dr n. med. Marek Kluszczyński
Oddział Rehabilitacji WSzS w Częstochowie
Ośrodek Rehabilitacji Leczniczej „Troniny” Troniny 5 gm. Lipie
Prof. dr hab. n. med. Janusz Kubacki
Katedra Podstaw Fizjoterapii Akademii Wychowania
Fizycznego w Katowicach
Prof. dr hab. n. med. Jan Czernicki
Klinika Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej
z Oddziałałem Dziennego Pobytu Uniwersyteckiego Szpitala
Klinicznego
nr 5 w Łodzi
Prosty do wykonania przez dziecko test Adamsa
jest bardzo czuły w rozpoznawaniu asymetrii grzbietu
czyli klinicznego objawu rotacji kręgów kręgosłupa.
Rotacja kręgów w płaszczyźnie poprzecznej jest jednym
z pierwszych objawów bocznego skrzywienia kręgosłupa.
Plurimetr Rippsteina pozwala na pomiar kąta rotacji
tułowia (ang. angle of trunk rotation - ATR), który
odzwierciedla wielkość rotacji kręgu na danym
poziomie kręgosłupa
Plurimetr Rippsteina
Celem prezentowanej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie,
Celem prezentowanej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie,
czy i jak zmienia się płaszczyzna grzbietu u dzieci i młodzieży
czy i jak zmienia się płaszczyzna grzbietu u dzieci i młodzieży
w okresie 10 lat ich życia.
w okresie 10 lat ich życia.
W roku 1997, przeprowadzono badania u 530 losowo
wybranych
uczniów
szkół
podstawowych
powiatu
kłobuckiego. Grupa składała się z 272 dziewcząt i 258
chłopców w wieku 4-16 lat, (średnio 10,3 lat). Po 10 latach
nawiązano
kontakt
z
300
osobami,
natomiast
zakwalifikowano i zgłosiło się na badanie 100 osób,
w tym 58 dziewcząt i 42 chłopców w wieku 14-26 lat.
Materiał i metody
Materiał i metody
Badanie I i II przeprowadzał ten sam lekarz - autor pracy,
zachowując tę samą metodykę oraz warunki badania.
Badanie obejmowało ocenę kliniczną płaszczyzny grzbietu
w teście Adamsa z wykorzystaniem plurimetru Rippsteina.
Przyjęto kryterium wychylenia plurimetru powyżej 2 stopni
dla odnotowania asymetrii grzbietu jednej ze stron.
Kwalifikację osób do badania II przeprowadzono wyłączając
następujące osoby:
• które w okresie między badaniami doznały ciężkich
urazów ciała naruszających w sposób znaczący funkcje
organizmu,
• u których występują schorzenia ortopedyczne lub
neurologiczne powodujące u nich wyraźną dysfunkcją
ruchową,
• są obecnie leczone lub były leczone przez lekarza
ortopedę
z powodu bocznego skrzywienia kręgosłupa,
• są wyniszczone z przyczyn chorobowych bądź socjalnych
Liczebność , wiek i płeć osób w badaniu II (rok 2007).
Liczebność , wiek i płeć osób w badaniu II (rok 2007).
P r z e d z i a ł y
w i e k o w e
C h ł o p c y
D z i e w c z ę ta
R a z e m
n
%
n
%
n
%
14 – 17 l a t
18 – 21 l a t
22 – 26 l a t
R a z e m
17
18
7
4 2
4 0 ,5
4 2,9
16 ,6
10 0
14
30
14
58
24 ,1
51,7
24 ,2
10 0
31
4 8
21
10 0
31,0
4 8 ,0
21,0
10 0
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej posługując
się testem chi-kwadrat. Opracowanie statystyczne i
graficzne uzyskanych wyników wykonano przy użyciu
programów:
Statistica 5.1PL oraz Microsoft Office 97.
Ocenie statystycznej poddano wyniki badań z roku 1997
tylko dla grupy tych samych 100 osób tj. 42 chłopców i 58
dziewcząt, które zgłosiły się na badanie kontrolne po 10
latach.
Częstość (w %) występowania asymetrii grzbietu u dziewcząt
i chłopców w badaniu I.
Częstość występowania (w %) asymetrii grzbietu u
dziewcząt i chłopców w badaniu II (po 10 latach).
Częstość (w %)
Częstość (w %)
występowania
występowania
asymetrii grzbietu w badaniu I i II.
asymetrii grzbietu w badaniu I i II.
Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 4-7 lat).
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1 Th-L dex
1 Th dex-Lsin
Th sin
Th-L dex
1 L sin
1C-Thsin(5°)-Th
dex
L dex
1
L sin
1 Th sin
Th dex-L sin
Th sin-L dex
C-Th dex
1 Th –L dex (7°)
Bez asymetrii
2
1.Thdex L sin
1 Th sin -L dex
5 Th-L sin
1 Th dex (5°)
1 L sin
Razem- N
3
0
6
9
Razem %
16.
