M I E J S C E I P O D Z I A Ł K O S Z T Ó W W U S T A W I E O R A C H U N K O W O Ś C I

P R Z Y C H O D Y

- z e s p r z e d a ż y p r o d u k t ó w
- z e s p r z e d a ż y u s ł u g
- z e s p r z e d a ż y t o w a r ó w

A m o r t y z a c j a

Z u ż y c ie m a te r ia ł ó w

i e n e r g ii

U s ł u g i o b c e

W y n a g r o d z e n ia

S k ł a d k i n a u b e z p . s p o ł.

i in n e ś w ia d c z e n ia

P o d a tk i i o p ł a ty

P o z o s ta ł e k o s z t y

R o z l ic z e n ie k o s z tó w

r o d z a j o w y c h

U K Ł A D

R O D Z A J O W Y

K o s z ty p r o d u k c ji

p o d s t a w o w e j

K o s z ty w y d z ia ł o w e

K o s z t y s p r z e d a ż y

K o s z ty z a r z ą d u

R o z l ic z e n ie k o s z tó w

d z ia ł a l n o ś c i

U K Ł A D

K A L K U L A C Y J N Y

B IE Ż Ą C E G O O K R E S U

R M K C Z Y N N E

( a k ty w n e )

R M K B IE R N E

( p a s y w n e )

R O Z L IC Z A N E W C Z A S IE

K O S Z T Y

( k o s z ty u z y s k a n ia

p r z y c h o d u )

D Z IA Ł A L N O Ś Ć S T A T U T O W A

( p o d s ta w o w a d z ia ł a l n o ś ć p r z e d s ię b io r s t w a )

P O Z O S T A Ł E

P R Z Y C H O D Y

O P E R A C Y J N E

P O Z O S T A Ł E

K O S Z T Y

O P E R A C Y J N E

P O Z O S T A Ł A D Z IA Ł A L N O Ś Ć O P E R A C Y J N A

( n ie z w ią z a n a b e z p o ś r e d n io z

p o d s ta w o w ą d z ia ł a l n o ś c ią )

P R Z Y C H O D Y

F IN A N S O W E

K O S Z T Y

F IN A N S O W E

D Z IA Ł A L N O Ś Ć F IN A N S O W A

T u t a j w p is z ty tu ł

Z Y S K I

N A D Z W Y C Z A J N E

S T R A T Y

N A D Z W Y C Z A J N E

Z D A R Z E N IA N A D Z W Y C Z A J N E

( z d a r z e n ia l o s o w e )

P O D M IO T G O S P O D A R C Z Y

K O S Z T Y W E D Ł U G R O D Z A J U I I C H R O Z L I C Z E N I E

r z e c z o w y c h

a k ty w ó w
tr w a ły c h

w a rto ś c i

n ie m a te ria ln y c h

i p r a w n y c h

p la n o w a

rz e c z o w y c h

a k ty w ó w
tr w a ły c h

w a rto ś c i

n ie m a te r ia ln y c h

i p r a w n y c h

n ie p la n o w a

A m o rty z a c ja

m a te ria ły

p o d s ta w o w e

m a te ria ły

p o m o c n ic z e

o p a k o w a n ia

m a te ria ły

b iu r o w e

c z ę ś c i

z a p a s o w e

m a te ria ły

b u d o w la n e

p r a s a

k s ią ż k i

p a liw a s ta łe ,

c ie k łe , g a z o w e

e n e r g ia

e le k tr y c z n a

e n e r g ia

c ie p ln a

s p r ę ż o n e

p o w ie tr z e

w o d a d o c e ló w

te c h n o lo g ic z n y c h

Z u ż y c ie m a te r ia łó w

i e n e r g ii

tr a n s p o r to w e

re m o n to w e

b iu ro w e

n a jm u

s k ła d o w a n ia

in fo rm a ty c z n e

k s ię g o w e

m e d y c z n e

p ra w n e

te le fo n ic z n e

b a n k o w e

p o z o s ta łe

U s łu g i o b c e

u m o w y o p r a c ę

u m o w y o d z ie ło

u m o w y z le c e n ia

W y n a g ro d z e n ia

s k ła d k i u b e z p .

