Zastosowanie niskich

Zastosowanie niskich

temperatur

temperatur

Zimno...

Zimno….. Brrrrrrr… Bardzo zimno….

Zimno….. Brrrrrrr… Bardzo zimno….

Ale czy aby na pewno zły

Ale czy aby na pewno zły

znak?

znak?

Kriogenika

Kriogenika

, dział nauki i techniki

, dział nauki i techniki

zajmujący się wytwarzaniem

zajmujący się wytwarzaniem

i utrzymywaniem bardzo niskich

i utrzymywaniem bardzo niskich

temperatur (tj. poniżej -180°C) oraz

temperatur (tj. poniżej -180°C) oraz

badaniem własności materiałów

badaniem własności materiałów

w tych temperaturach.

w tych temperaturach.

Zimnem (łac. kryos) zajmują się takie

Zimnem (łac. kryos) zajmują się takie

dziedziny nauki jak kriofizyka,

dziedziny nauki jak kriofizyka,

kriomedycyna, kriobiologia, kriogenika

kriomedycyna, kriobiologia, kriogenika

(oprzyrządowanie do uzyskiwania niskich

(oprzyrządowanie do uzyskiwania niskich

temperatur), czy krioprezerwacja czyli

temperatur), czy krioprezerwacja czyli

zamrażanie i przechowywanie substancji bez

zamrażanie i przechowywanie substancji bez

utraty ich właściwości. Wykorzystanie

utraty ich właściwości. Wykorzystanie

mrożenia w medycynie. Jest ono stosowane

mrożenia w medycynie. Jest ono stosowane

nie tylko do niszczenia tworów chorobowych

nie tylko do niszczenia tworów chorobowych

w organizmie, znieczulania bólu, ale także w

w organizmie, znieczulania bólu, ale także w

tzw. komorach kriogenicznych.

tzw. komorach kriogenicznych.



Kiedy organizm przebywa w takiej komorze

Kiedy organizm przebywa w takiej komorze

przy temperaturze ok.-200°C wytwarza

przy temperaturze ok.-200°C wytwarza

adrenalinę, która zwiększa wydolność

adrenalinę, która zwiększa wydolność

układu krwionośnego, zapobiegając

układu krwionośnego, zapobiegając

wychłodzeniu ciała. Bezwładność tego

wychłodzeniu ciała. Bezwładność tego

procesu jest na tyle duża, że nawet po

procesu jest na tyle duża, że nawet po

wyjściu z kabiny czujemy się sprawniejsi, z

wyjściu z kabiny czujemy się sprawniejsi, z

powodu dotlenienia wszystkich części ciała.

powodu dotlenienia wszystkich części ciała.

Z tej metody przed zawodami korzystają

Z tej metody przed zawodami korzystają

także sportowcy.

także sportowcy.



Nadprzewodniki, to tak oczyszczone metale, np. rtęć, że

Nadprzewodniki, to tak oczyszczone metale, np. rtęć, że

w niskich temperaturach przewodzą elektryczność bez

w niskich temperaturach przewodzą elektryczność bez

strat. W czasie badań w międzywojennej Francji do

strat. W czasie badań w międzywojennej Francji do

obwodu z takiej substancji wpuszczono prąd. Po półtora

obwodu z takiej substancji wpuszczono prąd. Po półtora

roku, kiedy wybuchła II Wojna Światowa nie zauważono

roku, kiedy wybuchła II Wojna Światowa nie zauważono

spadku napięcia w nadprzewodniku!

spadku napięcia w nadprzewodniku!



Praktycznym zastosowaniem tego zjawiska są tomografy

Praktycznym zastosowaniem tego zjawiska są tomografy

komputerowe (rezonans magnetyczny), czyli "rentgeny"

komputerowe (rezonans magnetyczny), czyli "rentgeny"

dla tkanek miękkich (mózgu, wątroby), oraz tzw.

dla tkanek miękkich (mózgu, wątroby), oraz tzw.

poduszka magnetyczna - pole elektromagnetyczne,

poduszka magnetyczna - pole elektromagnetyczne,

tworzące się nad cewką z nadprzewodzącego metalu

tworzące się nad cewką z nadprzewodzącego metalu

podłączonego do źródła elektryczności.

podłączonego do źródła elektryczności.



Przy odpowiedniej konfiguracji jest ona w stanie unieść

Przy odpowiedniej konfiguracji jest ona w stanie unieść

nie tylko magnes, ale człowieka lub nawet pociąg! Testy

nie tylko magnes, ale człowieka lub nawet pociąg! Testy

nad superszybkimi pociągami na poduszkach

nad superszybkimi pociągami na poduszkach

magnetycznych są prowadzone w Japonii, gdzie ostatnio

magnetycznych są prowadzone w Japonii, gdzie ostatnio

uzyskano prędkość 550 km/h z pasażerami!

uzyskano prędkość 550 km/h z pasażerami!

