Choroby współczesnej

Choroby współczesnej

cywilizacji

cywilizacji

Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie wód

Zanieczyszczenie wód

Efekt cieplarniany

Efekt cieplarniany

Dziura ozonowa

Dziura ozonowa

Zmniejszenie się obszarów leśnych

Zmniejszenie się obszarów leśnych

Zagrożenia ekologiczne a zdrowie

Zagrożenia ekologiczne a zdrowie

człowieka

człowieka

Choroby cywilizacyjne

Choroby cywilizacyjne

•

Nowotwory

•

Uzależnienia i dewiacje

•

Zaburzenia psychiczne

•

Otyłość i choroby układu krążenia

•

Choroby cywilizacyjne XXI wiek

•

Choroby zakaźne

O krok od katastrofy

O krok od katastrofy

ekologicznej

ekologicznej

•

Rozwój przemysłu i inne przemiany
powoduje powstawania ogromnych
zmian w środowisku naturalnym.

•

Jednym z objawów tego faktu:

•

Efekt cieplarniany

•

Dziura ozonowa

Efekt cieplarniany

Efekt cieplarniany

•

Nadmiar dwutlenku węgla, powstającego w
wyniku spalania drewna i paliw
organicznych powoduje zwiększenie
szczelności powłoki gazowej wokoło naszej
planety.

•

W wyniku tego faktu, część ciepła
słonecznego nie wraca do kosmosu,
pozostając na powierzchni ziemi podnosi
temperaturę.

Ocieplenie klimatu

Ocieplenie klimatu

•

Naszego globu systematycznie zwiększa się i wg

prognoz za 40-50 lat temperatura Ziemi wzrośnie o

kilka stopni (4,5 St C)

•

Skutek:

•

Topienie się lodowców w Arktyce i na Antarktydzie

•

Podniesienie poziomu mórz i oceanów nawet o 1 m.

•

Holandia, część Chin, niektóre wyspy znajdą się

pod wodą

•

Zmiana stref klimatycznych – upraw – spadek

wilgotności gleby – wzrost zasolenia wód

gruntowych – niszczenie lasów

Dziura ozonowa

Dziura ozonowa

•

Warstwa ozonu znajdująca się na wysokości

10 – 50 km nad powierzchnią chroni nas

przed promieniowaniem ultrafioletowym

emitowanym przez słońce.

•

Jest ono niewidoczne dla ludzkiego oka, ale

bardzo niebezpieczne, ponieważ uszkadza

materiał genetyczny komórek a to może

być przyczyna powstawania nowotworów.

Karcynogeneza lub

Karcynogeneza lub

karcinogeneza

karcinogeneza

•

Jest to proces powstawania
nowotworu, wieloetapowy,
zachodzący na poziomie DNA
komórki a prowadzący do powstania
nowotworu

Nowotwór - neoplasma

Nowotwór - neoplasma

•

Grupa chorób w których komórki
organizmu dzielą się w sposób
niekontrolowany przez organizm, a
nowo powstałe komórki nie różnicują
się w typowe komórki tkanki.

Rodzaje nowotworów

Rodzaje nowotworów

•

Nowotwory łagodne – neoplasma
benignum

•

Nowotwory złośliwe – neoplasma
malignum

Nowotwór łagodny -

Nowotwór łagodny -

niezłośliwy

niezłośliwy

•

Tworzony jest z tkanek zróżnicowanych i

dojrzałych o budowie mało odbiegającej

od obrazu tkanek prawidłowych.

•

Jest dobrze ograniczony, często

otorbiony, rośnie wolno, rozprężająco –

uciskając sąsiednie tkanki, nie daje

przerzutów

•

Po należytym jego usunięciu nie

powstaje wznowa

•

Jest całkowicie wyleczalny

Nowotwór łagodny –

Nowotwór łagodny –

przykład

przykład

•

Mięśniaki macicy – vide Folia

Przerzuty nowotworowe -

Przerzuty nowotworowe -

metastases

metastases

•

Guzy wtórne nowotworów złośliwych
powstałe z komórek pochodzących z
guzów pierwotnych

Klasyfikacja nowotworów

Klasyfikacja nowotworów

TNM

TNM

•

T= tumor = guz pierwotny

•

N= nodus = węzeł chłonny

•

M= metastases= przerzuty odległe

Definicja

Definicja

•

W celu precyzyjnego określenia
stopnia zaawansowania nowotworów
złośliwych, od którego zależy miedzy
innymi określenie metod leczenia i
rokowania, stworzono jednolity
system zaawansowania
anatomicznego choroby

•

Staging

Nowotwór złośliwy –

Nowotwór złośliwy –

neoplasma malignum

neoplasma malignum

•

Nowotwór o małym zróżnicowaniu tkanek,
za to o skłonności odrywania się komórek.

•

Komórki nowotworów złośliwych mają
jeszcze jedną groźną cechę:

•

Nie trzymają się miejsca organizmu w
którym powstały.

•

Potrafią oderwać się od rosnącego guza,
dotrzeć do naczynia krwionośnego -

meta

meta

•

W odległe miejsce organizmu, gdzie
dają początek nowemu guzowi.

•

Proces ten zazwyczaj prowadzi do
śmierci

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

•

Rak

•

Mięsak

•

Potworniak

•

Nowotwór anaplastyczny

Etapy karcynogenezy

Etapy karcynogenezy

•

Inicjacja

•

Promocja

•

Progresja

Inicjacja

Inicjacja

•

Jest to faza w której czynnik

rakotwórczy, działając na zdrową

komórkę, powoduje zmianę w jej

materiale genetycznym, czyli mutację.

•

Jeżeli zaatakowana komórka ma

zdolność do podziałów, to wywołana

mutacja się utrwala i jest przekazywana

następnym pokoleniom komórek.

•

Taka zmutowana komórka nazywa się

inaczej zainicjowaną

Etap promocji

Etap promocji

•

Na etapie promocji zainicjowana
komórka przechodzi wiele kolejnych
mutacji, aż staje się typową komórką
nowotworową.

•

Jedną z ważniejszych cech
różnicujących komórkę prawidłową od
zainicjowanej jest to, że komórki
zainicjowane charakteryzują się
zaburzonymi zdolnościami
przylegania do otaczających komórek

Progresja

Progresja

•

Niepowstrzymany i niekontrolowany
wzrost komórek nowotworowych

•

Jest to proces nieodwracalny.

•

I to jest okres możliwy klinicznie do
rozpoznania choroby, ponieważ
dopiero wtedy pojawiają się pierwsze
objawy choroby

Czynniki rakotwórcze

Czynniki rakotwórcze

•

Dym papierosowy

•

Powoduje nowotwory:

•

Płuc

•

Krtani jamy ustnej

•

Przełyku pęcherza moczowego

•

Nerki

•

trzustki

Prowadzone studia sugerują

Prowadzone studia sugerują

•

Związek palenia tytoniu z
powstawaniem:

•

Raka żołądka

•

Raka szyjki macicy

Karcinogeny w dymie

Karcinogeny w dymie

papierosowym

papierosowym

•

Na podstawie przeprowadzonych
badań stwierdzono w dymie
papierosowym około 40
karcinogenów.

•

Szkodliwe jest nie tylko palenie, ale
także przebywanie w zadymionym
środowisku.

Uwaga dla studentów

Uwaga dla studentów

•

Koniec części pierwszej

•

Część druga w opracowaniu

•

Całość tematu wykładu zawierają
treści części I i części II