RELATYWIZM

RELATYWIZM

ETYCZNY

ETYCZNY

…

…

Relatywizm etyczny na ogół rozumiany jest

Relatywizm etyczny na ogół rozumiany jest

jako przekonanie, że wartości etyczne,

jako przekonanie, że wartości etyczne,

dyrektywy, postępowanie oraz oceny

dyrektywy, postępowanie oraz oceny

moralne są jedynie wynikiem postaw

moralne są jedynie wynikiem postaw

przybieranych w stosunku do przedmiotów

przybieranych w stosunku do przedmiotów

wartościowania etycznego, różnią się zatem i

wartościowania etycznego, różnią się zatem i

zmieniają u poszczególnych jednostek lub

zmieniają u poszczególnych jednostek lub

grup w zależności od danej epoki społeczno –

grup w zależności od danej epoki społeczno –

historycznej oraz przynależności do

historycznej oraz przynależności do

konkretnej klasy społecznej nie istnieje więc

konkretnej klasy społecznej nie istnieje więc

dobro obiektywne – dobrem jest to, co się za

dobro obiektywne – dobrem jest to, co się za

nie przyjmuje w określonym środowisku i

nie przyjmuje w określonym środowisku i

czasie (Encyklopedia Powszechna PWN)

czasie (Encyklopedia Powszechna PWN)

…

…



Relatywizm etyczny, to pogląd,

Relatywizm etyczny, to pogląd,

według którego wartości

według którego wartości

etyczne mają charakter

etyczne mają charakter

względny, co oznacza, że jest

względny, co oznacza, że jest

zawsze wartością dla kogoś lub

zawsze wartością dla kogoś lub

wartością czegoś. W pierwszym

wartością czegoś. W pierwszym

przypadku dobro lub zło zostaje

przypadku dobro lub zło zostaje

zrelatywizowane względem

zrelatywizowane względem

podmiotu, w drugim – względem

podmiotu, w drugim – względem

przedmiotu

przedmiotu

…

…



Pogląd relatywistyczny wychodzi z

Pogląd relatywistyczny wychodzi z

założenia, że zabicie człowieka

założenia, że zabicie człowieka

czerpie swą kwalifikację moralną z

czerpie swą kwalifikację moralną z

czynników zewnętrznych, przyjmuje

czynników zewnętrznych, przyjmuje

za postawę zmienne kryteria

za postawę zmienne kryteria

moralnej dopuszczalności tego aktu.

moralnej dopuszczalności tego aktu.

Nie widzi też trudności, aby na tej

Nie widzi też trudności, aby na tej

samej podstawie usprawiedliwić

samej podstawie usprawiedliwić

pozbawienie życia człowieka w

pozbawienie życia człowieka w

innych jeszcze sytuacjach np.

innych jeszcze sytuacjach np.

usunięcie płodu dla ratowania życia

usunięcie płodu dla ratowania życia

matki .

matki .

…

…



Według etyki relatywistycznej samobójstwo jest

Według etyki relatywistycznej samobójstwo jest

wyjątkowo dopuszczalne w odpowiednio

wyjątkowo dopuszczalne w odpowiednio

trudnych sytuacjach życiowych albo dla

trudnych sytuacjach życiowych albo dla

wzniosłych celów możliwych do realizowania za

wzniosłych celów możliwych do realizowania za

cenę własnego życia. Teoretyczną zasadność tej

cenę własnego życia. Teoretyczną zasadność tej

tezy etyka relatywistyczna opiera na idei

tezy etyka relatywistyczna opiera na idei

wolności człowieka i opartym na niej prawie do

wolności człowieka i opartym na niej prawie do

stanowienia o końcu swojej egzystencji.

stanowienia o końcu swojej egzystencji.

Samobójstwo – w myśl tej etyki – stanowi albo

Samobójstwo – w myśl tej etyki – stanowi albo

ostateczny, albo najdoskonalszy akt tej

ostateczny, albo najdoskonalszy akt tej

wolności. Jest świadectwem, że człowiek jest

wolności. Jest świadectwem, że człowiek jest

panem samego siebie i może się wznieść ponad

panem samego siebie i może się wznieść ponad

konieczność rządzącego nim losu.

konieczność rządzącego nim losu.

…

…



Relatywizm moralny polega na

Relatywizm moralny polega na

uznawaniu za dobre moralnie

uznawaniu za dobre moralnie

tych poglądów, przekonań,

tych poglądów, przekonań,

czynów, które subiektywnie

czynów, które subiektywnie

uznaje się za takie, które

uznaje się za takie, które

odpowiadają z różnych

odpowiadają z różnych

względów człowiekowi, bez

względów człowiekowi, bez

oglądania się na obiektywne

oglądania się na obiektywne

kryteria tej oceny.

kryteria tej oceny.



Wszystko jest dobre moralnie ,

Wszystko jest dobre moralnie ,

co człowiek za takie uzna.

co człowiek za takie uzna.

…

…



Relatywizm moralny,

Relatywizm moralny,

zezwalający człowiekowi na

zezwalający człowiekowi na

wszystko , uznający za dobre

wszystko , uznający za dobre

moralnie wszelkie poglądy i

moralnie wszelkie poglądy i

czyny, jakie ludziom

czyny, jakie ludziom

odpowiadają jest zaprzeczeniem

odpowiadają jest zaprzeczeniem

prawdy o egzystencjalnej

prawdy o egzystencjalnej

kondycji człowieka, o jego

kondycji człowieka, o jego

ostatecznym przeznaczeniu.

ostatecznym przeznaczeniu.

