ONKOLOGIA

ONKOLOGIA

ONKOS - GUZ

ONKOS - GUZ

LOGOS - NAUKA

LOGOS - NAUKA

Onkologia

Onkologia

Dziedzina medycyny zajmująca się

Dziedzina medycyny zajmująca się

schorzeniami nowotworowymi ich

schorzeniami nowotworowymi ich

diagnostyką i leczeniem.

diagnostyką i leczeniem.

Onkologia kliniczna

Onkologia kliniczna

- dziedzina

- dziedzina

medycyny

medycyny

zajmująca się leczeniem

zajmująca się leczeniem

systemowym przyczynowym oraz

systemowym przyczynowym oraz

wspomagającym chorych na

wspomagającym chorych na

nowotwory

nowotwory

. W

. W

Polsce onkologia kliniczna jest podstawową

Polsce onkologia kliniczna jest podstawową

specjalnością lekarską

specjalnością lekarską

.

.

Nowotwór

Nowotwór

Nowotwór

Nowotwór

(

(

łac.

łac.

neoplasma

neoplasma

, skrót

, skrót

npl

npl

– z greckiego

– z greckiego

neoplasia

neoplasia

) – grupa

) – grupa

chorób

chorób

, w których

, w których

komórki

komórki

organizmu

organizmu

dzielą się w sposób niekontrolowany przez

dzielą się w sposób niekontrolowany przez

organizm, a nowo powstałe

organizm, a nowo powstałe

komórki nowotworowe

komórki nowotworowe

nie

nie

różnicują się w typowe komórki

różnicują się w typowe komórki

tkanki

tkanki

.

.

Utrata kontroli nad podziałami jest związana z

Utrata kontroli nad podziałami jest związana z

mutacjami

mutacjami

genów

genów

kodujących

kodujących

białka

białka

uczestniczące w cyklu

uczestniczące w cyklu

komórkowym:

komórkowym:

protoonkogenami

protoonkogenami

i

i

antyonkogenami

antyonkogenami

.

.

Mutacje te powodują, że komórka wcale lub

Mutacje te powodują, że komórka wcale lub

niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu.

niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu.

Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji,

Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji,

stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju

stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju

choroby. U osób z rodzinną skłonnością do

choroby. U osób z rodzinną skłonnością do

nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona

nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona

Nowotwór pojęcia

Nowotwór pojęcia

podstawowe

podstawowe



Nowotwór, jeśli ma do tego odpowiednie warunki,

Nowotwór, jeśli ma do tego odpowiednie warunki,

ciągle rośnie. Początkowo rozprzestrzenia się w obrębie

ciągle rośnie. Początkowo rozprzestrzenia się w obrębie

tkanki macierzystej, rozpychając jej komórki oraz

tkanki macierzystej, rozpychając jej komórki oraz

struktury pozakomórkowe, albo je naciekając i niszcząc.

struktury pozakomórkowe, albo je naciekając i niszcząc.

Nadal rosnąc wykracza następnie poza jej granice,

Nadal rosnąc wykracza następnie poza jej granice,

niejednokrotnie deformując narząd i upośledzając jego

niejednokrotnie deformując narząd i upośledzając jego

czynność.

czynność.



Niektóre komórki nowotworu mogą odrywać się od

Niektóre komórki nowotworu mogą odrywać się od

głównej jego masy i drogą krwionośną lub limfatyczną

głównej jego masy i drogą krwionośną lub limfatyczną

przenosić się do innej tkanki wchodzącej w skład

przenosić się do innej tkanki wchodzącej w skład

innego, czasem bardzo oddalonego narządu. Mogą się

innego, czasem bardzo oddalonego narządu. Mogą się

tam na trwałe "zakotwiczyć" i nadal dzieląc się, tworzyć

tam na trwałe "zakotwiczyć" i nadal dzieląc się, tworzyć

ognisko przerzutowe (tzw. przerzut).

ognisko przerzutowe (tzw. przerzut).

