Finanse Przedsiębiorstw - Zasady

kalkulowania kosztów i oceny

opłacalności usług faktoringowych

Katarzyna
Kreczmańska-Gigol

Istota faktoringu

Istotą faktoringu jest -



nabywanie w ciągu długiego czasu



od przedsiębiorców, za określoną cenę,



krótkoterminowych wierzytelności



przysługujących im w stosunku do
dłużników



oraz świadczenie przez faktora usług na

rzecz tych przedsiębiorców.

Kalkulowanie kosztów faktoringu

p r z y g o t o w a w c z a

a d m in is tr a c y jn a

z a d e l c r e d e re

P r o w iz ja

z w y k łe

u m o w n e

p r z e te r m in o w a n e

O d s e t k i

w s tę p n a

z a a n e k s

z a u s łu g i

d o d a t k o w e

O p ła ty d o d a tk o w e

K o s z ty u s ta n o w ie n ia

z a b e z p ie c z e ń

K o s z ty f a k to r in g u

Opłaty pobierane przez faktorów

Opłaty a funkcje

faktoringu

P r o w iz j a

p r z y g o to w a w c z a

f . a d m i n is t r a c y j n a

P r o w iz j a

a d m in is tr a c y j n a

f . a d m i n is t r a c y j n a

P r o w iz j a

z a d e l c r e d e r e

f . z a b e z p i e c z a j ą c a

P r o w iz ja

O d s e tk i z w y k łe

- z a lic z k o w a n i e

f . fi n a n s o w a n ia

O d s e tk i u m o w n e

- o k r e s to le r a n c j i

f . fi n a n s o w a n ia

O d s e tk i u m o w n e

- d o u m o w n e g o t e r m in u

f . fi n a n s o w a n ia

O d s e tk i u m o w n e

-

d o d a tk o w e k r e d y to w a n i e

f a k to r a n ta lu b d łu ż n ik a

f . fi n a n s o w a n ia

O d s e tk i p r z e te r m in o w a n e

-

p o te r m in ie z f a k t u r y lu b

u m o w n y m

f . fi n a n s o w a n ia

O d s e t k i

O p ła ta w s t ę p n a

f . a d m i n is t r a c y j n a

Z a z m ia n ę w a r u n k ó w

u m o w y

f . a d m i n is t r a c y j n a

Z a r a p o r ty z w y w ia d o w n i

f . a d m i n is t r a c y j n a

Z a p o m o c w w in d y k a c j i

f . a d m i n is t r a c y j n a

Z a k o r e k t y f a k tu r

f . a d m i n is t r a c y j n a

O p ła ty d o d a tk o w e

O p ła ty

f a k to r in g o w e

Czynniki wpływające na

wysokość prowizji

przygotowawczej

Wysokość prowizji przygotowawczej jest
uzależniona od pracochłonności
opracowywania wniosku
faktoringowego i przygotowywanych
umów

Czynniki wpływające na pracochłonność czynności przygotowawczych

Wzrasta wraz z

liczbą wierzytelności

Wyższa im mniej

typowa transakcja

Wyższa im mniejsza

dostępność informacji

Wzrasta wraz

z liczbą dłużników

Wyższa

przy nowym kliencie

Pracochłonność

czynności przygotowawczych

Czynniki wpływające na

wysokość prowizji

administracyjnej

Wysokość prowizji administracyjnej jest
uzależniona od pracochłonności obsługi
transakcji

Czynniki mające wpływ na wysokość prowizji

administracyjnej

Niższa

im mniej

korekt do faktur

Niższa

im mniej reklamacji

i kompensat

Niższa

im bardziej zdyscyplinowani

dłużnicy

Niższa im wyższe

obroty z poszczególnymi

dłużnikami

Niższa

im mniejsza

fluktuacja dłużników

Niższa

im mniej dłużników

Niższa

im dłuższy okres

płatności wierzytelności

Niższa

im wyższa

średnia wartość faktury

Niższa

przy wyższych obrotach

Prowizja

administracyjna

Niższa

im mniej

faktur

Czynniki mające wpływ na wysokość

prowizji za przejęcie ryzyka

wypłacalności dłużnika

Wysokość prowizji za przejęcie ryzyka
wypłacalności dłużnika jest uzależniona od
ryzyka transakcji

Czynniki wpływające na wysokość prowizji za przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika

Niższa

im bardziej zdyscyplinowani

dłużnicy

Niższa

im mniej należności

spornych

Niższa

im mniej korekt i reklamacji

Niższa im mniej

powiązań między faktorantem

I dłużnikami

Niższa

im lepsza kondycja

finansowa dłużników

Niższa im lepsza

wiarygodność dłużników

Niższa im niższe

obroty z poszczególnymi

dłużnikami

Niższa

im krótszy okres

płatności faktury

Niższa

im więcej dłużników

Prowizja

Del credere

Niższa im niższe

ryzyko kredytowe

Czynniki, które mają wpływ na wysokość

oprocentowania faktoringowego

Sytuacja

na rynku pieniężnym

Rodzaj źródła finansowania

działalności faktora

Wyższe im wyższe

ryzyko transakcji

Wyższe

im wyższa cena pieniądza

na rynku

Oprocentowanie faktoringu

Wysokość oprocentowania

Stopa procentowa faktora =

stopa procentowa pozyskiwanych

przez faktora środków finansowych +

marża faktora za ryzyko + marża

zysku faktora

Źródło: K. Kreczmańska-Gigol, Opłacalność faktoringu dla przedsiębiorcy i faktora, Difin, Warszawa 2007.

Opłacalność faktoringu

dla faktoranta

Faktoring jest opłacalny dla faktoranta, jeśli marża wypracowywana

przez faktoranta jest wyższa od kosztów faktoringu

oraz

Koszty faktoringu < Koszty FAT + Koszty AAT + Koszty ZAT

Gdzie:
„FAT” – transakcja alternatywna pełniąca funkcję finansową
„AAT” – transakcja alternatywna pełniąca funkcję administracyjną
„ZAT” – transakcja alternatywna pełniąca funkcję zabezpieczającą

Źródło: K. Kreczmańska-Gigol, Opłacalność faktoringu dla przedsiębiorcy i faktora, Difin, Warszawa 2007.

Opłacalność faktoringu

dla faktora

Fazy działalności faktora

- założenie 1

r o z m o w y w s tę p n e

u s ta le n ie w a r u n k ó w

o p r a c o w a n ie w n io s k u

u m o w a f a k to r in g o w a

u r u c h o m ie n ie tr a n s a k c j i

o c e n a o k r e s o w a

F a z a I -

w s tę p n a

w y k u p w ie r z y te ln o ś c i

o b s łu g a w y k u p io n y c h

w ie r z y te ln o ś c i

F a z a I I -

w ła ś c iw e j o b s łu g i

c z y n n o ś c i

in f o r m a c y j n e

p o n a g le n ia i w e z w a n i a

d o z a p ła t y

p o r o z u m ie n i a

ś c ią g a n ie w i e r z y te ln o ś c i

F a z a I I I -

w in d y k a c ji

F a z y d z ia ła ln o ś c i f a k to ra

Założenie 2



Do oceny opłacalności transakcji
konieczne jest wyliczenie kosztów
normatywnych fazy I i II oraz kosztów
ryzyka, które odpowiadają fazie III.

Założenie 3



Prowizja przygotowawcza powinna co
najmniej pokryć koszty fazy I.



Prowizja administracyjna powinna co
najmniej pokryć koszty fazy II.



Prowizja za delkredere powinna co
najmniej pokryć koszty ryzyka braku
zapłaty.

Opłacalność faktoringu dla

faktora

Transakcja faktoringowa jest opłacalna dla

faktora, gdy:

suma prowizji przygotowawczej,

prowizji administracyjnej i prowizji za
delkredere pokryje koszty wszystkich
trzech faz faktoringu

k o s z ty o g ó łe m

k o s z ty fi n a n s o w e

lic z b a d łu ż n ik ó w

lic z b a f a k to r a n tó w

J e d n o s tk o w y n o r m a ty w n y

k o s z t f a z y I

k o s z ty o g ó łe m

k o s z ty fi n a n s o w e

lic z b a f a k tu r

J e d n o s tk o w y n o r m a ty w n y

k o s z t f a z y II

o c e n a f a k to r a n ta

o c e n a d łu ż n ik ó w

ja k o ś ć w ie r z y te ln o ś c i

d łu g o ś ć o k r e s u

p ła tn o ś c i

lic z b a d łu ż n ik ó w

lic z b a f a k tu r

W a ż o n a k la s a r y z y k a

k o s z t fa z y I II

K o s z t f a z y

Czynniki kształtujące koszty normatywne fazy 1 i 2 oraz ważona klasa ryzyka,

czyli koszt fazy 3



Udział kosztów fazy I. w kosztach wynosi

25%.



Udział kosztów fazy II. W kosztach

wynosi 75%.



Założenie to przyjmujemy na podstawie

obserwacji i analizy pracochłonności obsługi

faktoringu prowadzonych w ciągu kilku lat u

kilku faktorów. Wykazały one, że pracownicy ¼

czasu poświęcają na czynności wstępne, a ¾

czasu na czynności administracyjne.

