Ocena zgodności wyrobów

(maszyn i środków ochrony Indywidualnej)

nadzór rynku

prawo UE, a prawo polskie

Zbigniew Kołodyński

OIP Wrocław

tel. [phone] p.e.

[e-mail]

2

System oceny zgodności wyrobów, w nieco innej formie niż w Unii

Europejskiej, funkcjonuje w Polsce od lat 80-tych ubiegłego wieku.

art.213 §2 ustawy z dn. 26.06.1974r. Kodeks pracy (Dz.U. z 5.07.1974r. Nr

21, poz.141) wprowadził obowiązek poddawania wyrobów obowiązkowi

oceny pod względem bhp przed dopuszczeniem do produkcji, a §3

mocował RM do określenia zasad i trybu jej dokonywania.

sankcje w stosunku do producenta, gdy:
-urządzenie stwarzało zagrożenie mimo wydania ww.
świadectwa,
-wprowadzano wyrób do obrotu nie wydając
świadectwa.

obowiązki producenta:
-dokonania oceny tych wyrobów,
-wydania świadectwa dopuszczenia do produkcji (umieszczenia go w DTR)

Uchwała Rady Ministrów nr 118 z 15.08.1986r w sprawie

obowiązkowej

oceny

maszyn

i

innych

urządzeń

technicznych pod względem spełnienia wymogów bhp i

norm (ogłoszona w MP z 29.08.1986 nr 26 poz.180).

3

Zmiany w dziale X kodeksu pracy - ustawą z 2.02.1996r o zmianie ustawy
kodeks pracy oraz zmianie niektórych ustaw (D.U. z 2.06.1996r.24.110)
wprowadzona od 3.06.1997r.
Art. 217 §2 zakazywał pracodawcom wyposażania stanowisk pracy w
maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego
certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznakowane tym
znakiem, zgodnie z odrębnymi przepisami, albo nie posiadają deklaracji
zgodności.

Następnie

od

września

1999r

przekazano

Radzie

Ministrów

kompetencje do określania, w formie rozporządzenia, wykazu
wyrobów

podlegających

obowiązkowej

certyfikacji

na

znak

bezpieczeństwa (rozporządzenie RM z 9.11.1999r Dz.U.00.5.53 - weszło w
życie z dniem 28.02.2000r).

Pierwotnie wykaz krajowych i importowanych wyrobów podlegających
obowiązkowej procedurze certyfikacji na znak bezpieczeństwa „B” i
znakowania tym znakiem, określał w swoich kolejnych (kilkakrotnie
nowelizowanych) zarządzeniach, Dyrektor Polskiego Centrum Badań i
Certyfikacji.

„Odrębnymi przepisami”, o których mówił kodeks pracy była
obowiązująca od 1.01.1994r ustawa z dnia 3.04.1993r o badaniach i
certyfikacji (D.U. 55.250) oraz przepisy wydane na jej podstawie
(przedmiot certyfikacji, procedury certyfikacji, sankcje).

4

Od 1.01.2001r zmiana treści art. 217 kodeksu pracy, wprowadzającą
zakaz wyposażania stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia
techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny
zgodności określonych w odrębnych przepisach.

Zmieniono również treść art. 215 kodeksu pracy:

§1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak
konstruowane i budowane, aby:

1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w
szczególności

zabezpieczały

pracownika

przed

urazami,

działaniem

niebezpiecznych

substancji

chemicznych,

porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem,
szkodliwymi

wstrząsami,

działaniem

wibracji

i

promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem
innych czynników środowiska pracy,
2)uwzględniały zasady ergonomii.

§ 2. Konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń
technicznych ponoszą odpowiedzialność za niedopełnienie
obowiązków, o których mowa w § 1, określoną w odrębnych
przepisach.

5

„odrębne przepisy”, o których mowa

w kodeksie pracy, to ustawa z dnia 30
sierpnia 2002 r. o systemie oceny
zgodności (Dz. U. z dnia 7 października
2002 r. nr 166 poz 1360 z p.zm.),
Uchyliła ona z dniem 1.05.2004r ustawę o
badaniach i certyfikacji oraz przepisy
wykonawcze wydane na jej podstawie.

Tym samym dotychczasowy system

Tym samym dotychczasowy system

oceny przestał funkcjonować w dniu

oceny przestał funkcjonować w dniu

uzyskania przez Rzeczpospolitą

uzyskania przez Rzeczpospolitą

Polską członkostwa

Polską członkostwa

w Unii Europejskiej.

w Unii Europejskiej.

6

dyrektywy

art. 95 - dawny 100a

swobodny przepływ

towarów

art. 138 - dawny 118a

poprawa warunków

pracy

Traktat Amsterdamski

dawny Traktat Rzymski

ekonomiczne

98/37

(dawna 89/392)

producent

projektant

dostawca

importer

maszyny

„nowe”

społeczne

89/391

89/655

pracodawca

użytkowany

sprzęt

roboczy

Europejska koncepcja bezpieczeństwa maszyn

7

ZASADY NOWEGO PODEJŚCIA

 Dyrektywy - ogólne wymagania zasadnicze
 Normy zharmonizowane – wymagania szczegółowe
 Zgodność z normą zharmonizowaną - domniemanie

spełnienia wymagań zasadniczych

 Określanie w dyrektywach procedur oceny

zgodności

z wymaganiami zasadniczymi

 Oznakowanie wyrobów spełniających wymagania

dyrektyw znakiem CE

Uchwała Rady Wspólnoty Europejskiej z 7 maja 1985 r.

NOWE PODEJŚCIE DO HARMONIZACJI TECHNICZNEJ I NORM

8



jest wytyczną Unii Europejskiej skierowaną do państw
członkowskich



nakłada na państwa członkowskie obowiązek
wprowadzenia krajowych przepisów wdrażających
wymagania dyrektywy



forma krajowych przepisów wdrażających dyrektywę
może być dowolna



dotychczasowe przepisy sprzeczne z dyrektywą
muszą być wycofane

DYREKTYWA UNII EUROPEJSKIEJ

CECHY DYREKTYW NOWEGO

PODEJŚCIA

 służą ujednoliceniu prawodawstwa w państwach

członkowskich

 obejmują duże grupy wyrobów
 określają wymagania zasadnicze, jakie mają spełniać

wyroby, aby korzystać z prawa do swobodnego obrotu
na obszarze Wspólnoty Europejskiej.

9

 Jest przygotowana przez jedną z

europejskich organizacji normalizacyjnych
na podstawie mandatu udzielonego przez
Komisję Europejską (CEN/CENELEC)

 Numer normy zamieszczono w Dzienniku

Urzędowym Wspólnot Europejskich

 Opublikowana na szczeblu krajowym w co

najmniej jednym z państw członkowskich

.

CECHY NORMY

ZHARMONIZOWANEJ

10

Normalizacja



Struktura norm



Normy horyzontalne (typu A i B)

 odnoszą się do wszystkich rodzajów maszyn



Normy wertykalnych (typu C)

 norm przedmiotowe - odnoszą się do określonej maszyny



Normy typu A - podstawowe normy bezpieczeństwa

zawierają



pojęcia podstawowe,



zasady projektowania,



ogólne zagadnienia mające zastosowanie do wszystkich

maszyn.