Nowotwory pojęcia

Nowotwory pojęcia

podstawowe

podstawowe



Nowotwory łagodne

Nowotwory łagodne

rosną i szerzą się w sposób

rosną i szerzą się w sposób

uporządkowany, zgodny z architekturą przypisaną tkance, z

uporządkowany, zgodny z architekturą przypisaną tkance, z

której się wywodzą, bez naciekania i niszczenia najbliższego

której się wywodzą, bez naciekania i niszczenia najbliższego

otoczenia czy tkanek sąsiednich; nie wykazują też skłonności do

otoczenia czy tkanek sąsiednich; nie wykazują też skłonności do

przerzutowania.

przerzutowania.



Nowotwory złośliwe

Nowotwory złośliwe

- przeciwnie - charakteryzują się często

- przeciwnie - charakteryzują się często

dość bezładną, bo niemal niczym nie kontrolowaną proliferacją,

dość bezładną, bo niemal niczym nie kontrolowaną proliferacją,

naciekaniem macierzystej tkanki, często niszczeniem jej;

naciekaniem macierzystej tkanki, często niszczeniem jej;

wykazują skłonność do tworzenia ognisk przerzutowych

wykazują skłonność do tworzenia ognisk przerzutowych



Zdarzają się także tzw.

Zdarzają się także tzw.

nowotwory miejscowo złośliwe

nowotwory miejscowo złośliwe

,

,

zdolne do szybkiego

zdolne do szybkiego

wzrostu

wzrostu

oraz naciekania otoczenia i jego

oraz naciekania otoczenia i jego

niszczenia, jednak nie wykazujące tendencji do przerzutowania.

niszczenia, jednak nie wykazujące tendencji do przerzutowania.

Takimi nowotworami są na przykład glejaki, zróżnicowana grupa

Takimi nowotworami są na przykład glejaki, zróżnicowana grupa

nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Nowotwór łagodny

Nowotwór łagodny

(niezłośliwy)

(niezłośliwy)

Nowotwór łagodny niezłośliwy (z łacińskiego neoplasma

Nowotwór łagodny niezłośliwy (z łacińskiego neoplasma

benignum) utworzony jest z tkanek zróżnicowanych i

benignum) utworzony jest z tkanek zróżnicowanych i

dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu

dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu

prawidłowych tkanek.

prawidłowych tkanek.

Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie wolno,

Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie wolno,

rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje

rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje

przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje

przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje

wznowa (ponowny rozrost nowotworu w tym samym

wznowa (ponowny rozrost nowotworu w tym samym

miejscu) - jest całkowicie wyleczalny.

miejscu) - jest całkowicie wyleczalny.

Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany

Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany

wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też

wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też

zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo

zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo

umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie np. sercu,

umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie np. sercu,

rdzeniu kręgowym

rdzeniu kręgowym

Nowotwór półzłośliwy

Nowotwór półzłośliwy

Nowotwór półzłośliwy (z łacińskiego neoplasma

Nowotwór półzłośliwy (z łacińskiego neoplasma

semimalignum) jest to nowotwór o miejscowej

semimalignum) jest to nowotwór o miejscowej

złośliwości.

złośliwości.

Charakteryzuje się dużą masą tkankową uciskającą

Charakteryzuje się dużą masą tkankową uciskającą

otoczenie, zdolnością naciekania i niszczenia otoczenia,

otoczenie, zdolnością naciekania i niszczenia otoczenia,

nawrotowością, zdolnością wszczepiania.

nawrotowością, zdolnością wszczepiania.

Praktycznie nie daje on przerzutów, ale zdolność ta

Praktycznie nie daje on przerzutów, ale zdolność ta

potencjalnie w nim istnieje i może ujawnić się nieraz

potencjalnie w nim istnieje i może ujawnić się nieraz

bardzo późno, po wielu zabiegach chirurgicznych i

bardzo późno, po wielu zabiegach chirurgicznych i

wznowach.

wznowach.

Z tego względu nowotwory półzłośliwe wymagają

Z tego względu nowotwory półzłośliwe wymagają

starannego podejścia chirurgicznego z uwzględnieniem

starannego podejścia chirurgicznego z uwzględnieniem

szerokich granic wycięcia.

szerokich granic wycięcia.