Pomysł prof. R. S. Ingardena osiągania tzw.

Pomysł prof. R. S. Ingardena osiągania tzw.

temperatur magnetycznych zaowocował pracami z

temperatur magnetycznych zaowocował pracami z

zakresu niskich temperatur i silnych pól

zakresu niskich temperatur i silnych pól

magnetycznych. Zajęto się więc uzyskiwaniem

magnetycznych. Zajęto się więc uzyskiwaniem

niskich temperatur, otrzymywaniem cieczy

niskich temperatur, otrzymywaniem cieczy

kriogenicznych, konstrukcją zbiorników na te ciecze i

kriogenicznych, konstrukcją zbiorników na te ciecze i

kriostatów, badaniem materiałów izolacyjnych,

kriostatów, badaniem materiałów izolacyjnych,

przewodnictwem ciepła w niskich temperaturach i

przewodnictwem ciepła w niskich temperaturach i

pomiarami temperatury a także konstruowaniem

pomiarami temperatury a także konstruowaniem

silnych elektromagnesów prądu stałego. Były to

silnych elektromagnesów prądu stałego. Były to

więc zagadnienia z pogranicza fizyki i techniki

więc zagadnienia z pogranicza fizyki i techniki

(technologii). Wiele z tych tematów przejęło później

(technologii). Wiele z tych tematów przejęło później

Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pól

Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pól

Magnetycznych i Niskich Temperatur. Z czasem, po

Magnetycznych i Niskich Temperatur. Z czasem, po

kolejnych reorganizacjach, pozostały tylko w

kolejnych reorganizacjach, pozostały tylko w

Instytucie jedyne w Polsce i znane na świecie

Instytucie jedyne w Polsce i znane na świecie

zespoły badania przewodnictwa cieplnego i

zespoły badania przewodnictwa cieplnego i

termometrii niskotemperaturowej.

termometrii niskotemperaturowej.

Z badań nad izolacjami ciepła w niskich

Z badań nad izolacjami ciepła w niskich

temperaturach wyłoniły się prace nad zjawiskiem

temperaturach wyłoniły się prace nad zjawiskiem

transportu ciepła w różnych materiałach, w tym w

transportu ciepła w różnych materiałach, w tym w

metalach. Opracowano metodę pomiaru

metalach. Opracowano metodę pomiaru

przewodnictwa ciepła małych próbek. Między

przewodnictwa ciepła małych próbek. Między

innymi, wykonano po raz pierwszy pomiary

innymi, wykonano po raz pierwszy pomiary

przewodnictwa cieplnego stopów amorficznych i

przewodnictwa cieplnego stopów amorficznych i

wykazano, że fononowa składowa przewodnictwa

wykazano, że fononowa składowa przewodnictwa

cieplnego tych związków jest identyczna jak

cieplnego tych związków jest identyczna jak

przewodnictwo cieplne amorficznych dielektryków.

przewodnictwo cieplne amorficznych dielektryków.

Pierwsze badania przewodnictwa cieplnego

Pierwsze badania przewodnictwa cieplnego

nadprzewodników wysokotemperaturowych zostały

nadprzewodników wysokotemperaturowych zostały

również wykonane w Instytucie. Odkryto silny wzrost

również wykonane w Instytucie. Odkryto silny wzrost

przewodnictwa ciepła poniżej temperatury przejścia

przewodnictwa ciepła poniżej temperatury przejścia

w stan nadprzewodzący, świadczący o zmniejszeniu

w stan nadprzewodzący, świadczący o zmniejszeniu

się rozproszeń fonon-elektron.

się rozproszeń fonon-elektron.

N A D P R Z E W O D N I C T W O

N A D P R Z E W O D N I C T W O

Nadprzewodnictwo, zjawisko zaniku oporu

Nadprzewodnictwo, zjawisko zaniku oporu

elektrycznego obserwowane w niektórych

elektrycznego obserwowane w niektórych

metalach, ich stopach oraz w pewnych spiekach

metalach, ich stopach oraz w pewnych spiekach

ceramicznych (spiek). Materiał, dla którego

ceramicznych (spiek). Materiał, dla którego

zachodzi zjawisko nadprzewodnictwa, nazywany

zachodzi zjawisko nadprzewodnictwa, nazywany

jest nadprzewodnikiem. Ze względu na charakter

jest nadprzewodnikiem. Ze względu na charakter

przemiany fazowej towarzyszącej przejściu

przemiany fazowej towarzyszącej przejściu

materiału ze stanu przewodzącego w

materiału ze stanu przewodzącego w

nadprzewodzący wyróżnia się dwa rodzaje

nadprzewodzący wyróżnia się dwa rodzaje

nadprzewodników: tzw. nadprzewodniki I lub II

nadprzewodników: tzw. nadprzewodniki I lub II

rodzaju.

rodzaju.

