1. Role i umiejętności kierownicze

ROLE KIEROWNICZE:

• Role interpersonalne:

  • Leader - Kształtuje postawy podwładnych, gra na emocjach. Motywuje i pobudza podwładnych. Zatrudnia, szkoli.

  • Reprezentant - Pełni funkcje ceremonialne. Buduje pozytywny wizerunek w stosunku do otoczenia. To funkcja Public Relations, utrzymywania dobrych relacji z otoczeniem firmy.

  • Łącznik/Integrator: Kształtuje integrację emocjonalną i materialną. Powoduje integrację interesów podwładnych i firmy. Buduje siec kontaktów zewnętrznych i wewnętrznych. Godzi sprzeczności w wiązce celów firmy.

• Role informacyjne:

  • Monitor- Pozyskuje informacje do procesu zarządzania. Monitoruje sprawność funkcjonowania firmy. Buduje system zintegrowanego zarządzania- SIK

  • Rozpowszechniasz/Propagator- Tworzy i przekazuje informacje na zewnątrz oraz swoim podwładnym. Dekretuje posiadane informacje, przetwarza je, adresuje do odbiorców po ich selekcji. Tworzy systemy obiegu informacji- obiegu dokumentów.

  • Rzecznik - Jest rzecznikiem władzy wobec podwładnych i podwładnych wobec kierowników. Pełni więc dwojaką rolę. Występuje jako podwładny i przełożony. Reprezentuje podwładnych wobec firmy i firmę wobec podwładnych.

• Role decyzyjne:

  • Przedsiębiorca/Inicjator- Dotyczy najwyższych szczebli w hierarchii. Przedsiębiorca to menedżer na własny rachunek. Na własne ryzyko.

  • Regulator- Koryguje przebieg procesów w otoczeniu w chwili wystąpienia zakłóceń. Bieżąco koryguje procesy i zachowania podwładnych.

  • Dysponent- Dysponuje środkami do realizacji zadań. Ma prawo do rozporządzania i użytkowania majątkiem. Rozdziela zadania podwładnym, alokuje zasoby wewnątrz firmy. Przydziela uprawnienia, określa zadania i odpowiedzialność.

  • Negocjator- Menedżer- funkcjonuje w otoczeniu- środowisku organizacji. Zarządzanie to negocjowanie z partnerami. INTERSARIUSZE organizacji:

• wewnętrzni: kadra kierownicza, związki zawodowe, grupy interesów,

• zewnętrzni: banki, urzędy, klienci, dostawcy.

1. Klasyfikacja przedsiębiorstw wg ME (duże, małe, średnie + kryteria)

Ze względu na charakter działalności przedsiębiorstwa można podzielić na:

• Przedsiębiorstwa produkcyjne

• przedsiębiorstwa wydobywcze

• przedsiębiorstwa przetwórcze

• przedsiębiorstwa obróbkowe

• przedsiębiorstwa montażowe

• Przedsiębiorstwa świadczące usługi

• przedsiębiorstwa handlowe

  • przedsiębiorstwa komunikacyjne i transportowe

  • przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe

  • przedsiębiorstwa finansowe

  • przedsiębiorstwa o charakterze społecznym

  • inne przedsiębiorstwa usługowe

• Ze względu na liczbę pracowników przedsiębiorstwa dzielimy na:

• mikroprzedsiębiorstwa – zatrudniające do 9 pracowników

• przedsiębiorstwa małe – zatrudniające od 10 do 49 pracowników

• przedsiębiorstwa średnie – zatrudniające od 50 do 249 pracowników

• przedsiębiorstwa duże – zatrudniające od 250 pracowników

• Z punktu widzenia form własności można wyróżnić:

  • przedsiębiorstwa państwowe

  • przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące własnością pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki)

  • przedsiębiorstwa spółdzielcze

  • przedsiębiorstwa komunalne

  • przedsiębiorstwa będące własnością pracowników

1. Opisz co to jest:

   1. Planowanie- jako element zarządzania polega na decydowaniu o podjęciu działań zorientowanych na wywołanie zjawisk, które nie zaistniałyby samoistnie.

Rodzaje planowania (z uwagi na czas realizacji):

• strategiczne (powyżej 5 lat) - plan przyszłości, dzięki któremu o wiele łatwiej wytyczyć ścieżki postępowania i realizacji (co zamierza się osiągnąć w życiu, lista wartości).

• długoterminowe (od 2 do 5 lat) - konkretne przedsięwzięcia służące realizacji nadrzędnego celu.

• średnioterminowe (od kilku miesięcy do roku) - to odpowiedź na pytanie co należy zrobić, aby zrealizować plan długoterminowy.

• krótkoterminowe (do trzech miesięcy) - krótkie zadania do wykonania.

• bieżące - codziennie lub w skali tygodnia (godziny i terminy spotkań, spraw do załatwienia).

1. Funkcje zarządzania:

1. planowanie – wytyczanie celów organizacji i określenie najlepszego sposobu ich osiągnięcia, częścią tego procesu jest podejmowanie decyzji polegające na wyborze określonego sposobu działania spośród wielu dostępnych możliwości

2. zorganizowanie – logiczne grupowanie działań i zasobów, organizacja przyczynia się do podniesienia sprawności organizacji

3. motywowanie – kierowanie ludźmi, zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji, aby identyfikowali się z misją organizacji. Jest to oddziaływanie na podwładnych

4. kontrolowanie – obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów. Obejmuje 3 podstawowe czynności

1. Misja- jest ukonkretnieniem pomysłu na przedsiębiorstwo. Misja tworzy osobowość organizacji. Powinna odpowiadać na pytania: po co istnieje przedsiębiorstwo, do czego dąży, określenie zbioru klientów, jakie zaspokaja potrzeby ?

2. Wizja- ogólne, długofalowe wyobrażenie przyszłego stanu, pozycji firmy.

3. Cele firmy:

2. Cele strategiczne. Cele ustalone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa organizacji. Koncentrują się one na szerokich, ogólnych problemach.

3. Cele taktyczne. Cele ustalone na średnim szczeblu i dla menedżerów średniego szczebla organizacji. Koncentrują się one na sposobie operacjonalizacji działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych.

4. Cele operacyjne. Cele ustalone na niższym szczeblu i dla menedżerów niższego szczebla organizacji. Dotyczą krótkookresowych problemów związanych z celami taktycznymi.

1. Analiza SWOT- technika analityczna, służąca do porządkowania informacji o firmie, służy nakreśleniu jej mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń.

2. Analiza PEST- narzędzie planowania polegające na analizowaniu czynników politycznych, ekonomicznych, społecznych i technologicznych. Metoda ta służy do badania makrootoczenia organizacji. Istotą tego narzędzia jest określenie podstawowych sfer otoczenia, a więc tych obszarów, które mogą mieć kluczowy wpływ na funkcjonowanie organizacji i jej przyszłą strategię działania.

1. Co to jest planowanie strategiczne? (wady i zalety)

Strategiczne planowanie to proces, który ma na celu ocenę aktualnego stanu organizacji i przygotowanie jej na nadchodzące wydarzenia. Pozwala określić priorytety i nadaje poczucie kierunku, ułatwia reagowanie na otoczenie i zmiany, jakie w nim zachodzą.

Wady: niebezpieczeństwo powstania biurokracji planistów, możliwość podejmowania decyzji na podstawie abstrakcyjnych koncepcji, unikanie ryzykownych decyzji.

Zalety: zapewnienie konsekwentnego ukierunkowania działań organizacji, dostarczenie większej ilości niezbędnych do działania informacji, minimalizacja możliwości popełnienia błędów.

