CZYM JEST

CZYM JEST

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Na podstawie książki Normana

Na podstawie książki Normana

Goodmana „Wstęp do Socjologii”

Goodmana „Wstęp do Socjologii”

PERSPEKTYWY

NAUKI SPOŁECZNE

Socjologia jest jedną z gałęzi nauk społecznych, zbioru dyscyplin naukowych, które badają naturę ludzkiego zachowania i związków
Międzyludzkich oraz ich rezultaty.

ANTROPOLOGIA

Ma dwie główne gałęzie. Pierwsza, antropologia fizyczna zajmuje się istotami ludzkimi jako organizmami biologicznymi. Druga gałąz,
antropologia kulturowa, zajmowała się niegdyś naturą i ewolucją społeczeństw nie znających pisma. Ostatnio antropolodzy kulturowi
skierowali zainteresowania również na współczesne społeczeństwa przemysłowe, szczególnie na kulturę i strukturę społeczną małych
zbiorowości i grup sąsiedzkich.

EKONOMIA

Zajmuje się głównie sposobami, w jakie produkujemy, rozdzielamy, nabywamy i konsumujemy niezbędne dobra. Choć koncentruje
się na istocie pojęcia dobrobytu, bada również zasoby takie jak żywność czy energia. Ekonomiści studiują na przykład wpływ i efekty
stopy bezrobocia, ceny podstawowych produktów i całkowitą wartość dóbr i usług wytwarzanych przez społeczeństwo ( czyli jego
PNB- produkt narodowy brutto ).

NAUKI POLITYCZNE

Analizują kwestie związane ze zródłami, rozdziałem i wykorzystaniem władzy w społeczeństwie. Badają procesy polityczne zachodzące
w różnych grupach i organizacjach. Nauki polityczna są szczególnie zainteresowane formami działania rządu.

PSYCHOLOGIA

Bada podstawy i konsekwencje zachowania jednostki, a szczególnie interesuje ją, co prowadzi jednostkę do zachowywania się w taki,
A nie inny sposób. Psychologia dzieli się na wiele gałęzi zajmujących się między innymi osobowością jednostek, rozwojem ich zdolności
Myślowych i biologicznymi podstawami ludzkiego zachowania.

Perspektywa Socjologiczna

Wyobraznia socjologiczna. C. Wright (1959) użył wyrażenia „wyobraznia socjologiczna ‘’ , aby obudzić w nas potrzebę szerszego
spojrzenia na rzeczywistość. Jednostki patrzą na świat ze swojego wąskiego, ograniczonego punktu widzenia wyznaczanego przez
najbliższy krąg społeczny. Socjologia, twierdzi Mills , powinna skoncentrować się na szerszych siłach społecznych wpływających na
jednostki.

Wykorzystanie perspektywy socjologicznej. Szerszy obraz uzyskany dzięki perspektywie socjologicznej pomaga ludzią zrozumieć
siły społeczne oddziałujące na ich życie. Pozwala dostrzeć w jaki sposób ich osobiste doświadczenia wpływają na istniejące układy,
ograniczenia społeczne , oraz w jaki sposób ulegają ich wpływom. Socjologia umożliwia ludziom zrozumienie ogółu przez oderwanie
się od szczegółu.

Emil Durkheim i badania nad samobójstwem. Francuski socjolog Emil Durkheim badał liczbę popełnianych samobójstw zarówno
w społeczeństwie jako całości, jak i w jego wybranych segmentach ( np.. wśród katolików i protestantów, kobiet i mężczyzn ).
Kiedy przyjrzał się poszczególnym ludziom, dostrzegł przejrzysty wzór : samobójstwo jest funkcją stopnia zintegrowania jednostki
z grupą społeczną.

Małżeństwo. Gdy pytamy ludzi, dlaczego poślubili swoich życiowych partnerów, odpowiadają najczęściej , że uczynili to z miłości,
że ich wybranek czy wybranka są jedynymi osobami które potrafią ich uszczęśliwić. Istnieją jednak normy społeczne sterujące tą
decyzją, określające ograniczony zbiór jednostek, które mogą zostać potencjalnymi partnerami w małżeństwie. Wiekszość ludzi
nie zdaje sobie sprawy z owych ograniczających sił społecznych oddziałujących na coś , co wydaje się intymną , osobistą decyzją.
Socjologia odkrywa również i takie , zazwyczaj nie rozpoznawane, oddziaływania społeczne.

ROZWÓJ SOCJOLOGII

ROZWÓJ SOCJOLOGII

POCZĄTKI SOCJOLOGII NAUKOWEJ

POCZĄTKI SOCJOLOGII NAUKOWEJ

Socjologia rozwinęła się na początku XIX w. jako odpowiedz na zmieniające się warunki
społeczne.

TWÓRCY SOCJOLOGII

1. August Comte ( 1798-1857 )

Francuski filozof, którego uważa się za twórcę socjologii, który ukuł ten termin w 1838 roku w
celu określenia szczególnej metody badania społeczeństwa.Comte chciał wykorzystać nową
naukę do naprawy schorzeń społecznych. Koncentrował się na dwóch konkretnych aspektach
życia społecznego : porządku i stabilizacji, które nazywał statyką społeczną, oraz na
zmianach społecznych określanych mianem dynamiki społecznej.Comte uważał, że głównym
czynnikiem sprzyjającym stabilizacji jest wspólnota przekonań wszystkich członków
społeczeństwa.