11

Normalizacja



Normy typu B - grupowe (tematyczne) normy bezpieczeństwa

Zawierają stosowane w różnych rodzajach maszyn



określone aspekty bezpieczeństwa,



określonym rodzaje urządzeń służących bezpieczeństwu;

w których:



normy typu B1

Odnoszą się do poszczególnych aspektów bezpieczeństwa



odległości bezpieczeństwa,



temperatur powierzchni,



hałasu,



oświetlenia, itp..



normy typu B2

Odnoszą się do urządzeń służących bezpieczeństwu



osłony,



urządzenia sterowania oburęcznego,



urządzenia blokujące,



urządzenia czułe na nacisk, itp..

12

Normalizacja



Normy typu C - przedmiotowe normy

dotyczące

bezpieczeństwa

Zawierają szczegółowe wymagania bezpieczeństwa

dla:



określonej maszyny,



grupy maszyn.

13

Normalizacja



Ogólna zasada stosowania wymagań norm



Wymagania odnoszące się do takich samych

zagadnień, zawarte w normach niższego rzędu są
nadrzędne nad zawartymi w normach wyższego rzędu.

Postanowienia zawarte w normach typu C - bardziej
szczegółowe, uwzględniające specyfikę konkretnych
konstrukcji, mają wyższą rangę niż postanowienia
dotyczące tych samych spraw

podane w normach typu

A i B.

Postanowienia norm typu B mają wyższą rangę niż typu A.

14

Normalizacja



Normy typu A - podstawowe normy

bezpieczeństwa



PN-EN ISO 12100-1:2005 Bezpieczeństwo maszyn. Pojęcia podstawowe,

ogólne zasady projektowania. Część 1: Podstawowa terminologia, metodyka

 

PN-EN ISO 12100-2:2000 Bezpieczeństwo maszyn. Pojęcia podstawowe.

Ogólne zasady projektowania. Część 2: Zasady techniczne



PN-EN 1050:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo. Zasady oceniania ryzyka



PN-EN 954-1:2001 Maszyny. Bezpieczeństwo - Elementy systemów

sterowania związane z bezpieczeństwem - Część 1: Ogólne zasady

projektowania



PN-EN 614-1:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo - Ergonomiczne zasady

projektowania -

Terminologia i wytyczne ogólne



PN-EN 614-2:2002 Maszyny. Bezpieczeństwo - Ergonomiczne zasady

projektowania –

Część 2: Interakcje między projektowaniem maszyn a zadaniami roboczymi

 

15

Normalizacja



Normy typu B - tematyczne normy bezpieczeństwa B1



Ergonomia



PN-EN 547-3:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymiary ciała ludzkiego – Dane

antropometryczne



PN-EN 1005-1:2002 (U) Maszyny. Bezpieczeństwo - Możliwości fizyczne człowieka –

Część 1: Terminy i definicje



PN-EN 1005-3:2002 (U) Maszyny. Bezpieczeństwo - Możliwości fizyczne człowieka –

Część 3: Zalecane wartości graniczne sił przy obsłudze maszyn



Elementy sterowania



 PN-EN 894-1:2002 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymagania ergonomiczne dotyczące

projektowania wskaźników i elementów sterowniczych - Część 1: Ogólne zasady

interakcji

między człowiekiem a wskaźnikami i elementami sterowniczymi



 PN-EN 894-2:2002 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymagania ergonomiczne dotyczące

projektowania wskaźników i elementów sterowniczych - Część 2: Wskaźniki



 PN-EN 894-3:2002 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymagania ergonomiczne dotyczące

projektowania wskaźników i elementów sterowniczych - Część 3: Elementy

sterownicze



 PN-EN 61310-1:2000 Bezpieczeństwo maszyn - Wskazywanie, oznaczanie i

sterowanie - Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych



 PN-EN 61310-2:2001 Bezpieczeństwo maszyn - Wskazywanie, oznaczanie i

sterowanie - Wymagania dotyczące oznaczania



 PN-EN 61310-3:2002 Bezpieczeństwo maszyn - Wskazywanie, oznaczanie i

sterowanie - Część 3: Wymagania dotyczące umiejscowienia i działania elementów
sterowniczych

16

Normalizacja



Normy typu B - tematyczne normy bezpieczeństwa B1



Dostęp do maszyn



PN-EN 547-1:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymiary ciała ludzkiego –

Zasady określania

wymiarów otworów umożliwiających dostęp całym

ciałem do maszyny



PN-EN 547-2:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo - Wymiary ciała ludzkiego –

Zasady określania

wymiarów otworów umożliwiających dostęp



Wyposażenie elektryczne



PN-EN 60204-1:2001 Bezpieczeństwo maszyn - Wyposażenie elektryczne

maszyn –

Część 1: Wymagania ogólne



Dopuszczalna temperatura powierzchni



PN-EN 563:2001 Maszyny. Bezpieczeństwo - Temperatury dotykanych

powierzchni - Dane

ergonomiczne do ustalania granicznych wartości

temperatury gorących powierzchni



Hałas



PN-EN ISO 11200:1999 Akustyka - Hałas emitowany przez maszyny i

urządzenia – Wytyczne stosowania podstawowych norm dotyczących

wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji na stanowisku pracy i

w innych określonych miejscach



Drgania



PN-EN 1033:2000 Drgania działające na kończyny górne - Laboratoryjne

pomiary drgań na powierzchni uchwytu maszyny prowadzonej ręcznie –

Postanowienia ogólne

17

Normalizacja



Normy typu B - tematyczne normy bezpieczeństwa B1



Oświetlenie w maszynach



PN-EN 1837:2002 (U) Bezpieczeństwo maszyn - Oświetlenie własne

maszyn



Ochrona przed wybuchem


PN-EN 1127-1:2001 Atmosfery wybuchowe - Zapobieganie wybuchowi

i ochrona przed wybuchem - Pojęcia podstawowe i metodologia



Ochrona przed pożarem


PN-EN 13478:2002 (U) Maszyny. Bezpieczeństwo - Zapobieganie

pożarom i ochrona przeciwpożarowa



Ochrona przed substancjami niebezpiecznymi


PN-EN 626-1:2001 Maszyny. Bezpieczeństwo - Zmniejszanie ryzyka dla

zdrowia powodowanego substancjami niebezpiecznymi emitowanymi

przez maszyny - Zasady i

wymagania dla producentów maszyn



Ostrzeganie o niebezpieczeństwie


PN-EN 457:1998 Maszyny. Bezpieczeństwo - Dźwiękowe sygnały

bezpieczeństwa - Wymagania ogólne, projektowanie i badania



PN-EN 981:2002 Maszyny. Bezpieczeństwo - System dźwiękowych i

wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów

informacyjnych

18

Normalizacja



Normy typu B - tematyczne normy bezpieczeństwa B2

 OCHRONA PRZEZ ZASTOSOWANIE ODLEGŁOŚCI

BEZPIECZEŃWA



PN-EN 294:1994 Bezpieczeństwo maszyn – Odległości

bezpieczeństwa uniemożliwiające dostęp kończyn górnych do
stref zagrożenia.



PN-EN 811:1999 Maszyny Bezpieczeństwo - Odległości

bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami
dolnymi do stref niebezpiecznych.



PN-EN 349:1999 Maszyny Bezpieczeństwo - Minimalne

odstępy zapobiegające zgnieceniu części ciała człowieka.