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

(z łacińskiego

(z łacińskiego

neoplasma malignum) wykazuje duży stopień

neoplasma malignum) wykazuje duży stopień

zaburzeń w zróżnicowaniu, dojrzewaniu i

zaburzeń w zróżnicowaniu, dojrzewaniu i

budowie tkankowej oraz komórkowej.

budowie tkankowej oraz komórkowej.

Nie posiada torebki, rośnie szybko,

Nie posiada torebki, rośnie szybko,

naciekająco, niszczy zaatakowane tkanki

naciekająco, niszczy zaatakowane tkanki

.Wnika do naczyń, dając przerzuty odległe

.Wnika do naczyń, dając przerzuty odległe

drogą chłonną lub krwionośną.

drogą chłonną lub krwionośną.

Nie wycięty w granicach tkanek zdrowych, daje

Nie wycięty w granicach tkanek zdrowych, daje

wznowy

wznowy

Pochodzenie nowotworów

Pochodzenie nowotworów

złośliwych

złośliwych

- nabłonka gruczołowego nosi nazwę - rak gruczołowy

- nabłonka gruczołowego nosi nazwę - rak gruczołowy

(adenocarcinoma);

(adenocarcinoma);

- nabłonka płaskiego - rak płaskonabłonkowy (carcinoma

- nabłonka płaskiego - rak płaskonabłonkowy (carcinoma

planoepitheliale);

planoepitheliale);

- tkanki tłuszczowej - tłuszczakomięsak (liposarcoma);

- tkanki tłuszczowej - tłuszczakomięsak (liposarcoma);

- tkanki włóknistej - włókniakomięsak (fibrosarcoma);

- tkanki włóknistej - włókniakomięsak (fibrosarcoma);

- tkanki naczyniowej - złośliwy śródbłoniak krwionośny

- tkanki naczyniowej - złośliwy śródbłoniak krwionośny

(hemangiosarcoma);

(hemangiosarcoma);

- tkanki szpikowej - białaczka (leucemia);

- tkanki szpikowej - białaczka (leucemia);

- tkanki limfatycznej - ziarnica złośliwa

- tkanki limfatycznej - ziarnica złośliwa

(lymphogranulomatosis maligna);

(lymphogranulomatosis maligna);

- zawiązków narządowych - struniak (chordoma);

- zawiązków narządowych - struniak (chordoma);

- tkanki nerwowej - glejak (glioblastoma);

- tkanki nerwowej - glejak (glioblastoma);

- tkanki barwnikotwórczej - czerniak złośliwy (melanoma

- tkanki barwnikotwórczej - czerniak złośliwy (melanoma

malignum);

malignum);

- komórek zarodkowych - rozrodczak (dysgerminoma), itp

- komórek zarodkowych - rozrodczak (dysgerminoma), itp

Pochodzenie nowotworów

Pochodzenie nowotworów

niezłośliwych

niezłośliwych

- nabłonka powierzchniowego nosi nazwę -

- nabłonka powierzchniowego nosi nazwę -

brodawczak (papilloma);

brodawczak (papilloma);

- nabłonka gruczołowego - gruczolak

- nabłonka gruczołowego - gruczolak

(adenoma);

(adenoma);

- tkanki łącznej włóknistej - włókniak (fibroma);

- tkanki łącznej włóknistej - włókniak (fibroma);

- tkanki tłuszczowej - tłuszczak (lipoma);

- tkanki tłuszczowej - tłuszczak (lipoma);

- w niektórych guzach występują elementy

- w niektórych guzach występują elementy

nabłonkowe i łącznotkankowe np.

nabłonkowe i łącznotkankowe np.

gruczolakowłókniak (fibroadenoma).

gruczolakowłókniak (fibroadenoma).

Krzywa wzrostu

Krzywa wzrostu

hipotetycznego guza

hipotetycznego guza

nowotworowego. Czas, w

nowotworowego. Czas, w

którym guz staje się

którym guz staje się

widoczny, jest bardzo

widoczny, jest bardzo

późnym okresem jego

późnym okresem jego

rozwoju.

rozwoju.

