości małżeńskiej, wzajemym dialogu, wyrażaniu swoich uczuć, problemów. Rozmawianie, wyrażanie emocji są podstawą dla istnienia zdrowego związku, a tym samym zdrowo funkcjonującej rodziny.

Konflikty, kryzysy nieuniknione w rodzinie.

W rodzinach konflikty i kryzysy sa często nieuniknione, ale ich pozytywne rozwiązanie umożliwia dobre funkcjonowanie rodziny na wyższym poziomie i nie stanie się zagrożeniem dla jej członków. Jeżeli w rodzinie zaistnieją jakieś trudności, czy to małżeńskie, czy też rodzicielski, rodzice powinni je jasno określić i próbować rozwiązać. Pojawienie się dziecka

w rodzinie często przynosi wielkie zmiany, zarówno w obowiązkach jak
i rezygancji z przyjemności wolnego czasu. Jeżeli związek posiada mocne podstawy oparte na miłości, odpowiedzialności, wartości i celu życia to taka rodzina jest miejscem wychowania dzieci na dobrych ludzi od momentu pojawienia się ich na świecie. W rodzinie, gdzie rodzice traktują dziecko jak element rozgrywki między sobą, są zajęci swoimi problemami lub nie umieją sprostać roli ojca i matki, małżonka, trudno będzie mówić o szczęściu dzieci, ich prawidłowym rozwoju osobowości, przygotowaniu do życia. Wcześniej, czy później takie dzieci będą okaleczone miłością rodziców, różnie rozumianą
i przejawianą. Dzieci rodziców niezadowolonych z małżeństwa, ze swej roli
w rodzinie, rodziców niedojrzałych emocjonalnie mogą przejawiać negatywne postawy względem ról rodzinnych czy domowych. Na zasadzie identyfiakcji
z rodzicami będą przyjmować postawę obronną lub zmkniętą przed życiem
w rodzinie. Obraz domu rodzinnego kształtuje się w sercu, a później ożywia we wspomnieniach dzieci, dlatego powinien być on jak najmilszy, najlepszy
i ukochany.

„Miłość matki i miłość ojca są dla dziecka niczym słońce i ziemia dla rośliny: nie można egzystować bez któregokolwiek z nich - roślina wtedy zamiera, a dziecko w kalectwo wewnętrzne popada”. Słowa te jasno określają, czym są dla dziecka rodzice, ich miłość, jak ważna jest rodzina. Dwoje bliskich sobie ludzi postanawia być razem po to, aby wspólnie żyć, wspomagać się, rozwijać we własnej miłości oraz by pielęgnować nowe życie, którym w rodzinie są dzieci. Nie jest to łatwe do wypełnienia powołanie
i życiowe zadanie. Związane jest ono z wielką odpowiedzialnością za drugą osobę. Rodzina nie opiera się tylko na wartościach materialnych, lecz powinna tworzyć wspólnotę ducha, myśli i serca, powinna zaspokajać potrzeby emocjonalne i psychczne jej członków. Czy wszyscy rodzice potrafią zapewnić swoim dzieciom atmosferę ciepła rodzinnego? Codzienność życia, które wokół nas się toczy wskazuje odpowiedź jak jest naprawdę. Jest wiele rodzin, które są wzorem i przykładem dla innych w wychowaniu dzieci, kształtowaniu ich osobowości, rozwoju emocjonalnym operając swoje działania na miłości, zaufaniu, poczuciu bezpieczeństwa.

Nawet, gdy zdarzają się konflikty czy nieporozumienia to są one w tych rodzinach wspólnie rozwiązywane i pokonywane. Jest też wiele rodzin, które nie mogą poradzić sobie z przezwyciężeniem kłopotów i wtedy wzajemna miłość, zaufanie, poczucie bezpieczeństwa gaśnie, a nawet całkiem wypala się
w rodzinie. Trzeba wierzyć, że w nowo powstającej wspólnocie rodzinnej,
w której każdy ma swoje określone zadanie do spełnienia w roli matki, ojca czy dziecka będzie miłość, szacunek, wzajemna pomoc, mocna wiara, wyroumiałość, bliskość, ciepło rodzinne. One pozwolą, aby była to dobra

i szczęśliwa rodzina. Wszyscy rodzice podejmując się roli wychowania dzieci, powinni być świadomi i odpowiedzialni, że od nich i utworzonej przez nich wspólnoty zależy rozwój i wychowanie dzieci. Jest to ważne zadanie, dlatego należy zawsze rodzinom pomagać, wspierać je i nie być wobec nich obojętnym.

Opracowanie:

mgr Renata Rzeźnik

Szkoła Podstawowa w Budziwoju

 

               
 
 

K. Wiśniewska-Roszkowska, Zbudować małżeńskie szczęście, Marki-Struga k/Warszawy 1995, s. 8.

F. Adamski, Wychowanie w rodzinie, Kraków 1982, s. 75.

J. Homplewicz, Pedagogika rodziny, Rzeszów 2000, s. 70.

27

---