Rozwój

psychoruchowy

dziecka

Rozwój dziecka

Rozwój fizyczny - całokształt procesów
biologicznych (biochemicznych
i biofizycznych, bez sfery życia psychicznego)
zachodzących od chwili poczęcia do śmierci
danego osobnika. Prowadzi to do dojrzałości
biologicznej i zdolności do reprodukcji.

Rozwój dziecka

Wyróżniamy 3 grupy procesów

zachodzących w przebiegu rozwoju
fizycznego:

􀂋 wzrastanie
􀂋 różnicowanie
􀂋 dojrzewanie

Dzień 1. genotyp i fenotyp

Dzień 21

. Zaczyna bić

serce

dziecka, kształtuje się

mózg

Tydzień 6. Tworzy się szkielet dziecka. Funkcjonują już nerki, płuca,

wątroba i serce. Rejestruje się już fale elektromagnetyczne wysyłane

przez mózg człowieka.

Tydzień 10.

Działają wszystkie organy. Ukształtowały się nóżki i rączki. Dziecko reaguje na

bodźce zewnętrzne, odczuwa ból

. Dalszy rozwój polega jedynie na doskonaleniu pracy

istniejących już narządów i wzroście człowieka.

Tydzień 12.

Dziecko potrafi podkurczać nogi, obracać stopy i prostować palce u nóg,

zaciskać piąstkę, marszczyć brwi. Dziecko osiąga około 9 cm wzrostu i 30 g wagi.

Tydzień 16. Dziecko wykonuje ok. 20 tysięcy ruchów w ciągu dnia, które można zaklasyfikować

do kilkunastu schematów ruchowych. Serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi.

Tydzień 17. Dziecko ćwiczy

ruchy ssące warg

Tydzień 20. Dziecko nabywa umiejętności funkcjonowania w dwóch stanach:

czuwania i snu.

Matka może stwierdzić, że dziecko śpi, ma czkawkę, kopie czy przeciąga się po spaniu.

Tydzień 24. Około 50 proc. dzieci w tej fazie rozwoju reaguje na silny dźwięk opóźnioną reakcją

przestrachu.

Tydzień 26. Przedwcześnie urodzone dziecko jest już w stanie przeżyć. Reaguje wzmożonymi

ruchami na nagłe oświetlenie brzucha matki.

Tydzień 40. Rodzi się dziecko - po 9 miesiącach życia w łonie matki, osiągnąwszy ciężar ciała

około 3500 g i wzrost około 54 cm.

Noworodek

• Od uroczenia do 4 tyg ż
• Specyfika okresu

Niemowlę od 1-12mż

Noworodek

• LBW – Z NISKĄ MASĄ URODZENIOWĄ

<2500g

• VLBW- z bardzo „ „
<1500g
• ELBW- z ekstremalnie
<1000g

Ocena noworodka Skala Apgar

Skala Apgar

• Stan ogólny dobry 8-10pkt
• Stan ogólny średniociężki 4-7pkt
• Stan ogólny ciężki <4pkt

Zamartwica

Ocena noworodka

Skala Ballarda

Skala dojrzałości noworodka
Skala Ballarda jest skróconą skalą, uwzględnia ona
punktową ocenę 1-5 punktów 6cech

morfologicznych i 7cech fizykalnych noworodka.

Suma punktów pozwala określić czas trwania ciąży z

dokładnością do ± 2 tygodni

Ocena wieku rozwojowego dziecka

Wiek rozwojowy oceniamy na podstawie:
wiek morfologiczny - ocena mierników

antropometrycznych

(wysokość, masa ciała, proporcje)
wiek kostny - ocena dojrzałości układu kostnego wyrażona

w latach, w odniesieniu do wartości średnich dla

populacji.

wiek zębowy - ocena stanu dojrzałości uzębienia oparta

wyrzynaniu zębów.
wiek wtórnych cech płciowych - na podstawie drugo- i
trzeciorzędowych cech płciowych

Rozwój psychoruchowy

niemowlęcia



Rozwój motoryczny:

-dużej motoryki
-małej motoryki (s. manualnej)



Rozwój mowy i języka



Rozwój intelektualny



Zdolności postrzegania świata (percepcja)

•Zasady rozwoju

-proces ciągły
-zależny od dojrzałości OUN
-przebiega sekwencyjnie
-postępuje w kierunku cefalo-caudalnym
-postępuje w kierunku proksymalno-

dystalnym

•1 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

Dziecko w całkowitej

fleksji

fizjologiczna przewaga napięcia

mięśniowego zginaczy
Miednica uniesiona
Kolana pod brzuchem, ramiona zgięte

pod tułowiem
Obraca głowę na boki

•1 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Podciągany do siadu – całkowity brak
kontrolo głowy, głowa opada
Podtrzymywany w siadzie – brak
kontroli głowy, plecy zaokrąglone