19

Normalizacja



Normy typu C - przedmiotowe normy dotyczące bezpieczeństwa



PN-EN 12622:2002 (U) Bezpieczeństwo obrabiarek - Prasy hydrauliczne

krawędziowe,



PN-EN 12717:2002 (U) Bezpieczeństwo obrabiarek – Wiertarki,



PN-EN 12852:2002 (U) Maszyny dla przemysłu spożywczego - Urządzenia do

rozdrabniania i mieszarki - Wymagania z zakresu bezpieczeństwa i higieny,



PN-EN 1612-1:1999 Maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych i

mieszanek gumowych - Maszyny do formowania reaktywnego - Wymagania
bezpieczeństwa dotyczące zespołów dozujących i mieszających,



PN-EN 836:2001 Maszyny ogrodnicze - Kosiarki trawnikowe silnikowe –

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa,



PN-EN 859:1999 Bezpieczeństwo obrabiarek do drewna - Strugarki

wyrówniarki

z ręcznym

posuwem,

20

Ujednolicenie oceny zgodności na obszarze Unii
Europejskiej poprzez zapewnienie spełnienia
ujednoliconych wymagań dotyczących:



procedur oceny zgodności



badań



organizacji i działania jednostek notyfikowanych

CECHY GLOBALNEGO

PODEJŚCIA

Uchwała Rady Wspólnoty Europejskiej z 21 grudnia 1989

r.

GLOBALNE PODEJŚCIE DO OCENY ZGODNOŚCI

PODSTAWOWE ZASADY GLOBALNEGO

PODEJŚCIA



ujednolicenie badań i certyfikacji w obszarze dobrowolnym,
rozwój porozumień wielostronnych



promowanie międzynarodowego handlu między Wspólnotą a
państwami trzecimi poprzez zawieranie porozumień o
wzajemnym uznawaniu, współpracę i programy pomocy
technicznej



promowanie

norm

dotyczących

zarządzania

jakością,

środowiskiem i bezpieczeństwem

21

KOMPENSACJA RYZYKA PRZEZ ORGANIZACJĘ

PRACY



zastosowanie środków technicznych

uzupełniających



zastosowanie środków proceduralnych



zastosowanie środków zachowawczych

Dotyczy: Pracodawcy

Czas (rok)

1989

1993

1996

Ustanowien

ie

dyrektyw

Wdrożenie do prawa

krajowego w UE

WYMAGANIA DLA MASZYN I URZĄDZEŃ

NOWYCH

Dyrektywa:

98/37/EC (zamiast

89/392/EEC)

Określa: Poziom ryzyka tolerowanego

Adresat: Producent

WYMAGANIA MINIMALNE

Dyrektywa:

89/655/EEC

Dotyczy: Starego wyposażenia – przed

1993r.

Adresat: Pracodawca

POZOM

WYJŚCIOWY

2006

Polska

Poziom

bezpieczeńst

wa

2004

22

Wymagania
zasadnicze

Wymagania
minimalne

1.01.2003r

1.05.2004r

1.01.2006r

Chronologia wdrażania wymagań zasadniczych i minimalnych w odniesieniu do maszyn
i urządzeń

Poziom wymagań
w zakresie bezpieczeństwa

czas

23

USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz.U.98.21.94 z p. zm.)

Maszyny i inne urządzenia techniczne

Art. 215. 

§ 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane,
aby:

1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały
pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych,
porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami,
działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem
innych czynników środowiska pracy,

2)uwzględniały zasady ergonomii.

§ 2. Konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń technicznych ponoszą
odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków, o których mowa w § 1, określoną w
odrębnych przepisach.

Art. 216. 

§ 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w
art. 215 § 1, wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia.

§ 2. W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków
lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie
zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy.

Art. 217. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne
urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności
określonych w odrębnych przepisach.

24

Ustawa definiuje podstawowe pojęcia, m.in.:
wyrób - należy przez to rozumieć rzecz ruchomą, bez względu na stopień jej
przetworzenia, przeznaczoną do wprowadzenia do obrotu, z wyjątkiem
artykułów rolno-spożywczych oraz środków żywienia zwierząt;

zasadnicze wymagania - należy przez to rozumieć wymagania, które powinien
spełniać wyrób wprowadzany do obrotu w zakresie projektowania i wytwarzania,
określone w dyrektywach nowego podejścia;

normy zharmonizowane - należy przez to rozumieć normy krajowe
wprowadzające normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie
organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję
Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej;

deklaracja zgodności - należy przez to rozumieć oświadczenie producenta lub
jego upoważnionego przedstawiciela stwierdzające na jego wyłączną
odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami;

certyfikat zgodności - należy przez to rozumieć dokument wydany przez
notyfikowaną jednostkę certyfikującą, potwierdzający, że wyrób i proces jego
wytwarzania są zgodne z zasadniczymi wymaganiami;

oznakowanie CE - należy przez to rozumieć oznakowanie potwierdzające
zgodność danego wyrobu lub procesu jego wytwarzania z zasadniczymi
wymaganiami;

wprowadzenie do obrotu - należy przez to rozumieć przekazanie nieodpłatnie lub
za opłatą po raz pierwszy na terytorium UE lub EOG, wyrobu w celu jego używania
lub dystrybucji (użytkownikowi, konsumentowi bądź sprzedawcy) przez producenta,
jego upoważnionego przedstawiciela lub importera;

25

Ustawa o systemie oceny zgodności określa m.in.:

 zasady funkcjonowania systemu oceny zgodności z zasadniczymi i
szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobów;

 zasady działania systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do
obrotu.

System kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu obejmuje:

 kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań;

 postępowanie w sprawie wprowadzonych do obrotu wyrobów

niezgodnych
z zasadniczymi wymaganiami;

 monitorowanie systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu.

System oceny zgodności tworzą:

 przepisy określające zasadnicze i szczegółowe wymagania
dotyczące wyrobów;

 przepisy oraz normy określające działanie podmiotów
uczestniczących w procesie oceny zgodności.

Celem ustawy jest:

 eliminowanie zagrożeń stwarzanych przez wyroby dla życia lub zdrowia
użytkowników i konsumentów oraz mienia, a także zagrożeń dla środowiska;

znoszenie barier technicznych w handlu i ułatwianie międzynarodowego
obrotu towarowego (Traktat amsterdamski – art.95 – swobodny przepływ
towarów);

stworzenie warunków do rzetelnej oceny wyrobów i procesów ich
wytwarzania przez kompetentne i niezależne podmioty.

