Powłoka Wspólna

Powłoka Wspólna

integumentum comnunae

integumentum comnunae

Powłoka wspólna pokrywa
powierzchnię ciała, składa się ze
skóry(cutis) i jej wytworów:



gruczołów(glanduae)



włosów(pili)



paznokci(ungues)

Skóra

Skóra

Powierzchnia całkowita dorosłego

wynosi ok. 1,6 m² grubość skóry waha
się w granicach 1-4 mm, najcieńsza
jest na powiekach. Powierzchnię skóry
charakteryzują różnie ukształtowane
listewki(grzebienie), które oddzielają
bruzdy skóry. Układ tych grzebieni
jest stały dla danego osobnika i nie
podlega żadnym zmianom. Skóra
pełni wiele ważnych czynności,
niezbędnych do prawidłowego
funkcjonowania organizmu.

Skóra zbudowana jest z:

Skóra zbudowana jest z:



Naskórka(epidermis)



Skóry właściwej(corium)



Tkanki podskórnej, która łączy się

podłożem(tela subcutanea)

Naskórek

Naskórek



Pokrywa zewnętrzną powierzchnię skóry.



Wielowarstwowy zrogowaciały nabłonek płaski



Grubość jest zróżnicowana, zależy od ucisku,
któremu podlega



Nie ma naczyń odżywiany jest przez warstwy
głębsze



Od strony skóry właściwej do naskórka wnikają
brodawki i wypustki, powodujące wzajemne
zazębianie się tych dwu części.



Wyróżnia się w nim 2 zasadnicze

warstwy:



Powierzchowną warstwę

zrogowaciałą, która jest wynikiem
przemian naskórka. Najbardziej
powierzchowne blaszki warstwy
zrogowaciałej złuszczają się, a ich
miejsce zajmują blaszki położone
głębiej.



Głęboką warstwę rozrodczą

(podstawną). Znajdują się w niej
melanocyty, komórki wytwarzające
barwnik-melaninę. Różnice barwy
skórnej zależą od aktywności
melanocytów, czyli liczby
wytwarzanych ziaren melaniny, która
różni się u ludzi rasy białej i czarnej.

Skóra

Skóra

właściwa

właściwa



Zbudowana z tkanki łącznej zbitej



Włókna kolagenowe i sprężyste

przeplatają się wzajemnie na kształt
sieci, nadając skórze mechaniczną
odporność



Składa się z warstwy wewnętrznej,

tzw. Ciała siatkowatego, które
stopniowo przechodzi w tkankę
podskórną

Brodawki skóry są stożkowatymi

Brodawki skóry są stożkowatymi

wyniosłościami, których wielkość i

wyniosłościami, których wielkość i

liczba są różne i zależą od okolicy

liczba są różne i zależą od okolicy

ciała. Brodawki są szczególnie liczne i

ciała. Brodawki są szczególnie liczne i

silnie rozwinięte w miejscach

silnie rozwinięte w miejscach

narażonych na urazy(np. kolano).

narażonych na urazy(np. kolano).

Nielicznym i płaskim brodawkom

Nielicznym i płaskim brodawkom

towarzyszy cienki naskórek. Ciało

towarzyszy cienki naskórek. Ciało

siatkowate jest zbudowane z wiązek

siatkowate jest zbudowane z wiązek

włókien tkanki łącznej, które układają

włókien tkanki łącznej, które układają

się w stosunku do siebie skośnie, a do

się w stosunku do siebie skośnie, a do

powierzchni skóry prawie równolegle.

powierzchni skóry prawie równolegle.

W niektórych rejonach skóry

W niektórych rejonach skóry

występują gładkie komórki

występują gładkie komórki

mięśniowe, np. we włosach jako tzw.

mięśniowe, np. we włosach jako tzw.

mięśnie przywłosowe.

mięśnie przywłosowe.

Tkanka podskórna

Tkanka podskórna



Składa się z luźnej tkanki łącznej i

rozmaicie rozwiniętej podściółki
tłuszczowej.



Ma wiotką budowę, obfitą istotę

podstawną, przeważają tu utkania
komórkowe nad włóknistymi.



Obecność naczyń i nerwów.



Włókna kolagenowe i sprężyste tworzą

ściany komór wypełnionych tkanką
tłuszczową. Liczba, wielkość i kształt
tych komór są bardzo zróżnicowane.

Skóra zawdzięcza swą przesuwalność

Skóra zawdzięcza swą przesuwalność

w stosunku do podłoża powięzi

w stosunku do podłoża powięzi

podskórnej i powięzi powierzchownej,

podskórnej i powięzi powierzchownej,

które są dolną granicą tkanki

które są dolną granicą tkanki

tłuszczowej podskórnej.

tłuszczowej podskórnej.