6
33.4
50.0
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 8-11 lat).
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1
1 Th dex –L
sin
1 Th-L dex-L
sin (6°)
2 Th-L
dex(5°)
Th sin
1(6°)
Th-L dex
2(5°) 1
1 L dex(5°)
Th-L sin
1 Th sin(5°)
L sin
1
Th dex-L sin
Th sin-L dex
Bez asymetrii
2
1 Thdex-
Lsin
1 Th-L sin
1 C-Th dex
Razem -N
6
2
6
3
Razem -%
35.3
11.7
35.3
17.7
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 12-16 lat).
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1
Th sin
1 L sin
Th-L dex
Th dex-L sin
Th sin-L dex
1 L sin
C-Th dex
C-Th sin
Bez asymetrii
3
1 Th-L sin
Razem- N
4
0
2
1
Razem- %
57.1
0
28.7
14.2
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 4-7 lat).
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1(6°)
2 Th sin
1 Th dex(6°)
-L sin
Th sin
2 L sin (6°)
Th-L dex
1
Th-L sin
1 Th-L dex
L dex
1
L sin
1 Th-Ldex
1 Th-L sin
Th dex-L sin
Th sin-L dex
C-Th dex
C-Th sin-Th dex
1
Bez asymetrii
2
1 L dex
Razem- N
5
1
8
1
Razem- %
32.5 6.3
55.9
6.3
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 8-11 lat).
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1
1 Th-L dex
1 L sin
Th sin
1
2 Th-L sin(5°)
1 Th sin-L dex
Th-L dex
3
1 Th dex –L sin
1 Th-L sin
L sin
2
2 Th-L sin(6°)
1 C-Th sin
Th sin
Th dex-L sin
1(4°)
1(6°)
1 Th-L sin
Th sin-L dex
1 Th-L sin
C-Th dex
C-Th sin
Bez asymetrii
4
1 C-Th dex
1 Th dex
1 Th-L dex
L sin
Razem -N
13
0
12
3
Razem -%
48.3
0
41.4
10.3
Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach
(badanych pierwszorazowo w wieku 12-16 lat).
A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,
B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)
D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)
( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni
Typ asymetrii
w badaniu I
Historia asymetrii
A
B
C
D
Th dex
1
2 Th dex-L sin(5°)
Th-L dex
1 Th sin
1 L sin
Th-L sin
1
L dex
1
L sin
3(6°)
1 Th-L sin (5°)
C-Th dex
1
Bez asymetrii
1
1 L sin
Razem -N
7
1
5
1
Razem -%
46.6
6.6
40.2
6.6
Wnioski:
Wnioski:
3. W II badaniu stwierdzono w mniejszym odsetku
asymetrie
o typie Th dex, a w większym o typie Th-L sin, różnice
były znamienne statystycznie
2. Po okresie dojrzewania często obserwuje się zmiany
lokalizacji asymetrii grzbietu.
1. Wraz z wiekiem dziecka wzrasta częstość
występowania niewielkich asymetrii grzbietu.
Bibliografia:
Bibliografia:
1. Asher MA., Burton DC.: A concept of idiopathic scoliosis deformities as imperfectal torsion. Clin.
Orthop. Relat. Res., 1999, 3,(6): 11-25.
2. Grivas TB., Samelis P., Polyzois BD., Giourelis B.: School screening in the heavily industrialized
area-Is there any role industrial environmental factors in idiopathic scoliosis prevalence. Stud
Health Technol & Inform. 2002, 91: 76-80.
3. Grossman TW., Mazur JM., Cummings RJ.: An evaluation of the Adams forward-bend test and the
scoliometer in a scoliosis school screening setting. J. Pediatr. Orthop., 1995, 15: 535-538.
4. Grivas T.B.: Study of trunk asymmetry in normal children and adolescents. Scoliosis, 2006, 1:19-
24.
5. Korovessis T., Panagiotis G., Stamatakis W., Marios V.: Prediction of scoliotic cobb angle with the
use of the scoliometer, Spine, 1996, 21(14): 1661-1666;
6. Kotwicki T., Frydyk K., Lorkowska M., Krawczyński A., Szulc A.: Powtarzalność i zgodność pomiaru
rotacji tułowia skoliometrem Bunnella u dzieci ze skoliozą idiopatyczną. Fizjoterapia Polska,
2006, 6: 2-4.
7. White A.A., Panjabi N.M.: Clinical biomechanics of the spine. J.B. Lippincott Co., Philadelphia-
Toronto 1978.
