Współczesne problemy
zdrowotne ludności
Polski.
Jarosław Drobnik
Współczesne problemy
zdrowotne ludności
Polski.
Jarosław Drobnik
Ogólna sytuacja
zdrowotna
• Mimo bezspornej poprawy stanu zdrowia
ludności po II wojnie światowej, sytuacja
zdrowotna mieszkańców Polski przedstawia się
niekorzystnie na tle przeciętnej europejskiej.
• W pierwszym okresie powojennym udało się
obniżyć poziom umieralności we wszystkich
grupach wieku, co przyniosło przedłużenie
przeciętnego życia: w połowie lat
sześćdziesiątych oczekiwana długość życia w
Polsce była porównywalna z obserwowaną w
Austrii czy Finlandii. Te korzystne zmiany
wiązały się głównie ze spadkiem umieralności
spowodowanej chorobami zakaźnymi.
Ogólna sytuacja
zdrowotna
• Od połowy lat sześćdziesiątych stan zdrowia
mężczyzn w średnim wieku zaczął się
pogarszać i proces ten postępował w kolejnych
latach. Wśród kobiet pogorszenie się sytuacji
zdrowotnej nastąpiło, w mniejszym nasileniu,
w latach siedemdziesiątych.
• Po 1991 r. sytuacja zdrowotna zaczęła się
poprawiać i zaznaczył się spadek ogólnego
natężenia zgonów, ale poziom przedwczesnej
umieralności jest nadal bardzo wysoki.
Ogólna sytuacja
zdrowotna
• Obecnie w Polsce 1/3 zgonów przypada na
osoby w wieku poniżej 65 lat i gdyby
sytuacja taka utrzymała się, to spośród osób
urodzonych w 1994 roku 36% mężczyzn i
16% kobiet nie dożyłoby 65 roku życia. W
przypadku mężczyzn zagrożenie
przedwczesnym zgonem przekracza średnie
ryzyko europejskie o około 60%, natomiast
w przypadku kobiet nadwyżka ta wynosi
około 30%.
Ogólna sytuacja
zdrowotna
• Przeciętna długość życia w Polsce, która
dla mężczyzn wynosiła w 1995 r. 67,6 lat,
zaś w przypadku kobiet 76,4 lat, jest
znacznie krótsza od obserwowanej
zarówno w całej Europie, jak i w krajach
Unii Europejskiej. Analiza sytuacji
zdrowotnej w kraju dotycząca ostatnich
lat, wykazująca zmniejszenie umieralności
ogólnej i spowodowanej chorobami układu
krążenia (główna przyczyna zgonów)
pozwala sądzić, że ta korzystna tendencja
będzie się utrzymywała w przyszłości.
Aktualnie, podstawowe
problemy zdrowotne
• Narastająca liczebność populacji
poprodukcyjnej, tj. ludzi powyżej 65 roku
życia i konieczność leczenia oraz opieki
nad nimi.
• Narastająca (niestety) liczba ludzi
niepełnosprawnych, zarówno ze
względów zawodowych jak i
biologicznych, i związana z tym
konieczność utrzymania (rent) i
rehabilitacji tych osób.
Aktualnie, podstawowe
problemy zdrowotne
• Nie notowany w całej historii Polski
spadek urodzeń dzieci tak znaczący,
że aktualnie rocznie więcej osób
umiera niż się rodzi. Będzie to miało
poważne następstwa nie tylko
zdrowotne ale i polityczne.
Aktualnie, podstawowe
problemy zdrowotne
• Systematycznie narastające problemy
związane z cywilizacją, zagrażające
zdrowiu, a szczególnie takie nałogi jak:
nikotynizm, alkoholizm, lekomania, w
tym narkomania, a także bezrobocie i
związana z tym prostytucja oraz
spadek poziomu życia (odżywiania się)
znacznej części populacji.
Aktualnie, podstawowe
problemy zdrowotne
• Nadal problemem będą aktualnie
utrzymujące się, główne przyczyny zgonów:
choroby układu krążenia (miażdżyca),
choroby nowotworowe i szybko narastające
wypadki, urazy i zatrucia wymagają i będą
one wymagały nadal kosztownego leczenia i
rehabilitacji oraz zastosowania szeroko
pojętych środków profilaktycznych w całej
populacji.