Bezpośrednio ze skórą właściwą styka

Bezpośrednio ze skórą właściwą styka

się warstwa gruczołowa tkanki

się warstwa gruczołowa tkanki

podskórnej, w której znajdują się

podskórnej, w której znajdują się

gruczoły wydzielnicze skóry. Tkanka

gruczoły wydzielnicze skóry. Tkanka

tłuszczowa podskórna(podściółka

tłuszczowa podskórna(podściółka

tłuszczowa), charakteryzuje się

tłuszczowa), charakteryzuje się

znaczną zmiennością w zależności od

znaczną zmiennością w zależności od

okolicy skóry, wieku, płci, rasy oraz

okolicy skóry, wieku, płci, rasy oraz

czynników hormonalnych.

czynników hormonalnych.

Gruczoły skóry

Gruczoły skóry



Przekazują swoją wydzielinę na

powierzchnię skóry.



Ze względu na kształt wyróżniamy

gruczoły:



Cewkowe(kłębkowate), znajdują się

tu gruczoły małe( potowe) i gruczoły
wielkie.



Pęcherzykowe

Gruczoł potowy

Gruczoł potowy

Składa się z części wydzielniczej (ciała gruczołu
potowego) i z części wyprowadzającej
( przewód potowy). Przewód ten biegnie przez
skórę właściwą i naskórek i uchodzi skośnie na
powierzchni otworem potowym. Gruczoły te
rozmieszczone są z nielicznymi wyjątkami w całej
skórze. Najliczniej występują w skórze czoła, dłoni
i na podeszwowej stronie stóp. Biorą odział w
procesach regulowania ciepła. Pot składa się z
wody, soli kuchennej, mocznika i kwasów
tłuszczowych lotnych.

Wielkie gruczoły kłębkowate

Wielkie gruczoły kłębkowate



Odpowiedniki gruczołów wonnych

ssaków.



Występują w okolicy pachowej,

odbytu, krocza, częściowo narządów
płciowych zewnętrznych, powiekach,
przewodzie słuchowym zewnętrznym
i przedsionku nosa.



Do tej grupy należą również gruczoły

sutkowe o charakterystycznym
zapachu i barwie.

Gruczoły łojowe

Gruczoły łojowe



Są gruczołami pęcherzykowymi



Ich wydzielina(łój) natłuszcza skórę



Jest to mieszanina wolnych kwasów
tłuszczowych, cholesterolu i związków
woskowych



Są związane głównie z mieszkami włosowymi,
mogą występować w rejonach nieowłosionych,
np. na powiekach, czerwieni wargowej.

Gruczoł sutkowy

Gruczoł sutkowy



Największy gruczoł skórny



Wydziela mleko(płyn o bogatej zawartości białka i
tłuszczu)



Pełny rozwój i funkcje gruczoł ten uzyskuje tylko u kobiet.



Składa się z ciała sutka zawierającego tkankę gruczołową
i z ciała tłuszczowego



Na szczycie sutka znajduje się brodawka sutka i otoczka
brodawki sutka, które mają ciemniejsze zabarwienie.



Sutek składa się z 15-20 płatów ułożonych promieniście.
Każdy z płatów jest odrębnym gruczołem z przewodem
wyprowadzającym mlekowym, który uchodzi małym
otworkiem na brodawce sutkowej.

Przewód ten przed ujściem na brodawce rozszerza

Przewód ten przed ujściem na brodawce rozszerza

się w zatokę mleczną. Wokół przewodów mlekowych

się w zatokę mleczną. Wokół przewodów mlekowych

koncentrycznie układają się mięśnie gładkie. Pod

koncentrycznie układają się mięśnie gładkie. Pod

naskórkiem brodawek występują liczne naczynia i

naskórkiem brodawek występują liczne naczynia i

włókna sprężyste.

włókna sprężyste.

W obrębie otoczki brodawki sutkowej występują

W obrębie otoczki brodawki sutkowej występują

gruczoły potowe i łojowe(gruczoły otoczki).

gruczoły potowe i łojowe(gruczoły otoczki).

W stanie nieczynnym pęcherzyki gruczołu

W stanie nieczynnym pęcherzyki gruczołu

sutkowego są małe, a przewody mlekowe

sutkowego są małe, a przewody mlekowe

najczęściej niedrożne.

najczęściej niedrożne.

W ciąży pod wpływem hormonów gruczoł sutkowy

W ciąży pod wpływem hormonów gruczoł sutkowy

powiększa się, przewody stają się drożne. Hormony

powiększa się, przewody stają się drożne. Hormony

przedniego płata przysadki wywołują wytwarzanie

przedniego płata przysadki wywołują wytwarzanie

mleka przez sutki. Mleko jest roztworem

mleka przez sutki. Mleko jest roztworem

zawierającym białka, tłuszcze i węglowodany.

zawierającym białka, tłuszcze i węglowodany.