Komórka nowotworowa

Czerniak złośliwy

Rak kolczystkomórkowy skóry

Rak podstawnokmórkowy
skóry

Rak płuc

Rak nabłonkowy jelita grubego

Zmiany nowotworowe w kościach

Obraz przerzutów do kości w
obrazie scynygrafii

Cechy nowotworu

Cechy nowotworu



Tkanka ustroju

Tkanka ustroju



Wzór tkanek zarodkowych,

Wzór tkanek zarodkowych,

regenaracyjnych lub rozrostowych

regenaracyjnych lub rozrostowych



Ponadnormalny wzrost

Ponadnormalny wzrost



Czynności charakterystyczne dla tkanki

Czynności charakterystyczne dla tkanki



Zdolność do różnicowania się i dojrzewania

Zdolność do różnicowania się i dojrzewania



Szkodliwy wpływ na ustrój

Szkodliwy wpływ na ustrój



Stan nieodwracalny

Stan nieodwracalny



Wzrost pozornie bezprzyczynowy

Wzrost pozornie bezprzyczynowy

Rodzaje nowotworów

Rodzaje nowotworów



nowotwór łagodny

nowotwór łagodny

(

(

neoplasma benignum

neoplasma benignum

)

)



nowotwór złośliwy

nowotwór złośliwy

(

(

neoplasma malignum

neoplasma malignum

)

)



nowotwór

nowotwór

anaplastyczny

anaplastyczny

(

(

neoplasma

neoplasma

anaplasticum

anaplasticum

)

)



mięsak

mięsak

(

(

sarcoma

sarcoma

)

)



rak

rak

(

(

carcinoma

carcinoma

)

)



potworniak

potworniak

(

(

teratoma

teratoma

)

)



nowotwór miejscowo złośliwy

nowotwór miejscowo złośliwy

Etapy kancerogenezy – rozwoju

Etapy kancerogenezy – rozwoju

nowotworu

nowotworu



działanie czynników rakotwórczych

działanie czynników rakotwórczych



mutacja

mutacja



intensywne mitozy zmienionych komórek

intensywne mitozy zmienionych komórek



przerastanie zdrowych tkanek

przerastanie zdrowych tkanek



angiogeneza

angiogeneza



migracja

migracja



tworzenie przerzutów

tworzenie przerzutów

Etapy rozwoju nowotworu 1

Etapy rozwoju nowotworu 1



Inicjacja nowotworowa

Inicjacja nowotworowa

– aktywacja

– aktywacja

onkogenów

onkogenów

, pierwsze zmiany w aparacie genetycznym,

, pierwsze zmiany w aparacie genetycznym,

początkowo odwracalne lub naprawiane przez

początkowo odwracalne lub naprawiane przez

mechanizmy molekularne.

mechanizmy molekularne.



Promocja nowotworowa

Promocja nowotworowa

– utrwalenie się zmian

– utrwalenie się zmian

genetycznych w pojedynczych komórkach i

genetycznych w pojedynczych komórkach i

pojawienie się w nich

pojawienie się w nich

antygenów

antygenów

nowotworowych jako wykładników

nowotworowych jako wykładników

zmienionego

zmienionego

genotypu

genotypu

i

i

fenotypu

fenotypu

nowo

nowo

powstałych komórek atypowych (czyli

powstałych komórek atypowych (czyli

nowotworowych).

nowotworowych).

Etapy rozwoju nowotworu 2

Etapy rozwoju nowotworu 2



Progresja nowotworowa

Progresja nowotworowa

– rozplem zmienionych

– rozplem zmienionych

komórek nowotworowych, powielanie zmian

komórek nowotworowych, powielanie zmian

genetycznych w komórkach potomnych, ale bez

genetycznych w komórkach potomnych, ale bez

przekraczania błony podstawnej nabłonka (

przekraczania błony podstawnej nabłonka (

dysplazja

dysplazja

i rak przedinwazyjny)

i rak przedinwazyjny)



Rozplem niekontrolowany – atypowe komórki

Rozplem niekontrolowany – atypowe komórki

wydzielają w sposób niekontrolowany

wydzielają w sposób niekontrolowany

cytokiny

cytokiny

należące do tzw. czynników wzrostowych –

należące do tzw. czynników wzrostowych –

część z nich służy jako

część z nich służy jako

markery nowotworowe

markery nowotworowe

.

.

.

.

