Rozdział „Echo znad Wisły”

Rozdział „Echo znad Wisły”

Rozdział „Echo znad Wisły”

Rozdział „Echo znad Wisły”

Opracowanie najważniejszych

Opracowanie najważniejszych

zagadnień do sprawdzianu

zagadnień do sprawdzianu

Legenda o śpiących

rycerzach

Legenda, której treść poznaliśmy dzięki tekstowi

Kazimierza Przerwy-Tetmajera opowiada o

uśpionym wojsku. Wojownicy śpią, ukryci w

górze Giewont. Czuwa nad nimi anioł, który w

odpowiednim momencie ma dać znak, jeśli

przyjdzie konieczność wstania i bronienia

ojczyzny znajdującej się w

niebezpieczeństwie.

Kazimierz Przerwa-

Tetmajer(1865-1940)

Poeta, powieściopisarz, autor

wierszy tatrzańskich, opartych na

folklorze góralskim oraz

opowiadań napisanych gwarą.

Powieść „LEGENDA TATR” 1912

Opowiadania „NA SKALNYM

PODHALU” 1903-1910

Legenda o Lechu

i Białym Orle

Zgodnie z legendą drużyna Lecha wędrowała

już bardzo długo i szukała odpowiedniego

miejsca na założenie grodu. W czasie

odpoczynku Lech stał na skraju puszczy i

rozmyślał. Nagle nad głową zobaczył

gniazdo, a w nim orła karmiącego swoje

pisklęta. Postanowił, że na tym miejscu

założy gród zwany Gniezdnem, a zauważony

ptak stanie się znakiem jego drużyny.

Późniejsza nazwa stolicy Polski Gniezdno

funkcjonowała w zmienionej wersji Gniezno.

Dlaczego Warszawa ma w

swoim herbie syrenkę?

Pojawienie się syrenki w herbie stolicy tłumaczy

legenda o Warszu, jego żonie oraz księciu

Ziemowicie, który zabłądził w kniei. Warsz i

jego żona byli spokojnymi, gościnnymi ludźmi.

Książę, który zbłądził w puszczy ujrzał piękną

Pannę Wodną, która wskazała mu drogę do

chaty rybaka Warsza. Został tam mile

przyjęty, dlatego podarował ziemię, na której

mieszkało małżeństwo w ich posiadanie. Na

tym miejscu powstała osada zwana Warszawą.

Aby przyszłe pokolenie pamiętały o

fantastycznej postaci, dzięki której książę trafił

do chaty rybaka, znakiem miasta jest właśnie

syrenka.

Legenda o Złotej

Kaczce.

Według podania szewczyk Lutek wyruszył do

Zamku Ordynackich, aby spotkać się z

zaczarowaną w kaczkę królewną. Obdarowała

ona bohatera dużą ilością pieniędzy.

Warunkiem uzyskania fortuny było wydanie

całej sumy na siebie i swoje potrzeby. Niestety

Lutek tego samego dnia obdarował resztą

pieniędzy starego żołnierza i nie dotrzymał

przyrzeczenia. Wcale na tym nie stracił. Wręcz

przeciwnie. Wrócił do domu, uczciwie

pracował, ożenił się, miał dzieci oraz żył w

dostatku i szczęściu. Przekonał się, że żadne

pieniądze nie dadzą człowiekowi szczęścia.

Tadeusz Kubiak

„Bazyliszek i Barbarka”

Utwór nawiązuje do słynnej legendy o

Bazyliszku- potworze, który zabijał wzrokiem.

Wiersz ukazuje sposób na pokonanie

przerażającej bestii. Mała dziewczynka o

imieniu Barbarka pokonuje go za pomocą

lusterka. Bazyliszek ze strachu i zdziwienia na

widok własnego odbicia chowa się tak, aby już

nigdy nikt go nie znalazł. Zaszywa się

(związek frazeologiczny- chowa) od stóp po

głowę srebrem nici księżycowej.

Legenda-

Opowiadanie fantastyczne o ludowym

pochodzeniu. W odróżnieniu od baśni

legenda zawiera elementy prawdziwe

np. dotyczy konkretnego miejsca

geograficznego, postaci historycznej.

• Pierwsze znaczenie legendy-

opowieść o życiu świętych,

męczenników.

Gwara-

Terytorialna odmiana języka

narodowego, różniąca się od

języka ogólnonarodowego,

niekiedy nazwa języka

środowiskowego np. gwara

uczniowska.

Plan wydarzeń w balladzie

„Pani Twardowska” Adama

Mickiewicza

1. Zabawa w karczmie „Rzym”.
2. Czary Twardowskiego.
3. Zamiana żołnierza w zająca
4. Zamiana adwokata w psa
5. Wylanie wódki z głowy szewca
6. Pojawienie się na dnie kielicha

Mefistofelesa.

7. Przypomnienie warunków podpisanego na

Łysej Górze cyrografu.

8. Pierwsze zadanie dla diabła (wybudowanie

gmachu, ożywienie konia w herbie,

skręcenie biczyka)

9. Druga próba- kąpiel w wodzie święconej.
10. Trzecie zadanie- propozycja małżeństwa z

żoneczką Twardowskiego.

11. Ucieczka Mefistofelesa.

Ballada-

wierszowana opowieść o niezwykłych

wydarzeniach, legendarnych lub

historycznych.

Łączy cechy liryki, epiki i dramatu.

Romantyczna ballada nawiązuje do

ludowych pieśni. Konstrukcja narratora,

zdziwionego światem, który przedstawia.

