1

Postępowanie w nagłych
wypadkach.

Cz.1.

Romuald Lango

Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii
AMG

2

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

3

Porażenie prądem



Konieczność powstania zamkniętego
obwodu i pokonania oporu elektrycznego
ciała



Znaczna część oporu – opór skóry. Opór
suchej skóry – do 100.000 Ohm



Opór od kończyny do kończyny przy
wilgotnej skórze – ok. 1000 Ohm

4

Stopień uszkodzenia ciała zależy od:

* natężenia prądu przepływającego przez ciało,
** czasu trwania przepływu prądu
*** tkanek przez które przepływa prąd



Zwykle znane jest tylko napięcie



W zasadzie: niższe napięcie = mniejsze

uszkodzenie.



Nawet 50 V może spowodować zgon

5

Porażenie prądem

Główne rodzaje uszkodzenia:



Depolaryzacja komórek mięśniowych

. Prąd zmienny o

natężeniu 30-200 mA powoduje migotanie komór, Prąd >

5A powoduje przedłużający się skurcz (tężcowy)



Mięsie szkieletowe odpowiadają skurczem tężcowym na

pobudzenie częstotliwościami z sieci domowej

(dwufazowej) 50-60 Hz → niemożność „puszczenia” źródła

prądu



Cieplne uszkodzenie tkanek

– uszkodzenie skóry zależy od

powierzchni kontaktu i oporu skóry. Narządy wewnętrzne

ulegają uszkodzeniu termicznemu, jeśli leżą na linii

przepływu prądu

6

Porażenie prądem

Główne rodzaje uszkodzenia



Uszkodzenie układu nerwowego –

może dotyczyć

każdej części układu nerwowego – od oszołomienia do
porażenia



Niewydolność nerek

– wtórnie do mioglobinurii z

powodu rozległej martwicy mięśni



Piorun - 12 000 - 20 000 A , napięcie – do milionów
wolt. Uszkodzenie tkanek głównie wskutek ciepła.



Serce – częściej asystolia niż migotanie komór



Wyzdrowienia zdarzały się pomimo początkowych
objawów ciężkiego uszkodzenia układu nerwowego

7

Porażenie prądem – postępowanie



Leczenie podtrzymujące



Pierwsza pomoc – środowisko bezpieczne dla

ratowników



Odłączenie źródeł prądu, uwaga na mokre podłoże



Uwaga na pokusę by odciągnąć ofiarę, do

odłączenia źródła prądu



W razie zatrzymania krążenia → resuscytacja

8

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

9

Oparzenia

Mogą być spowodowane przez ciepło (suche lub

wilgotne), chemikalia, prąd elektryczny lub

promieniowanie

Stopień oparzenia klasyfikuje się jako:



Oparzenie 1 stopnia

: obejmuje tylko warstwę naskórka.

Zwykle bolesne ale goi się bez pozostawiania blizny.



Oparzenie 2 stopnia:

obejmuje naskórek i część skóry

właściwej. Bolesność i bliznowacenie w zależności od

głębokości uszkodzenia.



Oparzenie 3 stopnia

– obejmuje pełną grubość skóry

właściwej. Jest zwykle bezbolesne z powodu

uszkodzenia unerwienia skóry. Prowadzi do

bliznowacenia.

10

Oparzenia – postępowanie



Obliczenie powierzchni skóry z oparzeniem –
według zasady „9”: głowa i każda kończyna górna
po 9%, przód i tył tułowia, kończyny dolne – po
18%, krocze – 1%.



Leczenie bólu – opioidy, paracetamol, NLPZ.



Płynoterapia (2-4 ml/kg c.c /% oparzonej
powierzchni w ciągu pierwszych 24 godzin)



W oparzeniu dróg oddechowych - ryzyko ostrej
niedrożności GDO (rozwija się szybko i kończy się
katastrofalnie). W razie wątpliwości – intubacja.

11

Oparzenia – postępowanie



Podejrzenie zatrucia CO - jeśli współistnieją

zaburzenia świadomości

100 % tlen (ew. hiperbaria) skraca czas

półtrwania HbCO z 4 godz. do 80 min.



Wczesne wycięcia rany i przeszczep skóry

zmniejsza ryzyko infekcji i przyspiesza gojenie



Wycięcie i przeszczep- po resuscytacji płynowej i

ustabilizowaniu stanu chorego – zwykle po 24-36

godzinach od oparzenia

12

Oparzenia – postępowanie



Oparzenie nie obejmujące całej grubości skóry jest zwykle

bardzo bolesne.



Jak najszybsze zanurzenie lub polewanie zimną wodą

ogranicza uszkodzenie termiczne i zmniejsza ból, (do 30 min.)

Należy polewać oparzoną skórę zimną wodą (6-12°C) przez

10-20 min.



Im mniejsza bolesność przy oparzeniu 2 stopnia – tym gorsze

rokowanie (Jeśli pow. > 15%.)



Petydyna (Dolargan) – 25 mg, lub morfina (2,5 mg) dożylnie.

Dawki powtarzane stosownie do reakcji chorego.



Podawanie domięśniowe = wolniejsze i niepewne wchłanianie,

ryzyko martwicy



Jałowy, suchy opatrunek

13

Oparzenia – powikłania



Wstrząs (hipowolemiczny, toksyczny)



Ostra niewydolność nerek



Stresowe owrzodzenie żołądka lub XII-cy



Zapalenie płuc



Zakażenia – ze wstrząsem septycznym włącznie.

14

Oparzenia – rokowanie



W oparzeniu 3 stopnia 35-40% powierzchni ciała
– śmiertelność około 50%



Wiek + % oparzonej powierzchni ciała > 80 → złe
rokowanie

15

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

16

Podtopienie



Definicja: przeżycie (przynamniej tymczasowe) po

niedotlenieniu wskutek zanurzenia w płynie



Śmierć może być wynikiem skurczu krtani, odruchów

płucnych i odruchów sercowych za pośrednictwem nerwu

błędnego, a nie tylko aspiracją płynu do płuc.



Podtopienie może mieć miejsce także w płytkiej wodzie,

objętość zaaspirowanej wody może być mała.



Spożycie alkoholu i padaczka korelują z wyższą

śmiertelnością

17

Podtopienie - Patofizjologia



Po zanurzeniu następuje początkowo okres bezdechu



Bezdech osiąga punkt przełomowy, w którym

dwutlenkowęglowa lub hipoksyczna stymulacja ośrodka

oddechowego powoduje mimowolny wdech



Woda wnika do płuc, następuje często mimowolne

wzdychanie



Dość często pojawia się skurcz krtani



Zwiększa się opór dróg oddechowych, zmniejsza się

podatność płuc, następuje wzrost naczyniowego oporu

płucnego

18

Podtopienie - Patofizjologia



Woda przenika z pęcherzyków do krwiobiegu.
Następuje przełykanie, często wymioty i aspiracja



Następują dalsze mimowolne ruchy oddechowe i
utrata świadomości



Zwykle po kilku minutach następuje zatrzymanie
akcji oddechowej i zaburzenia rytmu serca
poprzedzające zgon

19

Podtopienie - Patofizjologia

Rodzaj zaaspirowanego płynu

W wodzie słodkiej

:



Woda ulega szybkiej absorbcji do układu krążenia



Możliwość hemolizy



Zaburzenia elektrolitowe są zwykle niezbyt głębokie



Uszkodzenie surfaktantu powoduje powstanie ognisk niedodmy

W wodzie słonej

:



Roztwór hipertoniczny  szybkie przemieszczenie wody z

osocza do pęcherzyków i śródmiąższu



Rozcieńczenie i wypłukanie surfaktantu, uszkodzenie błony

pęcherzykowo-włośniczkowej



Bogatobiałkowy wysięk pojawia się w pęcherzykach

20

Podtopienie - Patofizjologia



Niezależnie od zasolenia wody → mnogie ogniska

niedodmy obrzęk płuc przeciek płucny, zaburzenia

stosunku wentylacji do perfuzji, ciężka hipoksemia



Zniszczenie surfaktantu może pogłębiać się pomimo

prawidłowej resuscytacji



Wtórne utopienie: odpowiada niewydolności płuc,

która może rozwinąć się zwykle w czasie < 72

godzin od podtopienia



Wtórna infekcja płuc pogłębia zaburzenie ich funkcji

21

„Suche utonięcie”



10-20% przypadków utonięcia - tzw. „utonięcie

suche”. W badaniu sekcyjnym w płucach nie ma

wody



Prawdopodobny mechanizm: odruchowy skurcz

krtani utrzymujący się aż do śmierci wskutek

niedotlenienia



Częściej występuje u dorosłych. Częściej pod

wpływem alkoholu

22

Podtopienie - Postępowanie

Główne problemy patofizjologiczne w podtopieniu w

wodzie słodkiej i słonej są podobne:



Hipoksemia



Obrzęk płuc



Kwasica metaboliczna



Niewydolność krążenia.

Początkowe leczenie jest jednakowe.



Przywrócenie prawidłowego utlenowania krwi



Stabilizacja układu krążenia



Równowaga kwasowo-zasadowej



Ochrona mózgu

23

Podtopienie - Postępowanie



Objawy NZK  resuscytacja



Zabiegi drenowania wody z dróg oddechowych są
kontrowersyjne - zwiększają ryzyko aspiracji



U ponad połowy ofiar podtopienia podczas
resuscytacji dochodzi do wymiotów lub regurgitacji

24

Podtopienie - Postępowanie



Zdjąć mokre ubranie i zabezpieczyć ofiarę przed

utratą ciepła



Podczas udzielania pierwszej pomocy/resuscytacji

należy pamiętać o ryzyku uszkodzenia rdzenia,

szczególnie podczas wypadków przy skokach,

nurkowaniu lub surfowaniu.



W przypadku wątpliwości – postępowanie jak w

uszkodzeniu rdzenia

25

Spadaj !!

26

Podtopienie - Rokowanie



Zależy od skuteczności i szybkości podjęcia

resuscytacji



Podtopienie bez aspiracji → zwykle dobre rokowanie



Podtopienie z aspiracją → rokowanie trudne do

przewidzenia



Czas do pierwszych inicjowanych ruchów

oddechowych ma wartość prognostyczną. (< 30 min

→ dobre rokowanie)



Nie wolno wcześnie zaprzestawać resuscytacji

Szczególnie u młodych osób często obserwuje się

przeżycie po podtopieniu trwającym kilkanaście

minut, zwłaszcza w zimnej wodzie

27

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

28

Zespoły termiczne



Hipotermia



Udar cieplny



Hipertermia złośliwa



Złośliwy zespół neuroleptyczny

29

Zespoły termiczne



W stanie zdrowia – temp. Głęboka: 36.0 - 37.5°C,
dzięki utrzymaniu równowagi między produkcją i
utratą ciepła



Ciepło jest produkowane wskutek przemian
metabolicznych – głównie w wątrobie i wskutek
aktywności mięśni



Organizm traci ciepło drogą promieniowania,
przewodzenia i parowania przez skórę i układ
oddechowy

30

Hipotermia



Hipotermia – gdy temp. głęboka obniża się < 35°C



Jest stanem zagrożenia życia wymagającym

szybkiej interwencji



Często pozostaje nie zdiagnozowana



Wysoka śmiertelność

Klasyfikacja w zależności od temperatury głębokiej:



Łagodna: 32-35°C,



Umiarkowana: 28-32°C,



Głęboka: < 28°C.

31

Hipotermia - patofizjologia



Nadkomorowe zaburzenia rytmu są powszechne <
30°C, Migotanie komór może pojawić się < 28°C



Migotanie komór jest oporne na defibrylację do
czasu podniesienia temperatury głębokiej >28°C



Układ oddechowy: po początkowym ↑ stymulacji
oddechowej (uwaga: możliwość tężyczki) następuje
postępująca depresja oddychania. Oddychanie
zwykle zatrzymuje się ok. 24°C

32

Hipotermia - patofizjologia



Metabolizm jest zwiększony w fazie drżenia, kiedy

drżenie ustaje metabolizm obniża się w tempie 5-

7% na 1°C



W głębokiej hipotermii rozwija się głęboka kwasica



Następuje uogólniona depresja CUN Utrata

świadomości i rozszerzenie źrenic następuje ok.

30°C



Drżenie stopniowo ustępuje sztywności mięśni w

temp. ok. 33°C.



Ok. 24°C – obraz przypomina rigor mortis

33

Hipotermia - postępowanie



Ocena pod kątem NZK → resuscytacja



Pacjent w hipotermii powinien być monitorowany

(oddech, krążenie, świadomość, temperatura,

bilans płynowy)



Zabezpieczenie przed dalszą utratą ciepła



Podstawowe leczenie – ogrzewanie

34

Hipotermia - postępowanie



Czynne ogrzewanie głębokie – stosuje się

umiarkowanej i głębokiej hipotermii



Powoduje skuteczne ogrzanie serca → ↑ rzutu serca,

↓ zaburzeń rytmu. Dość szybki powrót do „prawie

normalnej” temperatury głębokiej



W zasadzie wymaga specjalistycznego sprzętu



Płukanie żołądka ciepłą solą 42°C, przepływ 3l/godz.



Szybkość ogrzewania – ok. 1,5°C/godz.



Wymaga intubacji tchawicy



Metoda z wyboru leczenia głębokiej hipotermii w

Danii

35

Czynniki wyzwalające migotanie
komór podczas hipotermii



Wysiłek fizyczny



Założenie rurki ustno-gardłowej



Intubacja dotchawicza



Zasadowica oddechowa (zbyt „intensywna
„ wentylacja)



Masaż serca przy obecności akcji serca



Adrenalina i inne katecholaminy



Gwałtowne ogrzewanie zewnętrzne



Gwałtowne ruchy podczas postępowania i transportu

36

Hipotermia - postępowanie



Bierne ogrzewanie zewnętrzne (zalecanie u
starszych i w płytkiej hipotermii)



Umieścić chorego w ciepłym pomieszczeniu
(temp > 25°C), zawinąć lub okryć ciepłym kocem
i pozwolić by ogrzewał się „ we własnym tempie”



Zwykle ogrzewanie odbywa się z szybkością ok.
0.5°C/godz.

37

Hipotermia - postępowanie



Czynne ogrzewanie zewnętrzne przez zanurzenie
w ciepłej wodzie – u młodych



Zanurzenie w ciepłej wodzie nie obejmujące
kończyn



Inne metody: promienniki cieplne, koc
elektryczny, butelki z ciepłą wodą

38

Odmrożenie powierzchowne



Obejmuje skórę i ew. tkankę podskórną



Skóra jest bladowoskowa, sztywna przy dotyku, pacjent

odczuwa drętwotę. Podczas reperfuzji staje się sinawa.

Towarzyszy temu odczucie kłucia, gorąca lub pieczenia.

Obrzęk i pęcherze pojawiają się kilka godzin później

Postępowanie:



Przenieść chorego do ciepłego otoczenia



Ogrzewać odmrożoną kończynę ciepłem ciała



Pokryć pęcherze jałową suchą gazą



Przetransportować do szpitala.

39

Głębokie odmrożenie



Zwykle dotyczy dłoni lub stopy



Stanowi poważny uraz, który przy nieprawidłowym

postępowaniu może doprowadzić do amputacji części

kończyny. Odmrożona część ciała jest biała, bladożółta

lub niebieskawa , twarda zimna i niewrażliwa na dotyk

Postępowanie:



Jeśli kończyna należy pozostawić ją w tym stanie jeśli

do szpitala jest < 1 godz.



Zabezpieczyć kończynę przed urazem zakładając

miękki, luźny opatrunek



W żadnym razie nie masować i nie wcierać śniegu



Szybki transport do szpitala

40

Głębokie odmrożenie

Jeśli kończyna jest częściowo odtajała, albo do

szpitala jest kilka godzin jazdy należy:



Ogrzewać w ciepłej kąpieli wodnej (38-42 C),

Morfina 0,05 - 0,1 mg/kg lub petydyna (Dolargan)

0,25 - 0,5 mg/kg dożylnie



Monitorować temp. kąpieli. Jeśli temp. spada <

38°C  dolać ciepłej wody.



Nie należy podejmować prób ogrzewania, jeśli

istnieje ryzyko ponownego odmrożenia.

41

Nie wolno !



Wcierać śniegu w odmrożone części ciała



Masować, pocierać odmrożonych części ciała



Ogrzewać przy pomocy suchego ciepła lub

promienników ciepła



Przebijać pęcherzy



Stosować maści



Zakładać ciasnego opatrunku



Dopuścić do ponownego zamrożenia odtajanej

kończyny



Niedelikatnie obchodzić się z odmrożoną

kończyną



Pozwalać pacjentowi palić

42

Hipertermia



Hipertermia może powodować szereg objawów zależnie
od środowiska (suche czy wilgotne), temperatury
otoczenia, wieku i wcześniejszego stanu zdrowia



Osoby starsze są bardziej wrażliwe – wolniej się
aklimatyzują, mniej się pocą i później odczuwają
pragnienie w odpowiedzi na odwodnienie



Czynniki sprzyjające: cukrzyca, nadczynność tarczycy,
otyłość, choroby układu krążenia (częściej występują w
starszym wieku).

43

Hipertermia



Przegrzanie umiarkowane



Przegrzanie wyczerpujące



Udar cieplny

44

Skurcze z gorąca:



Bóle mięśniowe, obejmujące duże grupy mięśni.



Są następstwem obfitego pocenia się i utarty soli



Mogą współistnieć hipotensja i nudności.



Puls jest szybki, skóra blada i wilgotna



Nie leczone skurcze z gorąca mogą rozwinąć się do

przegrzania wyczerpującego



Postępowanie: Umieszczenie w chłodnym miejscu,

uniesienie nóg, ochładzanie wentylatorem lub gąbką z

chłodną wodą. Nie masować mięśni. Chory powinien unikać

jakiegokolwiek wysiłku przez co najmniej 12 godzin

Przegrzanie umiarkowane

45



Przegrzanie wyczerpujące jest następstwem hipertermii wraz z

utratą soli i wody. Jednocześnie krew gromadzi się w naczyniach

krążenia obwodowego.



Występuje u osób ciężko pracujących w podwyższonej

temperaturze. Częściej u osób starych, odwodnionych, u

chorych na nadciśnienie.



Objawy zwiastunowe: ból głowy, uczucie zmęczenia, zawroty

głowy, nudności, czasem kurcze brzuszne. Pacjent zwykle

obficie się poci, skóra jest blada i lepka. Może być dezorientacja,

tętno szybkie i słabo wypełnione, oddech szybki i płytki.



Leczenie: chłodne otoczenie, jedna- dwie szklanki wody z ½

łyżeczki soli. Jeśli nudności nie pozwalają na drogę doustną 

kroplówka z 0,9% NaCl.

Przegrzanie wyczerpujące

46



Występuje najrzadziej ale jest najbardziej
niebezpieczny ze wszystkich postaci hipertermii



Wynika z głębokiego zaburzenia termoregulacji i
stanowi wskazanie do natychmiastowej pomocy



Śmiertelność do 70%.

Udar cieplny

47



Udar cieplny jest spowodowany przez znaczne
„obciążenie ciepłem” albo wynika z braku odpowiedniej
reakcji ośrodka termoregulacji na przegrzanie



Klasyczny (lub bierny) udar cieplny zwykle pojawia się
w czasie fal upałów i dotyka osób bardzo starych,
chorych lub małych dzieci.



Czynniki sprzyjające: odwodnienie, brak aklimatyzacji,
otyłość, infekcja, choroby układu krążenia, alkoholizm,
niektóre leki (moczopędne, haloperidol)



Śmiertelność:70%.

Udar cieplny

48

Wysiłkowy udar cieplny – najczęściej u sportowców i

żołnierzy działających w gorącym i wilgotnym
otoczeniu



Śmiertelność < 20%



W

klasycznym

udarze cieplnym – hipertermia

z

odwodnieniem



W

wysiłkowym

udarze cieplnym – hipertermia

bez odwodnienia

Udar cieplny

49



Hypertermia (temperatura głęboka 41-43°C)



Gorąca, sucha skóra, różowa lub popielata zależnie

od funkcji układu krążenia. Pocenie może być obfite

lub nieobecne



Zaburzenia funkcji CUN: dezorientacja, agresywne

zachowanie, pobudzenie, urojenia, drgawki i

poszerzenie źrenic  śpiączka



Stopień uszkodzenia CUN zależy od stopnia i czasu

trwania hipertermii



Częstość akcji serca ↑ 10 uderzeń /min. na każdy 1°C

↑ temp ciała

Udar cieplny - objawy

50



Szybkie i skuteczne ochłodzenie



Leczenie podtrzymujące



Należy usunąć ubranie. Chłodzenie np. przez

polewanie chłodną wodą i wachlowanie



W udarze klasycznym: 0,9% NaCl lub roztwór Rinera

w udarze wysiłkowym może być też 5% Glukoza

Udar cieplny - postępowanie

51

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

52

Drgawki



Masywne wyładowania grup neuronów w mózgu



Najczęstsza przyczyna : zaprzestanie
przyjmowania leków przeciwdrgawkowych przez
epileptyka



Od kilku dni do 2 tygodni po zaprzestaniu
leczenia

53

Stan padaczkowy



Jest stanem zagrożenia życia wymagającym
szybkiej interwencji



Rozpoznaje się go gdy przedłużający się napad
trwa > 30 minut lub gdy powtarzające się
drgawki występują tak często, że w praktyce nie
widać, by ulegały całkowitemu wyciszeniu przed
kolejnym napadem.

54

Stan padaczkowy



Postępowanie: ocena drożności dróg oddechowych, oddychania i

krążenia (ABC)



Leczenie przeciwdrgawkowe



Po ustaniu drgawek: ułożenie w pozycji bezpiecznej na lewym boku.

Tlen przez maskę, (duży przepływ)



Pojawienie się sinicy ośrodkowej może wskazywać na potrzebę

intubacji



Często pojawia się hipoksja z powodu nieefektywnych ruchów

oddechowych w czasie napadu, zwiększonego metabolizmu i częstej

aspiracji treści żołądkowej

55

Drgawki - Postępowanie



Leczenie pojedynczego napadu < 10 min. 

utrzymanie drożności dróg oddechowych i
zabezpieczenie chorego przed urazem



Należy usunąć twarde przedmiotu i meble z bezp.
sąsiedztwa ratowanego



Nie należy „powstrzymywać” pacjenta od drgawek
– zwiększa to ryzyko urazu pacjenta i ratującego

56

Drgawki - Postępowanie



Jeśli zęby nie są zaciśnięte, należy podjąć próbę
umieszczenia między zębami szpatułki owiniętej
gazą lub bandażem. Jeśli obecne są protezy
należy w miarę możliwości je usunąć



Nie należy wciskać czegokolwiek pomiędzy zęby,
gdy są już zaciśnięte.

57

Stan padaczkowy



Hipoglikemia może być przyczyną lub następstwem

napadu drgawek. Należy podać dożylnie 50 ml

40% glukozy, przed podaniem innych leków



Leki przeciwdrgawkowe:

-

Diazepam (Relanium) i.v. 2-5 mg, powtarzane co

minutę, aż do ustąpienia drgawek lub osiągnięcia

dawki łącznej 20-25 mg

-

Fenytoina

-

Karbamazepina



Po ocenie układu krążenia i oddechowego i po

udzieleniu pierwszej pomocy należy zebrać wywiad

i przeprowadzić badanie chorego

58

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

59

Anafilaksja

Reakcja anafilaktyczna obejmuje zespół objawów

powstałych wskutek reakcji układu
odpornościowego na substancję, na którą pacjent
był uprzednio uczulony

Objawy występują często po:



Podaniu leków (Penicylin, NLPZ, Preparatów
krwiopochodnych, Kontrastu)



Spożyciu pokarmów



Ukąszeniu przez owady

60

Anafilaksja - objawy



Okres od kontaktu z czynnikiem wywołującym do
wystąpienia objawów może być różnie długi ale
zwykle < 30 min. jeśli ekspozycja pozajelitowa.
Reakcja może być przemijająca lub przedłużająca się,
może być łagodna lub śmiertelna



Objawy mogą dotyczyć skóry, układu pokarmowego,
oddechowego lub krążenia w różnych kombinacjach



Wstrząs rozwija się dość często i stanowi
najpoważniejsze zagrożenie

61



Tlen przez maskę. Intubacja może być konieczna, szczególnie,
gdy jest zapaść krążeniowa, obrzęk krtani lub skurcz oskrzeli



Adrenalina (0,3 – 1,0 mg) s.c., i.m. lub 10x mniejsze dawki
powoli i.v. Do opanowania zapaści - znaczne objętości płynów
i.v. ( 1-2 L 0,9% NaCl, roztworu Ringera lub PWE)



U nieprzytomnego pacjenta przy braku wyczuwalnego tętna –
resuscytacja krążeniowo oddechowa.



Jeśli utrzymuje się skurcz oskrzeli: Aminofilina 5 mg/kg i.v.
przez 30 min. W oddziale ratunkowym – nebulizacja z 1 amp.
Salbutamolu / 5ml 0,9% NaCl



Steroidy i leki antyhistaminowe

Anafilaksja - postępowanie

62

Postępowanie w nagłych wypadkach



Porażenie prądem



Oparzenie



Podtopienie



Zespoły termiczne



Drgawki



Anafilaksja



Ukąszenie

63

Ukąszenie

Większość ukąszeń przez jadowite zwierzęta

powoduje wystąpienie objawów w ciągu 4 godzin

Działanie jadów:



Porażenie mięśni, uszkodzenie układu nerwowego



Koagulopatia (zahamowanie krzepnięcia), lub

aktywacja krzepnięcia



Zapaść krążeniowa,



Rabdomioliza (uszkodzenie mięśni),



Ograniczone uszkodzenie tkanek

Wstrząs anafilaktyczny może pojawić się u osób

uprzednio ukąszonych

64

Ukąszenie – ogólne zasady
postępowania



Zapobieganie wchłanianiu i rozprzestrzenianiu się
toksyny w ustroju



Podanie specyficznej surowicy



Leczenie podtrzymujące podstawowe funkcje
życiowe

65

Ukąszenie - postępowanie



Początkowe postępowanie może mieć na celu

usunięcie jadu z naczyń krwionośnych poprzez

zwiększenie krwawienia np. przez spowodowanie

zastoju żylnego przez założenie stazy



Pacjentowi nie zezwala się na poruszanie, należy

go transportować, ponieważ aktywność mięśni

sprzyja wchłanianiu jadu

66

Ukąszenie - postępowanie

Obandażowanie i unieruchomienie



Ma na celu ograniczenie przemieszczenia się jadu w

naczyniach krwionośnych skóry.



Szerokie, ciasne obandażowanie z unieruchomieniem,

(odpowiadającym zaopatrzeniu zwichniętego stawu)



Kiedy ukąszenie dotyczy tułowia należy ucisnąć

miejsce ukąszenia i ciasno zabandażować.



Wykazano, że taka technika jest lepsza od

zatrzymania przepływu krwi mankietem do mierzenia

ciśnienia; jest mniej bolesna, powoduje mniejsze

uszkodzenie tkanek i nie jest związana ze znacznym

przekrwieniem po usunięciu mankietu (może ono

spowodować gwałtowne nasilenie objawów)

67

Żmija zygzakowata



Objawami ukąszenia są ból i opuchlizna. Po
pewnym czasie dołączają także nudności,
wymioty i ogólne osłabienie.



Kilka toksyn o działaniu neurotoksycznym i
powodującym martwicę tkanek



Gdy dojdzie do ukąszenia, jedyną skuteczną
odtrutką jest zastosowanie surowicy
przeciwjadowej.