1. Opisz rodzaje planów operacyjnych

- plany jednorazowe – plan przygotowany dla realizacji zadań, które zapewne w przyszłości nie będą powtarzane.

a) program – czyli jednorazowy plan dla szerszego zestawu działań

b) projekt – czyli plan jednorazowy o węższym zakresie i mniejszej złożoności niż program.

- plany ciągłe – plany trwałe obowiązujące, opracowywane dla działań, które się regularnie powtarzają w pewnym okresie. Wyróżniamy wśród nich:

a) wytyczne polityki – jest to plan ciągły, który określa ogólną reakcję organizacji na pewien problem lub sytuację.

b) standardowe procedury działania – jest to plan ciągły określający kroki, jakie należy podjąć w określonych okolicznościach.

c) przepisy i reguły postępowania – opisują dokładnie sposób wykonania określonych czynności.

- Plany długookresowe – jest to plan obejmujący okres wieloletni, być może

nawet okres kilku dziesięcioleci; najbardziej rozpowszechnione plany długookresowe obejmują okres pięcioletni lub dłuższy.

- Plan średniookresowy – jest to plan obejmujący na ogół okres od roku do pięciu lat.

- Plan krótkookresowy – obejmujący na ogół okres jednoroczny lub krótszy. Może występować w dwóch formach:

- plan działania – używany do uruchomienia jakiegoś innego planu

- plan reakcji – opracowany w celu zareagowania na nieprzewidziane okoliczności.

1. Co to jest decyzja? Postanowienie będące wynikiem dokonania wyboru. Podejmowanie decyzji - proces polegający na zbieraniu i przetwarzaniu informacji o przyszłym działaniu.

2. Racjonalny model podejmowania decyzji:

Model racjonalnego podejmowania decyzji - proces umożliwiający „rozpoznanie i wybór określonego kierunku działania, prowadzącego do rozwiązania konkretnego problemu lub do wykorzystania pojawiającej się okazji”. Model obejmuje następujące etapy działań:

- Analiza sytuacji (zbadanie sytuacji)

- Wyszukiwanie możliwych rozwiązań

- Ocena możliwych rozwiązań i wybór najlepszego

- Wdrażanie decyzji i śledzenie jej skutków

1. Co to jest organizowanie?

Organizowanie - to decydowanie o tym, w jaki sposób możliwie najlepiej pogrupować działania i zasoby organizacji.

1. Podstawowe kroki w procesie zarządzania:

- organizowanie

- planowanie

- motywowanie

- przewodzenie

- kontrolowanie

1. Opisz co to jest:

   1. Struktura organizacyjna– układ stanowisk i składających się z nich komórek organizacyjnych wewnątrz organizacji.

   2. Struktury tradycyjne i nowoczesne + czynniki kształtujące [było rysowane na zajęciach]

2. Co to jest przewodzenie?

Zdolność do wpływania na zachowania pracowników w celu realizacji określonych celów.

1. Co to jest kontrola?

Kontrola jest to czynność, polegająca na sprawdzeniu działania stanu faktycznego

i porównaniu ze stanem wymaganym (wyznaczonym) w normach prawnych, technicznych, ekonomicznych i innych oraz sformułowaniu wniosków, mających na celu zlikwidowanie nieprawidłowości, a także usprawnienie prac kontrolowanej jednostki.

Etapy postępowania kontrolnego:

- stwierdzenie stanu faktycznego badanych czynności, zjawisk, itp.,

- porównanie stanu faktycznego ze stanem określonym w normach prawnych, technicznych i innych i ustalenie nieprawidłowości od stanu wymaganego,

- ustalenie przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości (obiektywnych niezależnych od działania jednostki kontrolowanej; subiektywnych- zależnych od jej działania),

- ustalenie osoby odpowiedzialnej za stwierdzone nieprawidłowości, tj. straty, szkody i inne negatywne skutki,

- sformułowanie wniosków, zmierzających do likwidacji nieprawidłowości, usprawnienia działalności, osiągnięcia lepszych efektów.

Rodzaje kontroli:

- kontrola zewnętrzna- przeprowadzana przez organy administracji publicznej lub jednostkę nadrzędną (organ zewnętrzny).

- kontrola wewnętrzna- przeprowadzana przez kierownictwo jednostki lub w jego imieniu przez odpowiednią komórkę kontroli wewnętrznej

1. Opisz 4 zasady planowania

- celowość- plan formułowany jest dla zapewnienia sprawnej realizacji postawionego celu. Bez planu funkcjonowanie dowolnej organizacji stałoby się zbiorem przypadkowo podejmowanych działań. Każdy dobry plan powinien przewidywać, jakie działania prowadzą do osiągnięcia zamierzonego celu, a jakie mogą ze sobą kolidować.

- kontrola planowania- Żaden menedżer nie może kontrolować działania, które nie zostało zaplanowane, ponieważ rdzeń koncepcji kontroli polega na korygowaniu odchyleń od planu.

- kompetentność - plany, które są tworzone na różnych szczeblach decyzyjnych w organizacji muszą być ze sobą zintegrowane, aby przyczyniały się do podejmowania trafnych decyzji, osiągania zamierzeń oraz bieżącej kontroli ich realizacji.

- skuteczność we wdrożeniu- plan staje się skuteczny, gdy realizując go osiąga się cel przy minimum niepożądanych konsekwencjach i przy wynikach przewyższających nakłady. Dążenie do zapewnienia skuteczności planowania determinuje wybór horyzontu planowania

1. Opisz funkcje celów i ich rodzaje

Podstawowe szczeble celów obejmują: misję, cele strategiczne, taktyczne operacyjne.

Misja – powołanie – sformułowanie podstawowego celu organizacji, który wyróżnia ją wśród innych firm tego typu i wskazuje na zakres operacji przedsiębiorstwa w kategoriach produktu i rynku

Cele strategiczne – cele ustalone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa organizacji

Cele taktyczne – cele ustalone na średnim szczeblu i dla menadżerów średniego szczebla organizacji. Koncentrują się na sposobie działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych.

Cele operacyjne - cele ustalone na niższym szczeblu i dla menadżerów niższego szczebla organizacji.

1. Styl kierowania- sposób postępowania przełożonego w stosunku do podwładnych odzwierciedlający najczęściej jego cechy osobowościowe lub przekonania o skutecznym zarządzaniu personelem.

Potencjalny - kształtowany jest przez zespół poglądów i przekonań (subkulturę) kierownika na temat mechanizmów zachowań podwładnych oraz sposobów skutecznego wypełniania własnej woli kierowniczej akceptowanej przez zwierzchników. Jest to więc tzw. "filozofia kierowana" przejawiająca się w odpowiednim organizacyjnym zachowaniu kierownika wobec podwładnych, w jego stosunku do zakresu ich samodzielności i odpowiedzialności, do ich pracy i jej wyników.

Rzeczywisty - to praktycznie ukształtowany i faktycznie stosowany zintegrowany system metod, technik i innych narzędzi oddziaływania na podwładnych, dostosowany do założonych celów, realizowanych zadań i konkretnych warunków działania.

Autokratyczny- Kierownik autokrata - sam ustala cele grupy i zadania prowadzące do ich osiągnięcia oraz sam dokonuje podziału pracy w zakresie ustalenia celów między uczestników grupy.

Demokratyczny- Kierownik demokrata - zachęca grupę do podejmowania decyzji w zakresie ustalenia celów jej działania, zadań prowadzących do ich realizacji i podziału czynności. Jednocześnie sam bierze udział w pracy wykonywanej przez grupę.

Nieingerujący- Kierownik nieingerujący - pozostawia członkom grupy maksimum swobody w ramach realizacji zadań. Sam nie podejmuje żadnych decyzji, nie uczestniczy w pracach grupy, nie ocenia też pracy podwładnych.