Powłoka wspólna –skóra –

(cutis)

1.Naskórek – (epidermis)
2.Skóra właściwa – (corium,
dermis),
3.Tkanka podskórna – (tela
subcutanea),

Funkcje skóry

• Bariera mechaniczna, biologiczna

organizmu,

• Narząd termoregulacji,
• Narząd wydalania,
• Narząd wchłaniania - resorbcji,
• Narząd odbierający bodźce z otoczenia –

narząd zmysłu dotyku, temperatury, bólu,

• Współdziała w procesach odpornościowych

ustroju - odzwierciedla stan organizmu,

Budowa ogólna skóry

• Barwa skóry - / barwnik melanina/ -

cecha rasowa,

• Grubość – zależna od okolicy ciała,
• Powierzchnia sprawia wrażenie gładkiej i

matowej /pokryta drobnymi bruzdkami,

dzielącymi na małe pólka skórne/ ,

• Na dłoniach i stopach występują wąskie

listweki układające się we wzory – linie

papilarne – grzebienie skórne -/cristae

cutis/,

Budowa skóry

NASKÓREK /epidermis/

• Zbudowany z nabłonka

wielowarstwowego płaskiego,

• Wytwarza włosy, gruczoły, paznokcie

oraz gruczoły skóry,

Cechy naskórka

• Grubość – jest zróżnicowana i zależy od

nacisku, któremu podlega,

• Warstwa zewnętrzna jest zrogowaciała,
• Warstwa wewnętrzna naskórka jest

odbiciem powierzchni skóry właściwej,

którą pokrywają brodawki skóry,

• Pozbawiony jest naczyń krwionośnych,

odżywia się przez ukrwione warstwy

skóry właściwej,

Naskórek skóra właściwa i

tkanka podskórna

Skóra właściwa

SKÓRA WŁAŚCIWA - /corium,

dermis/

• Powierzchnia brodawkowa skóry

właściwej łączy się z naskórkiem,

• Warstwa głębsza skóry właściwej nosi

nazwę warstwy siatkowatej i utkana
jest z włókien: klejodajnych /
kolagenowych/, sprężystych
/elastycznych/ dających jej odporność
na rozerwanie, i powodujących, że
skóra wraca do stanu wyjściowego.

Napięcie skóry

• Zależy od wieku: jest większe u osób

młodych, u starszych napięcie skóry
słabnie,

• Przebiega w zdeterminowanych

kierunkach zależnie od okolicy ciała,

• Znajomość kierunków przebiegu włókien

elastycznych i w związku z tym przebiegu
kierunków napięć ma znaczenie dla
wykonywania zabiegów masażu,

Kierunek przebiegu włókien

skóry właściwej

Tkanka podskórna /tela

subkutanea/

• Łączy skórę z warstwami głębszymi

/powięzie, okostna/

• Włókna kratkowane wypełnione są

komórkami tłuszczowymi tworzącymi
podściółkę tłuszczową. Jej warstwa zależy od
płci, wieku, działania gruczołów dokrewnych.

Najmniej tkanki tłuszczowej jest na

powiekach, wargach, nosie, uszach, w
okolicach narządów płciowych zewnętrznych.

c.d. tkanka podskórna

• obfita tkanka tłuszczowa jest w okolicach

kończyn, brzucha, klatki piersiowej,

• dobrze rozwinięta zwiększa napięcie

skóry,

• w tkance podskórnej odkłada się woda i

powstają obrzęki,

• w tkance podskórnej znajduje się

warstwa gruczołowa, która styka się
bezpośrednio ze skórą właściwą,

Twory nabłonkowe skóry

1. Gruczoły:

a) Potowe,/glandulae sudoriferae/ - budowa

kłębkowa, uchodzą na powierzchni skóry
otworami potowymi. Najwięcej ich jest na
powierzchni dłoniowej rąk /ok.1000 na 1 cm
kw/, podeszwowej stóp, skórze czoła,. Brak ich
na narządach płciowych zewnętrznych.

Mają duże znaczenie dla termoregulacji ustroju.

Pot parujący zabiera duże ilości ciepła z
organizmu.

Nie mają ich psy. Gruczoły potowe wspomagają

pracę nerek. /ok. 2mln/

b) wonne

• Mają budowę kłębkową, są większe od

gruczołów potowych, uchodzą do mieszka
włosowego, nad ujściem gruczołu łojowego.

