Kinezyterapia

1. Czym jest kinezyterapia?

2. Ogólna definicja pojęcia ćwiczenie. Wpływ

ćwiczeń na organizm człowieka.

3. Podział kinezyterapii.

4. Metody kinezyterapeutyczne.

5. Wskazania i przeciwwskazania do ćwiczeń

leczniczych narządu ruchu.

6. Ocena sił mięśni – Test Lovetta

7. Pomieszczenia i sprzęt do ćwiczeń

Dział fizjoterapii, wykorzystujący ruch

w celach leczniczych, najczęściej
w schorzeniach narządu ruchu, a także
w chorobach narządów
wewnętrznych; kinezyterapia stanowi
podstawę rehabilitacji medycznej.

Ćwiczenie - czynność (środek

stosowania ruchu) wielokrotnie
powtarzana w celu nabycia wprawy i
uzyskania sprawności w
funkcjonowaniu organizmu.



ćwiczenia mają zasadniczy wpływ na zakres ruchu w
stawie



ćwiczenia i ruch kształtują powierzchnie stawowe



ćwiczenia warunkują elastyczność i sprężystość
torebek stawowych i więzadeł



bezruch doprowadza do odwapnienia układu
kostnego, zaburzeń w jego ukrwieniu, bolesności



ćwiczenia wpływają kształtująco na mięśnie zdrowe, zwiększając

ich siłę i masę



w przypadkach porażeń lub niedowładów odpowiednio prowadzone

ćwiczenia mogą przywrócić czynność mięśni i poprawić ich siłę



ruch i ćwiczenia utrzymują prawidłową długość i elastyczność

mięśni



rozwijają zdolność reagowania mięśni na bodźce układu

nerwowego



skurcz i rozkurcz mięśni, występujące podczas ćwiczeń ułatwiają

prawidłowe krążenie krwi na obwodzie i odpływ chłonki naczyniami

chłonnymi



prawidłowy dopływ krwi tętniczej do mięśnia zaopatruje go w

potrzebny do pracy tlen i glikogen



nie zaburzony odpływ krwi żylnej usuwa produkty zmęczenia pracy

mięśnia(kwas mlekowy)



ruch, może być bodźcem dla układu nerwowego, lub
reakcją tego układu



ruch bierny, zmieniając ułożenie kończyny,
rozciągając torebkę stawową, więzadła, mięsnie,
działa jako bodziec proprioceptywny



ćwiczenia czynne, pobudzają ośrodkowy układ
nerwowy



ćwiczenia rozwijają pamięć ruchową i łatwość
oddziaływania na bodźce zewnętrzne



ćwiczenia mogą zmniejszyć lub usunąć zaburzenia
równowagi i koordynacji ruchów



ćwiczenia zwiększają pojemność życiową płuc



prawidłowa czynność oddechowa, elastyczna tkanka
płucna, silne mięsnie oddechowe wpływają
kształtująco na klatkę piersiową i postawę człowieka



prawidłowo działający i wydolny układ oddechowy
ma zasadniczy wpływ na sprawność i wydolność
fizyczną jednostki



ćwiczenia i ruch zwiększają sprawność
układu krążenia



ułatwiają dopływ krwi tętniczej do
obwodu, wspomagają odpływ krwi
żylnej i chłonki



ruch wpływa na sprawność mięśni gładkich i
wydolność narządów leżących w jamie
brzusznej i miednicy



poprawia się czynność żołądka i jelit,
wydolność wątroby i nerek



ćwiczenia wspomagają perystaltykę jelit,
zapobiegają zaleganiu moczu w drogach
moczowych, zakażeniom, tworzeniu kamieni
moczowych



Miejscowa



Ogólna



ćwiczenia bierne

- ćwiczenia ruchowe przeprowadzane przez

terapeutę przy biernym zachowaniu się osoby ćwiczącej



ćwiczenia czynne

-ćwiczenia ruchowe wykonywane przez osobę

ćwiczącą pod kierunkiem terapeuty; do tych ćwiczeń zaliczamy:



ćwiczenia czynne wolne

: ćwiczenia ruchowe wykonywane przez osobę

ćwiczącą, która pokonuje ciężar własnego ciała lub części ciała, którą porusza
zaangażowana grupa mięśniowa



ćwiczenia czynne z oporem

: ćwiczenia ruchowe wykonywane przez osobę

ćwiczącą z obciążeniem części ciała, której siła mięśniowa jest nieznacznie
zmniejszona; do ćwiczeń jako obciążenie wykorzystuje się: ciężarki, sprężyny,
rękę terapeuty



ćwiczenia czynne z oporem w odciążeniu

: ćwiczenia wykonywane przez osobę

ćwiczącą, której siła mięśniowa jest większa niż 2, a mniejsza niż 3 w
skali Lovetta; jednak obciążenie musi być mniejsze niż ciężar ćwiczonej
kończyny; odciążenie uzyskuje się przez zastosowanie systemu podwieszek, a
obciążenie przez zestaw bloczkowo-ciężarkowy.



ćwiczenia czynno-bierne

: ćwiczenia ruchowe polegające na

tym, że terapeuta prowadzi ruch w tempie wolnym, a osoba

ćwicząca stara się czynnie rozluźnić odpowiednie grupy

mięśniowe.



ćwiczenia samowspomagane

: ćwiczenia czynno-bierne,

wykonywane przez osobę ćwiczącą, która wykorzystuje zdrową

kończynę (ruch czynny) do biernego ćwiczenia kończyny chorej

(ruch bierny)



ćwiczenia oddechowe

: polegają na świadomym kontrolowaniu

wdechu powietrza przez nos i wydechu przez usta; w

zależności od potrzeb wykonuje się ćwiczenia torem

brzusznym(przeponowym) albo piersiowym; ćwiczenia

oddechowe są składową usprawniania leczniczego lub

korekcyjnego oraz zasadniczą częścią kinezyterapii

oddechowej w chorobach ukł oddechowego;



ćwiczenia specjalne

: stosowane w korekcji ciała, są ćwiczeniami

fizycznymi kształtującymi, dostosowanymi do odpowiedniej wady

postawy ciała; w kinezyterapii ćwiczenia specjalne obejmują:



ćwiczenia synergistyczne

: zespół ćwiczeń ruchowych czynnych z

maksymalnym oporem, wykonywanych w celu wywołania napięcia

mięśniowego w tych grupach mięśniowych, w których bezpośrednie

oddziaływanie ruchem jest niemożliwe np. z powodu opatrunku

gipsowego; ćwiczenia synergistyczne dzielimy na:

kontrlateralne: ćwiczenia polegające na wykorzystaniu efektu przeniesienia funkcji

fizjologicznych na symetryczne grupy mięśniowe drugiej kończyny, ćwiczenia te są

zalecane wtedy, gdy działanie bezpośrednie na chorej kończynie jest niemożliwe np.

unieruchomienie kończyny przez opatrunek

gipsowy (ćwiczenia powinno się przeprowadzać z maksymalnym oporem oraz do

pełnego zmęczenia).

ipsilateralne: ćwiczenia ruchowe czynne z oporem, wykonywane przez osobę

ćwicząca, polegające na wykorzystaniu efektu przeniesienia funkcji fizjologicznych na

sąsiednie grupy mięśniowe tej samej kończyny; zalecane są przy unieruchomieniu

części kończyny np. stawu.



ćwiczenia izometryczne

: istotą tych ćwiczeń jest świadome napinanie

mięśni, bez zmiany długości ich włókien oraz bez wykonywania ruchu

w stawie; ćwiczenia te zalecane są wtedy, gdy ruch w stawie nie jest

wskazany, a także w szybkiej odbudowie masy mięśniowej



ćwiczenia redresyjne

: ćwiczenia ruchowe bierne z użyciem siły w celu

zwiększenia zakresu ruchomości w stawie i likwidacji przykurczu;

odmianą redresji są wyciągi lub trakcje.

KINEZYTERAPIA OGÓLNA



ćwiczenia ogólnousprawniajace

: ćwiczenia ruchowe mające

na celu zwiększenie wydolności fizycznej przez aktywację
ruchową; ćwiczenia prowadzone z osobami sprawnymi
obejmują wszystkie części ciała, natomiast prowadzone z
osobami niepełnosprawnymi obejmują te części ciała, które
nie
są chore.



ćwiczenia w wodzie

: ćwiczenia ruchowe wykonywane w

środowisku wodnym, w specjalnie przystosowanych wannach
lub basenach; ćwiczenia zaleca się w przypadkach osłabienia
mięśni, ograniczenia ruchomości stawów, zaburzeń
koordynacji nerwowo-mięśniowej, zaburzeniu krążenia
obwodowego, nauki chodzenia po długim okresie
unieruchomienia, w przypadku skolioz i amputacji.

Kinezyterapia ogólna c.d.



gimnastyka poranna

: ćwiczenia poranne

prowadzone w określonym rytmie i tempie są
czynnikiem pobudzającym cały nasz
organizm, szczególnie narząd ruchu; w skład
gimnastyki porannej wchodzą proste
ćwiczenia czynne, należy uwzględnić
wszystkie ruchy w poszczególnych stawach i
możliwie wszystkie grupy mięśni; gimnastyka
poranna jest szeroko stosowana w szpitalach,
szczególnie na oddziałach urazowo-
ortopedycznych, w ośrodkach
rehabilitacyjnych, sanatoriach, uzdrowiskach.