26

System kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu tworzą:

organy wyspecjalizowane prowadzące postępowanie:

1) Główny Inspektor Inspekcji Handlowej;
2) okręgowy inspektor pracy;
3) Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty;
4) wojewódzki inspektor ochrony środowiska;
5) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego;
6) organy nadzoru budowlanego;
7) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
8) dyrektorzy urzędów morskich.

organy wyspecjalizowane kontrolne:

1) wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej;
2) inspektorzy pracy;
3) Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty;
4) organy Inspekcji Ochrony Środowiska;
5) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego;
6) organy nadzoru budowlanego;
7) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
8) dyrektorzy urzędów morskich.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,

27

Nadzór rynku

zadania Prezesa UOKiK:

• monitorowanie systemu

• prowadzenie rejestru wyrobów niezgodnych z zasadniczymi

wymaganiami i gromadzenie informacji dotyczących systemu

kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu

• współpraca z organami wyspecjalizowanymi, a w tym:

opiniowanie okresowych planów kontroli, przekazywanie

informacji wskazujących, że wyrób wprowadzony do obrotu nie

spełnia zasadniczych wymagań

zadania organów wyspecjalizowanych:

• prowadzenie kontroli spełniania przez wyroby zasadniczych

wymagań (inspektor pracy)

• prowadzenie postępowań w sprawie wprowadzonych do obrotu

wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami (okręgowy

inspektor pracy)

• współpraca z Prezesem UOKiK oraz przekazywanie mu: informacji

o wynikach przeprowadzanych kontroli, informacji o wszczęciu i

zakończeniu postępowań, kopii wydanych decyzji, planów

kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu do zaopiniowania,

rocznych sprawozdań z przeprowadzanych kontroli

28

Nadzór rynku

Przedmiotem kontroli może być

• wyrób

• prawidłowość oznakowania wyrobu

• dokumentacja techniczna wyrobu

Uprawnienia osoby kontrolującej

: wstęp oraz poruszanie się na

terenie, w obiektach i pomieszczeniach kontrolowanego za

okazaniem legitymacji służbowej oraz upoważnienia do

przeprowadzenia kontroli, a w szczególności może:
1) badać akta i dokumenty w zakresie objętym kontrolą;
2) dokonywać oględzin terenów, obiektów, pomieszczeń,

wyrobów i innych rzeczy w zakresie objętym kontrolą;
3) legitymować osoby w celu stwierdzenia ich tożsamości,

jeżeli jest to niezbędne na potrzeby kontroli;
4) żądać udzielenia, w wyznaczonym terminie, pisemnych i

ustnych wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli;
5) przesłuchiwać osoby w charakterze strony lub świadka,

jeżeli jest to niezbędne do wyczerpującego wyjaśnienia

okoliczności sprawy;
6) zasięgać opinii biegłych, jeżeli jest to niezbędne na

potrzeby kontroli;
7) zabezpieczać dowody;
8) pobierać nieodpłatnie próbki wyrobów do badań;

29

Nadzór rynku

Osoba kontrolująca może w toku kontroli żądać przedstawienia:

• deklaracji zgodności

• nazwy i adresu producenta wyrobu

• wykazu uwzględnionych norm zharmonizowanych lub rozwiązań

przyjętych w celu stwierdzenia zgodności wyrobu z zasadniczymi

wymaganiami

• ogólnego opisu wyrobu, schematu wyrobu oraz instrukcji obsługi

wyrobu

• sprawozdania z przeprowadzonych badań (w przypadku

uzasadnionych wątpliwości co do zgodności wyrobu z zasadniczymi

wymaganiami)

• informacji o systemie zarządzania jakością (w przypadku

uzasadnionych wątpliwości co do zgodności wyrobu z zasadniczymi

wymaganiami)

• pełnej dokumentacji technicznej (gdy kontrolowany wyrób stwarza

zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska)
W przypadku gdy w wyniku kontroli organ wyspecjalizowany (np.

inspektor pracy), który ją prowadził, stwierdzi, że wyrób nie spełnia

zasadniczych wymagań, może, w drodze decyzji, na okres nie

dłuższy niż 2 miesiące

zakazać dalszego przekazywania wyrobu

użytkownikowi, konsumentowi i sprzedawcy.

30

Nadzór rynku

• Postępowanie w sprawie wprowadzonych do obrotu

wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami

wszczyna się z urzędu

, w przypadku gdy ustalenia

kontroli wskazują, że wyrób

nie spełnia zasadniczych

wymagań

(postępowanie nie może być prowadzone

dłużej niż 4 miesiące)

• W przypadku wszczęcia postępowania w sprawie

wprowadzenia do obrotu wyrobu niezgodnego z

zasadniczymi wymaganiami organ wyspecjalizowany

prowadzący postępowanie (okręgowy inspektor

pracy) może, w drodze decyzji,

przedłużyć zakaz

wydany przez inspektora pracy, do czasu

zakończenia postępowania.

• Organ prowadzący postępowanie (np. okręgowy

inspektor pracy) może, w drodze postanowienia,

wyznaczyć termin na usunięcie niezgodności

wyrobu

z zasadniczymi wymaganiami lub

wycofanie wyrobu z

obrotu.

31

Nadzór rynku

Jeżeli w wyniku kontroli stwierdzono, że wyrób

nie

spełnia zasadniczych wymagań

, a strona postępowania

nie podjęła

działań w celu usunięcia niezgodności

wyrobu z zasadniczymi wymaganiami lub wycofania

wyrobu z obrotu, organ prowadzący postępowanie (np.

okręgowy inspektor pracy) może, w drodze decyzji:

• nakazać

wycofanie

wyrobu z obrotu

• zakazać

dalszego przekazywania

wyrobu użytkownikowi,

konsumentowi i sprzedawcy

• ograniczyć

dalsze przekazywanie wyrobu użytkownikowi,

konsumentowi i sprzedawcy

• nakazać stronie postępowania

powiadomić

konsumentów

lub użytkowników wyrobu o stwierdzonych

niezgodnościach z zasadniczymi wymaganiami,

określając termin i sposób ich powiadomienia

• odkupienie

wyrobu na żądanie osób, które faktycznie

nim władają

• zniszczenie

wyrobu na koszt strony postępowania, jeżeli

w inny sposób nie może usunąć zagrożeń

spowodowanych przez wyrób.

32

Nadzór rynku

podlega grzywnie do 100.000 zł ten kto:
• wprowadza do obrotu wyroby niezgodne z

zasadniczymi wymaganiami

• umieszcza oznakowanie CE na wyrobie, który nie

spełnia zasadniczych wymagań albo dla którego

producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie

wystawił deklaracji zgodności

• umieszcza na wyrobie znak podobny do

oznakowania CE, mogący wprowadzić w błąd

nabywcę i użytkownika tego wyrobu

• wprowadza do obrotu wyrób podlegający

oznakowaniu CE, a nie oznakowany takim

oznakowaniem

33

Zasady funkcjonowania oceny zgodności wyrobów

Wprowadzane do obrotu wyroby podlegają ocenie zgodności z:

 zasadniczymi wymaganiami określonymi w rozporządzeniach wydanych na
podstawie ustawy (które precyzują również procedury oceny zgodności
określonych grup wyrobów, metody badań, sposób oznakowania wyrobów oraz
wzór znaku), albo

 szczegółowymi wymaganiami określonymi w rozporządzeniach wydanych
na podstawie ustawy;

 zasadniczymi i szczegółowymi wymaganiami określonymi w odrębnych
ustawach.

Zabrania się

 umieszczania na wyrobie, który nie spełnia zasadniczych wymagań oraz dla
którego producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie wystawił deklaracji
zgodności, oznakowania CE lub znaku podobnego mogącego wprowadzać w
błąd użytkownika wyrobu.

 wprowadzania do obrotu wyrobów nie posiadających oznakowania CE,
jeżeli zgodnie z aktami prawnymi wdrażającymi dyrektywy nowego podejścia
wyroby te podlegają wyłącznie oznakowaniu CE.

Dokonanie oceny zgodności jest obowiązkowe przed wprowadzeniem wyrobu do
obrotu.

