ZABURZENIA

ODŻYWIANIA

ZABURZENIA

ODŻYWIANIA

ANOREKSJA

BULIMIA

Informacje ogólne

Informacje ogólne

ICD-10

Zespoły behawioralne związane z

zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami
fizycznymi (F50-F59)

DSM IV

Zaburzenia odżywiania

Anoreksja i bulimia

Anoreksja i bulimia

Są zaburzeniami psychosomatycznymi

Są zaburzeniami psychosomatycznymi



Czynnik osobowościowy + czynnik społeczno –

Czynnik osobowościowy + czynnik społeczno –

kulturowy

kulturowy



Schorzenia cywilizacyjne

ZABURZENIA ODŻYWIANIA (podział)

ZABURZENIA ODŻYWIANIA (podział)

Specyficzne zaburzenia

odżywiania



Anorexia nervosa
(jadłowstręt psychiczny)



Bulimia nervosa
(żarłoczność psychiczna)

Niespecyficzne

zaburzenia odżywiania



Zespól jedzenia nocnego



Zespól objadania się



Anarchia żywieniowa



Otyłość

Epidemiologia

Epidemiologia

•

Wyższy wskaźnik u kobiet i dziewcząt niż mężczyzn i chłopców

(5-10%)

•

Anoreksja w okresie adolescencji - 0,5-1% populacji

•

Anoreksja w okresie dorosłości – 0,2 – 0,8% populacji

•

Bulimia w okresie adolescencji – 2% populacji

•

Bulimia w okresie dorosłości – 1,3% populacji

•

Brak doniesień statystycznych występowania tych zaburzeń u

dzieci w wieku 8-13 r.ż. Nie oznacza to, niewystępowania tych

zaburzeń w tym przedziale wiekowym.

•

Anoreksja i bulimia są chorobami bezpośrednio zagrażającymi

Anoreksja i bulimia są chorobami bezpośrednio zagrażającymi

życiu. Ponad 6% ludzi cierpiących na nie umiera!!!

życiu. Ponad 6% ludzi cierpiących na nie umiera!!!

Anoreksja (jadłowstręt

psychiczny)

Anoreksja (jadłowstręt

psychiczny)



14-29 r.ż początek; okres wyłaniania się tożsamości

OBJAWY



Lęk przed przybraniem na wadze i otyłością



Podejmowanie działań mających na celu utratę wagi



Obsesyjne myślenie o jedzeniu ( o unikaniu jedzenia)



Przekonywujące wymówki odnośnie niejedzenia



Niejedzenie staje się źródłem ogromnej satysfakcji

związanej z przekonaniem o przejęciu całkowitej kontroli

na pragnieniami, głodem i własnym ciałem



Żeby lepiej sobie radzić z myśleniem o jedzeniu, osoby te

często obsesyjnie skupiają się na pracy albo

kompulsyjnie uprawiają ćwiczenia



Wyobrażenie własnego ciała – przekonanie, że jest za
gruba



OBJAWY SOMATYCZNE



Zaburzenia hormonalne (np. wzrost poziomu hormonu
wzrostu, kortyzolu, zaburzenia wydzielania insuliny)



Zaburzenia hormonalne – skutek, np.. Zatrzymanie
miesiączki, spadek potencji i zainteresowania życiem
seksualnym (mężczyźni)

Obraz kliniczny zaburzeń odżywiania

Obraz kliniczny zaburzeń odżywiania

ANOREKSJA

PRZEBIEG ANOREKSJI PSYCHICZNEJ

-

Odchudzanie

(przyczyną,

czynnikiem

wyzwalającym może być: uwaga krytyczna,

identyfikacja z kimś sławnym, presja środowiska,

przekonanie o zbawiennym wpływie diety)

-

Początek choroby jest

skryty

skryty. Osoba nie

postrzega siebie jako chorej; spadek masy ciała

postrzegany prze otoczenie jako efekt diety

-

W miarę spadku masy ciała – niepokój bliskich

wzrasta.

Nasilają

go

zakończone

niepowodzeniem próby nakłaniania do jedzenia

-

Coraz większe ograniczanie jedzenia, głównie potraw
tuczących, aż do całkowitego zaprzestania przyjmowania

-

Dużo ćwiczy

-

Niektóre osoby przyjmują środki przeczyszczające,
prowokują wymioty

-

Tendencja do jedzenia w samotności (skutek krytycznych
uwag o ilości pokarmu)

-

Część mówi z satysfakcją o gotowaniu

-

KONTROLA (PSEUDO)

-

Po kilku miesiącach – utrata masy ciała,

-

Wraz z ubytkiem ciała – odsuwają się od rodziny

-

Dzień zaplanowany bardzo szczegółowo – jeżeli pojawi się
odstępstwo – ZŁOŚĆ, ZDENERWOWANIE, FRUSTRACJA

Jaka anoreksja wpływa na psychikę?