Sutek męski ma charakter szczątkowy, a budowę

Sutek męski ma charakter szczątkowy, a budowę

podobną do sutka dziecięcego.

podobną do sutka dziecięcego.

Włosy

Włosy



Zrogowaciałe, giętkie włókna



Powstałe z komórek naskórka



Rozmieszczone na całej powierzchni

ciała w postaci meszku, owłosienia związanego z

dojrzałością płciową oraz włosów-rzęs, brwi i
głowy.



Włos składa się z części tkwiącej w włosa i z
części wystającej nad powierzchnią skóry, tzw.
Łodygi włosa(nie zawiera żywych komórek)



Korzeń jest objęty mieszkiem włosa, który w głębi
przechodzi w zgrubienie(opuszkę włosa).

Do opuszki wpukla się, unaczynione,

Do opuszki wpukla się, unaczynione,

łącznotkankowe przedłużenie mieszka, które

łącznotkankowe przedłużenie mieszka, które

tworzy brodawkę włosa. Włos kieruje się

tworzy brodawkę włosa. Włos kieruje się

skośnie do powierzchni skóry, a po stronie

skośnie do powierzchni skóry, a po stronie

kąta rozwartego, jaki tworzy z powierzchnią

kąta rozwartego, jaki tworzy z powierzchnią

skóry, przyczepia się do mieszka włosa

skóry, przyczepia się do mieszka włosa

mięsień przywłośny. Jego skurcz powoduje

mięsień przywłośny. Jego skurcz powoduje

tzw. Gęsią skórkę.

tzw. Gęsią skórkę.

Włos zależnie od grubości zbudowany jest z

Włos zależnie od grubości zbudowany jest z

2 lub 3 warstw: niestałej warstwy

2 lub 3 warstw: niestałej warstwy

rdzennej(główny składni włosa i osłonki

rdzennej(główny składni włosa i osłonki

obejmującej warstwę korową. Korzeń włosa

obejmującej warstwę korową. Korzeń włosa

ma2 pochewki: wewnętrzną przylegającą do

ma2 pochewki: wewnętrzną przylegającą do

osłonki włosa i zewnętrzną(przedłużenie

osłonki włosa i zewnętrzną(przedłużenie

naskórka).

naskórka).

Owłosienie u człowieka jest znacznie

Owłosienie u człowieka jest znacznie

zredukowane i tylko w niektórych

zredukowane i tylko w niektórych

miejscach(włosy głowy) osiągnęło

miejscach(włosy głowy) osiągnęło

znaczny rozwój i stało się wtórną cechą

znaczny rozwój i stało się wtórną cechą

płciową. Owłosienie nie występuje w

płciową. Owłosienie nie występuje w

rejonie dłoni i podeszwy stopy oraz

rejonie dłoni i podeszwy stopy oraz

prącia i łechtaczki. Do typowych miejsc

prącia i łechtaczki. Do typowych miejsc

występowania zalicza się włosy rzęs,

występowania zalicza się włosy rzęs,

brwi, głowy, pachy, brody

brwi, głowy, pachy, brody

i włosy łonowe.

i włosy łonowe.

Paznokcie

Paznokcie



Płytki rogowe pokrywające część

grzbietową powierzchni paliczków dalszych ręki i

stopy



Wytwory naskórka



Funkcje obronne i ochronne



Kształt czworokątnych płytek, w których wyróżnia
się brzeg tylny i 2 boczne, wysunięte w bruzdy
skóry i brzeg przedni zwany wolnym



Brzeg bliższy i oba brzegi boczne są objęte fałdem
skórnym(wałem paznokcia



Część tylna tworzy korzeń paznokcia, w
większości przykryty skórą.

Widoczny jest tylko niewielki,

Widoczny jest tylko niewielki,

półksiężycowaty obłoczek o jasnym

półksiężycowaty obłoczek o jasnym

zabarwieniu. Płytka paznokciowa-

zabarwieniu. Płytka paznokciowa-

trzon paznokcia leży na łożysku

trzon paznokcia leży na łożysku

łącznotkankowym, które w części

łącznotkankowym, które w części

tylnej tworzy macierz, w skład której

tylnej tworzy macierz, w skład której

wchodzi korzeń paznokcia. Niewielka

wchodzi korzeń paznokcia. Niewielka

część przednia

część przednia

( część wolna), nie łączy się z

( część wolna), nie łączy się z

podłożem i jest obcinana w miarę

podłożem i jest obcinana w miarę

wzrostu paznokcia.

wzrostu paznokcia.

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę