Przedmiot Psychologii

background image

1

1

Przedmiot Zainteresowań

Przedmiot Zainteresowań

Psychologii

Psychologii

background image

2

2

Każdy z nas, uczestnicząc w życiu

Każdy z nas, uczestnicząc w życiu

społecznym napotyka na różnego rodzaju

społecznym napotyka na różnego rodzaju

problemy i przeszkody. Sytuacje społeczne

problemy i przeszkody. Sytuacje społeczne

to przede wszystkim kontakty i interakcje 

to przede wszystkim kontakty i interakcje 

z innymi ludźmi - z tego powodu nasze

z innymi ludźmi - z tego powodu nasze

problemy zazwyczaj są związane z

problemy zazwyczaj są związane z

nierozumieniem drugiego człowieka

nierozumieniem drugiego człowieka

(a nierzadko swoich własnych intencji).

(a nierzadko swoich własnych intencji).

background image

3

3

Mimo naszych wysiłków wiele zjawisk

Mimo naszych wysiłków wiele zjawisk

społecznych, na jakie napotykamy w życiu

społecznych, na jakie napotykamy w życiu

stanowi dla nas zagadkę, a nierzadko

stanowi dla nas zagadkę, a nierzadko

problem do rozwiązania.

problem do rozwiązania.

background image

4

4

Czując się bezsilni wobec

Czując się bezsilni wobec

przeszkody, rozsądnie prosimy o radę

przeszkody, rozsądnie prosimy o radę

kogoś bardziej doświadczonego, lub

kogoś bardziej doświadczonego, lub

sięgamy po odpowiedni poradnik.

sięgamy po odpowiedni poradnik.

background image

5

5

W obu wypadkach,

W obu wypadkach,

istnieje duże prawdopodobieństwo, że

istnieje duże prawdopodobieństwo, że

odwołujemy się do wiedzy stworzonej

odwołujemy się do wiedzy stworzonej

przez naukę zwaną psychologią.

przez naukę zwaną psychologią.

background image

6

6

Funkcjonowanie człowieka na poziomie

Funkcjonowanie człowieka na poziomie

psychicznym polega na utrzymaniu stanu

psychicznym polega na utrzymaniu stanu

równowagi fizjologicznej, psychicznej

równowagi fizjologicznej, psychicznej

człowieka za pomocą mechanizmów

człowieka za pomocą mechanizmów

regulacji czynności wisceralnych oraz

regulacji czynności wisceralnych oraz

samoregulacji i samoorganizacji

samoregulacji i samoorganizacji

aktywności.

aktywności.

background image

7

7

Psychologia ogólna wypracowała sobie wiele klas

Psychologia ogólna wypracowała sobie wiele klas

zagadnień szczegółowych, których opisem i

zagadnień szczegółowych, których opisem i

interpretacją się zajmuje:

interpretacją się zajmuje:

sfera motywacyjna człowieka

sfera motywacyjna człowieka

określająca mechanizmy

określająca mechanizmy

ukierunkowujące zachowania;

ukierunkowujące zachowania;

sfera emocji i uczuć

sfera emocji i uczuć

– dotycząca

– dotycząca

rozkładów stanów aktywacji i mobilizacji

rozkładów stanów aktywacji i mobilizacji

energii, klasyfikacji stanów

energii, klasyfikacji stanów

emocjonalnych i ich energetyzującej roli

emocjonalnych i ich energetyzującej roli

w zachowaniu;

w zachowaniu;

background image

8

8

procesy umysłowe

procesy umysłowe

o charakterze

o charakterze

elementarnym – poszukiwania, odbioru i

elementarnym – poszukiwania, odbioru i

selekcji informacji; integrowania,

selekcji informacji; integrowania,

redukowania i transformowania

redukowania i transformowania

informacji; utrwalania, przechowywania i

informacji; utrwalania, przechowywania i

odtwarzania informacji oraz procesy

odtwarzania informacji oraz procesy

wieloaspektowej analizy i przetwarzanie

wieloaspektowej analizy i przetwarzanie

informacji;

informacji;

background image

9

9

złożone programy umysłowe

złożone programy umysłowe

przewidywania, programowania, kontroli i

przewidywania, programowania, kontroli i

korekcji działania; świadomość; plany i

korekcji działania; świadomość; plany i

programy działania; poziomy organizacji

programy działania; poziomy organizacji

zachowania, postawy wobec otoczenia.

zachowania, postawy wobec otoczenia.

Mechanizmy komunikacji:

Mechanizmy komunikacji:

geneza i

geneza i

struktura języka, komunikacja

struktura języka, komunikacja

wewnętrzna i zewnętrzna: językowe i

wewnętrzna i zewnętrzna: językowe i

pozajęzykowe środki komunikacji;

pozajęzykowe środki komunikacji;

Geneza i struktura osobowości

Geneza i struktura osobowości

background image

10

10

Wiedza „zimna” psychologiczna tworzy

Wiedza „zimna” psychologiczna tworzy

psychologię jako naukę. Powinna mieć jak

psychologię jako naukę. Powinna mieć jak

największy stopień ogólności.

największy stopień ogólności.

Wiedza „gorąca” psychologiczna to wiedza

Wiedza „gorąca” psychologiczna to wiedza

jaką posiada każdy z nas, oceniając

jaką posiada każdy z nas, oceniając

drugiego człowieka, na podstawie jakiejś

drugiego człowieka, na podstawie jakiejś

informacji o nim. Jest to cząstka naszej

informacji o nim. Jest to cząstka naszej

wiedzy o świecie.

wiedzy o świecie.

background image

11

11

Relacja wiedzy naukowej (zimnej) i potocznej (gorącej).

Relacja wiedzy naukowej (zimnej) i potocznej (gorącej).

Rozumiejąc coś potocznie często nie

Rozumiejąc coś potocznie często nie

potrafimy wypowiedzieć się używając

potrafimy wypowiedzieć się używając

pojęć psychologicznych. Jest to często

pojęć psychologicznych. Jest to często

podstawową trudnością tj. użycie

podstawową trudnością tj. użycie

terminów psychologicznych odnoszących

terminów psychologicznych odnoszących

się do ogólnych rzeczy.

się do ogólnych rzeczy.

background image

12

12

Chcemy też móc przewidzieć co się może

Chcemy też móc przewidzieć co się może

wydarzyć, dlatego pojawia się potrzeba

wydarzyć, dlatego pojawia się potrzeba

wiedzy o drugim człowieku. Gdy wiemy co

wiedzy o drugim człowieku. Gdy wiemy co

się może wydarzyć możemy się do tego

się może wydarzyć możemy się do tego

przygotować albo postarać się zmienić

przygotować albo postarać się zmienić

ciąg wydarzeń. Brak możliwości

ciąg wydarzeń. Brak możliwości

przewidywania powoduje niepokój i strach.

przewidywania powoduje niepokój i strach.

Boimy się, bo nie wiemy co się może

Boimy się, bo nie wiemy co się może

wydarzyć.

wydarzyć.

background image

13

13

Psychologia jest próbą usystematyzowania i

Psychologia jest próbą usystematyzowania i

pogłębienia wiedzy o naturze psychiki

pogłębienia wiedzy o naturze psychiki

człowieka.

człowieka.

W odróżnieniu od wiedzy, którą jednostka

W odróżnieniu od wiedzy, którą jednostka

nabywa jego bezpośrednie doświadczenie, lub

nabywa jego bezpośrednie doświadczenie, lub

tej, która funkcjonuje w postaci „mądrości”

tej, która funkcjonuje w postaci „mądrości”

potocznej, psychologia stawia sobie za cel

potocznej, psychologia stawia sobie za cel

obiektywne

obiektywne

zrozumienie

zrozumienie

całej różnorodności

całej różnorodności

zachowań ludzkich, jak również tych

zachowań ludzkich, jak również tych

fenomenów, które określane są mianem

fenomenów, które określane są mianem

stanów psychicznych, emocji, myśli i intencji.

stanów psychicznych, emocji, myśli i intencji.

background image

14

14

Ponieważ zakres doświadczeń pojedynczego

Ponieważ zakres doświadczeń pojedynczego

człowieka obejmuje tylko wycinek, tego co w

człowieka obejmuje tylko wycinek, tego co w

rzeczywistości się wydarza, jego orientacja

rzeczywistości się wydarza, jego orientacja

musi być przez to bardzo ograniczona.

musi być przez to bardzo ograniczona.

