Totalitaryzm

Totalitaryzm

w ZSRR

w ZSRR

Rewolucja październikowa

Rewolucja październikowa

W dniu

W dniu

7 listopada 1917

7 listopada 1917

r.

r.

wybuchła w Rosji

wybuchła w Rosji

rewolucja. Po szturmie i opanowaniu Pałacu

rewolucja. Po szturmie i opanowaniu Pałacu

Zimowego w Piotrogrodzie, będącego siedzibą

Zimowego w Piotrogrodzie, będącego siedzibą

rządu Aleksandra Kiereńskiego, władzę w kraju

rządu Aleksandra Kiereńskiego, władzę w kraju

przejął

przejął

Ogólnorosyjski Zjazd Delegatów

Ogólnorosyjski Zjazd Delegatów

Robotniczych i Żołnierskich

Robotniczych i Żołnierskich

, który proklamował

, który proklamował

utworzenie Republiki Radzieckiej. Zjazd

utworzenie Republiki Radzieckiej. Zjazd

powołał nowy rząd

powołał nowy rząd

Radę Komisarzy Ludowych

Radę Komisarzy Ludowych

pod kierownictwem

pod kierownictwem

Włodzimierza Lenina

Włodzimierza Lenina

,

,

przewodniczącego partii bolszewickiej.

przewodniczącego partii bolszewickiej.

Lenin

Lenin

nie brał bezpośredniego

nie brał bezpośredniego

udziału w rewolucji. Działał z ukrycia

udziału w rewolucji. Działał z ukrycia

jako teoretyk i inspirator. Powrócił

jako teoretyk i inspirator. Powrócił

dopiero po zwycięstwie bolszewików,

dopiero po zwycięstwie bolszewików,

a jego autorytet w gronie towarzyszy

a jego autorytet w gronie towarzyszy

partyjnych zapewnił mu stanowisko

partyjnych zapewnił mu stanowisko

przewodniczącego nowego rządu -

przewodniczącego nowego rządu -

Rady Komisarzy Ludowych

Rady Komisarzy Ludowych

.

.

Zmiany wprowadzone przez

Zmiany wprowadzone przez

Lenina:

Lenina:



Wszystkie decyzje w państwie były

Wszystkie decyzje w państwie były

zależne od opinii wodza

zależne od opinii wodza



Likwidacja opozycji

Likwidacja opozycji



Centralizacja władzy

Centralizacja władzy



Jednopartyjny system sprawowania

Jednopartyjny system sprawowania

władzy

władzy



Zakaz swobody druku i mowy

Zakaz swobody druku i mowy



W latach

W latach

1917-1922

1917-1922

uformowała

uformowała

się struktura organizacyjna partii.

się struktura organizacyjna partii.

Najwyższą władzę stanowił zjazd

Najwyższą władzę stanowił zjazd

partii, który wybierał Komitet

partii, który wybierał Komitet

Centralny.

Centralny.



Coraz większe znaczenie nabierał

Coraz większe znaczenie nabierał

aparat partyjny

aparat partyjny



Władzę aparatu umocniło

Władzę aparatu umocniło

wprowadzenie w

wprowadzenie w

1922

1922

stanowiska

stanowiska

sekretarza generalnego KC RKP(b).

sekretarza generalnego KC RKP(b).

Stanowisko to objął

Stanowisko to objął

Józef Stalin

Józef Stalin

.

.

1922

1922

- Józef Stalin

- Józef Stalin

został wyznaczony przez

został wyznaczony przez

Lenina na sekretarza

Lenina na sekretarza

generalnego partii

generalnego partii

bolszewickiej

bolszewickiej

Testament Lenina

Testament Lenina

Lenin w swoich zapiskach

Lenin w swoich zapiskach

charakteryzował, pod kątem

charakteryzował, pod kątem

predyspozycji do kierowania RKP(b),

predyspozycji do kierowania RKP(b),

sześciu czołowych przywódców

sześciu czołowych przywódców

bolszewickich:

bolszewickich:

Trockiego, Zinowiewa,

Trockiego, Zinowiewa,

Kamieniewa, Bucharina, Piatakowa i

Kamieniewa, Bucharina, Piatakowa i

Stalina

Stalina

. Lenin nie wskazał

. Lenin nie wskazał

jednoznacznego następcy, dostrzegając w

jednoznacznego następcy, dostrzegając w

każdym z wymienionych zarówno zalety,

każdym z wymienionych zarówno zalety,

jak i wady, testament jednak najbardziej

jak i wady, testament jednak najbardziej

zagrażał Stalinowi, którego Lenin radził

zagrażał Stalinowi, którego Lenin radził

usunąć ze stanowiska. Testament

usunąć ze stanowiska. Testament nigdy

na Zjeździe nie został odczytany.