Umieralność niemowląt
• Umieralność niemowląt systematycznie zmniejsza
się. Tempo tej zmiany było niejednakowe w
różnych okresach: w latach 1960 -1974
współczynniki zgonów niemowląt malały
przeciętnie rocznie o 4,7%, w latach 1974-1990
przeciętne roczne tempo spadku wynosiło 3,4%,
natomiast w ostatnim okresie - 1990 -1994
przyspieszyło się do 6%. Wyższą umieralność niż
w Polsce obserwuje się tylko w niektórych krajach
europejskich byłego obozu socjalistycznego,
natomiast w dużej części pozostałych krajów
europejskich jest ona ponad dwukrotnie niższa.
Umieralność niemowląt
• Umieralność niemowląt jest w dużym
stopniu związana z wcześniactwem i małą
masą urodzeniową, które są w Polsce
stosunkowo częste: w 1994 r. odsetek
noworodków z masą urodzeniową poniżej
2500 g wynosił 7,2% i na grupę tą
przypadało aż 2/3 ogółu zgonów
niemowląt.
Choroby układu
krążenia
• Głównym zagrożeniem życia
mieszkańców Polski są, podobnie jak
w innych krajach rozwiniętych,
choroby układu krążenia. W 1994 r.
spowodowały one ponad połowę
wszystkich zgonów - 46,5% zgonów
mężczyzn i 56,4% zgonów kobiet.
Choroby układu
krążenia
• We wszystkich rozwiniętych krajach
europejskich umieralność z powodu chorób
układu krążenia zmniejsza się od połowy lat
siedemdziesiątych. W tym samym czasie w
Polsce epidemia tych schorzeń i zagrożenie
nimi życia narastało, przede wszystkim w
populacji mężczyzn. Ta niekorzystna
tendencja pogłębiała się do 1991 r., aby
ustąpić miejsca w ostatnich latach długo
oczekiwanemu trendowi malejącemu.
Choroby układu
krążenia
• Na początku lat dziewięćdziesiątych natężenie
umieralności mężczyzn w Polsce z powodu
chorób układu krążenia było wyższe o 60% od
przeciętnego w Europie i o ponad 90% od
średniego w krajach Unii Europejskiej. W
przypadku kobiet nadwyżki te wynosiły
odpowiednio 46% i 81%. W porównaniu z
sytuacją w krajach europejskich byłego obozu
socjalistycznego umieralność mężczyzn z tych
przyczyn w naszym kraju jest zbliżona do
przeciętnej, zaś umieralność kobiet jest niższa.
Choroby układu
krążenia
• Główną przyczyną wzrostu umieralności z
powodu chorób układu krążenia był wzrost
częstości chorób tętnic na tle
miażdżycowym, a zwłaszcza choroby
niedokrwiennej serca i chorób naczyniowych
mózgu. Wzrostowi zagrożenia ze strony
chorób na tle miażdżycowym sprzyja
rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego,
które według szacunków, dotyczy co
najmniej 20% dorosłej populacji Polski.
Choroby układu
krążenia
• Choroby układu krążenia są obecnie
najważniejszą przyczyną hospitalizacji. W
latach 1979-1994 udział tych chorób wśród
przyczyn hospitalizacji zwiększył się u
mężczyzn z 15% do 20%, a u kobiet z 11% do
16%. Niezbędne jest dalsze usprawnienie
działalności służby zdrowia a szczególnie
pomocy doraźnej w odniesieniu do osób z
chorobami układu krążenia, gdyż, jak wykazują
wyniki badań, około 30% mężczyzn i 20%
kobiet z zawałem serca umiera poza szpitalem.
Zbyt długi jest czas od wystąpienia objawów do
hospitalizacji pacjentów z zawałem serca.
Choroby układu
krążenia
• W analizowanych latach, na Dolnym
Śląsku najwyższy wskaźnik
przedwczesnej umieralności związany był
z chorobami układu krążenia. Jego
wartości były ponad dwukrotnie wyższe
wśród mężczyzn aniżeli w grupie kobiet.