Jaka anoreksja wpływa na psychikę?

Niedożywienie powoduje zmiany biochemiczne oddziałujące

na myśli i uczucia łatwość popadania w
rozdrażnienie i apatię

1. EUFORIA – „NARESZCIE COŚ ZALEŻY ODE MNIE”, uczucie

wladzy, panowania

2. Początkowa euforia przechodzi w POCZUCIE WYŻSZOŚCI

MORALNEJ – ostry reżim na jedzenie i wagę daje poczucie
bezpieczeństwa i własnej wartości „potrafię powstrzymać
się od jedzenia, więc jestem lepsza, od tych, których skusił
apetyt”

3. Pod powierznią euforii i poczucia wyższości, kryje się

STRACH, LĘK przed jedzeniem za dużo

4. APATIA

Przed utratą kontroli

Przed utratą kontroli

Związana z panowaniem

nad własnym ciałem

Związana z panowaniem

nad własnym ciałem

Euforia

Euforia

Strach

Strach

APATIA

APATIA

Zagrożenia i przyczyny anoreksji

Zagrożenia i przyczyny anoreksji

•

Cechy indywidualne (osobowościowe
i inne) osób cierpiących na anoreksję

•

Specyficzne środowisko rodzinne

•

Czynniki biologiczne

•

Wpływy społeczno - kulturowe

CECHY INDYWIDULNE

Jacy są anorektycycy?

CECHY INDYWIDULNE

Jacy są anorektycycy?

ANOREKTYCZKI

1.

Nierealistyczny obraz swojego ciała

2.

Poczucie braku efektywności działania

3.

Perfekcjonizm

4.

Niska samoocena

5.

Niezadowolenie z życia

6.

Introwertycy

7.

Konformistyczne

8.

Potrzeba sukcesu i kontroli

9.

Troska o wagę i kształt ciała

10.

„matowość nastroju” – przygaszone, nie cieszą
się

unikają

kontaktów,

unikają

działań

grupowych

11.

Ambitne; plany życiowe skoncentrowane wokół
wykształcenia

CECHY PRZED WYSTĄPIENIEM ZABURZENIA

CECHY PRZED WYSTĄPIENIEM ZABURZENIA

ANOREKTYCY

•

Ambitni, sumienni, duża waga do osiągnięć, obowiązkowi, uwaga

skupiona na nauce

•

Dokładność, wręcz perfekcjonizm

•

Wielu działaniom towarzyszyła niepewność siebie i niezadowolenie

z osiągniętego celu

•

Lęk przed niepowodzeniem

•

Krytycyzm w stosunku do siebie

•

W

procesie

dojrzewania

–

poczucie

nieatrakcyjności,

niezadowolenia

•

Powierzchowne kontakty

•

Starają się spełniać oczekiwania rodziców

•

Mala zdolność wyrażania własnego zdania

•

Nasilona potrzeb akceptacji ze strony rodziców

•

Sprawiają wrażenie, że potrzebują stale zewnętrznej kontroli

Cechy rodzin anorektyków

Cechy rodzin anorektyków

Usidlenie



relacje między członkami ulegają zasklepieniu,



zacierają się granice, kto jest dzieckiem a kto rodzicem –

dzieci mogą przyjąć postawę opiekuńczą



Rodzice mogą wciągać dzieci w małżeńskie rozgrywki



Życie życiem innych członków rodziny



Zatarcie indywidualności i autonomii nawet do stopnia
wypowiadania się za kogoś



Rodzice bardzo angażują się w życie dzieci



PARADOKS – mimo, że wszyscy są ze sobą bardzo związani
to tak naprawdę każdy jest bardzo samotny

Nadopiekuńczość

Nadopiekuńczość



Nadmierna troska



Wyczulenie na wszelkie niepokojące sygnały



Przekonanie, że świat nie jest bezpieczny i lepiej trzymać
się razem



Zahamowany zostaje rozwój samodzielności i osobowości
dziecka



Dzieci reagują na rodzicielską opiekuńczość poczucie
ogromnej odpowiedzialności za rodzinę