…

…



Dobro moralne, rozumiane

Dobro moralne, rozumiane

fałszywie, przybiera tylko

fałszywie, przybiera tylko

pozory dobra a w rzeczywistości

pozory dobra a w rzeczywistości

jest złem. Wolność nie jest

jest złem. Wolność nie jest

wówczas podporządkowana

wówczas podporządkowana

prawdzie , nie uwzględnia praw

prawdzie , nie uwzględnia praw

naturalnych innych osób, a

naturalnych innych osób, a

powinno być odwrotnie.

powinno być odwrotnie.

Ci, którzy czynią zło

Ci, którzy czynią zło

moralne, sami ponoszą

moralne, sami ponoszą

największą szkodę.

największą szkodę.

Zamiast rozwoju, ulegają

Zamiast rozwoju, ulegają

degradacji moralnej.

degradacji moralnej.

…

…



Heraklit z Efezu

Heraklit z Efezu

(ok. 540-480

(ok. 540-480

p.n.e.), filozof grecki, ojciec

p.n.e.), filozof grecki, ojciec

dialektyki. .

dialektyki. .

Przedstawiciel tzw. Jońskiej

Przedstawiciel tzw. Jońskiej

filozofii przyrody.

filozofii przyrody.



Był przekonany o zmienności i

Był przekonany o zmienności i

zjawiskowości w świecie. Twierdził: "panta

zjawiskowości w świecie. Twierdził: "panta

rhei" ("wszystko jest płynne"), "nie można

rhei" ("wszystko jest płynne"), "nie można

dwa razy wstąpić do tej samej rzeki, jej

dwa razy wstąpić do tej samej rzeki, jej

wody bowiem się zmieniają, ciągle

wody bowiem się zmieniają, ciągle

płyną".

płyną".

 

 

 

 

…

…

Podstawą relatywistycznego systemu

Podstawą relatywistycznego systemu

heraklitańskiego jest:

heraklitańskiego jest:

 

 

a)

a)

zmienność rzeczy, gdyż natura jest ciągłą śmiercią i

zmienność rzeczy, gdyż natura jest ciągłą śmiercią i

ciągłymi narodzinami. Nie ma bytu, jest tylko stawanie

ciągłymi narodzinami. Nie ma bytu, jest tylko stawanie

się. Owa teoria relatywizmu (powszechnej zmienności)

się. Owa teoria relatywizmu (powszechnej zmienności)

została nazwana wariabilizmem lub heraklityzmem.

została nazwana wariabilizmem lub heraklityzmem.

b)

b)

względność rzeczy oznaczająca, że nic, co istnieje, nie

względność rzeczy oznaczająca, że nic, co istnieje, nie

ma własności stałych i bezwzględnych. Wszystkie

ma własności stałych i bezwzględnych. Wszystkie

własności przechodzą w swoje przeciwieństwa - i to one

własności przechodzą w swoje przeciwieństwa - i to one

stanowią osnowę rzeczy. W teorii Heraklita jedynie

stanowią osnowę rzeczy. W teorii Heraklita jedynie

porządek - rozum wszechświata - jest niezmienny,

porządek - rozum wszechświata - jest niezmienny,

najdoskonalszy, boski.

najdoskonalszy, boski.

…

…

Sofiści

Sofiści

: ich relatywizm zapoczątkowany przez

: ich relatywizm zapoczątkowany przez

Protagorasa (ok. 480 p.n.e., zm. ok. 410 p.n.e.

Protagorasa (ok. 480 p.n.e., zm. ok. 410 p.n.e.

– grecki filozof, ) miał charakter

– grecki filozof, ) miał charakter

antropologiczny w myśl zasady: "wszystkich

antropologiczny w myśl zasady: "wszystkich

rzeczy miarą jest człowiek", którego cechuje

rzeczy miarą jest człowiek", którego cechuje

względność poglądów. Konsekwencją tak

względność poglądów. Konsekwencją tak

rozumianego relatywizmu były praktycyzm i

rozumianego relatywizmu były praktycyzm i

konwencjonalizm.

konwencjonalizm.

Sceptycy

Sceptycy

: głosili relatywizm ontologiczny,

: głosili relatywizm ontologiczny,

poznawczy i etyczny, przybliżający zasady

poznawczy i etyczny, przybliżający zasady

myślenia filozoficznego do reguł i racji

myślenia filozoficznego do reguł i racji

zdrowego rozsądku.

zdrowego rozsądku.

…

…



W filozofii nowożytnej

W filozofii nowożytnej

M. de

M. de

Montaigne reprezentował

Montaigne reprezentował

relatywizm odnoszący się do

relatywizm odnoszący się do

poznania i oparty na twierdzeniu, że

poznania i oparty na twierdzeniu, że

różne prawdy i prawa są tylko

różne prawdy i prawa są tylko

rzeczą zwyczaju. W filozofii

rzeczą zwyczaju. W filozofii

oświecenia relatywizm był

oświecenia relatywizm był

konsekwencją racjonalizmu i

konsekwencją racjonalizmu i

odwołania się do empiryzmu

odwołania się do empiryzmu

genetycznego.

genetycznego.