Założenia - 4

Jednostkowy koszt

normatywny fazy I -

wyliczenie

25% × (koszty ogółem w danym okresie – koszty finansowe w danym

okresie)

liczba faktorantów + liczba
dłużników

=JKNF
1

Wysokość minimalnej prowizji

przygotowawczej

Prowizja przygotowawcza od danej transakcji =

JKNFI × (liczba faktorantów + liczba dłużników w danej

transakcji)

Jednostkowy koszt

normatywny fazy II -

wyliczenie

75% × (koszty ogółem w danym okresie – koszty finansowe w danym

okresie)

liczba faktur w danym okresie

=JKNF
2

Minimalna wysokość prowizji

administracyjnej

Prowizja administracyjna od danej transakcji =

JKNFII × [liczba faktur + (procentowy udział korekt w liczbie faktur

× liczba faktur)]

Założenia do modelu – 5

Przyjmujemy następujące klasy ryzyka i odpowiadającą im wysokość prowizji

del credere w przedziale od 0,01% do 3%

Klasa ryzyka

 

Ocena ryzyka

Wysokość prowizji

Del credere

Klasa I

Bardzo niskie ryzyko

0,01% - 0,29%

Klasa II

Niskie ryzyko

0,30% - 0,49%

Klasa III

Przeciętne ryzyko

0,50% - 0,99%

Klasa IV

Podwyższone ryzyko

1,0% - 1,99%

Klasa V

Wysokie ryzyko

2,0% - 3,0%

Założenia do modelu – 6

Ważona klasa ryzyka (WKR) stanowi średnią ważoną oceny dokonanej w

poszczególnych obszarach oceny ryzyka

WKR

=

(8% × klasa ryzyka wynikająca z oceny wiarygodności i wypłacalności faktoranta)

+

(8% × klasa ryzyka wynikająca z oceny wiarygodności i wypłacalności dłużników )

+

(8% × klasa ryzyka wynikająca z oceny jakości współpracy między faktorantem i

dłużnikami)

+

(8% × klasa ryzyka wynikająca z oceny branży)

+

(8% × klasa ryzyka wynikająca z oceny czynników makroekonomicznych)

+

(20% × klasa ryzyka wynikająca z długości okresu płatności z faktur)

+

(20% × klasa ryzyka wynikająca z liczby dłużników)

+

(20% × klasa ryzyka wynikająca z liczby faktur)

Minimalna procentowa wysokość prowizji za del credere powinna

być równa ważonej stopie procentowej klasy ryzyka (WSPKR)

 

WSPKR = MSPnKR + [(WKR – nKR) ×

MWPwKW]

 

Gdzie

:



           

MSPnKR – maksymalna stopa procentowa w klasie

ryzyka niższej niż ważona klasa ryzyka wyrażona w
pełnych jednostkach,
·    WKR

– ważona klasa ryzyka,

·    nKR

– niższa klasa ryzyka wyrażona w pełnych

jednostkach,
·  MWPwKW – maksymalna wartość prowizji w klasie
wyższej niż ważona klasa ryzyka wyrażona w pełnych
jednostkach.

Minimalna wysokość prowizji

za del credere

Prowizja za del credere = WSPKR × obrót

faktoringowy

Transakcja faktoringowa będzie

opłacalna dla faktora jeśli:



W przypadku faktoringu niepełnego,
pobrane przez niego prowizje co
najmniej pokryją koszty fazy I i II.



W przypadku faktoringu pełnego co
najmniej pokryją koszty fazy I, koszty
fazy II i koszty ryzyka, które są
kosztami fazy III.

Wzór matematyczny.

Opłacalność transakcji

faktoringowych z punktu widzenia faktora

 

Pp + Pa + Pdk =

[JKNFI × (LFN + LD)] + {JKNFII ×[LF + (LK/LF × 100%)]} + (WSPKR ×OF)

 



        

Gdzie:

Pp – prowizja przygotowawcza,

         Pa – prowizja administracyjna,

         Pdk – prowizja za del credere,

         JKNFI – jednostkowy koszt normatywny fazy I.,

         LFN – liczba faktorantów,

         LD – liczba dłużników,

         JKNFII – jednostkowy koszt normatywny fazy II.,

         LF – liczba faktur,

         LK – liczba korekt do faktur,

         WSPKR – ważona stopa procentowa klasy ryzyka,

         OF – obrót faktoringowy.

Źródło: K. Kreczmańska-Gigol, Opłacalność faktoringu dla przedsiębiorcy i faktora, Difin, Warszawa

2007.

Efekty, jakie wywołać może

zastosowanie modelu w praktyce



Obniżenie ryzyka poniesienia strat z tytułu
pojedynczych transakcji przez faktora i faktoranta.



Wzrost opłacalności transakcji dla faktora i
faktoranta.



Zwiększenie przejrzystości opłat faktoringowych.



Lepsze poznanie transakcji faktoringowych przez
przedsiębiorców.



Wzrost popularności faktoringu w środowisku
biznesu.