Instytucje i inwestorzy rynku
kapitałowego w Polsce
1.
Pojęcie i funkcje rynku kapitałowego
2.
Instytucje nadzorujące i kontrolujące rynek
kapitałowy w Polsce
3.
Firmy inwestycyjne
4.
Fundusze inwestycyjne
5.
Otwarte Fundusze Emerytalne
6.
Pozostali inwestorzy instytucjonalni i
indywidualni
Pojęcie i funkcje rynku
kapitałowego
Rynek finansowy na którym następuje
mobilizacja kapitału długoterminowego
alokacji i transformacji kapitałów
instrumentów finansowych średnio i
długoterminowych
mobilizacji kapitału długoterminowego
kształtowania długoterminowych stóp
procentowych
zmiennych stóp zwrotu z instrumentów
udziałowych
Instytucje nadzorujące i
kontrolujące rynek kapitałowy w
Polsce
Komisja Nadzoru Finansowego / zastąpiła KPWiG/
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych
Nowy system depozytowo-rozliczeniowy
ANNA- The Association of National Numbering Agencies
ECSDA- The European Central Securieties Depositories
Association
Komisja Papierów Wartościowych i
Giełd
Zgodnie z przepisami ustawy z
dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze
nad rynkiem finansowym (Dz.U.
nr 157, poz. 1119) z dniem 18
września zakończyła swoją
działalność Komisja Papierów
Wartościowych i Giełd oraz
obsługujący ją urząd.
W dniu 19 września 2006 r.
działalność rozpoczęła Komisja
Nadzoru Finansowego
(KNF) Komisja Nadzoru
Finansowego sprawuje nadzór nad
rynkiem kapitałowym, nadzór
ubezpieczeniowy, emerytalny oraz
nadzór uzupełniający nad
konglomeratami finansowymi w
których skład wchodzą
nadzorowane podmioty.
Do zadań Komisji należy
ponadto:
a.
podejmowanie działań służących prawidłowemu
funkcjonowaniu rynku finansowego;
b.
podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku
finansowego i jego konkurencyjności;
c.
podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych
w zakresie funkcjonowania rynku finansowego;
d.
udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych
w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym;
e.
stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego
rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku
finansowego, w szczególności sporów wynikających ze
stosunków umownych między podmiotami
podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług
świad czonych przez te podmioty;
f.
wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
Celem nadzoru nad rynkiem
finansowym jest zapewnienie
prawidłowego funkcjonowania tego rynku,
jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości,
zaufania do rynku finansowego, a także
zapewnienie ochrony interesów uczestników tego
rynku.
Od dnia 1 stycznia 2008 r. nadzór finansowy
sprawowany przez Komisję Nadzoru finansowego
obejmie także nadzór bankowy oraz nadzór nad
instytucjami pieniądza elektronicznego sprawowany
obecnie przez Komisję Nadzoru Bankowego.
Utworzenie KDPW jest konsekwencją dematerializacji
papierów wartościowych doprowadzonych do obrotu a
teraz oferty publicznej.
Dematerializacja papieru wartościowego oznacza, iż
przyjmuje on postać zapisu komputerowego, w którym
zawarte są wszystkie dane o papierze wartościowym.
Pełna dematerializacja papierów wartościowych
następuje z chwilą ich zarejestrowania w depozycie
KPWiG może zezwolić na przywrócenie papierom
wartościowym ich postaci materialnej , co jest
równoznaczne z ich wycofaniem z obrotu publicznego
Na rynku publicznym dematerializacja ma charakter
obligatoryjny .
Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych
Do zadań KDPW S.A. określonych
ustawą należy między innymi:
rejestrowanie papierów wartościowych
dopuszczonych do publicznego obrotu,
nadzorowanie zgodności wielkości emisji z
liczbą papierów wartościowych znajdujących
się w obrocie,
obsługa realizacji zobowiązań emitentów
wobec uprawnionych z papierów
wartościowych,
rozliczanie transakcji zawieranych na rynku
regulowanym oraz poza rynkiem regulowanym
Nowy system depozytowo-
rozliczeniowy
Pełna obsługa rozliczeń i
rozrachunków
Większe bezpieczeństwo i
stabilność
Sprawna obsługa
Współpraca z innymi instytucjami
zagranicznymi
ANNA i ECSDA
Organizacje usprawniające w skali
świata i Europy obroty rynku
kapitałowego.