W procesie oceny zgodności uczestniczą: producenci, ich upoważnieni
przedstawiciele, importerzy, jednostki certyfikujące, jednostki kontrolujące
oraz laboratoria.

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel, który poddał wyrób lub proces jego
wytwarzania ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami i potwierdził ich
zgodność, wystawia deklarację zgodności i/lub umieszcza oznakowanie CE,
zgodnie z wymaganiami określonymi w dyrektywach nowego podejścia.

34

Zasada domniemania

Domniemywa się, że wyroby, na których umieszczono
oznakowanie CE lub dla których sporządzono dokumentację
potwierdzającą spełnienie zasadniczych wymagań w innych
krajach niż Rzeczpospolita Polska, są zgodne z
zasadniczymi

wymaganiami

określonymi

w

obowiązujących przepisach.

Domniemywa

się,

że

wyrób

spełnia

zasadnicze

wymagania,

jeżeli

jest

zgodny

z

normami

zharmonizowanymi.

Numery

i

tytuły

nowo

ustanowionych

norm

zharmonizowanych, wraz z tytułami aktów prawnych
wdrażających dyrektywy nowego podejścia i miejscem ich
publikacji ogłasza, w drodze obwieszczenia, Prezes
Polskiego

Komitetu

Normalizacyjnego

w

"Monitorze

Polskim".

35

OBWIESZCZENIE PREZESA PKN z dnia 19 grudnia 2003 r w sprawie wykazów norm
zharmonizowanych (M.P. z dnia 9 lutego 2004 r. 04.7.117)
Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. Nr 166, poz.
1360 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 718, Nr 130, poz. 1188, Nr 170, poz. 1652 i Nr 229, poz. 2275) ogłasza się
wykazy Polskich Norm (PN) przenoszących europejskie normy zharmonizowane z dyrektywami nowego
podejścia, które przewidują znakowanie CE oraz posiadają normy zharmonizowane z:

dyrektywą 73/23/EWG wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12
marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. Nr 49, poz. 414) - wykaz
stanowi załącznik nr 1 do obwieszczenia;
(545 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 87/404/EWG wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12
maja 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla prostych zbiorników ciśnieniowych (Dz. U. Nr 98, poz.
898) - wykaz stanowi załącznik nr 2 do obwieszczenia;
(12 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 89/686/EWG wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31
marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 80, poz.
725) - wykaz stanowi załącznik nr 6 do obwieszczenia;
(255 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 90/396/EWG wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15
kwietnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń spalających paliwa gazowe (Dz. U. Nr 91,
poz. 859) - wykaz stanowi załącznik nr 8 do obwieszczenia;
(65 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 95/16/WE wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22
maja 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla dźwigów i ich elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr
117, poz. 1107) - wykaz stanowi załącznik nr 11 do obwieszczenia;
(3 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 97/23/WE wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 maja
2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń
ciśnieniowych (Dz. U. Nr 99, poz. 912) - wykaz stanowi załącznik nr 12 do obwieszczenia;
(98 norm zharmonizowanych)

dyrektywą 98/37/WE wdrożoną rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10
kwietnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 91,
poz. 858) - wykaz stanowi załącznik nr 13 do obwieszczenia;
(429 norm zharmonizowanych)

36

Dyrektywy nowego podejścia oraz odpowiednie rozporządzenia

w sprawie wymagań zasadniczych dla wyrobów wprowadzonych do obrotu,

przypisanych do kontroli inspektorom pracy,

jako organom wyspecjalizowanym w ramach nadzoru rynku.

Lp

.

DYREKTYWA NOWEGO PODEJŚCIA

Rozporządzenie

Ministra Gospodarki

1.

Dyrektywa Rady z dnia 19 lutego 1973 r. w sprawie harmonizacji

ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących

wyposażenia elektrycznego przewidzianego do stosowania

w niektórych granicach napięcia (73/23/EWG ze zm.)

z dnia 15.12.2005r w sprawie zasadniczych wymagań

dla sprzętu elektrycznego (Dz.  U. Nr 259,

poz. 2172)

2.

Dyrektywa Rady z dnia 25 czerwca 1987 r. w sprawie

harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich

odnoszących się do prostych zbiorników ciśnieniowych

(87/404/EWG ze zm.)

z dnia 23.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań

dla prostych zbiorników ciśnieniowych (Dz.

U. Nr 259, poz. 2171)

3.

Dyrektywa Rady z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie zbliżenia

ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do

środków ochrony osobistej (89/686/EWG ze zm.)

z dnia 21.12.2005r r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla środków ochrony

indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173)

4.

Dyrektywa Rady z dnia 29 czerwca 1990 r. w sprawie zbliżenia

ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących

urządzeń spalania paliw gazowych (90/396/EWG ze zm.)

z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń spalających paliwa
gazowe (Dz. U. Nr 263, poz. 2201)

5.

Dyrektywa Rady z dnia 14 czerwca 1989 r. w sprawie zbliżenia

ustawodawstw państw członkowskich dotyczących maszyn

(89/392/EWG ze zm.)

z dnia 20.12.2005 r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla maszyn i elementów

bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 263 , poz. 2170)

6.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca

1995 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw

Członkowskich dotyczących dźwigów (95/16/WE)

z dnia 8.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań

dla dźwigów i ich elementów

bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 263, poz. 2198)

7.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 maja 1997

r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich

dotyczących urządzeń ciśnieniowych

(97/23/WE)

z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i

zespołów urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. Nr

263, poz. 2200)

8.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.03.1994r

w sprawie wyposażenia używanego w atmosferach

potencjalnego wybuchu

(94/9/WE)

z dnia 22.12.2005r w sprawie zasadniczych wymagań

dla urządzeń i systemów ochronnych

przeznaczonych do użytku w

przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

37

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

maszyna:

• zespół sprzężonych części lub elementów składowych, z

których przynajmniej jeden jest ruchomy, wraz z

odpowiednimi elementami uruchamiającymi, obwodami

sterowania, zasilania, połączonych wspólnie w celu

określonego zastosowania, w szczególności do

przetwarzania, obróbki, przemieszczania lub pakowania

materiałów

• zespół maszyn, które w celu osiągnięcia wspólnego

efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w

taki sposób, aby działały jako zintegrowana całość

• wymienne wyposażenie modyfikujące funkcje maszyny,

które jest wprowadzane do obrotu z przeznaczeniem do

zamontowania przez operatora do maszyny lub szeregu

różnych maszyn albo do ciągnika, o ile wyposażenie to

nie stanowi części zamiennej lub narzędzia

38

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

element bezpieczeństwa

- element niebędący

wymiennym wyposażeniem, który producent lub jego

upoważniony przedstawiciel wprowadza do obrotu

oddzielnie, przeznaczony do realizacji funkcji

bezpieczeństwa, którego uszkodzenie lub

nieprawidłowe funkcjonowanie zagraża

bezpieczeństwu lub zdrowiu osób narażonych

maszyny i elementy bezpieczeństwa mogą być

wprowadzane do obrotu, jeżeli

przy prawidłowym

zainstalowaniu i konserwowaniu

oraz

przy

użytkowaniu zgodnym z przeznaczeniem

nie będą

stwarzały zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia

osób oraz zwierząt domowych lub mienia

39

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

maszyny powinny być oznaczone

w sposób czytelny i

trwały, a oznaczenie powinno zawierać co najmniej:

• nazwę i adres producenta

• oznakowanie CE

• oznaczenie serii lub typu maszyny

• numer fabryczny, jeżeli stosuje się numery fabryczne

• rok budowy maszyny

• w przypadku gdy producent wykonuje maszynę

przewidzianą do użytkowania w atmosferze zagrożonej

wybuchem, należy umieścić na maszynie odpowiednie

oznaczenie

• informacje niezbędne do bezpiecznego użytkowania

maszyny - takie jak: najwyższa prędkość elementów

obrotowych, największa średnica stosowanych narzędzi,

nośność oraz masa

40

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Do maszyn powinna być dołączona

instrukcja

zawierająca:

1)

informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny, z wyłączeniem

numeru fabrycznego;

2)

informacje ułatwiające konserwację maszyny - takie jak: adres

importera, serwisu;

3)

przewidywane zastosowanie maszyny;

4)

informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może

zajmować operator;

5)

instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do

eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem

jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one być

transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji,

konserwacji, obsługi i napraw;

6)

w koniecznych przypadkach:

a) informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania

maszyny,

b) wskazówki szkoleniowe,
c) podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być

stosowane w maszynie.

Instrukcja powinna być w języku polskim (część dotycząca

czynności dokonywanych przez użytkownika)

41

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien

• sporządzić dokumentację

techniczno-konstrukcyjną oraz

zagwarantować, że będzie ona dostępna w jego siedzibie do

celów kontrolnych

• jeżeli maszyna jest wymieniona w załączniku nr 2 do

rozporządzenia i

jest produkowana zgodnie z normami

zharmonizowanymi

:

– sporządzić dokumentację i przekazać ją jednostce

notyfikowanej, która niezwłocznie potwierdzi otrzymanie

dokumentacji i będzie ją przechowywała, lub

– przekazać dokumentację jednostce notyfikowanej, która

skontroluje, czy normy zharmonizowane zostały właściwie

zastosowane i wystawi certyfikat odpowiedniości dla tej

dokumentacji, lub

– przedłożyć egzemplarz maszyny do badania typu WE

42

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien

(c.d.)

• jeżeli

nie deklaruje zgodności z normami

zharmonizowanymi lub

deklaruje częściową zgodność

z tymi normami albo

normy takie nie istnieją

i jeżeli

maszyna jest wymieniona w załączniku nr 2 do

rozporządzenia, przedłożyć jednostce notyfikowanej

egzemplarz maszyny do przeprowadzenia badania

typu WE

• sporządzić

dla każdej wyprodukowanej maszyny

odpowiednią

deklarację zgodności WE

, w celu

potwierdzenia zgodności maszyny z wymogami

określonymi w rozporządzeniu

• umieścić oznakowanie CE na wyrobie

43

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Deklaracja zgodności WE dla maszyny powinna zawierać:

• nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego

przedstawiciela

• opis maszyny - nazwę firmową, typ, numer fabryczny - jeżeli

maszyna ma taki numer

• wyszczególnienie aktów prawnych, których wymagania spełnia

maszyna

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania podpisu w

imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela.

• jeżeli ma to zastosowanie:

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej oraz numer

certyfikatu badania typu WE wydanego przez tę jednostkę

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej, do której przesłano

dokumentację

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej, która dokonała

weryfikacji maszyny

• wyszczególnienie zastosowanych norm zharmonizowanych

• informację o zastosowanych krajowych normach i

specyfikacjach technicznych innych niż normy

zharmonizowane

44

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Deklaracja zgodności WE dla maszyny powinna

zawierać (c.d.):

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do składania

podpisu w imieniu producenta lub jego

upoważnionego przedstawiciela.

• jeżeli ma to zastosowanie:

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej oraz numer

certyfikatu badania typu WE wydanego przez tę jednostkę

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej, do której przesłano

dokumentację

• nazwę i adres jednostki notyfikowanej, która dokonała

weryfikacji maszyny

• wyszczególnienie zastosowanych norm zharmonizowanych

• informację o zastosowanych krajowych normach i

specyfikacjach technicznych innych niż normy

zharmonizowane

45

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Badanie typu WE jest procedurą, przez którą

jednostka notyfikowana upewnia się i poświadcza,

że przedłożony egzemplarz maszyny spełnia

wymagania, określone w rozporządzeniu, dotyczące

tej maszyny.

Jeżeli dany egzemplarz maszyny spełnia odnoszące

się do niego zasadnicze wymagania określone w

rozporządzeniu, jednostka notyfikowana powinna

sporządzić certyfikat badania typu WE i przesłać go

producentowi lub jego upoważnionemu

przedstawicielowi.

46

OCENA ZGODNOŚCI MASZYN

Maszyny wymienione w zał. nr 2 do rozporządzenia,
wymagające udziału jednostki notyfikowanej w procedurze
oceny zgodności.

A. Maszyny
1. Pilarki tarczowe (jedno- i wielopiłowe) do drewna i podobnych
materiałów lub do mięsa i podobnych materiałów (wymienione
rodzaje)
2. Strugarki wyrówniarki do obróbki drewna z ręcznym
posuwem.
3. Jednostronne strugarki grubiarki do drewna z ręcznym
podawaniem lub odbieraniem.
4. Pilarki taśmowe do drewna i podobnych materiałów oraz do
mięsa i podobnych materiałów, wyposażone w stały lub
ruchomy stół lub wózek z ręcznym podawaniem lub
odbieraniem.
5. Obrabiarki kombinowane do drewna i podobnych materiałów,
w skład których wchodzą obrabiarki wymienione w pkt 1-4 i 7.
6. Wielowrzecionowe czopiarki do drewna z ręcznym posuwem.
7. Frezarki pionowe dolnowrzecionowe z posuwem ręcznym, do
drewna i podobnych materiałów.
8. Przenośne pilarki łańcuchowe do drewna.

47

Maszyny wymienione w zał. nr 2 do rozporządzenia, wymagające
udziału jednostki notyfikowanej w procedurze oceny zgodności - c.d.
9. Prasy, w tym prasy krawędziowe, do obróbki metali na zimno, z
ręcznym podawaniem lub odbieraniem, których ruchome elementy
robocze mogą mieć skok większy niż 6 mm i prędkość przekraczającą
30 mm/s.
10. Wtryskarki oraz prasy do tworzyw sztucznych, z ręcznym
podawaniem lub odbieraniem.
11. Wtryskarki oraz prasy do gumy, z ręcznym podawaniem lub
odbieraniem.
12. Maszyny do robót podziemnych następujących rodzajów:
12.1. maszyny szynowe: lokomotywy i wózki hamulcowe;
12.2. hydrauliczne obudowy zmechanizowane;
12.3. silniki spalinowe przeznaczone do instalowania w maszynach do
robót podziemnych.
13. Ręcznie ładowane pojazdy asenizacyjne do odpadów z gospodarstw
takich jak domowe, wyposażone w mechanizm prasujący.
14. Osłony i odłączalne wały pędne z przegubami uniwersalnymi, o
których mowa w § 76 rozporządzenia Przekazu mocy w silnikach.
15. Podnośniki do obsługi pojazdów.
16. Urządzenia do podnoszenia osób, stwarzające ryzyko upadku z
wysokości większej niż 3 m.
17. Maszyny do produkcji materiałów pirotechnicznych.