8. Bibrowicz K.: Elementy wczesnej diagnostyki bocznych skrzywień kręgosłupa- asymetria tułowia
w płaszczyźnie czołowej. Fizjoterapia, 1995, 3, (3): 7-14;
9. Bieć E., Skolimowski T., Bibrowicz K., Barczyk K.: Asymetria ciała w płaszczyźnie czołowej u
dzieci
z idiopatycznymi bocznymi skrzywieniami kręgosłupa I stopnia. Fizjoterapia, 1996, 4, (4): 9-13.
10. Nowak R., Tokarowski A., Dec J., Wójcik K., Wojciechowski P.: Patomechanika deformacji
kręgosłupa i klatki piersiowej w skoliozie idiopatycznej, Chir. Narz. Ruchu Ortop. Pol., 1997,
62(3): 211-217.
11. Parent S., Newton PO., Wenger DR.: Adolescent idiopathic scoliosis: etiology, anatomy, natural
history, and bracing. Instr Course Lect ,2005, 54: 529-36.
12. Bunnell WP.: Outcome of spinal screening. Spine 1993; 18: 1572-1580.
13. Grivas T.B.: Study of trunk asymmetry in normal children and adolescents. Scoliosis, 2006, 1:19-
24.
14. Korovessis T., Panagiotis G., Stamatakis W., Marios V.: Prediction of scoliotic cobb angle with the
use of the scoliometer, Spine, 1996, 21(14): 1661-1666;
15. Szczygieł A., Ślusarczyk A.: Ruchomość oraz ukształtowanie krzywizn kręgosłupa u dzieci z
wadliwą postawą ciała. Fizjoterapia Polska, 2003, 3, 3: 261-271;
16. Karachalios T, Sofianos J, Nikolopoulos K.; Ten-year follow-up evaluation of a school screening
program for scoliosis. Is the forward-bending test an accurate diagnostic criterion for the
screening of scoliosis?. Spine, 1999, 24(22): 2318-24.
17. Kluszczyński M.: Częstość występowania wad postawy i asymetrii grzbietu w populacji dzieci
wiejskich. Fizjoterapia Polska, 2007, 7(1): 71-79.
18. Skolimowski T., Podhorski M., Bibrowicz K.: Zastosowanie fotogrametrycznej metody oceny
postawy
ciała
w badaniach skriningowych.W: Dysfunkcje kręgosłupa, diagnostyka i terapia. (red. J. Nowotny)
AWF Katowice, 1993: 157-168.
19. Saulicz E.: Zaburzenia przestrzennego ustawienia miednicy w niskostopniowych skoliozach oraz
możliwości ich korekcji. Wyd. AWF Katowice, 2003: 28-39.
20. Nissinen M..: Development of trunk asymmetry in a cohort of children ages 11 to 22 years.
Spine, 2000, 25 (5): 570-574.
21. Cassar-Pullicino VN., Eisenstein SM.: Imaging in Scoliosis: What, Why and How. Clin.
Radiol.,2002, 57: 543-562.
22. Mi Jung Kim., Todd F.: Prevalence of adolescent scoliosis in Korean urban middle and high school
students. The Spine Journal, 2003, 3: 67-80.
23. Samuelson L., Noren L.: Trunk rotation in scoliosis. The influence of curve type and direction in
150 children. Acta Orthop. Scand., 1997, 68, 3: 273-6.
Bibliografia cd:
Bibliografia cd:
24. Goldberg CJ., Dowling FE. , Fogarty EE.: Adolescent idiopathic scoliosis and cerebral asymmetry;
an examination of a nonspinal perceptual system. Spine, 1995, 20: 1685-91.
25. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Wyd. Kasper, Kraków, 1994: 9-14.
26. Kasperczyk T.: Diagnostyka wad postawy, [w:] Postawa ciała człowieka i metody jej oceny.,
Ślężyński J. (red.) AWF , Katowice, 1992: 33-34.
27. Ślężyński J., Rutkowska K., Wołyńska –Ślężyńska A., Szemraj-Lochyńska A.: Oddziaływanie
ćwiczeń trójpłaszczyznowo-osiowych na korekcję postawy ciała. Fizjoterapia, 2006, 14, 1: 3-12.
28. Zeyland-Malawka E., Ślężyński J.: Konferencja okrągłego stołu o postawie ciała, [W] Postawa
ciała
człowieka
i metody jej oceny. (red. Ślężyński J) Wyd. AWF Katowice, 1992: 75-76.
29. Zeyland-Malawka E.: Wyniki pomiarów krzywizn kręgosłupa jako układ odniesienia w badaniu
postawy, Fizjoterapia, 2003, 11, 3: 5-12.
30. Nussinovitch M., Finkelstein Y., Amir J.: Adolescent screening for orthopedic problems in high
school. Public Health, 2002, 116: 30-32.
31. Bunge EM.: Estimating the effectiveness of screening for scoliosis: A Case-Control Study.
Pediatrics, 2008, 121(1):9-14.
Bibliografia cd:
Bibliografia cd: