ćwiczenie 1.

Ocena zgodności

drzewostanu z

siedliskiem

(Kwalifikowanie do przebudowy)

Kwalifikowanie drzewostanów

do przebudowy

I KTG ustala hierarchię potrzeb dotyczących
przebudowy drzewostanów w danym nadleśnictwie,
kierując się następującymi przesłankami:

1. do przebudowy powinny być w pierwszej
kolejności przeznaczone drzewostany

o składzie

gatunkowym niezgodnym z GTD (stop. 3).

Przy znacznej ilości takich
drzewostanów zachodzi
konieczność ustalenia
wytycznych dotyczących
najpilniejszych potrzeb z
zakresu przebudowy, tak by
na ich podstawie wykonawca
projektu planu urządzenia
lasu mógł sporządzić do
akceptacji podczas II KTG
„Wykaz drzewostanów
zakwalifikowanych do
przebudowy w najbliższym
10-leciu”

Kwalifikowanie drzewostanów

do przebudowy

2. drzewostany

uszkodzone w

stopniu 3

(a w kolejności w

stop. 2) powinny być
kwalifikowane do pilnej
przebudowy, z wyjątkiem tych,
które stanowią pożądane
zbiorowiska zastępcze w
skrajnych warunkach rozwoju
lasu, w szczególności na glebach
skażonych lub zdewastowanych

Kwalifikowanie drzewostanów

do przebudowy

3. drzewostany

o niskich

zadrzewieniach

i miernej

jakości technicznej,
nazywane niegdyś
drzewostanami źle
produkującymi, powinny być
kwalifikowane do pilnej
przebudowy wtedy, gdy
zostaną spełnione priorytety,
o których mowa w pkt 1 i 2;

Drzewostany zakwalifikowane do przebudowy zalicza się do
gospodarstwa przebudowy, projektując w nich
rozpoczęcie procesu odnowienia odpowiednimi rębniami (w
zależności od typu siedliskowego lasu i pilności
przebudowy).
 

Okres przebudowy – ustalany indywidualnie dla całego
drzewostanu (nie tylko dla jednej działki zrębowej) – z
reguły nie powinien być dłuższy niż połowa wieku rębności
gatunku panującego w przebudowywanym drzewostanie.

Ocena zgodności w opisie

taksacyjnym

Jak ocenić zgodność?

PROBLEMY OCENY ZGODNOŚCI

BIOCENOZY Z BIOTOPEM

 

1.   Próba zdefiniowania pojęć (ocena zgodności
czego z czym?)
 
 
2.   Niezgodność i problemy oceny w świetle
zmian zachodzących w ekosystemach leśnych.
 
 
3.   Wyniki oceny i potrzeba przebudowy wg met.
BULiGL
 
 
4.   Propozycja nowej metody SWS

Problem oceny runa w różnych fazach rozwojowych

 
  faza inicjalna (uprawa) przy braku zwarcia odznacza się
zwykle rozwojem, niekiedy bardzo ekspansywnym, roślinności
trawiastej. Na niektórych siedliskach borowych tworzą się
wrzosowiska;
 

Problem oceny runa w różnych fazach rozwojowych

 
młodsza faza optymalna (młodnik) przy silnym zwarciu
pozbawiona jest niemal całkowicie roślinnośsci dna lasu, na
niektórych siedliskach borowych dno lasu mogą pokrywać
mchy;
 
starsza faza optymalna jest okresem przerzedzania się
zwarcia koron i odnawiania się roślinności zielnej zgodnej z
warunkami siedliskowymi. W tej fazie przeważają gatunki
cienioznośne;
 

Problem oceny runa w różnych fazach rozwojowych

 
¨ faza terminalna jest okresem występowania roślinności
typowej dla danego biotopu, przy większym rozluźnieniu zwarcia
na dnie lasu rozprzestrzeniają się gatunki światłożądne i krzewy
–

jest to początek stadium starzenia się drzewostanu - fazy

rozpadu.

