Charakterystyka
poszczególnych etapów
rozwoju dziecka
Ewa Pańkowska
Klinika Diabetologii i Wad Wrodzonych
•
Etapy rozwoju – podział
•
Parametry kliniczne
•
Podstawowe metody ich oceny
Wzrost i rozwój
•
Wzrost :
–
dotyczy zmian rozmiaru ciała i
poszczególnych jego części.
•
Rozwój . –
–
Różnicowanie budowy i funkcji
organizmu.
–
( czynniki środowiskowe, genetyczne).
Rozwój czynności nerwowych
•
Jest to nabycie podstawowych
umiejętności w zakresie dużej i
małej motoryki.
•
Uwarunkowany jest dojrzewaniem
struktur nerwowych.
•
Modyfikowany przez czynniki
środowiskowe i i doświadczenia
dziecka.
Rozwój poznawczy
•
Od okresu niemowlęcego i dzieciństwa
ocenia się funkcje poznawcze na
podstawie umiejętności radzenia
sobie z pojęciami abstrakcyjnymi i
symbolicznymi i komunikowania się.
•
We wczesnym okresie niemowlęcym
wspólne sa dla dojrzewania
neurologicznego.
Rozwój psychospołeczny
•
Łączy wszystkie wyżej wymienione
aspekty.
•
Jest to proces w którym
uwarunkowania genetyczne,
procesy poznawcze,
doświadczenia, doprowadzają do
ukształtowania jednostki.
Podstawowe etapy
•
Okres noworodkowy: 1 – 28 doby życia
•
Niemowlęcy : 2 miesiąca zycia do 24 m. Ż
–
Wczesny niemowlęcy ( 2-6m. Ż.)
–
6 –12 m.ż
–
12- 24 m.ż.
•
Wiek przedszkolny 3- 6 r.ż.
•
Wczesny szkolny
•
Dojrzewanie -dorastanie:
–
Wczesny okres dojrzewania
–
Środkowy
–
późny
Okres noworodkowy
•
Ciężar ciała:
–
średni 3,6 kg zakres : 2,5 do 4,6
( 95% populacji)
•
Długość ciała:
–
średnia 50 cm zakres: 45 – 55 cm
•
Obwód głowy:
–
średni 35 cm zakres: 32,6- 37,2 cm
Okres noworodkowy-fizjologia
•
Oddechy
–
35-60/min
•
Czynność serca
–
120 – 160/min
–
Często obecność szmerów
–
Aktywność ściśle związana z
karmieniami, przerwy od 2 – 5 godzin
Okres noworodkowy-fizjologia
•
Płyn zewnątrzkomórkowy
–
35% masy ciała
•
Zapotrzebowanie na płyny :
–
120-150 ml/kg/d
•
Zapotrzebowanie kaloryczne:
•
1-3 d.ż. –55 ckal/kg- następnie
wzrasta do 110/kg/d
Rozwój czynności nerwowych
•
Fiksuje wzrok
•
śledzi ich ruch
•
Rozróżnia kształty przypominające kształt
głowy i twarz
•
Potrafi zauważyć proste figury
geometryczne
•
Odruchy orientacyjne na bodźce słuchowe,
czuciowe, wzrokowe ( zahamowanie ruchów
spontanicznych, przyspieszenie czynności
serca, zwrócenie głowy w kierunku bodźca).
Rozwój psychospołeczny
„Imprinting- wdrukowywanie „ jest to
wpisywanie podstaowych relacji z
członkami rodziny czyli
budowanie więzi. Podstawa rozwoju
emocjonalnego.
Niemowlęcy
•
Przyrost masy ciała:
–
Podwojenie masy ciała w 5 miesiącu życia
–
Potrojenie w 12 mż.
•
Długość ciała:
Zwiększa się o 25 – 30 cm
Szczyt przyrostu tkanki podskórnej 9 m.ż.
•
Ciemiączko przednie : zmniejsza się po 6 m.ż
zanika do 18 m..z, tylne niewyczuwalne w 3m.ż
•
Obwód głowy:
–
6 m.ż- do 44cm, 12m.ż.- do 47 cm
Niemowlęcy
•
Pierwsze mleczne zęby
•
między 5 – 9 m..z
•
Pierwszymi zębami są dolne
środkowe siekacze
Niemowlęcy
•
Ocena rozwoju neurologicznego:
–
fiksowania wzroku,
–
przewracania się na bok,
–
Utrzymywania głowy ( z podparciem,
bez podparcia
–
Koordynacja ruchowa i dotykanie
przedmiotów,
–
Wydawanie dźwięków, pierwsze
samogłoski 8-12 tydzień życia
Rozwój psycho-społeczny
•
Sprawowanie opieki przez matkę jest
podstawą poczucia bezpieczeństwa.