Sztywność

Sztywność



Zmiana jako coś niebezpiecznego i niepożądanego –
unikanie jej by utrzymać status quo. Stąd tworzy się ścisłe
zasady

Unikanie konfliktów

Unikanie konfliktów



Unikanie konfliktów, ponieważ najważniejsza JEST
RODZINNA HARMONIA

Wciąganie dzieci w konflikt między rodzicami

Wciąganie dzieci w konflikt między rodzicami



Rodzice nie potrafią ze sobą otwarcie rozmawiać



Dziecko – jako mediator



Wiadomość o chorobie dziecka – kłótnie i obwinianie się
wzajemne rodziców

Ryzyko śmiertelności jest

największe w przedziale wiekowym
20-30 r.ż. – 18% (samobójstwo,
nagła niewydolność krążenia,
zaburzenia elektrolitowe)

Choroby współtowarzyszące:

depresja (75%), zaburzenia
obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia
lękowe uogólnione, napady paniki.

Bulimia (żarłoczność

psychiczna)

Bulimia (żarłoczność

psychiczna)

OBJAWY

OBJAWY



Napady obżarstwa, podczas których osoby zjadają olbrzymie

ilości bardzo różnych pokarmów



Podczas napadu jedzenia – poczucie utraty kontroli nad tym, co i

w jakich ilościach spożywają



Jedzą szybko i łapczywie, najczęściej pokarmy wysokokaloryczne



Po napadzie odczuwają ulgę, związaną ze spadkiem napięcia, a

jednocześnie mają poczucie winy i wyrzuty sumienia z powodu

utraty kontroli



Mniejsza lub większa nadwaga lub szczupłe, czasami zmienność



Podczas epizodów żarłoczności, jak i pomiędzy nimi

zaabsorbowane są myśleniem o jedzeniu i nadmierną kontrolą

masy ciała



Przeciwdziałanie tyciu poprzez – wymioty, środki

przeczyszczające, głodówki (zachowania kompensacyjne)



Chorobliwy strach przed utyciem



OBJAWY SOMATYCZNE

Cechy indywidualne

BULIMICZKI

1.

Ekstrawertycy

2.

Duży apetyt

3.

Wysoki niepokój

4.

Skłonność do depresji

5.

Wstydliwość

6.

Brak poczucia sukcesu

7.

Często zachowują się impulsywnie

8.

Wyższa skłonność do samobójstw

9.

Labilność nastroju i zachowania

10.

Czasami impulsywne wydawanie pieniędzy

Cechy osobowe przed wystąpieniem

zaburzenia

BULIMICY

•

Niska samoocena

•

Niestabilność emocjonalna

•

Uczucie oddalenia od ludzi

•

Bezradność

•

Poczucie samotności, rozpaczy

•

Duże oczekiwania wobec siebie

•

Zaangażowanie w sport, kontakty seksualne

•

Zależy mu na uznaniu ze strony innych

Rokowanie
Po 2-10 latach od początku leczenia

50% pacjentów nie ma objawów, u
20% - stałe występowanie objawów,
u 30% -

stan chroniczny (remisje i nawroty).

BULIMIA

PRZEBIEG BULIMII PSYCHICZNEJ

-

kobiety, które próbowały kontrolować swoją
wagę poprzez diety

-

Przed bulimią często „objadały się”, a później
stosowały rygorystyczną dietę

-

OBJADANIE

WYMIOTY

PRZED ATAKIEM

-

Poczucie narastającego napięcia (bez przyczyny;

samotność, znudzenie)

PODCZAS ATAKU

-

Poczucie całkowitego braku kontroli

-

Niemożność zaprzestania jedzenia

-

Prowokowanie wymiotów

PO ATAKU

-

Ulga związana ze spadkiem napięcia

-

Poczucie winy, że straciły kontrolę

-

Prowokowanie wymiotów

ATAK – jak rytuał (gromadzenie pokarmu)
WYMIOTY

–

zachowanie

kompensacyjne;

początkowo za pomocą ręki, przedmiotu, później
występuje spontanicznie

- od kilku do kilkudziesięciu minut,

czasami aż zwymiotuje wszystko

Stosowanie

zachowań

kompensacyjnych

(zapobieganie przytyciu):

-

Intensywna dieta pomiędzy atakami

-

Przyjmowanie

leków

odwadniających,

przeczyszczających, lewatyw

-

Leki odchudzające

-

Ćwiczenia fizyczne

Okres polepszeń

Okres polepszeń

ATAK

ATAK

Okres polepszeń

Okres polepszeń