1. Teorie motywacji

1.1. ISTOTA MOTYWACJI

1.2. WCZESNE TEORIE MOTYWACJI DO PRACY
1.2.1. Model tradycyjny
1.2.2. Model stosunków współdziałania
1.2.3. Model zasobów ludzkich

1.3. WSPÓŁCZESNE TEORIE MOTYWACJI DO PRACY
1.3.1. Teorie treści motywacji
1.3.2. Teorie procesu motywacji
1.3.3. Teorie wzmacniania motywacji

Istota motywacji

• Termin motywacja pochodzi od słowa motivation co

oznacza podanie, ukazanie motywów wyjaśniających czyjeś

działanie, postępowanie, ; z języka łacińskiego od słowa

movere, co oznacza poruszać się, wprawiać w ruch

[1]

. Pod

względem etymologicznym, motywacja jest ściśle

powiązana z energią, pobudzaniem do działania..

• Motywowanie to proces świadomego i celowego

oddziaływania na postępowanie ludzi poprzez stwarzanie

środków i możliwości realizacji ich systemów wartości i

oczekiwań dla osiągnięcia celu motywującego

[3]

. Cel ten

traci znaczenie na rzecz nowych potrzeb, determinujących

nowe cele

[4]

.

• Motywowanie jest to proces kierowniczy polegający na

wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o

tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka

•

[1] E. Sobol, Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 2002, s. 746..

•

[3] S. Borkowska, Systemy motywowania w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 1985, s. 11.

•

[4] Por. T. Oleksyn, Motywowanie a płace, Personel 9/95, s. 16.

1.2. WCZESNE TEORIE MOTYWACJI DO PRACY

Model tradycyjny

•

Tradycyjny model motywacji wiąże się z F. Taylorem i

szkołą naukowej organizacji. Szkoła ta utrzymywała, że

ważnym elementem pracy kierownika jest zapewnienie,

by robotnicy wykonywali swoje powtarzalne zadania

możliwie sprawnie i szybko. Kierownicy z góry ustalili

sposób wykonywania zadań i stosowali system zachęt

płacowych do motywowania pracowników. Oznaczało to,

że im więcej produkowali, tym więcej zarabiali.

•

Pogląd ten zakładał, że pracownicy są z natury leniwi i, że

menedżerowie rozumieją uch zadania lepiej od nich

samych. Pracowników można jedynie motywować

wynagrodzeniem pieniężnym, a jedynym wkładem

pracowników w rozwój firmy jest ich praca

]

.

•

Akordowy system płac – F. Taylor

•

Czasowo – premiowy system płac H. Gantta

• Model stosunków współdziałania

• Model ten przypisuje się Eltonowi Mayo.

• E. Mayo wraz z innymi badaczami stosunków

międzyludzkich stwierdzili, że ważne są też

nieformalne, towarzyskie kontakty pracowników w

trakcie pracy i że nuda, monotonia, powtarzalność

zadań same z siebie ograniczają motywację.

Uważali, że kierownicy mogą motywować

pracowników uznając ich potrzeby społeczne oraz

zapewniając im poczucie przydatności i znaczenia w

firmie. Wychodzili oni z założenia, że nie tylko

pieniądze motywują do działania.

• W modelu tym pracownik ma pewną swobodę

podejmowania decyzji i działania w pracy.

Zwrócono większą uwagę na nieformalne

grupy robocze. Zapewniono pracownikom

większy przepływ informacji o zamiarach

kierownictwa oraz funkcjonowaniu zakładu

pracy

Model zasobów ludzkich

•

D. McGregor (teoria X i Y ), oraz inni. krytykowali model

stosunków współdziałania jako bardziej wyrafinowany

sposób manipulowania pracownikami. Stawiali oni zarzut

po adresem modelu tradycyjnego i modelu stosunków

współdziałania, że nadmiernie upraszczają motywację,

uznając za istotny tylko jeden czynnik, taki jak pieniądze,

albo stosunki społeczne.

