DIETA ŁATWO STRAWNA Z
OGRANICZENIEM
TŁUSZCZU
Zastosowanie diety:
• przewlekłe zapalenie wątroby, choroby
miąższu wątroby (marskość wątroby)
• przewlekłe zapalenie trzustki
• przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
i dróg żółciowych, kamica pęcherzyka
żółciowego
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu
ma również zastosowanie w stanach ostrych
w.w jednostek chorobowych lecz po
wprowadzeniu pewnych modyfikacji.
Cel diety
• oszczędzanie , ochrona chorego narządu
przez zmniejszenie aktywności
wydzielniczej narządu,
• zapobieganie stanom niewydolności
w/w narządów,
• łagodzenie objawów bólowych,
• uwzględnienie w diecie objawów
współistniejących,
• dostarczenie organizmowi wszystkich
niezbędnych składników odżywczych.
Zasady diety
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem
tłuszczu jest modyfikacją diety
łatwo strawnej. Modyfikacja ta
polega na ograniczeniu podaży
produktów będących źródłem
tłuszczu zwierzęcego oraz
obfitujących w cholesterol.
Produkty zasobne w błonnik, tłuszcz i cholesterol
zwiększają aktywność wydzielniczą w/w narządów:
• działają żółciopędnie, pobudzają pęcherzyk do skurczów
(zbyt mała ilość błonnika upośledza obkurczanie
pęcherzyka żółciowego) , tłuszcze zwiększają aktywność
wydzielniczą trzustki.
Tłuszcze pobudzają uwalnianie cholecystokininy (hormon
wydzielany w dwunastnicy), która uczynnia motorykę
pęcherzyka żółciowego, powoduje jego skurcze, wzmaga
produkcję enzymów trzustkowych.
Z drugiej strony, ze względu na pewien stan niewydolności
narządów, upośledzone jest trawienie i wchłanianie
tłuszczu.
Energia
podaż kcal uzależniona jest
od masy ciała pacjenta (masa ciała
właściwa, otyłość, wychudzenie)
Tłuszcz
zostaje ograniczony do 20%
zapotrzebowania energetycznego tj.
30 - 50g/dobę.
Jest to 50% ograniczenie w stosunku
do diety łatwo strawnej.
Dozwolona ilość tłuszczu
pochodzi głównie z produktów
białkowych (tłuszcz ukryty) jak:
mięso, wędliny, mleko.
Z tych produktów
wybieramy zawsze te z niższą
zawartością tłuszczu.
Dozwolona jest ponadto podaż 20-30g
tłuszczu widocznego podawanego na
surowo do potraw lub do smarowania
pieczywa.
Tłuszcz widoczny dozwolony w tej diecie to:
olej, oliwa z oliwek 10-20g.
masło lub miękka margaryna ok. 15g
Całkowicie wyklucza się: smalec, słoninę boczek,
łój, śmietanę.
Białko –podaż białka w diecie
zależy od stanu wydolności narządów.
W okresie
wydolności
stosuje się dietę
normobiałkową tj. 80-85g
białka/dobę. Ważne jest, aby było ono
równomiernie rozłożone w ciągu dnia.
W okresie
niewydolności
(wątroby, trzustki) białko
ogranicza się nawet do 20-30g/dobę
–jest to dieta niskobiałkowa. Dlatego w stanie
niewydolności wątroby stosujemy dietę
niskobiałkową. W miarę poprawy stanu
zdrowia stopniowo zwiększamy podaż
białka.
Węglowodany
uzupełniają wartość
energetyczną diety.
Najlepiej tolerowane są
węglowodany złożone,
szczególnie z produktów
zbożowych.
Błonnik
ulega ograniczeniu poniżej 25g/dobę:
• wyklucza się grube kasze, pieczywo razowe,
• warzywa dozwolone, podaje się w postaci
gotowanej, przetartej,
• owoce podaje się gotowane lub w postaci
przecierów, rozcieńczonych soków.
Warzywa i owoce tylko po obróbce
termicznej, nie należy podawać w postaci
surowej (wyjątek rozcieńczone soki)!!!
Witaminy i składniki mineralne
Zmniejszona ilość tłuszczu w
diecie ogranicza podaż witamin
rozpuszczalnych w tłuszczach,
występujące biegunki, wymioty również
upośledzają wchłanianie witamin i
składników mineralnych.
Zaleca się zwiększenie warzyw
zasobnych w -karoten.
Napoje
Zaleca się napoje o temperaturze
umiarkowanej, gdyż inna pobudza
pęcherzyk do skurczów.
Zalecane napoje to: kawa zbożowa z
mlekiem, herbata z mlekiem, soki
owocowe.
Założenia diety
kcal 2200
białko 80-85g
tłuszcz 40g
węglowodany 375-380g
błonnik 25g
• I -280g
• II –700g
• III –białko jaja 30g
• IV –120g
• V –15g
• VI –10g
• VII –300g
• VIII –250g
• IX –200g
• X –300g
• XI -----
• XII –80g
Uwagi technologiczne
• Dozwolone techniki obróbki termicznej jak
w diecie łatwo strawnej.
• Potrawy zagęszcza się zawiesiną nie stosuje
się zasmażek, podprawy zacieranej, oraz
dodatku śmietany, żółtka jaj.
• Do potraw zamiast całych jaj dodaje się
tylko białko jaja.
• W diecie nie stosuje się śmietanki, zastąpić
ją można odtłuszczonym mlekiem w
proszku.
• Dozwoloną ilość tłuszczu dodaje się do
potraw.
Uwagi technologiczne –cd.
• Warzywa i owoce podaje się gotowane i
rozdrobnione oraz w postaci rozcieńczonych
soków i przecierów. Asortyment zabronionych
warzyw i owoców jak w diecie łatwo strawnej
oraz zabronione są: fasolka szparagowa,
groszek zielony, kalarepa, kalafior.
• Zupy i sosy sporządza się na wywarach
warzywnych. Zalecane są zupy przecierane.
• Zaleca się 5 posiłków w ciągu dnia (mniej
objętościowe), o umiarkowanej temperaturze.
Modyfikacje diety
Biorąc pod uwagę zastosowanie diety
w różnych przypadkach
chorobowych, zachodzi konieczność
jej modyfikacji:
• W chorobach pęcherzyka żółciowego
i dróg żółciowych z diety eliminujemy
produkty z dużą ilością cholesterolu
oraz kwasu szczawiowego (szpinak,
szczaw, rabarbar).
Modyfikacje diety –cd.
• W chorobach wątroby występuje
duże zróżnicowanie podaży białka, w
zależności od wydolności wątroby.
• W przewlekłym zapaleniu trzustki,
jeśli występują biegunki nie należy
podawać tłuszczu do pieczywa i
potraw.
Modyfikacje diety –cd.
• Chorzy z wrzodziejącym zapaleniem jelita
grubego nie tolerują mleka (cukru
mlecznego) i serów twarogowych. Przy
niedoborze enzymu laktazy mleko wzmaga
fermentację w jelicie grubym, powodując
wzdęcia i przyśpieszoną perystaltykę jelit.
Mleko można częściowo zastąpić jogurtem,
kefirem –zawierają znacznie mniej laktozy.
Sery twarogowe stosuje się indywidualnie
w zależności od tolerancji pacjenta.