Kinezyterapia ogólna c.d.



gimnastyka korekcyjna

: kompleks ćwiczeń ruchowych,

wchodzących w skład gimnastyki kompensacyjno-korekcyjnej,
mającej na celu likwidowanie wady lub zatrzymanie jej dalszego
rozwoju i zmierzającej do przywrócenia prawidłowej postawy
ciała. Ćwiczenia korekcyjne obejmują następujące rodzaje
ćwiczeń:



Ogólnorozwojowe



Oddechowe



Specjalne



Elongacyjne (ćwiczenia rozciągające, przy których osoba ćwicząca wydłuża
kręgosłup w jego osi długiej)



Antygrawitacyjne (odmiana ćwiczeń czynnych z oporem; ćwiczenia
charakteryzujące się osiowym obciążeniem kręgosłupa np.: noszenie lub
utrzymywanie odpowiedniego ciężaru na głowie, w czasie stania, marszu,
siadzie lub w innych pozycjach)



Ćwiczenia Klappa (ćwiczenia korekcyjne stosowane w leczeniu skolioz u dzieci)

Metody
kinezyterapeutyczne

- dostosowanie dokładnie opracowanych schematów i
postępowań oraz wzorców ruchowych do leczniczych potrzeb
określonych jednostek chorobowych czy jednorodnych pod
względem etiologii schorzeń
- u podstaw większości z tych metod leży poszukiwanie
zależności między rozwojem struktur nerwowo-mięśniowych a
ruchem
- ich zadaniem jest przeciwdziałać zmianom powstałym w
obrębie ośrodkowego układu nerwowego, narządu ruchu lub
w obu tych układach jednocześnie

Przykłady metod kinezyterapeutycznych: PNF, metoda

Vojty,

McKenziego

WSKAZANIA DO ĆWICZEŃ LECZNICZYCH
NARZĄDU RUCHU



Ćwiczenia lecznicze są wskazane we wszystkich tych stanach, w
których zachodzi potrzeba utrzymania, przywrócenia lub
poprawienia czynności narządu ruchu; w uszkodzeniach narządu
ruchu na skutek urazu, w
złamaniach, zwichnięciach, skręceniach, ćwiczenia są wskazane we
wszystkich okresach leczenia.

W okresie unieruchomienia części dotkniętych urazem, zaleca się
ćwiczenia
czynne kończyn zdrowych, ćwiczenia statyczne(skurcze
izometryczne)mięśni
objętych unieruchomieniem oraz ćwiczenia ogólnousprawniające.

W okresie, w którym stwierdza się zrost, gojenie się rany, zaleca się
ćwiczenia mobilizujące uszkodzoną część narządu ruchu, w celu
przywrócenia jej pełnej sprawności.

W okresie rekonwalescencji, wskazane są ćwiczenia zarówno odnoszące
się do uszkodzonej części narządu ruchu, jak i ćwiczenia ogólnie
usprawniające.

Przeciwwskazania do
ćwiczeń leczniczych
narządu ruchu



ostry stan zapalny stawów, kości lub mięśni



ciężki ogólny stan chorego, wysoka

temperatura ciała, niewydolność krążenia



rozległe zmiany zapalne skóry



brak zrostu, lub słaby zrost w miejscu złamania

Ocena sił mięśni – test
Lovetta



Jest obecnie najbardziej rozpowszechnioną metodą subiektywnej
oceny siły mięśniowej. Opiera się na badaniu ręcznym
poszczególnych mięśni w określonych pozycjach i przy określonym
ruchu. W każdym ruchu jest jeden mięsień, który głównie za tę
czynność odpowiada. Poprzez odpowiednią pozycję izoluje się go od
innych mięśni synergistycznych.



Lovett rozróżnia następujące stopnie siły mięśnia:

0º -

to brak czynnego skurczu mięśnia.

1º - ślad czynnego skurczu mięśnia.
2º - wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonania ruchu przy pomocy i odciążenia

odcinka ruchomego.

3º - zdolność do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem ciężkości

danego odcina

4º - zdolność do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem
5º - prawidłowa siła, tj. zdolność wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem.



Skala ta może być wyrażona w procentach i wtedy: 0º = 0%;
1º = 10%; 2º = 25%; 3º = 50%; 4º = 75%; 5º = 100%

Pomieszczenia do
ćwiczeń



Gimnastykę leczniczą można prowadzić w sali gimnastycznej, w
specjalnych pokojach lub na sali chorych przy łóżku pacjenta.



Szpital lub ośrodek o dużej liczbie chorych wymagających leczenia
usprawniającego lub o profilu rehabilitacji leczniczej powinien
dysponować oddziałem usprawniania leczniczego z działem
kinezyterapii.



Sala gimnastyczna do ćwiczeń indywidualnych - wyposażenie: drabinki
przyścienne, stoły, kozetki, materace, ławeczki szwedzkie, lustra.



Sala gimnastyczna do ćwiczeń zespołowych i gier wyposażenie:
drabinki, materace, ławeczki szwedzkie, kosz, urządzenia do siatkówki,
lustra.



Sala do nauki chodzenia wyposażenie: transporter do nauki
chodzenia, poręcze do nauki chodzenia, wózki i balkoniki do nauki
chodzenia, schody do nauki chodzenia o różnej wysokości stopni.



Sala lub pokój do ćwiczeń w zawieszeniu na bloczkach salę można
wyposażyć w uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego-w skrócie
UGUL, w skład którego wchodzi klatka skonstruowana z 4 krat wraz z
wyposażeniem i przystawką do trakcji w odciążeniu, ćwiczeń oporowych
(bloczkowo-ciężarkowych) oraz wszelkiego rodzaju wyciągów.