Nastrój ballady jest tajemniczy, pełen

grozy

Komiks i jego cechy:

Historyjka obrazkowa bez tekstu lub z

krótkim tekstem, zwykle o charakterze

sensacyjnym lub humorystycznym,

wydawana w formie broszury, książki

obrazkowej lub zamieszczana w

czasopismach. Cechą komiksu jest

umieszczanie wypowiedzi bohaterów w

tzw. Dymkach, wychodzących z ust

postaci, używanie wyrazów

dźwiękonaśladowczych np. trzask, brzdęk,

trrrach.

Akcent

wyrazowy:

Silniejsze wymówienie sylaby w wyrazie.

W języku polskim akcent pada na drugą sylabę od

końca np. w wyrazie do-mek

akcent pada na sylabę do-.

Są jednak wyjątki od tej zasady i akcent

zaznaczamy wypowiadając silniej trzecią sylabę

od końca:

- Wyrazy obcego pochodzenia zakończone

na –yka, -ika np. gramatyka, muzyka, botanika;

- czasowniki 1 i 2 os. l.mn. Czasu przeszłego np.

zrobiliśmy, czekaliście.

- Na czwartą sylabę akcent pada w formach trybu

przypuszczającego np. zrobilibyście, poszłybyśmy

Utwór Tadeusza Różewicza

„Oblicze ojczyzny”

Utwór Różewicza przedstawia temat

związany z poznawaniem pojęcia

ojczyzny. Podmiot liryczny przekazuje,

że słowo ojczyzna ma inne znaczenia

podczas poszczególnych etapów życia

człowieka. Kiedy jest się małym,

ojczyzną jest najbliższe otoczenie (dom,

mama, tata), podczas bycia dorosłym

słowo to nabiera nowych znaczeń.

Człowiek jest wtedy świadomy, że

ojczyzna czasem potrzebuje od

obywateli cierpienia i ran (czas wojen).

Czasownik to odmienna część mowy.

Odmienia się przez liczby, osoby, rodzaje,

tryby i czasy. W trybie oznajmującym, w

czasie teraźniejszym i przyszłym prostym

nie ma rodzaju. Tryb rozkazujący to również

forma, przy której nie stwierdzamy rodzaju.

Cząstkę „nie” piszemy z czasownikiem

osobno.

Przykładowe formy:

Tańczą- l.mn., os.3, tr.ozn.,

czas teraźniejszy r.-

Poszedł- l.poj, os.3, r.męski, tr.ozn.

cz. przeszły

Czytajmy- l.mn. os.1, r.-, tr. Rozkazujący
Będą pisały- l.mn. r.niemęskoos., tr.ozn.,

os.3,

cz.przyszły złożony

Tryby czasownika:

Odmiana na podstawie

czasownika śpiewać

Tryb oznajmujący:

Czas teraźniejszy:

1. (ja)

śpiewam

2. (ty)

śpiewasz

3. (on/ona/ono)

śpiewa

1. (my)

śpiewamy

2. (wy)

śpiewacie

3. (oni)

śpiewają

Czas przeszły:

1. śpiewałem/ śpiewałam
2. śpiewałeś/ śpiewałaś
3. śpiewał/ śpiewała/ śpiewało

1. śpiewaliśmy/ śpiewałyśmy
2. śpiewaliście/ śpiewałyście
3. śpiewali/ śpiewały

Czas przyszły:

1. będę śpiewać
2. będziesz śpiewać
3. będzie śpiewać

1. będziemy śpiewać
2. będziecie śpiewać
3. będą śpiewać

Tryb rozkazujący:

1. -
2. śpiewaj
3. niech śpiewa

1. śpiewajmy
2. śpiewajcie
3. niech śpiewają

Tryb przypuszczający:

1. śpiewałbym/ śpiewałabym
2. śpiewałbyś/ śpiewałabyś
3. śpiewałby/ śpiewałaby/ śpiewałoby

1. śpiewalibyśmy/ śpiewałybyśmy
2. śpiewalibyście/ śpiewałybyście
3. śpiewaliby/ śpiewałyby

Stopniowanie nieregularne przymiotnika

( w ten sposób stopniują się tylko cztery

przymiotniki, warto je zapamiętać 

Stopień

równy

Stopień

wyższy

Stopień

najwyższy

Rodzaj

stopniowani

a

dobry

lepszy

najlepszy

nieregularn

e

zły

gorszy

najgorszy

nieregularn

e

mały

mniejszy

najmniejsz

y

nieregularn

e

duży

większy

największy nieregularn

e

Stopniowanie proste:

Stopień

równy

Stopień

wyższy

Stopień

najwyższy

krótki

krótszy

najkrótszy

lekki

lżejszy

najlżejszy

wysoki

wyższy

najwyższy

Stopniowanie opisowe:

Stopień

równy

Stopień

wyższy

Stopień

najwyższy

tajemniczy

bardziej

tajemniczy

najbardziej

tajemniczy

elegancki

bardziej

elegancki

najbardziej

elegancki

kolorowy

bardziej

kolorowy

najbardziej

kolorowy

Niektóre przymiotniki

się nie stopniują.

Są to nazwy kolorów (niebieski,

żółty), przymiotniki oznaczające

materiał, z którego coś zostało

wykonane (żelazny, drewniany,

złoty) oraz przymiotniki, które

podkreślają przynależność do

kogoś lub czegoś (angielski,

narodowy, książęcy)

Formy gramatyczne

przymiotnika:

Przymiotnik to odmienna część mowy,

która odmienia się przez liczby, rodzaje

i przypadki.

Określanie form przymiotnika:

Różowych sukienek- l.mn., r. niemęskoosobowy, p. D

Wesołymi chłopcami- l. mn., r. męskoosobowy, p.N

Wysoki mężczyzna- l.poj, r. męski, p.M



Drodzy uczniowie!

Powodzenia na

sprawdzianie!

To już ostatni w tym roku.

Naprawdę 

A potem… wakacje!