Firmy inwestycyjne
Domy maklerskie, banki prowadzące
działalność maklerską ,zagraniczne firmy
inwestycyjne prowadzące działalność
inwestycyjną na terytorium RP oraz
zagraniczna osoby prawne z siedzibą na
terytorium państwa należącego do OECD lub
WTO, prowadzące na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską
przyjmowanie zleceń kupna/sprzedaży akcji
oraz realizację zleceń na giełdzie.
Prowadzenie działalności
maklerskiej wymaga zezwolenia
KPWiG/KNF i polega
1) przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub
zbycia maklerskich instrumentów finansowych;
2) wykonywaniu zleceń na tych instrumentach, na
rachunek dającego zlecenie;
3) nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek
maklerskich instrumentów finansowych;
4) zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi
jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów
finansowych;
5) oferowaniu maklerskich instrumentów finansowych;
6) świadczeniu usług w wykonaniu zawartych umów o
subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieraniu i
wykonywaniu innych umów o podobnym charakterze,
jeżeli ich przedmiotem są maklerskie instrumenty
finansowe
Subemisja inwestycyjna
umowa zawarta z emitentem albo
wprowadzającym , w której subemitent
inwestycyjny zobowiązuje się do nabycia, na
własny rachunek, całości lub części papierów
wartościowych oferowanych w obrocie
pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej,
na które nie złożono zapisów w terminie ich
przyjmowania;
Subemisja inwestycyjna
W ten sposób emitent gwarantuje
sobie sprzedaż wszystkich akcji.
Instytucja finansowa otrzymuje
wynagrodzenie za gotowość do
objęcia nie sprzedanych akcji.
Często też zdarza się, że obejmuje
akcje po niższej cenie niż były
sprzedawane w ofercie publicznej.
Subemitentem
inwestycyjnym mogą być
wyłącznie:
firma inwestycyjna, fundusz inwestycyjny,
otwarty fundusz emerytalny, bank, zakład
ubezpieczeń, polska lub zagraniczna
instytucja finansowa mająca siedzibę w
państwie należącym do OECD lub w
państwie członkowskim lub konsorcjum
tych podmiotów.
W przypadku konsorcjum, za subemitenta
inwestycyjnego uważa się również każdy
podmiot wchodzący w skład konsorcjum.
Subemisja usługowa
umowa zawarta między subemitentem
usługowym a emitentem albo
wprowadzającym , w której
subemitent ten zobowiązuje się do
nabycia, na własny rachunek, całości
lub części papierów wartościowych
danej emisji, oferowanych wyłącznie
temu podmiotowi, w celu dalszego ich
zbywania w obrocie pierwotnym lub w
pierwszej ofercie publicznej;
Subemisja usługowa
Jest to umowa na mocy ,której dana
instytucja obejmuje wszystkie akcje emitenta
mające się znaleźć w publicznej sprzedaży.
Po objęciu akcji spółki instytucja finansowa
organizuje publiczna ofertę sprzedaży akcji.
Emitent w ten sposób ma zagwarantowane
wpływy ze sprzedaży całej emisji. Najczęściej
instytucja finansowa obejmuje akcje nieco
taniej, np. po 95 zł, i sprzedaje później w
ofercie publicznej po wyższej cenie, np. po
100 zł
Emitentem usługowym mogą
być wyłącznie:
bank, firma inwestycyjna lub
zagraniczna firma inwestycyjna lub
konsorcjum tych podmiotów.
W przypadku konsorcjum, za
subemitenta usługowego uważa
się również każdy podmiot
wchodzący w skład konsorcjum.
Działalność maklerską mogą
prowadzić;
Spółki kapitałowe: w pełnym zakresie
Handlowe spółki osobowe; jawna ,
partnerska, komandytowa,
komandytowo- akcyjna –przyjmowanie i
przekazywanie zleceń dot. maklerskich
instrumentów finansowych i szeroko
pojętych czynności doradztwa.
Obowiązek zatrudniania przez
firmę inwestycyjną maklerów lub
doradców
Powstaje aktualnie nie tylko w sytuacji
prowadzenia działalności maklerskiej
,zarządzania czy doradztwa
inwestycyjnego
Do czynności doradztwa nie jest z kolei
wymagane zatrudnienie doradcy lecz
maklera o poszerzonych uprawnieniach
Zarządzanie portfelem wymaga
natomiast zatrudnienia dwóch doradców
Fundusze inwestycyjne - instytucje
zbiorowego lokowania środków
pieniężnych
Zbiorowe lokowanie oznacza, iż
indywidualne decyzje inwestycyjne
uczestników funduszu kieruje się na
zblokowane lokaty funduszu w
instrumenty finansowe, z których
korzyści i straty rozkładają się
równomiernie na wszystkich
inwestorów funduszu według wysokości
wniesionego udziału pieniężnego.
Klasyfikacja funduszy
inwestycyjnych
Substancja
majątkowa
Konstrukcj
a
Uczestnictw
o w
dochodach
Charakter
emisji
Nieruchomoś
ci
Otwarte
Emitujące
jednostki
uczestnictwa
Publiczne
Udziałowe
Zamknięte
Emitujące
certyfikaty
inwestycyjne
Prywatne
Towarowe
Mieszane
Papierów
wartościowyc
h
USTAWA z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach
inwestycyjnych - Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz.
1546
Fundusz inwestycyjny jest osobą
prawną, której wyłącznym przedmiotem
działalności jest lokowanie środków
pieniężnych zebranych w drodze
publicznego, a w przypadkach określonych
w ustawie również niepublicznego,
proponowania nabycia jednostek
uczestnictwa albo certyfikatów
inwestycyjnych, w określone w ustawie
papiery wartościowe, instrumenty rynku
pieniężnego i inne prawa majątkowe.
Zasady tworzenia
funduszy
1. Fundusz inwestycyjny może być
utworzony wyłącznie przez
towarzystwo, po uzyskaniu
zezwolenia KPWiG /KNF.
2. Towarzystwo może utworzyć więcej
niż jeden fundusz inwestycyjny.
Rodzaje funduszy
inwestycyjnych
Fundusz inwestycyjny może być
utworzony jako:
1) fundusz inwestycyjny otwarty;
2) specjalistyczny fundusz
inwestycyjny
otwarty;
3) fundusz inwestycyjny zamknięty
Fundusz inwestycyjny
otwarty
zbywa jednostki uczestnictwa i
dokonuje ich odkupienia na
żądanie uczestnika funduszu.
Z chwilą odkupienia jednostki
uczestnictwa są umarzane z mocy
prawa.
Specjalistyczne fundusze
inwestycyjne otwarte
stosuje się do nich przepisy o funduszach
inwestycyjnych otwartych, o ile przepisy
Ustawy dotyczące tych funduszy nie
stanowią inaczej.
Statut specjalistycznego funduszu
inwestycyjnego otwartego stanowi, że
uczestnikami funduszu mogą zostać
podmioty określone w statucie lub takie,
które spełniają warunki określone w
statucie.
Specjalistyczny fundusz
inwestycyjny otwarty może lokować
aktywa funduszu
w jednostki uczestnictwa innych
funduszy inwestycyjnych
otwartych,
w tytuły uczestnictwa emitowane
przez fundusze zagraniczne
W tytuły uczestnictwa emitowane
przez instytucje wspólnego
inwestowania z siedzibą za granicą
spełniające określone wymogi ,
Fundusz inwestycyjny
zamknięty
emituje certyfikaty inwestycyjne:
1) podlegające wprowadzeniu do
publicznego obrotu
2) nie podlegające wprowadzeniu
do
publicznego obrotu, .
Celami inwestycyjnymi funduszy
inwestycyjnych mogą być
wyłącznie
1) ochrona realnej wartości aktywów
funduszu inwestycyjnego
2) osiąganie przychodów z lokat netto
funduszu inwestycyjnego,
3) wzrost wartości aktywów funduszu
inwestycyjnego w wyniku wzrostu
wartości lokat.
Przy określaniu celu inwestycyjnego
należy w statucie zastrzec, że fundusz
inwestycyjny nie gwarantuje jego
osiągnięcia.
Zasady polityki inwestycyjnej
funduszu inwestycyjnego określają
sposoby osiągania celu
inwestycyjnego
w szczególności:
1) typy i rodzaje papierów wartościowych i innych
praw majątkowych będących przedmiotem lokat
funduszu;
2) kryteria doboru lokat;
3) zasady dywersyfikacji lokat i inne ograniczenia
inwestycyjne;
4) dopuszczalną wysokość kredytów i pożyczek
zaciąganych przez fundusz.
Jeżeli fundusz inwestycyjny przekroczy ograniczenia
inwestycyjne określone w statucie, jest
obowiązany do niezwłocznego dostosowania
stanu swoich aktywów do wymagań określonych w
statucie, uwzględniając interes uczestników
funduszu.
Szczególne konstrukcje
funduszy inwestycyjnych
1. Fundusze inwestycyjne z różnymi
kategoriami jednostek uczestnictwa
Fundusz inwestycyjny otwarty oraz
specjalistyczny fundusz inwestycyjny
otwarty mogą zbywać jednostki
uczestnictwa różniące się od siebie
związanym z nimi sposobem pobierania
opłat manipulacyjnych lub opłat
obciążających aktywa funduszu.
2. Fundusze inwestycyjne z
wydzielonymi subfunduszami
Fundusz inwestycyjny może prowadzić
działalność jako fundusz składający się z
subfunduszy różniących się w
szczególności tym, że każdy może
stosować inną politykę inwestycyjną.
Z wpłat do funduszu, towarzystwo tworzy
portfele inwestycyjne subfunduszy.
Subfundusze nie posiadają osobowości
prawnej
3.Fundusze inwestycyjne
podstawowe i powiązane
1. Towarzystwo może utworzyć fundusz
inwestycyjny (fundusz podstawowy), który
będzie zbywał jednostki uczestnictwa albo
emitował certyfikaty inwestycyjne
wyłącznie określonym w statucie innym
funduszom inwestycyjnym utworzonym
przez to samo towarzystwo (fundusze
powiązane).
2. Fundusze powiązane mogą lokować
swoje aktywa wyłącznie w jednostki
uczestnictwa albo certyfikaty inwestycyjne
funduszu podstawowego.
Szczególne typy funduszy
inwestycyjnych
1.Fundusz rynku pieniężnego
Fundusz inwestycyjny otwarty może być utworzony
jako fundusz rynku pieniężnego pod warunkiem, że
fundusz lokuje aktywa wyłącznie w:
- instrumenty rynku pieniężnego;
- depozyty o terminie zapadalności nie dłuższym niż rok
płatne na żądanie lub które można wycofać przed
terminem zapadalności, w bankach krajowych, instytucjach
kredytowych o wysokim stopniu bezpieczeństwa.
Maksymalny, ważony wartością lokat, średni termin do
wykupu
lokat wchodzących w skład portfela inwestycyjnego funduszu,
nie
może być dłuższy niż 90 dni.
2.Fundusz portfelowy
Fundusz inwestycyjny zamknięty może być
utworzony jako fundusz portfelowy
dokonujący w sposób ciągły emisji
certyfikatów inwestycyjnych podlegających
wprowadzeniu do publicznego obrotu, po
warunkiem, że fundusz lokuje swoje aktywa
wyłącznie w sposób określony Ustawą.
Fundusz portfelowy nie może być utworzony
jako fundusz inwestycyjny z wydzielonymi
subfunduszami.
3.Fundusz sekurytyzacyjny
Fundusz inwestycyjny zamknięty może być
utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny
dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych
w celu zgromadzenia środków na nabycie
wierzytelności, w tym wierzytelności
finansowanych ze środków publicznych w
rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do
świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.
Fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony
jako: 1) standaryzowany fundusz
sekurytyzacyjny;
2) niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny.
4. Fundusz aktywów
niepublicznych
Fundusz inwestycyjny zamknięty lub specjalistyczny
fundusz inwestycyjny otwarty stosujący zasady i
ograniczenia inwestycyjne funduszu zamkniętego.
może być utworzony jako fundusz aktywów
niepublicznych lokujący co najmniej 80% wartości
swoich aktywów w aktywa inne niż:
1) papiery wartościowe dopuszczone do publicznego
obrotu, chyba że papiery wartościowe zostały
dopuszczone do publicznego obrotu po ich nabyciu
przez fundusz;
2) instrumenty rynku pieniężnego, chyba że zostały
wyemitowane przez spółki niepubliczne, których akcje
lub udziały wchodzą w skład portfela inwestycyjnego
funduszu