Droga do władzy

Droga do władzy

Po śmierci Włodzimierza Lenina, Józef

Po śmierci Włodzimierza Lenina, Józef

Stalin stopniowo wyeliminował swych

Stalin stopniowo wyeliminował swych

konkurentów do władzy

konkurentów do władzy

. W latach 1924-

. W latach 1924-

1926 sprzymierzył się z

1926 sprzymierzył się z

Grigorijem

Grigorijem

Zinowiewem i Lwem Kamieniewem przeciwko

Zinowiewem i Lwem Kamieniewem przeciwko

Lewowi Trockiemu

Lewowi Trockiemu

. Następnie zawarł sojusz

. Następnie zawarł sojusz

przeciwko swym niedawnym

przeciwko swym niedawnym

sprzymierzeńcom z

sprzymierzeńcom z

Nikołajem Bucharinem i

Nikołajem Bucharinem i

Aleksiejem Rykowem

Aleksiejem Rykowem

, których ostatecznie

, których ostatecznie

wyeliminował dzięki swemu wpływowi na

wyeliminował dzięki swemu wpływowi na

dobór kadr partyjnych.

dobór kadr partyjnych.

Podstawowymi cechami

Podstawowymi cechami

stalinizmu były:

stalinizmu były:



Pełne jedynowładztwo Stalina, jako czerwonego cara.

Pełne jedynowładztwo Stalina, jako czerwonego cara.



 

 

Ciągła kontrola wszystkiego i wszystkich zmierzająca

Ciągła kontrola wszystkiego i wszystkich zmierzająca

do totalizmu.

do totalizmu.



Ciągły i stale narastający terror, który przez cały

Ciągły i stale narastający terror, który przez cały

czas zagrażał wszystkim oprócz samego Stalina.

czas zagrażał wszystkim oprócz samego Stalina.



Ekonomia oparta na ścisłym, centralnym planowaniu

Ekonomia oparta na ścisłym, centralnym planowaniu

wszelkich inwestycji i centralnej dystrybucji wszelkich

wszelkich inwestycji i centralnej dystrybucji wszelkich

dóbr.

dóbr.



Jedynie państwowe i spółdzielcze środki produkcji z

Jedynie państwowe i spółdzielcze środki produkcji z

praktyczną likwidacją sektora prywatnego.

praktyczną likwidacją sektora prywatnego.

Jednopartyjna władza

Jednopartyjna władza

Przełomowym punktem w rozwoju

Przełomowym punktem w rozwoju

totalitaryzmu w Rosji była rezolucja

totalitaryzmu w Rosji była rezolucja

"O jedności partii", wygłoszona w marcu

"O jedności partii", wygłoszona w marcu

1921

1921

roku podczas X zjazdu RKP(b).

roku podczas X zjazdu RKP(b).

Zabraniała ona między innymi tworzenia

Zabraniała ona między innymi tworzenia

innych frakcji politycznych. I właśnie

innych frakcji politycznych. I właśnie

dzięki tej uchwale możliwe słało się

dzięki tej uchwale możliwe słało się

zlikwidowanie przeciwników politycznych,

zlikwidowanie przeciwników politycznych,

w tym "eserowców", czy niedawnych

w tym "eserowców", czy niedawnych

partyjnych kolegów - "mienszewików"

partyjnych kolegów - "mienszewików"

Ideologia

Ideologia



Kontrola środków masowego przekazu

Kontrola środków masowego przekazu



Zakaz przenikania nowych prądów

Zakaz przenikania nowych prądów

myślowych z zewnątrz

myślowych z zewnątrz



Świat kultury, nauki i sztuki pozostawał

Świat kultury, nauki i sztuki pozostawał

pod wpływem partii komunistycznej

pod wpływem partii komunistycznej

KULT JEDNOSTKI

KULT JEDNOSTKI



Jako wielki miłośnik człowieka

Jako wielki miłośnik człowieka



Mit Stalina jako troskliwy ojciec narodu

Mit Stalina jako troskliwy ojciec narodu



Imię Stalina nosiły zakłady pracy, np.

Imię Stalina nosiły zakłady pracy, np.

fabryka samochodów w Moskwie

fabryka samochodów w Moskwie



wiersze i różne pochlebne określenia

wiersze i różne pochlebne określenia

dotyczące przywódcy, np. "słońce narodów",

dotyczące przywódcy, np. "słońce narodów",

"człowiek ze stali", czy "uniwersalny geniusz"

"człowiek ze stali", czy "uniwersalny geniusz"



patronem miast, ulic i instytucji

patronem miast, ulic i instytucji



budowano liczne pomniki

budowano liczne pomniki

Zbrodnie stalinowskie

Zbrodnie stalinowskie



Kuropaty

Kuropaty



 

 

Czystki

Czystki



 

 

Wielki głód na Ukrainie

Wielki głód na Ukrainie



 

 

Gułag

Gułag



 

 

Zbrodnia katyńska

Zbrodnia katyńska



Represje ZSRR wobec Polaków i

Represje ZSRR wobec Polaków i

obywateli polskich 1939-1946

obywateli polskich 1939-1946



Powstanie węgierskie 1956

Powstanie węgierskie 1956

Kuropaty

Kuropaty

- kompleks leśny na

- kompleks leśny na

przedmieściach Mińska, miejsce

przedmieściach Mińska, miejsce

rozstrzelania i pochówku ofiar

rozstrzelania i pochówku ofiar

stalinowskiego socjalizmu

stalinowskiego socjalizmu

narodowego na Białorusi. W okresie

narodowego na Białorusi. W okresie

rewolucji ofiary chowano na

rewolucji ofiary chowano na

Komarówce, gdzie obecnie znajduje

Komarówce, gdzie obecnie znajduje

się hala targowa. Oblicza się, że w

się hala targowa. Oblicza się, że w

Kuropatach zginęło od 30 tysięcy do

Kuropatach zginęło od 30 tysięcy do

200 tysięcy przedstawicieli polskiej i

200 tysięcy przedstawicieli polskiej i

białoruskiej inteligencji oraz kapłanów

białoruskiej inteligencji oraz kapłanów

katolickich, prawosławnych i

katolickich, prawosławnych i

żydowskich.

żydowskich.

Czystki

Czystki



Na ławie oskarżonych zasiedli najbliżsi

Na ławie oskarżonych zasiedli najbliżsi

współpracownicy Lenina- Grigorij Zinowiew i Lew

współpracownicy Lenina- Grigorij Zinowiew i Lew

Kamieniew. Oskarżono ich o zabójstwo 1 grudnia

Kamieniew. Oskarżono ich o zabójstwo 1 grudnia

1934r. członka Politbiura- Korowa, próbę zamachu

1934r. członka Politbiura- Korowa, próbę zamachu

na życie samego Stalina i zagarnięcia władzy Sąd

na życie samego Stalina i zagarnięcia władzy Sąd

skazał ich na rozstrzelanie.

skazał ich na rozstrzelanie.



W roku 1937 rozpoczął się drugi potężny proces

W roku 1937 rozpoczął się drugi potężny proces

polityczny, tym razem skierowany przeciw wrogom

polityczny, tym razem skierowany przeciw wrogom

Stalina – Lewowi Trockiemu. Skazano również m.in.

Stalina – Lewowi Trockiemu. Skazano również m.in.

byłego komisarza Aleksego Rykowa i ulubieńca

byłego komisarza Aleksego Rykowa i ulubieńca

partii- Bucharina.

partii- Bucharina.



Stalin pozbył się również niewygodnych generałów

Stalin pozbył się również niewygodnych generałów

m.in. Tuchaczewskiego.

m.in. Tuchaczewskiego.



W latach 1925-1939 przeprowadzono 6 czystek,

W latach 1925-1939 przeprowadzono 6 czystek,

wskutek czego zlikwidowana została partia Lenina.

wskutek czego zlikwidowana została partia Lenina.

Powstała natomiast partia Stalina.

Powstała natomiast partia Stalina.

Kolektywizacja Rolnictwa

Kolektywizacja Rolnictwa

W latach 1930-1933 kolektywizacja

W latach 1930-1933 kolektywizacja

doprowadziła do załamania cyklu

doprowadziła do załamania cyklu

produkcyjnego w rolnictwie na Ukrainie,

produkcyjnego w rolnictwie na Ukrainie,

gdzie zwiększone kontyngenty żywnościowe

gdzie zwiększone kontyngenty żywnościowe

nałożone na wieś i represje władz,

nałożone na wieś i represje władz,

spowodowały bojkot kołchozów sowieckich

spowodowały bojkot kołchozów sowieckich

przez ukraińskich chłopów. W odwecie

przez ukraińskich chłopów. W odwecie

oddziały OGPU, działająca w ZSRR w latach

oddziały OGPU, działająca w ZSRR w latach

1922 -1934.niszczyły gospodarstwa i zbiory,

1922 -1934.niszczyły gospodarstwa i zbiory,

blokując dostawy żywności w rejony wiejskie,

blokując dostawy żywności w rejony wiejskie,

co w efekcie wywołało klęskę głodu.

co w efekcie wywołało klęskę głodu.

GUŁAG

GUŁAG

- system obozów pracy

- system obozów pracy

przymusowej w ZSRR, którego

przymusowej w ZSRR, którego

więźniami byli zarówno przestępcy

więźniami byli zarówno przestępcy

kryminalni, jak i osoby uznawane za

kryminalni, jak i osoby uznawane za

społecznie niepożądane lub

społecznie niepożądane lub

politycznie podejrzane.

politycznie podejrzane.

Bilans stalinizmu

Bilans stalinizmu



Terror, którego ofiary w latach 1929-1953 szacuje się

Terror, którego ofiary w latach 1929-1953 szacuje się

na ok. 30 milionów ludzi w ZSRR i krajach satelickich.

na ok. 30 milionów ludzi w ZSRR i krajach satelickich.



Zniszczenie dziedzictwa kulturowego kilkunastu

Zniszczenie dziedzictwa kulturowego kilkunastu

narodów w wyniku masowych przesiedleń i rusyfikacji.

narodów w wyniku masowych przesiedleń i rusyfikacji.



Śmierć ok. 10 mln żołnierzy radzieckich podczas II

Śmierć ok. 10 mln żołnierzy radzieckich podczas II

wojny światowej.

wojny światowej.



Całkowite zablokowanie wymiany wolnej myśli i

Całkowite zablokowanie wymiany wolnej myśli i

związana z tym atrofia kultury i twórczych badań

związana z tym atrofia kultury i twórczych badań

naukowych.

naukowych.



Zniszczenie środowiska naturalnego

Zniszczenie środowiska naturalnego

na ogromnych

na ogromnych

obszarach

obszarach

Upadek totalitaryzmu

Upadek totalitaryzmu



Stopniowy

Stopniowy

odwrót od stalinizmu

odwrót od stalinizmu

rozpoczął się po

rozpoczął się po

śmierci jego twórcy w 1953, a ostatecznie po XX

śmierci jego twórcy w 1953, a ostatecznie po XX

Zjeździe KPZR w 1956, na którym Nikita S. Chruszczow

Zjeździe KPZR w 1956, na którym Nikita S. Chruszczow

skrytykował w referacie kult jednostki.

skrytykował w referacie kult jednostki.



Odstąpiono od dotychczasowych represji,

Odstąpiono od dotychczasowych represji,

zrehabilitowano ofiary, n

zrehabilitowano ofiary, n

ie zmieniono jednak

ie zmieniono jednak

podstaw ustroju

podstaw ustroju

, w którym nadal partia o nazwie

, w którym nadal partia o nazwie

"komunistyczna" spełniała kierowniczą rolę.

"komunistyczna" spełniała kierowniczą rolę.



W końcu lat 60-tych XX wieku proces destalinizacji

W końcu lat 60-tych XX wieku proces destalinizacji

został zahamowany.

został zahamowany.



Ostateczny rozpad dziedzictwa stalinizmu nastąpił u

Ostateczny rozpad dziedzictwa stalinizmu nastąpił u

schyłku lat 80-tych XX wieku, jednak nowa władza była

schyłku lat 80-tych XX wieku, jednak nowa władza była

równie autorytarna jak poprzednia, wprowadziła tylko

równie autorytarna jak poprzednia, wprowadziła tylko

pozory demokracji.

pozory demokracji.



Stalinizm w jego łagodniejszej ideologicznie i ustrojowo

Stalinizm w jego łagodniejszej ideologicznie i ustrojowo

formie wprowadził

formie wprowadził

Mao Tse-tung

Mao Tse-tung

(Mao Zedong) w

(Mao Zedong) w

Chinach

Chinach