Pozycja pionowa

odruch podparcia
Lokomocja- Odruch chodu automatycznego

•1 miesiąc życia

Mała motoryka

Odruch chwytny

•1 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Zatrzymuje na chwilę wzrok na bliskich przedmiotach –ok. 30cm

Wydaje gardłowe dzwięki, odruchowo płacze

Odruchowy uśmiech

•2 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

Głowa unosi się do 45 st (ok. 10s)
Miednica leży płasko, biodra
wyprostowane
łokcie na zewnątrz obręczy barkowej

•2 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Głowę obraca na boki
Podciągany do siadu –głowa mniej opada
Podtrzymywany w siadzie – próbuje
prostować plecy, utrzymuje przez chwilę
głowę w pionie

Pozycja pionowa

zanika odruch podparcia
Lokomocja- brak lub zanika odruch chodu automatycznego

•2 miesiąc życia

Mała motoryka

Odruch chwytny ale nieco słabszy

•2 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Wodzi wzrokiem
Reaguje na dzwięki
Wymawia samogłoski
Uśmiech do mamy

•3 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

Głowa

unosi się do

90 st

(ok.

1min)
Miednica leży płasko,
opiera się na

przedramionach

•3 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Głowa w linii środkowej ciała
Podciągany do siadu – unosi głowę i
utrzymuje ją w linii grzbietu
Posadzony zaczyna

kontrolować głowę

w pionie (ok. 30s)

Postawiony

ASTASIA

podciąga nóżki

Lokomocja- brak odruchu chodu automatycznego

•3 miesiąc życia

Mała motoryka

Brak

odruchu chwytnego, rączki bardziej otwarte

•3 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Głośno śmieje się
Grucha – dzwięki samogłoski i spółgłoski
Poznaje twarz mamy

•4 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

Unosi głowę na przedramionach

dobrze kontroluje ją
opiera ciężar ciała przedramionach

ruchy

pływania

•4 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Głowa w linii środkowej ciała
symetria ułożenia

Bawi się rączkami

Posadzony kontroluje głowę

Postawiony

ASTASIA

podciąga nóżki

Lokomocja- ruchy pływania, obraca się na boki

•4 miesiąc życia

Mała motoryka

składa rączki w linii środkowej ciała
bawi się grzechotką

•4 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Głośno śmieje się
Grucha – dzwięki samogłoski i spółgłoski
Poznaje twarz mamy

•5 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

Pełna kontrola głowy, unosi
głowę na przedramionach,
próbuje wyprostować

łokcie

•5 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Podciągany do siadu – przyciąga głowę do kl
piersiowej, ręce i nogi aktywne

Posadzony dobrze kontroluje głowę

Postawiony

ASTASIA

podciąga nóżki, czasem odbija się ,

podskakuje

Lokomocja- obraca się z brzucha na plecy

•5 miesiąc życia

Mała motoryka

bawi się zabawkami, przekłada z ręki do reki, aktywny w
kąpieli, klapie rączkami w wodzie.

•5 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Rozmawia samo ze sobą łącząc samogłoski i spółgłoski
śledzi wzrokiem upuszczony przedmiot
Płacze o wiele rzadziej, wesołe, zainteresowane światem

•6 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

opiera ciężar ciała na

wyprostowanych ramionach

miednica płasko na podłożu, ręce
oparte o podłoże

•6 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Posadzony

siedzi

przez chwilkę

Postawiony

ASTASIA

nie chce obciążać nóg

Lokomocja- obraca się z brzucha na plecy i na odwrót

•6 miesiąc życia

Mała motoryka

chwyta swoje stopy, próbuje włożyć do buzi
przekłada zabawki, upuszcza gdy podaje się następne

•6 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Gaworzy – dada, aggaggaa
Do obcych staje się nieco lękliwe
Lubi przeglądać się własnemu odbiciu w lustrze

•7 miesiąc życia

Duża motoryka

Pozycja pronacyjna

opiera ciężar ciała na

jednej

ręce, obraca się wokół osi ciała

•7 miesiąc życia

Duża motoryka

Supinacja

Unosi spontanicznie głowę,

Posadzony siedzi opierając się rączkami

Postawiony

podskakuje

Lokomocja- obraca się wokół osi ciała

•7 miesiąc życia

Mała motoryka

przekłada z ręki do ręki przedmioty, uderza nimi o stół, wkłada
do buzi

•8 miesiąc życia

Duża motoryka

Aktywny w pozycji pronacyjnej i
supinacyjnej, obraca się nie chce leżeć

•8 miesiąc życia

Duża motoryka

siedzi samodzielnie, próbuje
samodzielnie siąść.