48

Elementy bezpieczeństwa wymienione w zał. nr 2 do
rozporządzenia, wymagające udziału jednostki notyfikowanej w
procedurze oceny zgodności

B. Elementy bezpieczeństwa

1. Elektroczułe urządzenia zaprojektowane specjalnie do
wykrywania osób w celu zapewnienia im bezpieczeństwa (bariery
niematerialne, maty czułe na nacisk, detektory
elektromagnetyczne itp.).
2. Układy logiczne zapewniające funkcje bezpieczeństwa przy
oburęcznym sterowaniu.
3. Automatyczne ochronne osłony ruchome do pras, wymienionych
w części A w pkt 9-11.
4. Konstrukcje chroniące przed skutkami wywrócenia (ROPS).
5. Konstrukcje chroniące przed spadającymi przedmiotami (FOPS).

49

Wymogi formalne istotne dla użytkownika
urządzenia wprowadzonego do obrotu.

Dokumentacja:
- instrukcja obsługi (w języku polskim),
- deklaracja zgodności (w języku polskim); jako
zwieńczenie przeprowadzonego procesu oceny
zgodności; wydaje wprowadzający do obrotu (producent,
jego przedstawiciel na terenie UE lub importer)

Oznakowanie:

- oznakowanie CE – zasada domniemania zgodności z
wymaganiami zasadniczymi,
- wymagane informacje na wyrobie: oznaczenie
producenta; rodzaj, typ, nr fabryczny urządzenia,
podstawowe parametry techniczne, rok produkcji.
-umieszczone na wyrobie, w szczególności przy
urządzeniach sterowniczych (i w oprogramowaniu)
oznaczenia, napisy, znaki, zrozumiałe dla operatora - w
języku polskim.

50

Środki ochrony
indywidualnej

51

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w

sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r.

Nr 169, poz. 1650)

Środki ochrony indywidualnej –

wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w

celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą

zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych

lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym

również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego

celu

Do środków ochrony indywidualnej

nie zalicza się

:

• zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie

przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

pracownika,

• środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i

inne służby utrzymania porządku publicznego,

• wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i

ratownicze,

• środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie

przepisów Prawa o ruchu drogowym,

• wyposażenia sportowego,

• środków służących do samoobrony lub do odstraszania,

• przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania

zagrożeń i naruszania porządku publicznego

52

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Nie podlegają przepisom rozporządzenia

MG z dnia 21

grudnia 2005 roku

w sprawie wymagań zasadniczych

dla środków ochrony indywidualnej:

• środki objęte innymi przepisami wydanymi na podstawie

ustawy o systemie oceny zgodności;

• środki zaprojektowane i wykonane dla sił zbrojnych,

policji, służb porządku publicznego;

• środki powszechnego użytku chroniące przed

niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, wilgocią,

wodą i ciepłem;

• środki służące do samoobrony;

• środki przeznaczone do ochrony i ratowania osób

przebywających na statkach oraz na statkach

powietrznych, nieprzeznaczone do stałego noszenia;

• hełmy i wizjery przeznaczone dla użytkowników

pojazdów motocyklowych

53

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

za zgodne z zasadniczymi wymaganiami uznaje się:

• środki ochrony indywidualnej zaliczane do środków o

prostej konstrukcji posiadające oznakowanie CE, dla

których producent lub jego upoważniony

przedstawiciel wystawił deklarację zgodności WE

• środki ochrony indywidualnej inne niż o prostej

konstrukcji, posiadające oznakowanie CE, dla których

producent lub jego upoważniony przedstawiciel

posiada certyfikat potwierdzający zgodność z

zasadniczymi wymaganiami i wystawił deklarację

zgodności WE

54

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

środki ochrony indywidualnej zaliczane do środków o prostej

konstrukcji (nieformalnie kategoria I) obejmują wyłącznie

środki przeznaczone do ochrony przed:

• działaniami czynników mechanicznych, których skutki są

powierzchniowe

• środkami czyszczącymi o słabym działaniu i łatwo

odwracalnych skutkach działania

• zagrożeniami związanymi z manipulacją gorącymi

przedmiotami, która nie naraża użytkownika na temperaturę

wyższą niż 50°C (323 K) lub też na niebezpieczne uderzenia

• czynnikami atmosferycznymi, bez uwzględniania czynników

wyjątkowych i ekstremalnych

• słabymi uderzeniami i drganiami, które nie mają wpływu na

istotne dla życia obszary ciała i których skutki nie mogą

spowodować nieodwracalnych uszkodzeń ciała

• światłem słonecznym

55

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

do środków ochrony indywidualnej o złożonej konstrukcji

(nieformalnie kategoria III) zalicza się:

• sprzęt ochrony układu oddechowego chroniący przed

stałymi lub ciekłymi aerozolami bądź też drażniącymi,

niebezpiecznymi, toksycznymi lub promieniotwórczymi

gazami

• sprzęt ochrony układu oddechowego, zapewniający pełną

izolację od atmosfery, łącznie ze sprzętem używanym do

nurkowania

• sprzęt ratowniczy do użytku w środowiskach o wysokiej

temperaturze, których skutki są porównywalne do

działania powietrza o temperaturze 100°C (373 K) lub

wyższej i w których może występować promieniowanie

podczerwone, płomienie lub duże rozpryski roztopionego

materiału

56

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

do środków ochrony indywidualnej o złożonej konstrukcji

(nieformalnie kategoria III) zalicza się - c.d.:

• sprzęt ratowniczy do użytku w środowiskach o niskiej

temperaturze, których skutki są porównywalne do

działania powietrza o temperaturze -50°C (223 K) lub

niższej

• środki chroniące przed upadkiem z wysokości
• środki chroniące przed zagrożeniami elektrycznymi,

niebezpiecznym napięciem prądu elektrycznego lub

takie, które są używane jako izolatory podczas

wykonywania prac pod wysokim napięciem

• środki zapewniające ograniczoną w czasie ochronę przed

zagrożeniami chemicznymi lub promieniowaniem

jonizującym

57

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

środki nie mieszczące się w kategorii I i III są

klasyfikowane do środków ochrony indywidualnej

nieformalnie nazywanych kategorią II i należą do

nich m.in..:

• większość hełmów (kasków);
• ochrony słuchu;
• większość osłon oczu i twarzy;
• większość ochron stóp i nóg;
• znaczna część ubrań ochronnych
• …

58

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Środki ochrony indywidualnej powinny:
1)zapewniać wystarczającą ochronę przed występującymi

zagrożeniami;

2)być zaprojektowane oraz wykonane zgodnie z

wymaganiami ergonomii w taki sposób, aby w

przewidywanych warunkach używania, do których są

przeznaczone, użytkownik mógł normalnie wykonywać

wszystkie czynności w przypadku zagrożenia,

korzystając równocześnie z odpowiedniej ochrony na

możliwie najwyższym osiągalnym poziomie.
(przez ochronę na możliwie najwyższym osiągalnym

poziomie należy rozumieć poziom, powyżej którego

niedogodności związane z ich noszeniem uniemożliwiają

ich skuteczne używanie podczas narażenia na

zagrożenia lub uniemożliwiają normalne wykonywanie

czynności)

59

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Środki ochrony indywidualnej powinny być tak zaprojektowane i

wykonane, aby:

• możliwe było ich łatwe i prawidłowe założenie na użytkownika

oraz pozostawienie ich na właściwym miejscu przez

przewidywany okres użytkowania, z uwzględnieniem

panujących wokół warunków, wykonywanych ruchów i

przyjmowanych pozycji ciała.

• zapewniona była możliwość optymalnego ich dostosowania do

budowy ciała użytkownika za pomocą wszelkich właściwych

środków, w szczególności odpowiednich systemów regulacji i

mocowania lub przez zapewnienie odpowiedniego zakresu

rozmiarów.

• były możliwie jak najlżejsze, z zachowaniem wymaganej

wytrzymałości i skuteczności ich działania.

• były odporne na działanie czynników otoczenia, w

przewidywanych warunkach ich używania.

60

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel, powinien dostarczyć

instrukcję

ich użytkowania

(w języku polskim), która powinna zawierać:

1) nazwę i adres producenta (upoważnionego przedstawiciela);
2) sposób przechowywania, używania, czyszczenia, konserwacji, obsługi i

dezynfekcji środków ochrony indywidualnej;

3) informację o:

a) zalecanych przez producenta środkach czyszczących, konserwujących i

dezynfekujących,
b) skuteczności ochrony, poziomów lub klas ochrony, którymi charakteryzują

się środki ochrony indywidualnej,
c) odpowiednim dodatkowym wyposażeniu środków ochrony indywidualnej i

charakterystyce ich części zamiennych,
d) klasie ochrony dla różnych poziomów zagrożeń i związanych z tym

ograniczeń używania środków ochrony indywidualnej,
e) rodzaju opakowania właściwego do ich bezpiecznego transportu;

4) datę ważności lub okres trwałości środków ochrony indywidualnej lub ich

określonych części składowych;

5) objaśnienie wszelkich oznaczeń;
6) nazwę, adres i numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej uczestniczącej

w procesie oceny zgodności środków ochrony indywidualnej.

61

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

deklaracja zgodności WE

powinna zawierać:

• nazwę i adres producenta i jego upoważnionego przedstawiciela

• pełny opis środka ochrony indywidualnej, w szczególności z

podaniem nazwy, typu, numeru seryjnego

• oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej jest zgodny

z postanowieniami rozporządzenia MG (dyrektywy Rady

89/686/EWG) oraz z normami zharmonizowanymi (podać numer

norm - dla środków ochrony indywidualnej o prostej konstrukcji)

• oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej jest

identyczny ze środkiem ochrony indywidualnej będącym

przedmiotem certyfikatu oceny typu WE (podać numer

certyfikatu), wydanego przez jednostkę notyfikowaną (podać

nazwę i dokładny adres jednostki notyfikowanej)

• oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej (art. 11A

albo 11B dyrektywy 89/686/EWG) podlega pod nadzór jednostki

notyfikowanej (podać nazwę i adres jednostki notyfikowanej)

• miejsce i datę sporządzenia deklaracji

• imię i nazwisko osoby upoważnionej do złożenia podpisu w

imieniu producenta albo jego upoważnionego przedstawiciela

62

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

• w procedurach oceny zgodności na etapie

projektowania i produkcji środków ochrony

indywidualnej innych niż o prostej konstrukcji

uczestniczą jednostki notyfikowane

• ocena typu WE jest procedurą w toku, której jednostka

notyfikowana stwierdza, że określony wzór środka

ochrony indywidualnej spełnia wymagania określone

w rozporządzeniu

• jeżeli wzór środka ochrony indywidualnej poddany

ocenie typu WE odpowiada wymaganiom określonym

w odpowiednich przepisach, jednostka notyfikowana

wydaje wnioskodawcy certyfikat oceny typu WE i

powiadamia o tym niezwłocznie wnioskodawcę

63

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

środki ochrony indywidualnej zaliczane do środków o

złożonej

konstrukcji

podlegają, w zależności od wyboru producenta:

• procedurze

kontroli jakości

wyprodukowanych środków ochrony

indywidualnej przez jednostkę notyfikowaną

-zapewnienie jednorodności ich produkcji i zgodności z typem opisanym w

certyfikacie oceny typu WE
-jednostka notyfikowana wybrana przez producenta przeprowadza

niezbędne kontrole procesu produkcji środków ochrony indywidualnej, co

najmniej raz w roku, pobiera odpowiednie próbki wzoru i dokonuje ich

oceny,

albo

• procedurze

monitorowania

przez jednotę notyfikowaną

systemu

zapewnienia jakości produkcji

producent utrzymuje odpowiedni system zapewnienia jakości produkcji WE,

obejmujący proces produkcji, jednostka notyfikowana dokonuje oceny i

zatwierdzenie jego systemu jakości produkcji WE;
każdy egzemplarz środków ochrony indywidualnej powinien być poddany

ocenie i badaniu
jednostka notyfikowana przeprowadzająca audyt systemu zapewnienia

jakości produkcji WE, sprawuje nadzór nad zatwierdzonym systemem,

poprzez: inspekcję stanowisk badawczych, miejsc składowania i kontroli

środków ochrony indywidualnej, wgląd w dokumentację, przeprowadzanie u

producenta okresowych audytów

64

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Oznakowanie CE

• producent umieszcza je na środkach ochrony indywidualnej,

które spełniają zasadnicze wymagania określone w

rozporządzeniu oraz zostały poddane procedurom oceny

zgodności

• powinno być umieszczone na każdym egzemplarzu środka

ochrony indywidualnej w sposób widoczny, czytelny i odporny

na zatarcie przez cały okres używania tego środka

• powinno być umieszczane na środkach ochrony indywidualnej w

sposób niewprowadzający w błąd

• dopuszcza się umieszczanie oznakowania CE na opakowaniu

tych środków, jeżeli jest to konieczne ze względu na właściwości

środka ochrony indywidualnej

• w przypadku środków ochrony indywidualnej o złożonej

konstrukcji, po literach CE umieszcza się numer identyfikacyjny

jednostki notyfikowanej, która ocenia system kontroli

produkowanych środków ochrony indywidualnej

• inne oznakowania mogą być umieszczane na środkach ochrony

indywidualnej lub na ich opakowaniu, o ile nie zmniejszą

widoczności i czytelności oznakowania CE.

65

OCENA ZGODNOŚCI ŚRODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ

OZNAKOWANIE ZNAKIEM CE

I i II kategoria

III

kategoria

1234

numer jednostki
notyfikowanej, która

ocenia system kontroli

produkowanych wyrobów

66

Procedura oceny zgodności środków ochrony indywidualnej

KATEGORIA I

KATEGORIA III

KATEGORIA II

KOMPLETOWANIE DOKUMENTACJI

OCENA TYPU WE WYKONANA PRZEZ JEDNOSTKĘ

NOTYFIKOWANĄ

SYSTEM

KONTROLI

JAKOŚCI WE DLA

WYROBU

FINALNEGO

SYSTEM

ZAPEWNIENIA

JAKOŚCI

PRODUKCJI WE

POPRZEZ

MONITOROWANIE

SPORZĄDZENIE DEKLARACJI ZGODNOŚCI

ZNAK CE

ZNAK CE

ZNAK CE

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA

67

Dziękuję za uwagę