• Wydzielina ich ma składniki wonne, związane

z rasą, płcią i cechami osobniczymi.

• Występują na skrzydłach nosa, na wargach,

w dole pachowym, w otoczce brodawki
sutkowej, na wzgórku łonowym i przyległej
części skóry brzucha, w okolicy krocza. W
okolicy odbytu noszą nazwę gruczołów
okołoodbytowych.

c)

Łojowe /glandulae sebaceae/ - są

gruczołami pęcherzykowymi.

Ich wydzielina /łój – sebum/ służy do

namaszczania skóry i włosów. Uchodzą do
mieszka włosowego, są związane głównie
z owłosioną skórą.
W okolicy twarzy, głowy, klatki piersiowej
jest ich więcej/do400 na cm kw/ Brak ich
na podeszwach stóp i powierzchni
dłoniowej rąk.

Zaledwie jedna dziesiąta gruczołów

łojowych leży w nieowłosionej skórze i są
to gruczoły tarczkowe powiek, gruczoły
czerwieni warg, brodawki sutkowej,
narządów płciowych zewnętrznych,
odbytu.

Gruczoł sutkowy /glandula

mammaria/

• Leży w narządzie zwanym sutkiem(mamma),

jest największym gruczołem typu pęcherzykowego
złożonego. Otacza go tkanka tłuszczowa.

• Składa się z 15 -20 płatów ułożonych

promieniście. Ich przewody mleczne uchodzą
w brodawce sutkowej (papilla mammae).

W

brodawce sutkowej występują okrężnie i spiralnie
włókna mięśniowe gładkie, obejmują ujścia
przewodów mlecznych. Pasma tkanki łącznej wiążą
sutek ze skórą i powięzią piersiową.

Mamma

Mamma

2. Włosy – /pili/

• U człowieka występują na głowie, w

dołach pachowych i w okolicach części
płciowych.

• Całkowity ich brak na powierzchniach

dłoniowych rąk, podeszwowych stóp,
napletku i wargach sromowych.

•

Włosy pokrywające skórę płodu to –
meszek (lanugo),

•

U dojrzałych osób włosy na twarzy, w dole
pachowym są drugorzędną cechą płciową.

Włosy

• Barwa, kształt – cechy włosa
• Liczba na głowie – średnio 120 000,
• Wiek – 3-5 lat
• Wzrost włosa – 0,3 -0,4 mm na dobę,

Włos /pilus/

• Łodyga włosa (scapus pili) – na zewnątrz,
• Korzeń włosa (radix pili) – ukryty w skórze,
• Dolny koniec włosa – poszerzony – cebulka

(bulbus)– od niej rośnie włos,

• W cebulce zagłębienie – brodawka (papilla

pili)– przez którą włos jest odżywiany,

• Włos leży w mieszku (folliculus pili), do

którego uchodzą gruczoły łojowe.

• Mięsień przywłosowy (musculus erector pili)–

gładki – powoduje wytrysk łoju z gruczołów
łojowych,

Włosy - pili

Włosy wąsów i brody – barba
Włosy pachy –hirci
Włosy łonowe – pubes
Rzęsy – cilia
Brwi – supercilia
Włosy nozdrzy – vibrissae
Włosy przewodu usznego -
targi

3. paznokcie

• Paznokiec – /unguis/ zrogowaciała blaszka

ochraniająca opuszkę palca,

• 0,4 mm grubości, barwa zdrowego – różowa,

– Trzon paznokcia większa częśc leżąca dystalnie,
– Korzeń – w znacznej części pokryta skórą,

widoczna w postaci półksiężycowatego obłączka,

– Wał paznokcia – fałd skórny uwypuklony nad

brzegami bocznymi i brzegiem zakrytym –
zakończony obrąbkiem naskórkowym paznokcia,

– Macierz – łożysko, na którym spoczywa paznokiec

– jest zasadniczo warstwą rozrodczą paznokcia

Paznokcie

 Trzon paznokcia – corpus ungius,
 Korzeń paznokcia – radix ungius,
 Obłączek – lunula,
 Brzeg wolny – margo liber,
 Brzeg zakryty – margo occultus,
 Zatoka paznokcia – sinus unguis,
 Wał paznokcia – vallum unguis,
 Macierz paznokcia – matrix unguis,
 Obrąbek naskórkowy paznokcia – eponychium,

Wytwory naskórka

Wytwory naskórka

Włosy płodu – meszek -

lanugo