N A D P R Z E W O D N I C T W O

N A D P R Z E W O D N I C T W O

Nadprzewodnictwo obserwowane jest w niskich

Nadprzewodnictwo obserwowane jest w niskich

temperaturach, mniejszych od pewnej,

temperaturach, mniejszych od pewnej,

charakterystycznej dla danego materiału tzw.

charakterystycznej dla danego materiału tzw.

temperatury krytycznej Tk. Stan nadprzewodzący może

temperatury krytycznej Tk. Stan nadprzewodzący może

zaniknąć po umieszczeniu nadprzewodnika w

zaniknąć po umieszczeniu nadprzewodnika w

dostatecznie silnym polu magnetycznym, nawet gdy

dostatecznie silnym polu magnetycznym, nawet gdy

materiał znajduje się w temperaturze mniejszej od

materiał znajduje się w temperaturze mniejszej od

krytycznej (gdy w nadprzewodniku płynie wtedy prąd

krytycznej (gdy w nadprzewodniku płynie wtedy prąd

elektryczny, zanikowi nadprzewodnictwa towarzyszy

elektryczny, zanikowi nadprzewodnictwa towarzyszy

wydzielenie ciepła, mające w przypadku silnych

wydzielenie ciepła, mające w przypadku silnych

elektromagnesów charakter eksplozji). W zamkniętym

elektromagnesów charakter eksplozji). W zamkniętym

pierścieniu (lub cewce) wykonanej z nadprzewodnika

pierścieniu (lub cewce) wykonanej z nadprzewodnika

można wytworzyć indukcyjnie niezanikający przepływ

można wytworzyć indukcyjnie niezanikający przepływ

prądu elektrycznego.

prądu elektrycznego.

N A D P R Z E W O D N I C T W O

N A D P R Z E W O D N I C T W O

Zjawisko nadprzewodnictwa odkrył H.

Zjawisko nadprzewodnictwa odkrył H.

Kamerlingh-Onnes (1911). Pierwotnie stan

Kamerlingh-Onnes (1911). Pierwotnie stan

nadprzewodzący obserwowano w temperaturze

nadprzewodzący obserwowano w temperaturze

kilku (najwyżej kilkunastu) K (tzw. temperatury

kilku (najwyżej kilkunastu) K (tzw. temperatury

helowe), w 1986 odkryto (J.G. Bednorz, K.A.

helowe), w 1986 odkryto (J.G. Bednorz, K.A.

Müller) tzw. nadprzewodniki

Müller) tzw. nadprzewodniki

wysokotemperaturowe (będące materiałami

wysokotemperaturowe (będące materiałami

ceramicznymi), dla których Tk są wyższe od

ceramicznymi), dla których Tk są wyższe od

temperatury wrzenia ciekłego azotu (tj. od ok.

temperatury wrzenia ciekłego azotu (tj. od ok.

77 K).

77 K).

N A D P R Z E W O D N I C T W O

N A D P R Z E W O D N I C T W O

Zjawisko nadprzewodnictwa dla metalicznych

Zjawisko nadprzewodnictwa dla metalicznych

nadprzewodników wyjaśniono (L.N. Cooper, J. Bardeen,

nadprzewodników wyjaśniono (L.N. Cooper, J. Bardeen,

J. Schrieff) rozpatrując kondensację Bosego-Einsteina

J. Schrieff) rozpatrując kondensację Bosego-Einsteina

zachodzącą w cieczy zbudowanej z elektronów

zachodzącą w cieczy zbudowanej z elektronów

przewodnictwa w metalu, powiązanych ze sobą w pary

przewodnictwa w metalu, powiązanych ze sobą w pary

w szczególny sposób (Coopera pary elektronowe). W

w szczególny sposób (Coopera pary elektronowe). W

odpowiednio niskiej temperaturze ciecz ta przechodzi

odpowiednio niskiej temperaturze ciecz ta przechodzi

w stan nadciekły (nadpłynność), co obserwujemy jako

w stan nadciekły (nadpłynność), co obserwujemy jako

zanik oporu elektrycznego. Zjawisko

zanik oporu elektrycznego. Zjawisko

nadprzewodnictwa jest efektem kwantowym. Istnieje

nadprzewodnictwa jest efektem kwantowym. Istnieje

wiele interesujących własności nadprzewodników

wiele interesujących własności nadprzewodników

(m.in. efekt Meissnera-Ochsenfelda, efekt Josephsona,

(m.in. efekt Meissnera-Ochsenfelda, efekt Josephsona,

kwantowanie strumienia magnetycznego itp.).

kwantowanie strumienia magnetycznego itp.).