Etapy rozwoju nowotworu 3

Etapy rozwoju nowotworu 3



Inwazja początkowa – przełamanie błony

Inwazja początkowa – przełamanie błony

podstawnej, początek

podstawnej, początek

angiogenezy

angiogenezy

nowotworowej,

nowotworowej,

lokalne naciekanie tkanki łącznej podścieliska.

lokalne naciekanie tkanki łącznej podścieliska.



Inwazja zaawansowana – pojawienie się oderwanych

Inwazja zaawansowana – pojawienie się oderwanych

atypowych komórek w krwi i chłonce, początek

atypowych komórek w krwi i chłonce, początek

reakcji

reakcji

immunologicznych

immunologicznych

ustroju na

ustroju na

fenotypowo

fenotypowo

i

i

genotypowo

genotypowo

zmienione komórki i ich

zmienione komórki i ich

antygeny

antygeny

nowotworowe; często także naciekanie przez

nowotworowe; często także naciekanie przez

ciągłość sąsiednich narządów, np. wzdłuż nerwów.

ciągłość sąsiednich narządów, np. wzdłuż nerwów.

Etapy rozwoju nowotworu 4

Etapy rozwoju nowotworu 4



Okres przerzutowania i uogólnionej choroby

Okres przerzutowania i uogólnionej choroby

nowotworowej – guz pierwotny staje się

nowotworowej – guz pierwotny staje się

źródłem

źródłem

przerzutów

przerzutów

(

(

łac.

łac.

metastases

metastases

)

)

nowotworowych. W przypadku raków

nowotworowych. W przypadku raków

przerzuty szerzą się najczęściej drogą naczyń

przerzuty szerzą się najczęściej drogą naczyń

chłonnych, pojawiając się najpierw w

chłonnych, pojawiając się najpierw w

okolicznych

okolicznych

węzłach chłonnych

węzłach chłonnych

– stąd przy

– stąd przy

leczeniu chirurgicznym wraz ze zmienionym

leczeniu chirurgicznym wraz ze zmienionym

chorobowo narządem się je usuwa, później

chorobowo narządem się je usuwa, później

także drogą krwionośną w narządach

także drogą krwionośną w narządach

odległych.

odległych.

Etapy rozwoju

Etapy rozwoju

nowotworu złośliwego

nowotworu złośliwego

rak

rak

Rak

Rak

(

(

łac.

łac.

carcinoma

carcinoma

, z łac.

, z łac.

cancer

cancer

– "rak, krab", z

– "rak, krab", z

gr.

gr.

καρκινος

καρκινος

/

/

karkinos

karkinos

/ – "rak, krab morski") – nazwa

/ – "rak, krab morski") – nazwa

grupy

grupy

chorób

chorób

nowotworowych

nowotworowych

będących

będących

nowotworami złośliwymi

nowotworami złośliwymi

wywodzącymi się z tkanki

wywodzącymi się z tkanki

nabłonkowej

nabłonkowej

.

.

Nazwa ta odnosi się do guzów powstających z

Nazwa ta odnosi się do guzów powstających z

nabłonków pochodzenia

nabłonków pochodzenia

ekto

ekto

-

-

lub

lub

endodermalnego

endodermalnego

oraz z nabłonka narządów moczowo-płciowych.

oraz z nabłonka narządów moczowo-płciowych.

Nie są nazywane rakami nowotwory złośliwe

Nie są nazywane rakami nowotwory złośliwe

wywodzące się z "nabłonków" pochodzenia

wywodzące się z "nabłonków" pochodzenia

mezodermalnego

mezodermalnego

, np.

, np.

śródbłonka

śródbłonka

,

,

międzybłonka

międzybłonka

,

,

błony maziowej

błony maziowej

.

.

Patogeneza raka

Patogeneza raka

Patogeneza

Patogeneza

raków jest podobna do innych nowotworów

raków jest podobna do innych nowotworów

złośliwych. Ogólną ich przyczyną jest uszkodzenie

złośliwych. Ogólną ich przyczyną jest uszkodzenie

mechanizmów kontrolujących proliferację (rozrost) komórek

mechanizmów kontrolujących proliferację (rozrost) komórek

na poziomie genetycznym i molekularnym i kumulacja

na poziomie genetycznym i molekularnym i kumulacja

błędów genetycznych w kolejnych pokoleniach komórek

błędów genetycznych w kolejnych pokoleniach komórek

potomnych.

potomnych.