Na Dolnym Śląsku w roku 2003 wynosił
on ogółem 90,6 a w roku 1999 – 104,9,
zarysowała się, więc jego tendencja
spadkowa w przypadku obu płci.
Choroby układu
krążenia
Zapadalność
• Od kilkunastu lat corocznie na chorobę
niedokrwienną w Polsce zapada około 100 tys.
ludzi (aktualnie nadal spostrzega się tendencje
zwyżkowe). Pośród nich 20 tys. osób umiera w I
fazie choroby - w okresie przedszpitalnym -
( najczęściej dotyczy to zawału mięśnia serca) a w
ciągu roku umierają dalsze (do 40 tys.) osoby w
różnych przedziałach wiekowych. Niepokojąca
jest zapadalność i wysoka umieralność mężczyzn
w wieku produkcyjnym.
Choroby układu
krążenia
Zapadalność
• Najwyższe wartości zachorowalności dla osób w
wieku 25 - 64 lata oraz zachorowalności
standaryzowanej dla wieku 35 - 64 lata
obserwowano w populacji warszawskiej, zarówno
u mężczyzn, jak i u kobiet (M - 779,1 K - 277,9),
natomiast najniższe wskaźniki obserwowano u
mężczyzn we Wrocławiu (569,4), a u kobiet w
Lublinie (120,1). Stosunek zachorowalności
mężczyzn do kobiet we wszystkich populacjach i
w każdym roku rejestracji był zawsze
niekorzystny dla mężczyzn.
Choroby układu
krążenia
Chorobowość
• Na chorobę niedokrwienną serca choruje co
piąty mężczyzna, około 30% spośród nich umiera
corocznie, a pozostali w ciągu 10 - 20 lat chorują
na zawał mięśnia serca. Ogólna liczba
przypadków hospitalizowanych z powodu chorób
układu krążenia w Polsce zwiększyła się w
okresie od 1976 r. z 375,3 tys. do około 700 tys.
Współczynniki rzeczywiste chorobowości
szpitalnej zwiększały się w ciągu tego okresu dla
mężczyzn ze 121 do 178 (na 10tys.), a dla kobiet
z 98 do 155 (na 10 tys.).
Choroby układu
krążenia
Chorobowość
• Osoby zamieszkałe w miastach zarówno
mężczyźni, jak i kobiety, były częściej
hospitalizowane niż zamieszkałe na wsi,.
Standaryzowane współczynniki chorobowości
szpitalnej były systematycznie wyższe dla
mężczyzn niż dla kobiet. Mężczyźni byli też
częściej hospitalizowani niż kobiety we
wszystkich grupach wieku. Osoby zamieszkałe w
miastach, zarówno mężczyźni jak i kobiety, były
ogólnie częściej hospitalizowane niż zamieszkałe
na wsi.
Choroby układu
krążenia
Umieralność
• Choroby układu krążenia są główną przyczyną
zgonów w Polsce i od lat wykazywały stałą tendencję
wzrostu . W 1991 r. ich udział w ogólnej strukturze
zgonów wyniósł 52,7% i nieznacznie wzrósł w
porównaniu z rokiem 1990 w populacji mężczyzn i
kobiet. W 1991 r. z powodu chorób układu krążenia
zmarło 212,9 tys. osób, to jest o 9,3 tys. więcej niż w
1990 r. Umieralność z tej przyczyny wzrosła z 534
zgonów (na 100 tys.) w 1990 r. do 557 zgonów (na
100 tys.) w 1991 r., to jest o 4,3%, a więc bardziej
niż wzrost ogólnej umieralności
Choroby układu
krążenia
• Umieralność w województwie
dolnośląskim z powodu chorób układu
krążenia, mierzona współczynnikiem
na 100 tysięcy ludności ma latach w
1999-2003 nadal wartości najwyższe
pośród przyczyn zgonów. W okresie
2000-2002 obserwowano zmniejszenie
jego wymiaru o 10 pkt., a następnie
w roku 2003 – wzrost o około 10 pkt.
w stosunku do roku 2002.