•

Tymczasem model zasobów ludzkich zakłada, że

motywacja pracowników składa się z kilku złożonych

czynników. Nie tylko z chęci zadowolenia czy czynników

finansowych, ale również z potrzeb osiągnięć i znaczenia

pracy. Tak więc pracownik może uzyskać zadowolenie z

dobrej pracy i powiedzieć, że ta praca go satysfakcjonuje,

ale do tego potrzebny jest mu odpowiedni zakres

odpowiedzialności.

•

Zgodnie z modelem zasobów ludzkich kierownicy

powinni dzielić się odpowiedzialnością za

osiągnięcie celów organizacyjnych i indywidualnych,

przy czym każdy przyczynia się do ich realizacji

według swoich zainteresowań i umiejętności

Współczesne teorie motywowania

teorie procesu

-Teoria oczekiwań
Van Vrooma

-Wyznaczania
celów
E. Locke’a
-

Teorie
wzmocnienia

- Teoria
nierówności
J.S Adamsa
-Teoria
modyfikacji
B.F. Skinnera

Teorie treści

Hierarchia
potrzeb A. Maslova

-2 czynnikowa teoria
F. Herzberga

• Z literatury przygotowac:

– Teorię A. Maslova
– Teorię Herzberga
– Teorię Skinera
– Techniki modyfikacji zachowań

Modele decyzyjne

Informacja
pełna

Informacja
niepełna

Sytuacja
pewna

Sytuacja
ryzykowna

Sytuacja
niepewna

Model
Probabilistyczny

Model
Deterministyczny

Model
Strategiczny

MODELE PROBABILISTYCZNE

Możliwe różne wyniki ale ich
prawdopodobieństwo jest znane

Stan natury

N1

N2

N3

Prawdo-
podob.

0,25

0,5

0,25

Pogoda

dobra

zmienna

zła

S1

(groszek)

40 tyś

30 tyś

20 tyś

S2

(szparagi

70 tyś

20 tyś

0

Oczekiwana użyteczność

UO (S) = Pi1 x p1 + Pi2 x p2 + ….

Pij – wynik i-tej strategii j-tego stanu natury

Pj – prawdopodobieństwo j- tego stanu natury

MODELE STRATEGICZNE

Warunki niepewności - brak informacji
o prawdopodobieństwie zdarzeń

Reguła pesymizmu ( A. Wald)
- wybrać najmniejsze zło -

Reguła optymizmu (L. Hurwicz)
- wybrać max. dochód -

Reguła minimalizacji zawodu decydenta (L. Savage)
Wynik zawodu = Dochód rzeczywiście uzyskany
minus dochód, który można by
uzyskać, gdyby znany był
stan natury, który wystąpił

Reguła pesymizmu A. Wald’a

Wybierz najmniejsze zło)

Stan

natury

N1
Cena
surowca

N2
Koszty
pracy

N3
Gusty
klientów

S1
Wyrób A

-1

8

2

S2
Wyrób B

0

-2

14

S3
Wyrób C

12

6

-3

Reguła optymizmu L.

Hurwicza

Współczynnik optymizmu: (oczekiwanie najwyższych i najniższych
wyników)

Niech wsp. optymizmu wynosi:

3/5 = 0,6 dla wyników max.
2/5 = 0,4 dla wyników min.

Max. Dochód

Min. Dochód

Oczekiwana wypłata

S1

8

-1

8 x 0,6 + (-1) x 0,4 = 4,4

S2

14

-2

14 x 0,6 + (-2) x 0,4 = 7,7

S3

12

-3

12 x 0,6 + (-3) x 0,4 = 6,0

Reguła minimalizacji zawodu

decydenta – L. Savage

1. Wyznaczyć wartość max. Dochodu

N1

N2

N3

S1

-1

8

2

S2

0

-2

14

S3

12

6

-3

2. Przygotuj macierz zawodu

S1

12-(-1) = 13

8-8=0

14-2=12

S2

12- 0 = 12

8-(-2)=10

14-14=0

S3

12-12 = 0

8-6 = 2

14 –(-3)= 17

3. Zastosuj regułę Wald’a

Max. Zawód

S1

13

S2

12

S3

17