W przypadku raków uszkodzenie dotyczy komórek nabłonków

W przypadku raków uszkodzenie dotyczy komórek nabłonków

tworzących dany narząd, który ulega niekontrolowanemu

tworzących dany narząd, który ulega niekontrolowanemu

rozrostowi, wtórnie wciągając w rozrost tkanki podścieliska,

rozrostowi, wtórnie wciągając w rozrost tkanki podścieliska,

odżywiające patologiczny twór (tzw.

odżywiające patologiczny twór (tzw.

angiogeneza

angiogeneza

nowotworowa).

nowotworowa).

Zwykle rozwój raka trwa nawet przez okres 20–30 lat, a

Zwykle rozwój raka trwa nawet przez okres 20–30 lat, a

objętość zmienionych komórek nowotworowych (czyli masa

objętość zmienionych komórek nowotworowych (czyli masa

guza) w czasie zmienia się w sposób wykładniczy (dobrym

guza) w czasie zmienia się w sposób wykładniczy (dobrym

modelem matematycznym jest tzw.

modelem matematycznym jest tzw.

krzywa

krzywa

Gompertza

Gompertza

).

).

Rak

Rak

Rak, podobnie jak inne nowotwory, może pojawić się w określonej

Rak, podobnie jak inne nowotwory, może pojawić się w określonej

lokalizacji spontanicznie, lub być poprzedzony wystąpieniem

lokalizacji spontanicznie, lub być poprzedzony wystąpieniem

zmiany przedzłośliwej.

zmiany przedzłośliwej.

Zmiana przedzłośliwa względna jest taką zmianą morfologiczną

Zmiana przedzłośliwa względna jest taką zmianą morfologiczną

lub jednostką chorobową, na podłożu której – statystycznie

lub jednostką chorobową, na podłożu której – statystycznie

częściej niż to wynikałoby z oszacowania prawdopodobieństwa

częściej niż to wynikałoby z oszacowania prawdopodobieństwa

przypadkowego – rozwija się nowotwór złośliwy.

przypadkowego – rozwija się nowotwór złośliwy.

Do takich zmian zalicza się np. modzelowaty

Do takich zmian zalicza się np. modzelowaty

wrzód trawienny

wrzód trawienny

żołądka,

żołądka,

wrzodziejące zapalenie jelita grubego

wrzodziejące zapalenie jelita grubego

, niektóre

, niektóre

postacie metaplazji i szereg innych.

postacie metaplazji i szereg innych.

Zmianą przedzłośliwą bezwzględną jest natomiast stan, w którym

Zmianą przedzłośliwą bezwzględną jest natomiast stan, w którym

nowotwór złośliwy rozwija się prawie zawsze, pod warunkiem

nowotwór złośliwy rozwija się prawie zawsze, pod warunkiem

dostatecznie długiego czasu jej trwania.

dostatecznie długiego czasu jej trwania.

Przykładem stanu przedrakowego bezwzględnego jest mnoga

Przykładem stanu przedrakowego bezwzględnego jest mnoga

polipowatość rodzinna jelita grubego lub rogowacenie białe

polipowatość rodzinna jelita grubego lub rogowacenie białe

krtani.

krtani.

Rak
krtani

Rak nerki

Schemat
niekontrolowanego
rozrostu komórek

Metody rozpoznania

Metody rozpoznania

nowotworu złośliwego

nowotworu złośliwego



BADANIA PODMIOTOWE

BADANIA PODMIOTOWE



BADANIA RADIOLOGICZNE

BADANIA RADIOLOGICZNE



ULTRASONOGRAFIA

ULTRASONOGRAFIA



WZIERNIKOWANIE

WZIERNIKOWANIE



BADANIA CYTOLOGICZNE

BADANIA CYTOLOGICZNE



BADANIA HISTOPATOLOGICZNE

BADANIA HISTOPATOLOGICZNE



BADANIE MARKERÓW

BADANIE MARKERÓW

Metody leczenia nowotworów

Metody leczenia nowotworów

złośliwych

złośliwych

Radykalne paliatywne

Radykalne paliatywne

Chirurgiczne

Chirurgiczne

Radioterapia

Radioterapia

Chemioterapia

Chemioterapia

Immunoterapia

Immunoterapia

Hormonoterapia

Hormonoterapia

Hipertermia miejscowa

Hipertermia miejscowa

Klasyfikacja TNM

Klasyfikacja TNM



T

T

umor (guz)

umor (guz)