Procesy zniekształcające

fitocenozy

• Juwenalizacja

• Neofityzacja

• Pinetyzacja

Procesy zniekształcające

fitocenozy

• Monotypizacja

• Frutictyzacja

• Cespityzacja

Rozmiar problemu niezgodności

 

Kraina

 

Powierzchnia

leśna
[km

2

]

Powierzchnia leśna o

drzewostanach niezgodnych

z sieliskiem

[Pow. %]

I. Bałtycka

14476,27

9,1

II. Mazursko-Podlaska

9115,46

10,3

III. Wielkopolsko-
Pomorska

18665,13

4,0

IV. Mazowiecko-Podlaska

11414,37

6,1

V. Śląska

8012,98

11,2

VI. Małopolska

15216,60

11,0

VII. Sudecka

1962,51

31,9

VIII. Karpacka

7462,56

35,4

Kraj

86325,88

11,0

Rozmiar problemu niezgodności

Metoda IUL 2003

WYJĄTKI

Składy gatunkowe plantacji drzew i upraw
plantacyjnych -

zgodne z GTD

,

 
Skład gatunkowy zalesienia porolnego należy
kwalifikować

jako zgodny z GTD

gdy gatunek główny

odpowiada warunkom siedliskowym,
w innym wypadku –

jako częściowo zgodny

.

 
Jeżeli w składzie gatunkowym drzewostanu
miejsce pożądanych gatunków głównych zajmują
inne cenne gatunki główne lub domieszkowe
(zwłaszcza liściaste), to drzewostanu takiego nie
kwalifikuje się jako niezgodny z GTD,
lecz jako

częściowo zgodny

.

Metoda IUL 2003

Siedliskowo-wiekowo-strukturalna metoda
oceny
zgodności fitocenozy z biotopem

Analiza trzech następujących elementów
ekosystemu leśnego:

 

- typu biotopu (siedliska);
   
- wieku drzewostanu;

- drzewostanowej analizie zgodności

fitocenozy realnej z fitocenozą

wzorcową.

Metoda SWS

Ocena końcowa zgodności trzycyfrowa

:

a) cyfra pierwsza informuje o rodzaju rozpoznania
biotopu, - jaki rodzaj opracowania typologicznego posiada
obiekt dla którego wykonywana jest ocena.
1. obiekty posiadające opracowanie glebowo-siedliskowe
w pełnym zakresie (wykonane po 1980 r., z określonymi
wariantami wilgotnościowymi siedlisk oraz aktualną
formą stanu siedliska)
2. obiekty posiadające opracowanie glebowo-siedliskowe
w uproszczonym zakresie (wykonane przed 1980);
3. obiekty posiadające wyłącznie opracowania glebowe
(wykonane przed 1971 r. bez dokumentacji
fitosocjologicznej oraz bez określonych wariantów
wilgotnościowych siedlisk i aktualnej formy stanu
siedliska);
4. obiekty posiadające diagnozy siedliskowe wyłącznie z
prac wykonanych w trakcie urządzania definitywnego
(lata 1956-1964); z uproszczoną dokumentacją glebową i
florystyczną;

Metoda SWS

1 -

Ocena końcowa zgodności trzycyfrowa:

cyfra druga informuje o tym, dla jakiej fazy

rozwojowej (klasy wieku) drzewostanu wykonywana jest
ocena,. Skala tej oceny waha się od 1 do 4, a definicja
poszczególnych stopni jest następująca:

1)     do 30 roku życia (uprawy, młodniki i żerdziowiny),
analiza warstwy górnej;
2)     31-60 lat - analiza zgodności warstwy górnej drzew
oraz podszytu;
3)     61-100 lat, analiza zgodności warstwy górnej i dolnej
drzew oraz podszytu;
4)     powyżej 100 lat, analiza warstwy górnej drzew,
warstwy dolnej drzew i podrostu oraz podszytu;

