Ochrona praw

Ochrona praw

jednostki

jednostki

w Polsce i na świecie

w Polsce i na świecie

Gwarancje praw i wolności

Gwarancje praw i wolności

jednostki

jednostki



Materialne – związane z charakterem

Materialne – związane z charakterem

państwa i społeczeństwa

państwa i społeczeństwa



Formalne – ogół instytucji i środków

Formalne – ogół instytucji i środków

prawnych, mających na celu ochronę

prawnych, mających na celu ochronę

praw i wolności jednostki, np.

praw i wolności jednostki, np.

sądownictwo, skarga konstytucyjna,

sądownictwo, skarga konstytucyjna,

amparo, ombudsman, kanclerz parwa

amparo, ombudsman, kanclerz parwa

Ombudsman vol. 1

Ombudsman vol. 1

Geneza, narodziny w Szwecji na pocz. XVIII

Geneza, narodziny w Szwecji na pocz. XVIII

wieku, przeniesiony z Turcji, wcześniej

wieku, przeniesiony z Turcji, wcześniej

Persja, Chiny; od początku wieku XIX

Persja, Chiny; od początku wieku XIX

obecny kształt, później wprowadzony do

obecny kształt, później wprowadzony do

porządku innych państw, najpierw

porządku innych państw, najpierw

skandynawskich, potem pozostałych

skandynawskich, potem pozostałych

Modele

Modele



Skandynawski – każdy może zwracać się

Skandynawski – każdy może zwracać się

bezpośrednio do ombudsmana

bezpośrednio do ombudsmana



Anglo-francuski – wystąpienie odbywa się

Anglo-francuski – wystąpienie odbywa się

za pośrednictwem parlamentarzystów

za pośrednictwem parlamentarzystów

Ombudsman vol. 2

Ombudsman vol. 2

Cechy:

Cechy:



Organ centralny powiązany z parlamentem

Organ centralny powiązany z parlamentem

(różne nazwy – ombudsman, obrońca ludu,

(różne nazwy – ombudsman, obrońca ludu,

rzecznik sprawiedliwości, mediator)

rzecznik sprawiedliwości, mediator)



Rozstrzyganie spraw spornych organ

Rozstrzyganie spraw spornych organ

państwowy-jednostka

państwowy-jednostka



Odformalizowana procedura postępowania

Odformalizowana procedura postępowania



Coroczne informowanie parlamentu o

Coroczne informowanie parlamentu o

swoich działaniach

swoich działaniach

Ombudsman w Polsce

Ombudsman w Polsce

Geneza powstania – od 1987 roku

Geneza powstania – od 1987 roku

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich



Pozycja ustrojowa

Pozycja ustrojowa



Zadania – ochrona praw jednostki

Zadania – ochrona praw jednostki

oraz kontrola funkcjonowania

oraz kontrola funkcjonowania

organów publicznych

organów publicznych



Kompetencje: w sprawach ogólnych i

Kompetencje: w sprawach ogólnych i

w sprawach indywidualnych

w sprawach indywidualnych

RPO a Rzecznik Praw Dziecka

RPO a Rzecznik Praw Dziecka

Skarga konstytucyjna vol. 1

Skarga konstytucyjna vol. 1

Definicja - instytucja służąca osobie

Definicja - instytucja służąca osobie

fizycznej lub prawnej (prawa

fizycznej lub prawnej (prawa

cywilnego i publicznego) do ochrony

cywilnego i publicznego) do ochrony

na drodze szczególnego

na drodze szczególnego

postępowania przed sądem

postępowania przed sądem

konstytucyjnym, przysługujących jej

konstytucyjnym, przysługujących jej

podstawowych praw obywatelskich w

podstawowych praw obywatelskich w

przypadku ich naruszenia przez akty

przypadku ich naruszenia przez akty

organów państwowych albo ich

organów państwowych albo ich

bezczynność

bezczynność

Skarga konstytucyjna vol. 2

Skarga konstytucyjna vol. 2

Cele skargi:

Cele skargi:



ochrona podstawowych praw jednostek

ochrona podstawowych praw jednostek



kontrola nad zgodnym z konstytucją stosowaniem prawa przez wszystkie

kontrola nad zgodnym z konstytucją stosowaniem prawa przez wszystkie

organy państwowe

organy państwowe

Zakres podmiotowy:

Zakres podmiotowy:



osoby fizyczne (obywatele, liczne prawa też nieobywatelom)

osoby fizyczne (obywatele, liczne prawa też nieobywatelom)



osoby prawne prawa cywilnego

osoby prawne prawa cywilnego



osoby prawne prawa publicznego

osoby prawne prawa publicznego



podmioty nie posiadające osobowości prawnej

podmioty nie posiadające osobowości prawnej



obrońca ludu i prokurator (Hiszpania)

obrońca ludu i prokurator (Hiszpania)

Zakres przedmiotowy

Zakres przedmiotowy



akty generalne i abstrakcyjne administracji państwowej (pierwotnie)

akty generalne i abstrakcyjne administracji państwowej (pierwotnie)



ustawy

ustawy



bezczynność ustawodawcy

bezczynność ustawodawcy



wyroki sądów

wyroki sądów



umowy międzynarodowe (np.. Niemcy, Austria)

umowy międzynarodowe (np.. Niemcy, Austria)

Skarga konstytucyjna vol. 3

Skarga konstytucyjna vol. 3

Podstawa

Podstawa

– naruszenie praw konstytucyjnych

– naruszenie praw konstytucyjnych

jednostki (Niemcy – tylko prawa uznane za

jednostki (Niemcy – tylko prawa uznane za

podstawowe, Szwajcaria – prawa niepisane i

podstawowe, Szwajcaria – prawa niepisane i

zgodność z EKPCz)

zgodność z EKPCz)