s p o łe c z n y c h

k o s z ty

B H P

p o z o s ta łe

ś w ia d c z e n ia

o d p is y n a Z F Ś S

( ś w ia d c z . u r lo p . )

S k ła d k i n a u b e z p . s p o ł.

i in n e ś w ia d c z e n ia

p o d a te k o d

n ie r u c h o m o ś c i

p o d a te k

V A T

p o d a te k

a k c y z o w y

w p ła ty n a

P F R O N

p o z o s ta łe

p o d a tk i i o p ła ty

P o d a tk i i o p ła ty

( o b c ią ż a ją c e k o s z ty )

P o z o s ta łe k o s z ty

lim ito w a n e

n ie lim ito w a n e

K o s z ty R IR

R o z lic z e n ie k o s z tó w

ro d z a jo w y c h

Z E S P Ó Ł 4

U K Ł A D R O D Z A J O W Y

( k o s z ty p ro s te )

K o s z t y p r o d u k c j i

p o d s t a w o w e j

K o s z t y w y d z ia ł o w e

K o s z t y s p r z e d a ż y

K o s z t y z a k u p u

K o s z t y z a r z ą d u

R o z l ic z e n ie k o s z t ó w

d z ia ł a l n o ś c i

Z E S P Ó Ł 5

K O S Z T Y W G . T Y P Ó W

D Z I A Ł A L N O Ś C I

( k o s z t y z ł o ż o n e )

DEFINICJA KOSZTU I PRZYCHODU

•

KOSZT

• Zmniejszenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu sprawozdawczego w

formie rozchodu lub zmniejszenia wartości aktywów albo powstania

zobowiązania, powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału

kapitału na rzecz właścicieli.

• Wg ustawy o rachunkowości przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione

zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie

określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia

wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału

własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków

przez udziałowców lub właścicieli.

•

PRZYCHÓD

• Należna lub uzyskana kwota ze sprzedaży lub innych tytułów
• Wg ustawy o rachunkowości przez przychody i zyski rozumie się

uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści

ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości

aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do

wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż

wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

•

PRZYCHÓD OPERACYJNY

• Należna lub uzyskana ze sprzedaży kwota produktów, towarów i usług oraz innych

składników majątku jeżeli jest rezultatem statutowej działalności jednostki

PODZIAŁ KOSZTÓW

PRZEKRÓJ

KLASYFIKACYJ NY

KRYTERIUM

KLASYFIKACJ I

Układ rodzajowy amortyzacja

zużycie

materiałów

i energii

usługi

obce

wynagrodzenia

świadczenia

na rzecz

pracowników

podatki

i opłaty

pozostałe

koszty

koszty

RiR

Wewnętrzna
struktura
Typy działalności
Odmiany
działalności
Układ
kalkulacyjny
Stosunek wobec
rozmiarów
działalności
Realizowane
funkcje
Miejsce
powstania
kosztów
Znaczenie
kosztów
względem
działalności

stałe

System rachunku

kosztów

proste

złożone

sprzedaży

Na potrzeby

rachunkowości

zarządczej

działalność operacyjna

działalność inwestycyjna

działalność finansowo

wyodrębniona

działalność podstawowa

działalność pomocnicza

zarządu

bezpośrednie

pośrednie

podstawowe

ogólne

PODZIAŁ KOSZTÓW:

produkty, półprodukty,

usługi

wydziały podstawowe

lub pomocnicze

stanowiska w ramach

wydziałów lub poza

nimi

realizowane

funkcje

zmienne

zakupu

działalności głównej

KOSZTY PRODUKTU A KOSZTY OKRESU

Koszty
produkcji

Koszt produktów

gotowych i

niezakończonych

Bilans

aktywowanie

sp

rze

da

ż

Koszty ogólnego
zarządu, koszty
sprzedaży

Koszty
okresu

Rachunek
wyników

DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW Z ZAKRESU

RACHUNKU KOSZTÓW

Koszty bezpośrednie – są związane z określonym obiektem kosztów i mogą mu być
przyporządkowane na podstawie dokumentów w sposób ekonomicznie uzasadniony, np..
Surowce, płace pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji.