Metoda SWS

1 – 3 -

Ocena końcowa zgodności trzycyfrowa:

cyfra trzecia informuje o stopniu zgodności fitocenozy

realnej z fitocenozą wzorcową Skala tej oceny waha się od 1 do
3b, a definicja poszczególnych stopni jest następująca:
1)    fitocenozy zgodne, złożone z gatunków rodzimych; różnica
między fitocenozą rzeczywistą a wzorcową wynosi do 20% -
patrz pkt. 5.6.
2a) fitocenozy częściowo zgodne „a”; fitocenoza składa się z
gatunków rodzimych, różnica między fitocenozą rzeczywistą a
wzorcową wynosi 21-50%; miejsce brakujących gatunków
zajmują rodzime gatunki liściaste lub jodła;
2b) fitocenozy częściowo zgodne „b”, różnica między fitocenozą
rzeczywistą a wzorcową wynosi 21-50%; miejsce brakujących
gatunków zajmuje sosna, modrzew lub świerk
3a) fitocenozy niezgodne „a”, różnica między fitocenozą
rzeczywistą a wzorcową wynosi ponad 50%; miejsce
brakujących gatunków zajmują rodzime gatunki liściaste lub
jodła;
3b) fitocenozy niezgodne „b”, różnica między fitocenozą
rzeczywistą a wzorcową wynosi ponad 50%; miejsce
brakujących gatunków zajmuje sosna, modrzew lub świerk.

Metoda SWS

1 – 3 – 2a

Metoda SWS

1 – 3 – 2a

Do oceny niezbędne jest określenie

wzorców

STL

Gatunek

S
o

Br
z

D
b

Ś
w

Jd

B
k

Ol

Js

M
d

L
p

G
b

Kl

Jw

W
z

T
p

Bs

9

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bśw

8

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bw

6

1

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bb

8

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BMśw

7

1

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BMw

3

1

1

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BMb

4

2

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

LMśw

3

 

3

3

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

LMw

4

1

1

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

LMb

1

1

 

1

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

Lśw

 

 

4

3

 

 

 

 

1

1

1

 

 

 

 

Lw

 

 

6

1

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

Ol

 

 

 

 

 

 

9

1

 

 

 

 

 

 

 

OlJ

 

 

 

1

 

 

3

6

 

 

 

 

 

 

 

Metoda SWS

Ograniczenia w stosowaniu

Siedliskowo-wiekowo-strukturalna metoda
zgodności fitocenozy
z biotopem nie powinna być stosowana na
terenie;

- rezerwatów przyrody
- plantacji, wszystkich rodzajów;
- drzewostanów nasiennych;
- stałych powierzchni doświadczalnych;
- lasów leżących w II oraz III strefie uszkodzeń
przemysłowych

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Kozienice 1995

Pionki 1995

Zagożdżon 1995

Celestynów 1999

Kotwica 1999

O

b

rę

b

Powierzchnia [ha

1
2
3
3a
3b

Zgodność składu gatunkowego drzewostanów z siedliskiem

określona metodą BULiGL

Stopień

zgodności

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Kozienice 2000

Pionki 2000

Zagożdżon 2000

Celestynów 2000

Kotwica 2000

O

b

rę

b

Stopień zgodności

1
2a
2b
3a
3b

Zgodność składu gatunkowego drzewostanów z siedliskiem określona

metodą SWS

Powierzchnia [ha]

Zadanie do wykonania

Zgodnie z danymi w wykazach drzewostanów
- ocenić zgodność drzewostanów z siedliskiem
za pomocą metody IUL 2003 oraz SWS

(wzorzec dla

SWS – skład odnowieniowy)

- skomentować przyczyny różnic w ocenach
- wskazać drzewostany zakwalifikowane do
przebudowy

`ze względu na:

- niezgodność z STL

- inne przyczyny