Nowotwory złośliwe
• Nowotwory złośliwe są drugą co do
częstości przyczyną zgonów w Polsce i w
1994 r. były odpowiedzialne za 21,5%
zgonów u mężczyzn i prawie 18% zgonów u
kobiet. Jeszcze w latach siedemdziesiątych
nowotwory złośliwe stanowiły w Polsce
dużo mniejsze zagrożenie życia niż w
większości krajów europejskich. W
następnej dekadzie, do 1988 r., wystąpił u
mężczyzn bardzo szybki wzrost liczby
zgonów z powodu nowotworów.
Nowotwory złośliwe
• Obecnie poziom umieralności mężczyzn i kobiet
szczególnie w grupach wieku 20 - 64 lata jest
wyższy od przeciętnego, zarówno w całej Europie
jak i w krajach postkomunistycznych. Na
podstawie danych z ostatnich lat można sądzić,
że obserwowane w przeszłości niekorzystne
tendencje obecnie ulegają poprawie.
Największą dynamikę wzrostu zgonów obserwuje
się w zgonach spowodowanych rakiem tchawicy,
oskrzeli i płuc. W ostatnich latach natężenie
zgonów z tej przyczyny było w naszym kraju
wyższe od przeciętnego w Europie o 1/3 w
przypadku mężczyzn i o 8% w przypadku kobiet.
Nowotwory złośliwe
• W ostatnich latach dynamika wzrostu
współczynników zgonów zmniejszyła się. Notuje
się jednak przyrost zagrożenia nowotworami
złośliwymi dolnego odcinka przewodu
pokarmowego (szczególnie odbytnicy) i trzustki
oraz bardzo wysokie tempo wzrostu zagrożenia
czerniakiem złośliwym.
• Od lat osiemdziesiątych nowotwory złośliwe sutka
są główną przyczyną zgonów spowodowanych
nowotworami u kobiet w Polsce. Natężenie
umieralności z powodu tego nowotworu od 1988
r. ustabilizowało się na poziomie niższym niż w
większości krajów europejskich.
Nowotwory złośliwe
• Umieralność z powodu nowotworów szyjki
macicy w Polsce należy do najwyższych w
Europie i chociaż natężenie zgonów z tego
powodu zmniejsza się, to tempo spadku jest
wolniejsze niż w większości krajów
europejskich.
Nowotwory złośliwe
• Choroby nowotworowe są obecnie przyczyną
blisko co dziesiątej hospitalizacji. W latach
1979-1994 udział tych chorób jako przyczyn
pobytu w szpitalu zwiększył się dwukrotnie.
Spośród ponad 400 tys. przypadków
nowotworów leczonych w szpitalach w 1994 r.
ponad 55 tys. przypadków stanowiły nowotwory
płuc, a dalsze miejsca zajmowały: nowotwory
sutka u kobiet (ok. 33 tys.), nowotwory dolnego
odcinka układu pokarmowego ( ponad 16 tys.).
• W latach 1979 - 1994 najbardziej wzrósł udział
hospitalizacji z powodu nowotworów płuc.
Choroby nowotworowe
• Druga, co do częstości przyczyna zgonów
w województwie dolnośląskim choroby
nowotworowe, wykazują – inaczej niż choroby układu
krążenia wzrost wskaźnika związanej z nimi
przedwczesnej umieralności. Można zaryzykować
twierdzenie, że choroby nowotworowe zaczęły
wypierać choroby układu krążenia jako przyczynę
zgonu. Stwierdzenie to wydaje się słuszne o, tyle, że
wzrost ilości zgonów z tej przyczyny, odpowiada
spadkowi liczby zgonów z powodu chorób układu
krążenia. Nie obserwuje się tu tak dużych różnic
wielkości wskaźnika między mężczyznami
i kobietami, a wzrost jego wartości jest zbliżony
w kolejnych latach u obu płci.
Choroby nowotworowe
• W Polsce rocznie na nowotwory złośliwe
zapada 350/100 tys. mężczyzn i 300/100
tys. kobiet. U mężczyzn nowotworami
dominującymi są rak oskrzela i płuca
( najwięcej w UE) , rak prostaty, jelita
grubego i rak pęcherza moczowego (także
najwyższy w UE). U kobiet dominuje rak
sutka ( najniższy w UE), rak żołądka i rak
szyjki macicy ( najwyższy w UE).
