PASOŻYT

PASOŻYT

– organizm, który żyje kosztem

innego organizmu (

żywiciela

), przynosząc

mu szkodę.

Wykorzystuje organizm żywiciela jako miejsce
bytowania, zdobywania pokarmu i

rozmnażania

się.

Może doprowadzić organizm żywiciela do
wyniszczenia a nawet śmierci.

PASOŻYTY MOŻNA KLASYFIKOWAĆ NA RÓŻNE
SPOSOBY



zgodnie z miejscem bytowania :

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

zewnętrzne

zewnętrzne

wewnętrzne

wewnętrzne

np. pijawki, wszy,

pchły, kleszcze

np. pijawki, wszy,

pchły, kleszcze

np. tasiemce,

owsiki

np. tasiemce,

owsiki



ze względu na czas pasożytowania :

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

czasowe

czasowe

okresowe

okresowe

stałe

stałe

przebywają na żywicielu

przez krótki czas celem

pobrania pokarmu

np. wszy, kleszcze

przebywają na żywicielu

przez krótki czas celem

pobrania pokarmu

np. wszy, kleszcze

pasożytują tylko

w pewnych stadiach

rozwojowych

np. larwy gzów

pasożytują tylko

w pewnych stadiach

rozwojowych

np. larwy gzów

pasożytują przez

całe życie

np. glista ludzka,

owsiki

pasożytują przez

całe życie

np. glista ludzka,

owsiki



zgodnie z ilością żywicieli :

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

PASOŻYTY

jednodomowe

jednodomowe

wielodomowe

wielodomowe

bytują tylko w organizmie

jednego żywiciela

np. owsiki, glista ludzka

bytują tylko w organizmie

jednego żywiciela

np. owsiki, glista ludzka

zmieniają żywicieli

np. motylica wątrobowa,

bruzdogłowiec szeroki

zmieniają żywicieli

np. motylica wątrobowa,

bruzdogłowiec szeroki

PASOŻYTY STOSUJĄ RÓŻNE STRATEGIE, ABY „ZMYLIĆ

PASOŻYTY STOSUJĄ RÓŻNE STRATEGIE, ABY „ZMYLIĆ

I OSZUKAĆ” MECHANIZMY OBRONNE ŻYWICIELA

I OSZUKAĆ” MECHANIZMY OBRONNE ŻYWICIELA



lokowanie się w takich miejscach w organizmie człowieka,
gdzie układ odpornościowy ma ograniczone działanie (nie
działa intensywnie).

np. larwy włośnia spiralnego wnikają do

włókien mięśni szkieletowych i pomimo

otorbienia ich przez organizm żywiciela,

mogą w tym stanie przeżyć nawet 40 lat.

rys. włosień spiralny



ciągłe wędrowanie

Larwy glisty ludzkiej po
wydostaniu się w jelicie z osłon
jajowych, wędrują przez układ
krwionośny, oddechowy i z
powrotem do układu
pokarmowego. W czasie
wędrówki linieją i rosną,
wyrządzając szkody w ciele
żywiciela. Zanim w aktualnym
miejscu ich bytowania układ
odpornościowy rozpocznie swoje
działanie, larwy są już gdzie
indziej.

rys. schemat wędrówki larw glisty ludzkiej w
organizmie

człowieka

rys. glista ludzka



„wnikają w szeregi wroga”

np. pierwotniak – Toxoplasma gondii wnika do komórek układu

odpornościowego (makrofagów), a z kolei stadia rozwojowe
zarodźca malarii wnikają do krwinek czerwonych
zaatakowanego człowieka.

rys. Toxoplasma gondii

Niektóre pierwotniaki potrafią
zmieniać swoje antygeny
powierzchniowe tak, że
przeciwciała wyprodukowane przez
układ odpornościowy gospodarza
stają się nieskuteczne.

Przyczyną chorób inwazyjnych (pasożytniczych)
są liczne pierwotniaki, robaki płaskie i obłe oraz
stawonogi.

RZĘSISTKOWICA

RZĘSISTKOWICA

TOKSOPLAZMOZA

TOKSOPLAZMOZA

TASIEMCZYCE

TASIEMCZYCE

GLISTNICA

GLISTNICA

OWSICA

OWSICA

ŚWIERZB

ŚWIERZB

najczęstsze

choroby

inwazyjne

w Polsce

najczęstsze

choroby

inwazyjne

w Polsce

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PASOŻYTÓW

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PASOŻYTÓW

TASIEMIEC

wywołuje chorobę zwaną

tasiemszczyzną

tasiemszczyzną. Tasiemce mają kształt

tasiemki/ wstążki. Składają się z główki uzbrojonej w haczyki lub ssawki (za pomocą
których przyczepiają się do wewnętrznej ściany jelita), krótkiej szyjki stanowiącej strefę
wzrostową oraz licznych członów. Dojrzałe człony, zawierające zapłodnione jaja,
odrywają się od końca pasożyta i są wydalane z kałem. Dalszy rozwój jaja do postaci
wągra odbywa się w przewodzie pokarmowym żywiciela pośredniego (zwierzę).
Uwalniane z jaja zarodki przebijają ścianę jelita i osiedlają się w narządach
wewnętrznych.

Człowiek zaraża się przez spożycie surowego lub niedogotowanego zakażonego mięsa.
W jelitach człowieka może bytować:



tasiemiec nieuzbrojony (dł. 4-10 m)



tasiemiec karłowaty (dł. 5-60 mm)

Zarażenie tasiemcem może być przyczyną takich
dolegliwości, jak: ból głowy, znużenie, bezsenność,
ogólne osłabienie, brak apetytu, spadek masy ciała,
wysypki alergiczne, nudności,

rys. tasiemiec

GLISTA LUDZKA

wywołuje chorobę zwaną

glistnica.

glistnica.

Osiąga około 20-60 cm długości. Ma obły kształt ciała o barwie bladoróżowej. Jest
pasożytem monoksenicznym, tj. ma rozwój prosty, przebiegający bez zmiany żywicieli.
Z jaj inwazyjnych połkniętych przez człowieka z wodą lub pożywieniem wylęgają się
w jelicie cienkim larwy już po 4-24 godzinach.

Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową przez połknięcie jaj, przenoszonych przez
brudne ręce, zanieczyszczony kałem pokarm lub wodę.

U części osób zarażonych glistą ludzką występują :



objawy alergiczne



drgawki



bóle brzucha



omdlenia



świąd skóry

Możliwe powikłania :



zapalenie płuc



niedrożność przewodu pokarmowego

rys. glista ludzka

rys. Cykl rozwojowy glisty ludzkiej

PCHŁA LUDZKA

odżywia się krwią ludzi, choć może pasożytować

również na

lisach, borsukach, łasicach, kotach i psach. Samica jest większa od samca i

dorasta do

3 mm długości; samiec do 2,5 mm. Aparat gębowy kłująco-ssący, odnóża z

pazurkami

oraz brak skrzydeł – to cechy budowy pchły przystosowujące ją do

pasożytniczego

trybu życia na powierzchni ciała żywiciela.

OBJAWY :

Owad widoczny gołym okiem. W miejscu ukłucia powstaja plamki i grudki zapalne,
świąd, niekiedy wtórne zakażenie bakteriami ropnymi. Widoczne są przeczosy
powstałe w wyniku ciągłego drapania.

rys. pchła ludzka

rys. cykl rozwojowy pchły ludzkiej

KLESZCZ

DROGI ZARAŻENIA SIĘ PASOŻYTAMI

DROGI ZARAŻENIA SIĘ PASOŻYTAMI

Większość pasożytów zasiedla swoich żywicieli

jedną

z czterech dróg:

1.

drogą pokarmową

2.

przez łożysko

3.

przez skórę

4.

przez kontakt bezpośredni lub układ moczowo-
płciowy

OGÓLNE OBJAWY

OGÓLNE OBJAWY



problemy skórne



bóle głowy



biegunki



astma



anemia



nerwowość



częste przeziębienia



bóle stawów, mięśni



pogorszenie apetytu



alergia



chroniczne zmęczenie

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA



dbać o higienę osobistą



myć ręce przed posiłkiem



przechowywać produkty żywnościowe pod przykryciem



nie jadać surowego mięsa



starannie dogotowywać mięso



nie pić wody o nieznanym pochodzeniu



unikać przypadkowych kontaktów seksualnych



dokładnie myć warzywa

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia

(WHO) ponad

4 500 000 000

osób zaraziło się różnymi

chorobami pasożytniczym w ciągu

ostatnich 10 lat.

Najbardziej narażone są osoby

hodujące w domu zwierzeta,

gdyż aż

99,9 %

z nich jest gospodarzami tych

nieproszonych gości.

Pasożyty są przyczyną

14 000 000

zgonów w ciągu roku !

PASOŻYTY A NASZ ORGANIZM

PASOŻYTY A NASZ ORGANIZM