Koszty nieużyteczne – koszty, których nie wchłonęła produkcja na skutek niepełnego
wykorzystania zdolności produkcyjnych i które są także nazywane kosztami bezczynności
lub kosztami pustymi.

Koszty pośrednie – koszty związane z końcowymi efektami działalności produkcyjnej i
innymi obiektami, których odnoszenie na te obiekty w sposób indywidualny jest
ekonomicznie uzasadnione. Są one grupowane jako koszty wspólne, np.. Koszty wydziałowe,
które następnie są rozliczane.

Koszty przyrostowe – koszty dodatkowej wielkości produkcji ponad planowane rozmiary
danego obiektu kosztu (np.. Produktu).

Koszty stałe – koszty, które w całej kwocie nie ulegają zmianom mimo zmian rozmiarów
produkcji.

Koszty zmienne – koszt zmieniający się wraz ze zmianą rozmiarów produkcji.

Nośnik kosztów – każdy czynnik mający wpływ na zmianę sumy kosztów danego obiektu.

Obiekt kosztów – produkt, funkcja, działanie, klient itp. z którym związane koszty chcemy
zmierzyć odrębnie.

ŹRÓDŁA KOSZTÓW W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Źródła
kosztów

Praca żywa

(praca

człowieka)

Praca
uprzedmiotowiona

Środki pracy

(Środki trwałe,
wyposażenie
zużywające się
stopniowo

Przedmioty

pracy

(surowce,
materiały
stanowiące
środki
produkcji)

Siły wytwórcze

KOSZTY ROZLICZANE W CZASIE

Rozliczenia międzyokresowe
kosztów

PA

SY

W

A

AK

TY

W

A

RMK CZYNNE

(poniesione z

góry) koszty

przyszłych

okresów

RMK BIERNE

(poniesione z

dołu)

RACHUNEK KOSZTÓW

ogół działań zmierzających do odzwierciedlenia

procesów zachodzących w przedsiębiorstwie,
poprzez ujęcie, zgrupowanie i interpretację w
określonych przekrojach kosztów produkcji i
sprzedaży produktów, mierzonych ilościowo i
wartościowo, za pewien okres czasu, w celu
uzyskania informacji potrzebnych do ustalania
wyników i kierowania przedsiębiorstwem lub ich
zespołem (Z. Fedak, Rachunek kosztów
produkcji przemysłowej, PWE, Warszawa 1962).

POZOSTAŁE PRZYCHODY I KOSZTY

OPERACYJNE

to koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną

jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:

a) z działalnością socjalną,
b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie,

wartości niematerialnych i prawnych,

c) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych,

umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań

o charakterze publiczno- prawnym nie obciążających kosztów,

d) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z

wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia

sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty

sprzedaży lub koszty finansowe,

e) z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
f) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze

darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne

cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków

trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE

to koszty i przychody związane z

działalnością finansową jednostki, a w
szczególności koszty i przychody związane:

a) z tytułu udziału w zyskach (dywidendy),
b) ze zbyciem inwestycji,
c) z aktualizacją wartości inwestycji,
d) z tytułu odsetek,
e) z tytułu różnic kursowych.

ZYSKI I STRATY NADZWYCZAJNE

straty i zyski powstające na skutek
zdarzeń trudnych do przewidzenia
(losowych), poza działalnością
operacyjną jednostki i nie związane z
ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO

Kos własny sprzedanych

produktów + wartość

sprzedanych towarów

Pozostałe koszty operacyjne

Przychody ze sprzedaży

produktów, towarów i

usług

Pozostałe przychody

operacyjne

Koszty finansowe

Straty nadzwyczajne

Przychody finansowe

Zyski nadzwyczajne

Wynik na

sprzedaży

Wynik działalności

gospodarczej

Wynik na

działalności

operacyjnej

Wynik brutto