Choroby nowotworowe
• Wartości współczynnika umieralności z tej
przyczyny kształtowały się w obserwowanych
latach początkowo w sposób malejący: od 73,2
w roku 1999 do 60,0 w roku 2001, z
zaznaczonym następnie wzrostem: do 62,6
w roku 2002 i do 63,6 w roku 2003. Dla
mężczyzn wartość współczynnika wahała się
od 109,0 w roku 1999 do 93,8 w roku 2001
i była ponad 2,5-krotnie wyższa aniżeli dla
kobiet. W latach 2002 i 2003 zaobserwowano
wzrost jego wartości zarówno dla mężczyzn,
jak i dla kobiet.
Urazy i zatrucia
• Zewnętrzne przyczyny urazów i zatruć są
najważniejszą przyczyną zgonów mężczyzn w
wieku 1-45 lat i kobiet 1-35 lat. Sytuacja w
Polsce w zakresie urazowości jest gorsza od
przeciętnej w Europie zarówno pod względem
poziomu umieralności, jak i charakteru jej
zmian w czasie. Na początku lat
dziewięćdziesiątych natężenie zgonów z
powodu urazów i zatruć było w Polsce wyższe
od średniego dla krajów europejskich o ponad
60% w przypadku mężczyzn i prawie 20% w
przypadku kobiet.
Urazy i zatrucia
• Znaczna część zgonów z powodu zewnętrznych
przyczyn urazów i zatruć - około 1/4 wśród
mężczyzn i 1/5 wśród kobiet - jest skutkiem
wypadków drogowych. Polska pod względem
śmiertelności wskutek wypadków drogowych
zajmuje jedno z pierwszych miejsc w Europie.
• Według danych Biura Ruchu Drogowego Komendy
Głównej Policji w 1994 r. w 56904 wypadkach
drogowych zginęło 6900 osób, a więc częściej niż w
co dziesiątym wypadku ginął człowiek; aż 40%
zabitych stanowili piesi. Liczba rannych w
wypadkach drogowych prawie 10-krotnie
przewyższała liczbę zabitych.
Urazy i zatrucia
• Ze względu na fakt, że zgony w wyniku
następstw wypadków drogowych dotyczą osób
młodych (2, 3 i 4 dekada życia), wypadki te są u
mężczyzn przyczyną największej liczby
utraconych, potencjalnych lat życia.
Tylko niewiele mniejszym zagrożeniem niż
wypadki drogowe są samobójstwa, których liczba
w ostatnich latach wzrosła. W Polsce w 1994 r. w
wyniku śmierci samobójczej zginęło 5519 osób
wobec 4970 osób w 1990 r. Częstość samobójstw
mężczyzn jest w Polsce wyższa od przeciętnej w
Europie, natomiast kobiet jest niższa.
Urazy i zatrucia
• W 1994 r. 14% leczonych w szpitalach
mężczyzn i 6% kobiet znajdowało się tam z
powodu urazów i zatruć. W latach 1979-
1994 udział hospitalizowanych przypadków
związanych z tymi przyczynami utrzymuje
się na stałym poziomie.
Zewnętrzne przyczyny
zgonów
• Trzecią, co do wielkości wskaźnika
przyczyną przedwczesnej umieralności
na Dolnym Śląsku, okazały się
zewnętrzne przyczyny zgonów.
Obserwowano tu spadek wartości
wskaźnika zarówno w grupie mężczyzn,
jak i wśród kobiet, jednak pozostawał
on nadal ponad czterokrotnie wyższy
dla mężczyzn niż dla kobiet.
Choroby układu
oddechowego
i trawiennego
• Co piętnasty zgon w Polsce jest spowodowany
chorobami układu oddechowego albo
trawiennego a częstość obu tych grup przyczyn
jest jednakowa. Od połowy lat osiemdziesiątych
obserwuje się systematyczny spadek
współczynników umieralności z powodu chorób
układu oddechowego. W przypadku chorób
układu trawiennego spadek ten jest wolniejszy.
Poziom umieralności spowodowany każdą z
tych klas chorób jest niższy od przeciętnego w
Europie.