N

N

odules (regionalne węzły chłonne)

odules (regionalne węzły chłonne)



M

M

etastases (przerzuty odległe )

etastases (przerzuty odległe )

Klasyfikacja TNM

Klasyfikacja TNM

Cecha T (guz pierwotny)

Cecha T (guz pierwotny)



T 0

T 0

- brak pierwotnego guza

- brak pierwotnego guza

nowotworowego

nowotworowego



Tis

Tis

- guz in situ - czyli w miejscu

- guz in situ - czyli w miejscu

powstania (w danym narządzie lub tkance)

powstania (w danym narządzie lub tkance)



Tx

Tx

- guz pierwotny niemożliwy do oceny.

- guz pierwotny niemożliwy do oceny.



T 1,2,3,4

T 1,2,3,4

kolejne stadia zaawansowania

kolejne stadia zaawansowania

guza pierwotnego - wzrost masy lub

guza pierwotnego - wzrost masy lub

rozległości

rozległości

Klasyfikacja TNM

Klasyfikacja TNM

Cecha N (węzły chłonne)

Cecha N (węzły chłonne)



N 0

N 0

- bez przerzutów w węzłach

- bez przerzutów w węzłach

chłonnych.

chłonnych.



N 1,2,3

N 1,2,3

- wzrastające ilość

- wzrastające ilość

zmienionych nowotworowo węzłów

zmienionych nowotworowo węzłów

chłonnych.

chłonnych.



Nx

Nx

- węzły niemożliwe do oceny

- węzły niemożliwe do oceny

Klasyfikacja TNM

Klasyfikacja TNM

Cecha M (przerzuty odległe)

Cecha M (przerzuty odległe)



M 0

M 0

- nie stwierdza się przerzutów

- nie stwierdza się przerzutów

odległych

odległych



M1

M1

- są przerzuty odległe

- są przerzuty odległe



Mx

Mx

- nie można ocenić obecności

- nie można ocenić obecności

przerzutów

przerzutów

Klasyfikacja TNM odnosząca się

Klasyfikacja TNM odnosząca się

do procesu diagnostyczno-

do procesu diagnostyczno-

leczniczego

leczniczego



cTNM

cTNM

- klasyfikacja kliniczna (na podstawie

- klasyfikacja kliniczna (na podstawie

badań, przed podjęciem leczenia)

badań, przed podjęciem leczenia)



sTNM

sTNM

- klasyfikacja śródoperacyjna (na

- klasyfikacja śródoperacyjna (na

podstawie badań i oceny w trakcie zabiegu

podstawie badań i oceny w trakcie zabiegu

operacyjnego)

operacyjnego)



pTNM

pTNM

- klasyfikacja pooperacyjna (na podstawie

- klasyfikacja pooperacyjna (na podstawie

badań przed leczeniem operacyjnym, oceny

badań przed leczeniem operacyjnym, oceny

śródoperacyjnej i badania histopatologicznego)

śródoperacyjnej i badania histopatologicznego)



rTNM

rTNM

- klasyfikacja ponownego leczenia - ocena

- klasyfikacja ponownego leczenia - ocena

rozwoju choroby w różnych etapach przebiegu w

rozwoju choroby w różnych etapach przebiegu w

trakcie leczenia za pomocą różnych metod

trakcie leczenia za pomocą różnych metod

terapeutycznych

terapeutycznych

Stopnie złośliwości

Stopnie złośliwości

nowotworów

nowotworów



Gx – niesprecyzowany

Gx – niesprecyzowany



G1 – wysoko zróżnicowany

G1 – wysoko zróżnicowany



G2 – umiarkowanie zróżnicowany

G2 – umiarkowanie zróżnicowany



G3 – nisko zróżnicowany

G3 – nisko zróżnicowany



G4 - niezróżnicowany

G4 - niezróżnicowany