Przesłanki:

Przesłanki:



subsydiarność (wyczerpanie instancji)

subsydiarność (wyczerpanie instancji)



interes osobisty

interes osobisty



interes prawny (dotyczące pozycji prawnej)

interes prawny (dotyczące pozycji prawnej)



interes aktualny (realność naruszenia)

interes aktualny (realność naruszenia)



krótkie terminy (od 2 tygodni do 6 miesięcy)

krótkie terminy (od 2 tygodni do 6 miesięcy)

Skarga konstytucyjna w

Skarga konstytucyjna w

Polsce

Polsce

Przesłanki – naruszenie konstytucyjnago

Przesłanki – naruszenie konstytucyjnago

prawa lub wolności, wyczerpanie toku

prawa lub wolności, wyczerpanie toku

instancji, przymus adwokacki, wniesienie

instancji, przymus adwokacki, wniesienie

w terminie 3 miesięcy od doręczenia

w terminie 3 miesięcy od doręczenia

prawomocnego rozstrzygnięcia

prawomocnego rozstrzygnięcia

Postępowanie – postępowanie wstępne,

Postępowanie – postępowanie wstępne,

rozprawa, możliwość zawieszenia

rozprawa, możliwość zawieszenia

orzeczenia, wyrok TK i jego konsekwencje

orzeczenia, wyrok TK i jego konsekwencje

Prawo do sądu

Prawo do sądu



Zakaz zamykania drogi sądowej

Zakaz zamykania drogi sądowej



Zakres podmiotowy o powszechnym

Zakres podmiotowy o powszechnym

charakterze

charakterze



Zakres przedmiotowy – naruszenie

Zakres przedmiotowy – naruszenie

praw lub wolności jednostki, brak

praw lub wolności jednostki, brak

wskazania tego uprawnienia zamyka

wskazania tego uprawnienia zamyka

możliwość drogi sądowej (np.

możliwość drogi sądowej (np.

nominacje sędziowskie)

nominacje sędziowskie)

Prawo do dwuinstancyjności

Prawo do dwuinstancyjności

postępowania

postępowania



Gwarancja prawna na gruncie

Gwarancja prawna na gruncie

cywilnym, karnym i

cywilnym, karnym i

administracyjnym

administracyjnym



Zakres podmiotowy i przedmiotowy

Zakres podmiotowy i przedmiotowy



Możliwość większej liczby instancji

Możliwość większej liczby instancji



Dwuinstancyjność a dewolutywność

Dwuinstancyjność a dewolutywność



Zakaz możliwości wyłączenia, lecz z

Zakaz możliwości wyłączenia, lecz z

możliwością ograniczeń

możliwością ograniczeń

Odpowiedzialność

Odpowiedzialność

odszkodowawcza państwa

odszkodowawcza państwa

Zasady odpowiedzialności – bezprawność,

Zasady odpowiedzialności – bezprawność,

względnie słuszność (konieczność istnienia

względnie słuszność (konieczność istnienia

związku przyczynowego)

związku przyczynowego)

Odpowiedzialność za akty bądź decyzje

Odpowiedzialność za akty bądź decyzje

wymaga uchylenia tych aktów

wymaga uchylenia tych aktów

Odpowiedzialność za bezczynność organu

Odpowiedzialność za bezczynność organu

Zasada pełnej kompensacji zarówno za

Zasada pełnej kompensacji zarówno za

szkodę rzeczywistą jak i utracone korzyści

szkodę rzeczywistą jak i utracone korzyści

Regulacje szczególne vol. 1

Regulacje szczególne vol. 1

Wolność zgromadzeń

Wolność zgromadzeń



Możliwość zakazania (decyzja doręczona w 3 dni

Możliwość zakazania (decyzja doręczona w 3 dni

od zawiadomienia, nie później niż na 24 h przed

od zawiadomienia, nie później niż na 24 h przed

terminem)-

terminem)-

cel lub odbycie

cel lub odbycie

zgromadzenia

zgromadzenia

sprzeciwiają się ustawie lub naruszają przepisy

sprzeciwiają się ustawie lub naruszają przepisy

ustaw karnych

ustaw karnych

lub

lub

odbycie zgromadzenia może

odbycie zgromadzenia może

zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w

zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w

znacznych rozmiarach

znacznych rozmiarach



Prawo odwołania – w ciągu 3 dni od dręczenia (w

Prawo odwołania – w ciągu 3 dni od dręczenia (w

przypadku rozwiązania zgromadzenia w ciągu

przypadku rozwiązania zgromadzenia w ciągu

trzech dni od rozwiązania

trzech dni od rozwiązania



Skargi do wsa bezpośrednio również w ciągu 3 dni

Skargi do wsa bezpośrednio również w ciągu 3 dni

do doręczenia ostatecznej decyzji

do doręczenia ostatecznej decyzji

Regulacje szczególne vol. 2

Regulacje szczególne vol. 2

Prawo prasowe

Prawo prasowe

•

Prawo do sprostowania i odpowiedzi ( w

Prawo do sprostowania i odpowiedzi ( w

dzienniku 7 dni, w czasopismach w

dzienniku 7 dni, w czasopismach w

najbliższym numerze)

najbliższym numerze)

•

Odpowiedzialność prawna – cywilna

Odpowiedzialność prawna – cywilna

ponoszą autor, redaktor lub inna osoba,

ponoszą autor, redaktor lub inna osoba,

którzy spowodowali opublikowanie tego

którzy spowodowali opublikowanie tego

materiału

materiału

, nie wyłączając wydawcy, karna

, nie wyłączając wydawcy, karna

– na zasadach ogólnych

– na zasadach ogólnych