2. Hubert Spencer ( 1820-1903 )

Spencer usiłował wyjaśnić porządek i zmiany społeczne przez porównanie społeczeństwa
do żywego organizmu. Opisywał społeczeństwo jako „system” składający się ze współzależnych
części. Według niego socjologia odkrywa podstawowe struktury społeczne i bada, jak ich
funkcjonowanie wpływa na stabilizację społeczeństwa. Spencer posługiwał się w badaniach nad
zmianami społeczeństw pojęciem „ przetrwania najlepiej przystosowanych”. W myśl jego teorii
określanej mianem darwinizmu społecznego, w społeczeństwie uwolnionym od interwencji
rządu „nieprzystosowani” musieliby zniknąć; tylko najlepsi mieliby prawo do przetrwania i
reprodukcji.

3. Karol Marks ( 1818-1883 )

Marks uważał że podstawowe „prawa” historii można odnaleźć w strukturze ekonomicznej
społeczeństwa. Według niego społeczeństwo dzieli się na dwie klasy : tych, którzy są
właścicielami środków produkcji,i tych którzy tych środków nie posiadają, czyli tych, którzy
„mają”, i tych, którzy „nie mają”. Zdaniem Marksa podział ten nieuchronnie prowadzi do
„konfliktu klasowego”. Marks ujmował historię świata w kategoriach historii walki klas:
ziemian przeciwko chłopom, właścicieli niewolników przeciwko niewolnikom, kapitalistów
przeciwko proletariatowi.

4. Emil Durkheim ( 1858-1917 )

Durkheim interesował się szczególnie tym, co scala społeczeństwo, czyli problemem porządku
społecznego. Uważał, że społeczeństwo zespala forma struktury społecznej. W społeczeństwach
pierwotnych-mniej złożonych i mniej wyspecjalizowanych od społeczeństw współczesnych-
ludzie łączyli się ze względu na podobieństwa. Większość z nich robiła podobne rzeczy; byli
wszechstronni, a nie wyspecjalizowani. To łączenie się przez podobieństwo Durkheim nazywał
solidarnością mechaniczną. Wraz z rozwojem i
zróżnicowaniem się społeczeństwa ludzie zaczęli wykonywać wyspecjalizowane zadania, stając
się sobie wzajemnie niezbędni. Ten rodzaj związku Durkheim nazwał solidarnością
organiczną.

5. Max Weber (1864-1920 )

Główną dziedziną badań Webera były działania społeczne. Szczególnie interesowały go
wartości, przekonania, zamiary i postawy, które kierują naszym zachowanie. Do opisu tych
czynników stworzył metodologię zwaną verstehen ( rozumienie lub wgląd ). Jego kolejną
innowacją było stworzenie typu idealnego, czyli takiej konstrukcji pojęcia dowolnego
zjawiska, która uchwyci jego najistotniejsze elementy, i z którą można by porównywać
zjawiska świata rzeczywistego. Weber traktował elementy ekonomiczne jako jeden z kilku
istotnych czynników mających wpływ na życie społeczne. Przywiązywał zasadniczą wagę do
statusu społecznego, na który składały się cechy indywidualne i odbiór społeczny, a także do
władzy politycznej, czyli możliwości wpływania na działania innych.

6. Georg Simmel ( 1858-1918 )

Uważał społeczeństwo za ‘’ skomplikowaną pajęczynę wielokrotnych wzajemnych relacji
pomiędzy jednostkami, które pozostają z sobą w ciągłej interakcji „. Forma tych interakcji
stanowiła główny temat prac Simmla. Ujęcie to, nazywane socjologią formalną,można
wykorzystywać do badania różnych sfer życia społecznego ( np.. związków rodzinnych, sposób
prowadzenia interesów, procesów legislacyjnych ). Odkrycie przez Simmla wspólnych
elementów w strukturach formalnych tak zróżnicowanych typów interakcji przyczyniło się do
dalszego rozwoju socjologii.

Współczesna Socjologia Amerykańska

Teorie Makropoziomowe

Ujęcie strukturalistyczno- funkcjonalistyczne. Określona przez antropologa Bronisława Malinowskiego i socjologów Talcotta
Parsonsa, Roberta K. Mertona i Kingsleya Davisa, jest dobrze znana naukom biologicznym, które wykorzystują ją do badań nad
strukturalnymi aspektami organizmów, ich współzależnościami oraz funkcjami, jakie spełniają dla organizmu jako całość.

Teorie Mikropoziomowe

Teorie te badają interakcje zachodzące pomiędzy jednostkami. Interakcjonizm symboliczny. Opiera się na założeniu, że interakcja
jest podstawowym procesem społecznym. Interakcja odbywa się poprzez ‘’symbole’’ – obrazy o ustalonym znaczeniu. Znaczenie to
powstaje dzięki interakcji między istotami odczuwającymi ( myślącymi, czującymi). Zwolennicy tej teorii koncentrują się na pojęciu
tożsamości, szczególnie na poczuciu siebie, które jak twierdzą, jest produktem społecznym.
Etnometodologia. Etnometodolodzy nie zakładają istnienia wspólnych, uzgodnionych znaczeń społecznych; owszem przyjmują je,
lecz badają procesy w których znaczenia te się tworzą i rozprzestrzeniają. Z punktu widzenia etnometodologa nie istnieje
uporządkowany świat społeczny , chyba że jego uczestnicy zgodzą się co do tego. Ludzie wspólnie budują rzeczywistość społeczną.
Etnometodolodzy badają sposób , w jaki widzimy porządek w świecie, jak przekazujemy ów ogląd innym, jak rozumiemy i wyjaśniamy
stałe elementy życia społecznego.