Choroby układu
oddechowego
i trawiennego
• Spośród chorób układu oddechowego
dominującą przyczyną zgonów mężczyzn
jest przewlekła zaporowa choroba płuc
(łącznie z astmą), natomiast wśród kobiet
większe zagrożenie życia stanowi
zapalenie płuc. Spośród chorób układu
trawiennego najczęstszą przyczyną
zgonów, zarówno mężczyzn, jak i kobiet,
jest marskość wątroby.
Choroby układu
oddechowego
i trawiennego
• Obie te klasy chorób należą do głównych
przyczyn hospitalizacji mężczyzn - łącznie ponad
1/4 ogółu hospitalizowanych przypadków. Wśród
kobiet ich znaczenie jest nieco mniejsze tym
niemniej co piąta leczona w szpitalu kobieta
trafia do niego z powodu tych chorób. Spośród
chorób układu oddechowego dominującą
przyczyną hospitalizacji są zapalenia płuc, zaś
spośród chorób układu trawiennego -
przepuklina pachwinowa w przypadku mężczyzn
i kamica żółciowa w przypadku kobiet.
Zaburzenia psychiczne
• Rozmiary tego problemu zdrowotnego tylko częściowo są
odzwierciedlane przez rejestrowane częstości zaburzeń
psychicznych leczonych w poszczególnych rodzajach
psychiatrycznych zakładów opieki zdrowotnej. W
przypadku lecznictwa zamkniętego, począwszy od roku
1975, obserwujemy względną stabilizację wskaźników
hospitalizacji na poziomie ok. 450 przypadków na 100 tys.
mieszkańców. Wzrasta natomiast liczba pacjentów
leczonych po raz pierwszy, którzy obecnie stanowią około
1/3 wszystkich leczonych. W 1994 r. było ich ponad 59
tysięcy. Obserwowana tendencja jest wyłącznie skutkiem
wzrostu liczby pierwszorazowych hospitalizacji osób z
rozpoznaniem zaburzeń psychicznych spowodowanych
alkoholem. Było ich trzykrotnie więcej niż w 1970 r.
Zaburzenia psychiczne
•
Ogólna zapadalność na zaburzenia psychiczne
rejestrowana w lecznictwie ambulatoryjnym była w latach
1985 -1994 ustabilizowana i wynosiła około 450 tys. na 100
tys. ludności. Bardzo wyraźną natomiast tendencję
zwyżkową obserwuje się w przypadku psychoz afektywnych
(wzrost o 60%). Na wzrost odnotowanej liczby zaburzeń ma
wpływ, oprócz warunków środowiskowych, także starzenie
się populacji, lepsza ich wykrywalność oraz dostępność
leczenia psychiatrycznego.
Choroby zakaźne
• Mimo korzystnej sytuacji epidemiologicznej
dotyczącej zachorowań na choroby zakaźne,
obserwuje się, tak w Polsce jak i w innych krajach,
narastanie problemów związanych z chorobami
szerzącymi się drogą naruszenia ciągłości tkanek. W
Polsce do chorób tych należy przede wszystkim
wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu B. Liczba
chorych na WZW typu B w Polsce zmniejsza się od
końca lat osiemdziesiątych, a w 1995 r.
zarejestrowano ponad 9 tysięcy zachorowań.
Konsekwencją tej choroby są zapalenia przewlekłe,
marskość i rak wątroby.
Choroby zakaźne
• Rok 1994 był czwartym kolejnym rokiem, w
którym zapadalność na gruźlicę w Polsce była
wyższa niż w 1990 r. W porównaniu z przeciętnym
poziomem w krajach europejskich zapadalność na
gruźlicę w Polsce utrzymuje się na znacznie
wyższym poziomie, zbliżonym do średniego dla
grupy krajów postkomunistycznych. Mimo, że w
ostatnich kilku latach również w wielu krajach
zachodnich liczba zachorowań na gruźlicę
wzrasta, nie zmniejsza się duży dystans jaki nas
dzieli od krajów Unii Europejskiej. Występowanie
gruźlicy w Polsce charakteryzuje się znacznym
udziałem późnych postaci klinicznych tej choroby.
Choroby zakaźne
• Sytuacja epidemiologiczna zakażeń HIV w Polsce
jest dosyć korzystna. Szacuje się, że najbardziej
prawdopodobna rzeczywista liczba osób
zakażonych HIV wynosi około 12 tys. Do 30
kwietnia 1995 r. zostało zarejestrowane 421
zachorowania na AIDS. Należy spodziewać się
dalszego wzrostu zakażeń i zachorowań.
Należy zwrócić uwagę, że niekorzystna w ostatnich
latach sytuacja epidemiologiczna w niektórych
państwach sąsiednich stwarza możliwość
zawleczenia do Polski nie występujących u nas
obecnie chorób zakaźnych, co wymaga podjęcia
odpowiednich działań zaradczych.
Choroby zawodowe i
związane z
wykonywaniem pracy
• Zapadalność na choroby zawodowe w Polsce, w
ciągu ostatnich 20 lat, wykazywała trend
wzrostowy i wahała się od 6789 do 11988
przypadków rocznie, a w przeliczeniu na 100 tys.
zatrudnionych od 56,7 do 131,1.
Istniejąca sytuacja epidemiologiczna w zakresie
zapadalności na choroby zawodowe w Polsce nie
jest związana wyłącznie z warunkami
higienicznymi w środowisku pracy, lecz w dużej
mierze również ze skutecznością metod
diagnostycznych.
Inwalidztwo i
niepełnosprawność
• Szacuje się, że liczba osób niepełnosprawnych w
Polsce wynosi około 4,8 mln. Dotyczy to inwalidów
prawnych, tzn osób posiadających orzeczenia KIZ.
Około 1/3 przypadków niepełnej sprawności
wystąpiła między 40-tym a 50-tym rokiem życia, a
co dwudziesta osoba jest niepełnosprawna od
urodzenia, bądź stała się niepełnosprawna w
pierwszym roku życia. Najczęstszą przyczyną (ok.
60%) niepełnosprawności są schorzenia narządu
ruchu oraz choroby układu krążenia. Około 30%
niepełnosprawności jest następstwem urazów.
Próchnica zębów i
choroby przyzębia
• Do problemów zdrowotnych,
rozpowszechnionych masowo wśród dzieci i
młodzieży oraz niemal wszystkich dorosłych,
należy próchnica zębów i choroby przyzębia.
Wyniki badań przeglądowych wskazują, że na
próchnicę choruje ponad 90% dzieci i 98%
dorosłych, a na choroby przyzębia 50% dzieci 12-
letnich oraz 92% dorosłych poniżej 45 roku życia.
Próchnicę zaawansowaną (zmiany rozległe -
ponad 3 zęby próchnicze i zmiany powikłane)
stwierdza się u ponad 60% dzieci 12-letnich.
Próchnica zębów i
choroby przyzębia
• Choroby przyzębia o ciężkim przebiegu,
wymagające długotrwałego, kompleksowego
leczenia specjalistycznego występują u 15%
osób dorosłych poniżej 45 roku życia.
Próchnica i jej następstwa są głównymi
przyczynami wczesnej utraty uzębienia.
Ogólny stan zdrowotny
• W województwie dolnośląskim od wielu lat
nie notuje się zachorowań na poliomyelitis,
błonicę i dur brzuszny. W roku 2005 nie
zgłoszono zachorowań na odrę, czerwonkę
bakteryjną, włośnicę, leptospirozę.
• Nastąpił, podobnie jak w całej Polsce,
wzrost liczby zachorowań (1003) na
różyczkę w porównaniu z rokiem 2004
(387 zachorowań).
Ogólny stan zdrowotny
• Mniej w stosunku do roku poprzedniego
zgłoszono w woj. dolnośląskim
zachorowań na krztusiec - 29
zachorowań, Współczynnik
zapadalności (wsp. zap.) 1,0/100 tys.
(2004 r. – 96 zach., wsp. zap. 3,2/100
tys.), świnkę – 1151 zachorowań, wsp.
zap. 39,7/100 tys. (2004 r. - 6803, wsp.
zap. 229,1/100 tys.).
Ogólny stan zdrowotny
Bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe
• W 2005 r. nastąpił wzrost liczby zachorowań,
zgłoszono 1270 przypadków (wsp. zap.
43,8/100 tys.), to jest o 287 więcej niż w 2004
r. Dominującym czynnikiem etiologicznym w
bakteryjnych zatruciach pokarmowych od
wielu lat są pałeczki Salmonella.
• W roku 2005 stanowiły one 67,0% ogółu
zatruć pokarmowych (851 zachorowań).
Ogólny stan zdrowotny
Ogniska zbiorowych zatruć i zakażeń pokarmowych
• W 2005 r. odnotowano prawie dwukrotny wzrost
zgłoszonych ognisk zbiorowych zatruć pokarmowych –
33 ogniska (2004 r. 17 ognisk), w tym 20 w
mieszkaniach prywatnych.
• Czynnikiem etiologicznym w ogniskach były:
Salmonella Enteritidis – 18, Salmonella Typhimurium
– 1, Staphylococcus aureus – 2, gronkowiec
koagulazododatni – 1, Escherichia coli 025 – 1,
mieszana flora bakteryjna – 4, toksyny grzybów
trujących – 3, w 3 ogniskach nie ustalono czynnika
etiologicznego.
Ogólny stan zdrowotny
Borelioza
• Wzrasta w naszym województwie
znaczenie epidemiologiczne boreliozy,
którą rozpoznano w 2005 r. u 275
osób, o 63 więcej niż w 2004 r.
Ogólny stan zdrowotny
Wirusowe zapalenie wątroby typu
A
• W 2005 r. zgłoszono 2 zachorowania,
o 4 mniej niż w roku poprzednim.
• Współczynnik zapadalności wyniósł
0,1 / 100 tys. i był taki sam jak dla
Polski
(54 zachorowania).
Ogólny stan zdrowotny
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
• Nastąpił dalszy wzrost liczby zachorowań w
2005 r., zgłoszono ogółem 218 przypadków,
tj. o 25 więcej niż rok wcześniej.
• U 53 chorych rozpoznano postać ostrą
choroby, u 165 postać przewlekłą.
Współczynnik zapadalności wyniósł 7,5 / 100
tys. i podobnie jak w latach poprzednich był
wyższy od współczynnika zapadalności dla
Polski – 4,5/100 tys. (1724 zachorowania).
Ogólny stan zdrowotny
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
• W odniesieniu do roku 2004
obserwowano dalszy wzrost
zachorowań, zgłoszono 363 przypadki
o 67 więcej niż rok wcześniej.
• Współczynnik zapadalności – 12,5/100
tys. przewyższył współczynnik dla
Polski – 7,8/100 tys. (2993
zachorowania).
Ogólny stan zdrowotny
AIDS
• Na terenie województwa dolnośląskiego
zgłoszono w 2005 r. 55 zachorowań na
AIDS o 25 więcej niż w 2004 r. (wsp. zap.
1,9/ 100 tys.), zmarło 20 chorych.
• Zachorowania wystąpiły u 80 kobiet i 258
mężczyzn.
Ogólny stan zdrowotny
AIDS
• Od początku rejestracji w 1987 r. do
31.12.2005 r. zgłoszono ogółem 338
zachorowań na AIDS, zmarło z powodu AIDS
149 osób.Wśród chorych na AIDS przeważali
narkomani – 225 osób (66,6% ogółu chorych),
32 uległo zakażeniu drogą kontaktów homo/
biseksualnych, 46 drogą ryzykownych
kontaktów heteroseksualnych, 10 dzieci
matek zakażonych HIV, o 25 chorych brak
informacji o drodze zakażenia.
Ogólny stan zdrowotny
AIDS
• Od początku rejestracji w 1987 r. do
31.12.2005 r. zgłoszono ogółem 338
zachorowań na AIDS, zmarło z powodu AIDS
149 osób.Wśród chorych na AIDS przeważali
narkomani – 225 osób (66,6% ogółu chorych),
32 uległo zakażeniu drogą kontaktów homo/
biseksualnych, 46 drogą ryzykownych
kontaktów heteroseksualnych, 10 dzieci
matek zakażonych HIV, o 25 chorych brak
informacji o drodze zakażenia.
Ogólny stan zdrowotny
Zakażenia HIV
• W 2005 r. w województwie
dolnośląskim zgłoszono 112 nowo
wykrytych zakażeń HIV, a od
początku rejestracji ogółem wykryto
zakażenie HIV u 1501 mieszkańców
naszego województwa.
Dziękuję za
uwagę.