•
( „tresowanie czy otwartość
opiekunów na potrzeby dziecka).
•
Okazywanie radości i niezadowolenia
•
Rozwój zdolności postrzegania detali
i mimiki twarzy –większa wrażliwość
na obce twarze –lęk separacyjny.
Drugi rok życia
•
Rozwój fizyczny- maleje tempo
wzrastania
–
Przyrost masy ciała-2,5 kg
–
Wysokość ciała – 12 cm
–
Utrata części tkanki podskórnej,
(zmniejszone łaknienie).
–
Przyrost obwodu głowy srednio o 2 cm,
–
Ząbkowanie- kolejne 8 zębów –
osiągając 14 –16 zebów.
•
Rozwój motoryki związany jest z pionizacją
ciała ( chodzenie, chodzenie po schodach)
•
Rozwój precyzji ruchów dłoni- budowanie z
klocków, odrysowuje koło i linie prosta
•
Rozwój poznawczy- poczucie odrębności
własnej osoby.
•
Rozwój mowy duża zmienność osobnicza.
Okres przedszkolny
•
Rozwój fizyczny:
–
masy ciała- średnio 2 kg/ rok
–
Długości ciała 6-8 cm /rok
–
Zmiana sylwetki ciała –smuklejsza i zmniejsza się
typowa lordoza.
–
Wyróżnia się 20 zębów do 2,5 r.ż
•
Dalszy rozwój motoryki: naprzemienne
stawianie stóp, sprawność w chodzeniu po
schodach, rozwój równowagi- stanie na
jednej nodze.
•
Rozwój mowy, budowanie zdań.
•
Zdolności rysowania postaci-
„ głowonogi”
•
Nabywanie umiejętność przebywania
poza domem- włączanie się do
zabawy, współpraca z innymi dziećmi,
odgrywa role i czynność.
•
Zainteresowanie zróżnicowaniem płci.
Wczesny Szkolny
•
Rozwój fizyczny: stabilny i kończy się
skokiem pokwitaniowym:
–
Przyrost masy ciała – 3 –3,5 kg/rok
–
Przyrost wzrostu - 6 cm /rok
–
Obwód głowy - z 50cm do 54 cm
–
Zęby- pierwsze stałe: 4/rok.
–
Przyrost tkanki limfatycznej- migdałki
–
Skłonność do infekcji dróg
oddechowych
Dojrzewania
•
Obejmuje szeroki zakres wieku
kalendarzowego w zależności od
płci.
•
Przewodni procesem jest
dojrzewanie płciowe.
•
Stadia dojrzewania definiowane są
przez rozwój pierwszo i
drugorzędowych cech płciowych :
Skala Tannera.
Dojrzewanie
wczesny okres
•
II stadium dojrzewania płciowego
•
Przyrost masy ciała i wzrostu
podobnie jak w poprzednim
okresie: 2,0 kg/rok i 6-8 cm/rok.
•
U dziewcząt stopniowy przyrost
tkanki tłuszczowej
•
U chłopców następuje przyrost
masy mięśniowej.
Dojrzewanie
środkowy okres
•
Okres gwałtownej przemiany i wzrastania
•
Krzywa przyrostu wysokości wyprzedza o
około 6 miesięcy krzywa przyrostu masy
ciała.
•
Określony porządek wzrastania od części
dystalnych do proksymalnych ( przyrost dł
stóp)
•
Zmiana sylwetki ciała w zależności od płci.
•
Wystąpienie menarche.
Dojrzewanie
późny okres
•
Ciała osiąga proporcje i rozmiary
człowieka dorosłego.
•
Nieznaczny wzrost wysokości ciała.
•
Zakończony rozwój wtórnych cech
płciowych
Ocena dojrzewania kostnego
•
Wiek kostny określany na podstawie
zdjęcia rtg nadgarstka.
•
Analiza opiera się na ocenie:
–
Liczby i wielkości punktów kostnienia
–
Wielkości, kształtu i gęstości krawędzi
kości,
–
Odległości dzielącej punkt kostnienia
nasady od strefy wapnienia przynasady.
Rozwój układu oddechowego
wybrane aspekty
•
Zatoki klinowe pojawiają się w 3 rż.
•
Zatoki czołowe 4 – 7 .
•
Spadek częstości oddechów /min
wraz z wiekiem.
•
Technika pomiarów i obiektywna
ocena rozwoju.
•
Siatki centylowe ; waga, wzrost,
obwód głowy