Postawiony

zaczyna prostować nogi
Lokomocja- pozycja czworacza

•8 miesiąc życia

Mała motoryka

bawi się wieloma zabawkami, wkłada do buzi biszkopta,
łyżeczkę.

•9 miesiąc życia

Duża motoryka

siedzi samodzielnie i dobrze utrzymuje
równowagę przez około 10 min

próby stania podparciem

Lokomocja – czworakuje do tyłu -

Raczkuje

•9 miesiąc życia

Mała motoryka

chwyta małe przedmioty -chwyt pensetowy – kciuk i palec

•10 miesiąc życia

Duża motoryka

W pronacji – klęk 4 pkt

siada

sam, całkowity balans ciała w

pozycji siedzącej

•10 miesiąc życia

Duża motoryka

wstaje z klęku 4 pkt

stoi

trzymając się

Lokomocja – czworakuje do przodu i do
tyłu

•10 miesiąc życia

Mała motoryka

pokazuje palcem wskazującym przedmiot

•11 miesiąc życia

Duża motoryka

Stojąc – podnosi i stawia stopę
Lokomocja – czworakuje

•11 miesiąc życia

Mała motoryka

na prośbę wkłada przedmiot do ręki matki ale nie uwalnia go

•12 miesiąc życia

Duża motoryka

chód niedzwiedzi – na rękach i na
stopach

chodzi dobocznie trzymając się mebli

chodzi trzymany za ręce

•12 miesiąc życia

Mała motoryka

bierze i oddaje zabawki, podaje je do ręki

•12 miesiąc życia

Rozwój zmysłów

Mówi pojedyncze słowa ze zrozumieniem mama, tata, hau hau
Buduje wieżę z klocków
Poznaje swoje imię

Rozwój funkcji ręki

Chwytanie

4 - 5 m.ż. - chwytanie przy pomocy dwóch rąk:

CHWYT ŁOKCIOWO-DŁONIOWY

5 - 6 m.ż. - chwytanie czterema palcami :

CHWYT DŁONIOWY PROSTY

7 - 8 m.ż. - chwytanie poprzez przywodzenie i

odwodzenie kciuka:
CHWYT NOŻYCOWY (w tym okresie można

zaobserwować dominację ręki)

Od 9 m.ż. - przeciwstawienie kciuka i palca

wskazującego
CHWYT PĘSETKOWY - cecha gatunkowa rodzaju

ludzkiego !!!!

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Odruchy przystosowawczo-obronne:

Integracja na poziomie rdzenia

przedłużonego i pnia mózgu

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Odruchy przystosowawczo-obronne:

Odruch Moro (I faza do 6mż, II faza do

3mż),

ssania, szukania,
chwytny, (stóp do 12mż)
uszno-powiekowy, oczno powiekowy –

zanikają około 3-4mż

Objaw oczu lalki do 10 dnia ż

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Odruchy prymitywne

postawy

–

pierwotne

Integracja na poziomie pnia mózgu

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Odruchy prymitywne

postawy

–

pierwotne

Odruch chodu automatycznego
Odruch zgięciowy cofania
Asymetryczny toniczny odruch szyjny

ATOS

Symetryczny toniczny odruch szyjny STOS

Asymetryczny toniczny odruch szyjny

ATOS

• Od 2-6mż
• W supinacji
• Pozycja fechmistrza

Symetryczny toniczny odruch szyjny

STOS

• 3-6mż
• W pronacji
• Zgięcie głowy do klatki –wyprost nóżek
• Odgięcie głowy wyprost kk g – zgiecie kk

dolnych

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Reakcje prostowania

– integracja w

moście i w śródmózgowiu

Odruch szyjny prostujący 3-6mż
Odruch Landaua od 6mż
Odruch gotowości do skoku od 6-9mż
Odruch spadochronowy od 7-8mż

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Reakcje równoważne- odruchy

równowagi

Kora, podkorowe, móżdżek

Reakcja oparcia –od 7mż
Reakcja utykania – od 7mż
Pogotowie do skoku 6-9mz

Ocena rozwoju neurofizjologicznego

dziecka

• Symetria ułożenia
• Napięcie mięśniowe
• Aktywność ruchową spontaniczną

Ocena rozwoju

neurokinezjologicznego wg 7 reakcji

ułożeniowych Vojty

1. Próba trakcji wg Prechtla
2. Zawieszenie poziome wg Landaua
3. Wychylenie boczne wg Vojty
4. Zawieszenie poziome wg Collisa
5. Zawieszenie pionowe pachowe