N A D P R Z E W O D N I C T W O

N A D P R Z E W O D N I C T W O

Brak strat energii na wydzielanie ciepła w trakcie

Brak strat energii na wydzielanie ciepła w trakcie

przepływu prądu elektrycznego w nadprzewodniku

przepływu prądu elektrycznego w nadprzewodniku

stwarza możliwości praktycznego zastosowania

stwarza możliwości praktycznego zastosowania

nadprzewodników. Ograniczeniem w ich stosowaniu jest

nadprzewodników. Ograniczeniem w ich stosowaniu jest

konieczność utrzymywania materiału w niskiej

konieczność utrzymywania materiału w niskiej

temperaturze, oraz to, że poznane dotychczas

temperaturze, oraz to, że poznane dotychczas

nadprzewodniki wysokotemperaturowe są materiałami

nadprzewodniki wysokotemperaturowe są materiałami

ceramicznymi (a więc są kruche, sztywne itd.).

ceramicznymi (a więc są kruche, sztywne itd.).

Nadprzewodniki metaliczne wykorzystywane są głównie

Nadprzewodniki metaliczne wykorzystywane są głównie

w silnych elektromagnesach. Trwają prace nad

w silnych elektromagnesach. Trwają prace nad

uzyskaniem materiałów i technologii umożliwiających

uzyskaniem materiałów i technologii umożliwiających

konstruowanie z nadprzewodników

konstruowanie z nadprzewodników

wysokotemperaturowych nadprzewodzących

wysokotemperaturowych nadprzewodzących

energetycznych linii przesyłowych, silników

energetycznych linii przesyłowych, silników

elektrycznych itp. Nadprzewodniki mogą znaleźć

elektrycznych itp. Nadprzewodniki mogą znaleźć

zastosowanie również w elektronice (złącze Josephsona)

zastosowanie również w elektronice (złącze Josephsona)

K R I O T E R A P I A

K R I O T E R A P I A



KRIOTERAPIA jest to bodźcowe i stymulujące

KRIOTERAPIA jest to bodźcowe i stymulujące

zastosowanie w kriokomorze krańcowo niskich

zastosowanie w kriokomorze krańcowo niskich

temperatur (poniżej –120C) w czasie nie

temperatur (poniżej –120C) w czasie nie

przekraczającym 3 minut na powierzchnię całego ciała

przekraczającym 3 minut na powierzchnię całego ciała

w celu wywołania odruchów i reakcji obronnych, które

w celu wywołania odruchów i reakcji obronnych, które

leczniczo są korzystne i skuteczne w przywracaniu

leczniczo są korzystne i skuteczne w przywracaniu

status quo organizmu ludzkiego.

status quo organizmu ludzkiego.



Wprowadzenie w 1978r. do profilaktyki leczniczej

Wprowadzenie w 1978r. do profilaktyki leczniczej

krioterapii całego ciała przypisuje się Japończykowi

krioterapii całego ciała przypisuje się Japończykowi

Toshiro Yamanchiemu.

Toshiro Yamanchiemu.



Zainspirowany pozytywnymi wynikami leczenia badaczy

Zainspirowany pozytywnymi wynikami leczenia badaczy

japońskich zespół prof. Reinhardta Frickiego (Niemcy)

japońskich zespół prof. Reinhardta Frickiego (Niemcy)

nawiązuje współprace z ośrodkiem japońskim a

nawiązuje współprace z ośrodkiem japońskim a

następnie stosuje krioterapie we wszystkich jej formach.

następnie stosuje krioterapie we wszystkich jej formach.



Polska krioterapia powstała we Wrocławiu w 1983r. w

Polska krioterapia powstała we Wrocławiu w 1983r. w

Katedrze Rehabilitacji AWF

Katedrze Rehabilitacji AWF

K R I O T E R A P I A

K R I O T E R A P I A

Konstruktorem pierwszego polskiego urządzenia

Konstruktorem pierwszego polskiego urządzenia

kriogenicznego, a następnie całej generacji tego

kriogenicznego, a następnie całej generacji tego

typu urządzeń z komorą kriogeniczną włącznie jest

typu urządzeń z komorą kriogeniczną włącznie jest

mgr inż. Zbigniew Raczkowski z Instytutu Niskich

mgr inż. Zbigniew Raczkowski z Instytutu Niskich

Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej

Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej

Akademii Nauk we Wrocławiu.

Akademii Nauk we Wrocławiu.

W chwili obecnej na terenie naszego kraju

W chwili obecnej na terenie naszego kraju

leczeniem krioterapią całego ciała zajmują się

leczeniem krioterapią całego ciała zajmują się

nieliczne placówki specjalistyczne, w tym powstałe

nieliczne placówki specjalistyczne, w tym powstałe

w maju 2000 roku nasze Centrum Rehabilitacji

w maju 2000 roku nasze Centrum Rehabilitacji

Leczniczej w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich w

Leczniczej w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich w

Spale.

Spale.

K R I O T E R A P I A

K R I O T E R A P I A

W Polsce około 8 mln ludzi choruje i cierpi na

W Polsce około 8 mln ludzi choruje i cierpi na

choroby układu mięśniowo – szkieletowego.

choroby układu mięśniowo – szkieletowego.

Schorzenia te są obecnie jednym z poważniejszych

Schorzenia te są obecnie jednym z poważniejszych

problemów społecznych, medycznych a także

problemów społecznych, medycznych a także

ekonomicznych o zasięgu światowym.

ekonomicznych o zasięgu światowym.

Dane statystyczne opublikowane przez Światową

Dane statystyczne opublikowane przez Światową

Organizację Zdrowia (WHO) podają, że już po 2000r.

Organizację Zdrowia (WHO) podają, że już po 2000r.

podwoiła się liczba osób powyżej 50 roku życia ze

podwoiła się liczba osób powyżej 50 roku życia ze

schorzeniami układu mięśniowo – szkieletowego.

schorzeniami układu mięśniowo – szkieletowego.

W krajach wysoko rozwiniętych stanowią ponad 50

W krajach wysoko rozwiniętych stanowią ponad 50

procent przypadków chorób przewlekłych. Są

procent przypadków chorób przewlekłych. Są

najczęstszą przyczyną długotrwałej niezdolności do

najczęstszą przyczyną długotrwałej niezdolności do

pracy z powodu dolegliwości bólowych.

pracy z powodu dolegliwości bólowych.

K R I O T E R A P I A

K R I O T E R A P I A

Zaistniała ogromna potrzeba zwrócenia uwagi

Zaistniała ogromna potrzeba zwrócenia uwagi

międzynarodowej na wpływ chorób układu mięśniowo

międzynarodowej na wpływ chorób układu mięśniowo

– szkieletowego na społeczeństwo i systemy opieki

– szkieletowego na społeczeństwo i systemy opieki

zdrowotnej na świecie w tym i w Polsce.

zdrowotnej na świecie w tym i w Polsce.

Najważniejszym celem jest zmniejszenie cierpień

Najważniejszym celem jest zmniejszenie cierpień

ludzi z tymi chorobami i podniesienie jakości ich

ludzi z tymi chorobami i podniesienie jakości ich

życia. Problemy i rehabilitacja ostrych i przewlekłych

życia. Problemy i rehabilitacja ostrych i przewlekłych

schorzeń aparatu ruchu dotyczą ludzi w każdym

schorzeń aparatu ruchu dotyczą ludzi w każdym

wieku a w szczególności sportowców i osoby

wieku a w szczególności sportowców i osoby

niepełnosprawne.

niepełnosprawne.

Metodą niezwykłą i skuteczną, której wartość

Metodą niezwykłą i skuteczną, której wartość

leczniczą poznało bardzo wielu potrzebujących jest

leczniczą poznało bardzo wielu potrzebujących jest

krioterapia całego ciała, której zabiegi mają charakter

krioterapia całego ciała, której zabiegi mają charakter

ogólnoustrojowy.

ogólnoustrojowy.

K R I O T E R A P I A

K R I O T E R A P I A

Dzięki tej metodzie możliwe stało się leczenie i

Dzięki tej metodzie możliwe stało się leczenie i

usprawnianie chorych nie tylko reumatycznych, ale

usprawnianie chorych nie tylko reumatycznych, ale

metodę tą stosuje się u chorych neurochirurgicznych ze

metodę tą stosuje się u chorych neurochirurgicznych ze

spastycznością mięśni oraz we wszystkich stanach

spastycznością mięśni oraz we wszystkich stanach

pourazowych i pooperacyjnych oraz zmianach

pourazowych i pooperacyjnych oraz zmianach

zwyrodnieniowych pierwotnych i wtórnych dotyczących

zwyrodnieniowych pierwotnych i wtórnych dotyczących

aparatu ruchu.

aparatu ruchu.

Wyjątkowo skuteczne efekty leczenia obserwuje się w

Wyjątkowo skuteczne efekty leczenia obserwuje się w

traumatologii sportowej. Krioterapia ogólnoustrojowa

traumatologii sportowej. Krioterapia ogólnoustrojowa

stała się metodą z wyboru w leczeniu fizycznych

stała się metodą z wyboru w leczeniu fizycznych

urazów sportowych i metodą odnowy biologicznej z

urazów sportowych i metodą odnowy biologicznej z

którą łączy się już osiąganie wyników w sporcie i pracy

którą łączy się już osiąganie wyników w sporcie i pracy

zawodowej.

zawodowej.

Najcenniejszymi efektami leczniczymi zabiegów

Najcenniejszymi efektami leczniczymi zabiegów

kriogenii

kriogenii

całego ciała są:

całego ciała są:



czynne przekrwienie całego ciała po zabiegu kriogenii,

czynne przekrwienie całego ciała po zabiegu kriogenii,

które decyduje o szybkim gojeniu się urazów i zapaleń,

które decyduje o szybkim gojeniu się urazów i zapaleń,



uczucie subiektywnej bezbolesności utrzymujące się

uczucie subiektywnej bezbolesności utrzymujące się

przez 6-8 godzin po zabiegu, co ułatwia większą

przez 6-8 godzin po zabiegu, co ułatwia większą

intensywność i skuteczność stosowania rehabilitacji

intensywność i skuteczność stosowania rehabilitacji

ruchowej (kriorehabilitacja). Efekt bezbolesności przy

ruchowej (kriorehabilitacja). Efekt bezbolesności przy

powtarzalnych zabiegach kriogenii utrwala się na długi

powtarzalnych zabiegach kriogenii utrwala się na długi

czas, rozluźnienie mięśni szkieletowych, zmniejszenie

czas, rozluźnienie mięśni szkieletowych, zmniejszenie

ich napięcia i obrzęku

ich napięcia i obrzęku



wzrost odporności organizmu

wzrost odporności organizmu



korzystny wpływ na psychikę (poziom lęku, niepokoju i

korzystny wpływ na psychikę (poziom lęku, niepokoju i

pobudliwości ulegają obniżeniu, wzrasta percepcja i

pobudliwości ulegają obniżeniu, wzrasta percepcja i

procesy decyzyjne oraz wytrzymałość Ośrodkowego

procesy decyzyjne oraz wytrzymałość Ośrodkowego

Układu Nerwowego na zmęczenie)

Układu Nerwowego na zmęczenie)



Powrót ciepłoty skóry następuje mniej więcej po

Powrót ciepłoty skóry następuje mniej więcej po

20 minutach, a jej plateau, tj. 35

20 minutach, a jej plateau, tj. 35

0

0

C utrzymuje się

C utrzymuje się

niemal przez 90 min. Około 4 min. po zabiegu

niemal przez 90 min. Około 4 min. po zabiegu

występuje rozszerzenie naczyń krwionośnych,

występuje rozszerzenie naczyń krwionośnych,

które może osiągnąć czterokrotnie większą

które może osiągnąć czterokrotnie większą

wartość niż przed zabiegiem oraz utrzymywać się

wartość niż przed zabiegiem oraz utrzymywać się

przez kilka godzin. Pociąga to za sobą znaczny

przez kilka godzin. Pociąga to za sobą znaczny

wzrost ukrwienia narządów wewnętrznych.

wzrost ukrwienia narządów wewnętrznych.

Kilkugodzinne przekrwienie w obrębie tkanek

Kilkugodzinne przekrwienie w obrębie tkanek

sprzyja nie tylko lepszej przemianie materii ale i

sprzyja nie tylko lepszej przemianie materii ale i

eliminacji nagromadzonych tam szkodliwych

eliminacji nagromadzonych tam szkodliwych

produktów metabolizmu. Wszystko to w

produktów metabolizmu. Wszystko to w

połączeniu z kinezyterapią po zabiegu kriogenii

połączeniu z kinezyterapią po zabiegu kriogenii

przyspiesza zmniejszenie obrzęków, decyduje o

przyspiesza zmniejszenie obrzęków, decyduje o

szybkim gojeniu się urazów i zapaleń.

szybkim gojeniu się urazów i zapaleń.



Innym ważnym następstwem ukrwienia

Innym ważnym następstwem ukrwienia

tkanek jest wzrost stężenia tlenu w

tkanek jest wzrost stężenia tlenu w

mięśniach, co wywołuje obniżenie stężenia

mięśniach, co wywołuje obniżenie stężenia

mleczanów i histaminy, wzrost koncentracji

mleczanów i histaminy, wzrost koncentracji

bradykininy i angiotensyny oraz w efekcie

bradykininy i angiotensyny oraz w efekcie

znaczne złagodzenie bólu. Dodatkowym

znaczne złagodzenie bólu. Dodatkowym

czynnikiem hamującym ból jest wpływ

czynnikiem hamującym ból jest wpływ

skrajnie niskich temperatur w trakcie

skrajnie niskich temperatur w trakcie

zabiegu kriogenii na przewodnictwo

zabiegu kriogenii na przewodnictwo

nerwowe włókien bezmielinowych.

nerwowe włókien bezmielinowych.

•

Efektem tego jest zmniejszenie odpowiedzi

Efektem tego jest zmniejszenie odpowiedzi

odruchowej oraz podwyższenie progu bólu.

odruchowej oraz podwyższenie progu bólu.

Korzystne działanie skrajnie niskich

Korzystne działanie skrajnie niskich

temperatur przejawia się zmniejszeniem

temperatur przejawia się zmniejszeniem

napięcia miejscowego i zmniejszeniem

napięcia miejscowego i zmniejszeniem

szybkości przewodnictwa nerwowego z

szybkości przewodnictwa nerwowego z

obniżeniem reaktywności obwodowych

obniżeniem reaktywności obwodowych

zakończeń czucioworuchowych, w tym

zakończeń czucioworuchowych, w tym

również odpowiedzialnych za regulację

również odpowiedzialnych za regulację

napięcia miejscowego swoistych

napięcia miejscowego swoistych

receptorów (proprioreceptorów): narządu

receptorów (proprioreceptorów): narządu

Golgiego w ścięgnach i wrzecionach

Golgiego w ścięgnach i wrzecionach

nerwowo-mięśniowych w mięśniach.

nerwowo-mięśniowych w mięśniach.

•

Uzyskane na tej drodze obniżenie

Uzyskane na tej drodze obniżenie

napięcia mięśniowego sprzyja

napięcia mięśniowego sprzyja

postępowaniu kinezyterapeutycznemu

postępowaniu kinezyterapeutycznemu

w stanach spastyczności. Powyższe

w stanach spastyczności. Powyższe

reakcje i efekty terapeutyczne w

reakcje i efekty terapeutyczne w

postaci działania przeciwbólowego, a

postaci działania przeciwbólowego, a

także zmniejszenia napięcia mięśni oraz

także zmniejszenia napięcia mięśni oraz

poprawy ich siły nie odnoszą się tylko i

poprawy ich siły nie odnoszą się tylko i

wyłącznie do miejsc objętych

wyłącznie do miejsc objętych

krioaplikacją.

krioaplikacją.

•

Efekt systemowy obserwuje się również

Efekt systemowy obserwuje się również

w miejscach oddalonych od pola

w miejscach oddalonych od pola

zabiegowego. Istotne jest to, iż wyżej

zabiegowego. Istotne jest to, iż wyżej

wymienione reakcje organizmu

wymienione reakcje organizmu

utrzymują się przez okres 6-8 godz. po

utrzymują się przez okres 6-8 godz. po

zaprzestaniu działania skrajnie niskich

zaprzestaniu działania skrajnie niskich

temperatur co łącznie stanowi o

temperatur co łącznie stanowi o

działaniu przeciwzapalnym tej formy

działaniu przeciwzapalnym tej formy

terapii.

terapii.

•

Kolejnym dodatnim efektem działania niskich

Kolejnym dodatnim efektem działania niskich

temperatur jest pobudzenie osi hormonalnej

temperatur jest pobudzenie osi hormonalnej

podwzgórze-przysadka, a w następstwie wzrost

podwzgórze-przysadka, a w następstwie wzrost

osoczowych stężeń hormonów nadnerczy i

osoczowych stężeń hormonów nadnerczy i

tarczycy.

tarczycy.

•

Dotychczasowe badania dotyczące aspektów

Dotychczasowe badania dotyczące aspektów

działania ogólnoustrojowej krioterapii, jej

działania ogólnoustrojowej krioterapii, jej

bezpieczeństwo, a także korzystny wpływ na różne

bezpieczeństwo, a także korzystny wpływ na różne

mechanizmy ochronne i obronne organizmu

mechanizmy ochronne i obronne organizmu

ludzkiego w połączeniu z intensywną kinezyterapią

ludzkiego w połączeniu z intensywną kinezyterapią

dały podstawę do ustalenia podstawę do wskazań i

dały podstawę do ustalenia podstawę do wskazań i

przeciwwskazań jej stosowania.

przeciwwskazań jej stosowania.

K R I O C H I R U R G I A

K R I O C H I R U R G I A

KRIOCHIRURGIA jest metodą leczenia polegającą

KRIOCHIRURGIA jest metodą leczenia polegającą

na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu

na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu

tkanek przez zamrożenie, pozwala na bezkrwawe

tkanek przez zamrożenie, pozwala na bezkrwawe

oddzielenie tkanki zmienionej chorobowo, gojenie

oddzielenie tkanki zmienionej chorobowo, gojenie

się rany bez powikłań, pozostawia cienką i

się rany bez powikłań, pozostawia cienką i

delikatną

delikatną

C I E K A W O S T K I

C I E K A W O S T K I



Nadpłynność, nadciekłość, jedno z

Nadpłynność, nadciekłość, jedno z

makroskopowych zjawisk kwantowych,

makroskopowych zjawisk kwantowych,

możliwych w pewnych cieczach znajdujących się

możliwych w pewnych cieczach znajdujących się

w bardzo niskiej temperaturze; polega na

w bardzo niskiej temperaturze; polega na

zupełnym zaniku lepkości cieczy; obserwowana

zupełnym zaniku lepkości cieczy; obserwowana

np. dla helu w temperaturze niższej niż 2,17 K.

np. dla helu w temperaturze niższej niż 2,17 K.



Zjawisko odkrył P.L. Kapica, wyjaśnienie podał

Zjawisko odkrył P.L. Kapica, wyjaśnienie podał

L.D. Landau rozpatrując kondensację Bosego-

L.D. Landau rozpatrując kondensację Bosego-

Einsteina w układzie cząstek cieczy. W danej

Einsteina w układzie cząstek cieczy. W danej

temperaturze nadpłynność zanika przy pewnej

temperaturze nadpłynność zanika przy pewnej

prędkości przepływu cieczy zwanej prędkością

prędkości przepływu cieczy zwanej prędkością

krytyczną. Zmiana stanu cieczy z cieczy lepkiej

krytyczną. Zmiana stanu cieczy z cieczy lepkiej

w nadciekłą i odwrotnie jest przejściem

w nadciekłą i odwrotnie jest przejściem

fazowym.

fazowym.

C I E K A W O S T K I

C I E K A W O S T K I

•

Bosego-Einsteina kondensacja, efekt kwantowy

Bosego-Einsteina kondensacja, efekt kwantowy

zachodzący w układach podległych rozkładowi

zachodzący w układach podległych rozkładowi

Bosego-Einsteina. W temperaturach niższych od

Bosego-Einsteina. W temperaturach niższych od

tzw. temperatury zwyrodnienia część cząstek

tzw. temperatury zwyrodnienia część cząstek

(bozonów) przechodzi w stan o pędzie zerowym.

(bozonów) przechodzi w stan o pędzie zerowym.

Oznacza to, że w nieskończenie małej objętości

Oznacza to, że w nieskończenie małej objętości

przestrzeni pędu może znajdować się skończona

przestrzeni pędu może znajdować się skończona

ilość cząstek. Kondensacja Bosego-Einsteina

ilość cząstek. Kondensacja Bosego-Einsteina

opisuje np. zjawisko nadciekłości.

opisuje np. zjawisko nadciekłości.

C I E K A W O S T K I

C I E K A W O S T K I

•

Zjawisko przewidziane przez indyjskiego fizyka

Zjawisko przewidziane przez indyjskiego fizyka

S.N. Bose i A. Einsteina w 1924, a po raz pierwszy

S.N. Bose i A. Einsteina w 1924, a po raz pierwszy

zaobserwowane w 1995 dla rzadkiego,

zaobserwowane w 1995 dla rzadkiego,

alkalicznego metalu - 87Rb - przez laureatów

alkalicznego metalu - 87Rb - przez laureatów

nagrody Nobla E. Cornella i C. Wiemana.

nagrody Nobla E. Cornella i C. Wiemana.

•

Kondensat Bosego-Einsteina zaobserwowano

Kondensat Bosego-Einsteina zaobserwowano

również dla 23Na (własności falowe tego

również dla 23Na (własności falowe tego

kondensatu opisał, również laureat nagrody

kondensatu opisał, również laureat nagrody

Nobla, W. Ketterle w 1997) i 7Li.

Nobla, W. Ketterle w 1997) i 7Li.