Przykładowo, pierwsze wrażenie, które na

Przykładowo, pierwsze wrażenie, które na

nas wywiera nowo poznana osoba faktycznie

nas wywiera nowo poznana osoba faktycznie

najczęściej bywa złudzeniem. Gdy ktoś nam

najczęściej bywa złudzeniem. Gdy ktoś nam

się „na starcie” spodoba, to istnieje duża

się „na starcie” spodoba, to istnieje duża

szansa, że będziemy umniejszać wady, które

szansa, że będziemy umniejszać wady, które

później u niego zauważymy.

później u niego zauważymy.

background image

15

15

Z kolei, gdy trafimy akurat na czyjś gorszy

Z kolei, gdy trafimy akurat na czyjś gorszy

dzień, wówczas niekorzystne wrażenie,

dzień, wówczas niekorzystne wrażenie,

jakie na nas wywrze ta osoba będzie

jakie na nas wywrze ta osoba będzie

maskowało jego rzeczywiste zalety. Na

maskowało jego rzeczywiste zalety. Na

podobnych zasadach opiera się

podobnych zasadach opiera się

mechanizm powstawania stereotypów.

mechanizm powstawania stereotypów.

background image

16

16

Spotykając członka nieznanej nam

Spotykając członka nieznanej nam

wcześniej grupy społecznej, możemy

wcześniej grupy społecznej, możemy

uznać, że pozostali są do niego podobni,

uznać, że pozostali są do niego podobni,

albo że my powinniśmy się w stosunku do

albo że my powinniśmy się w stosunku do

nich podobnie zachowywać, co nie jest

nich podobnie zachowywać, co nie jest

słuszne gdyż ewentualne więzy

słuszne gdyż ewentualne więzy

podobieństw między członkami grupy są

podobieństw między członkami grupy są

zazwyczaj mniej istotne niż ich różnice

zazwyczaj mniej istotne niż ich różnice

indywidualne.

indywidualne.

background image

17

17

W psychologii dokłada się wszelkich starań

W psychologii dokłada się wszelkich starań

w celu ustalenia jacy naprawdę są ludzie w

w celu ustalenia jacy naprawdę są ludzie w

różnych okolicznościach

różnych okolicznościach

Punktem wyjścia postępowania

Punktem wyjścia postępowania

badawczego w psychologii jest założenie o

badawczego w psychologii jest założenie o

podobieństwie ludzi.

podobieństwie ludzi.

background image

18

18

Gdyby między ludźmi nie było

Gdyby między ludźmi nie było

podobieństw, wówczas każde kolejne

podobieństw, wówczas każde kolejne

badanie dawało by nowe wyniki, każdy

badanie dawało by nowe wyniki, każdy

nowo poznany człowiek byłby zagadką i

nowo poznany człowiek byłby zagadką i

każdy z nas byłby bardzo samotny. Na

każdy z nas byłby bardzo samotny. Na

szczęście tak nie jest: łączy nas

szczęście tak nie jest: łączy nas

dziedzictwo genetyczne i podobna kultura

dziedzictwo genetyczne i podobna kultura

w której się wychowujemy.

w której się wychowujemy.

background image

19

19

Psychologia stara się więc rozrysować

Psychologia stara się więc rozrysować

możliwości jakie stoją przed człowiekiem,

możliwości jakie stoją przed człowiekiem,

w konsewkencji również pokazać

w konsewkencji również pokazać

ograniczenia, których nie jest on w stanie

ograniczenia, których nie jest on w stanie

pokonać. Wszystko za sprawą tego, że

pokonać. Wszystko za sprawą tego, że

ludzie są do siebie podobni - również w

ludzie są do siebie podobni - również w

swojej ciekawości i chęci poznawania.

swojej ciekawości i chęci poznawania.

background image

20

20

Nurt psychologii behawiorystycznej mówi,

Nurt psychologii behawiorystycznej mówi,

że wnętrze jeśli nawet jest, jest czymś do

że wnętrze jeśli nawet jest, jest czymś do

czego nie potrafimy dotrzeć.

czego nie potrafimy dotrzeć.

Ważne jest to jak dana osoba się

Ważne jest to jak dana osoba się

zachowuje. Wnętrze to tak jak kolor

zachowuje. Wnętrze to tak jak kolor

samochodu.

samochodu.

Prawo osądza człowieka za konkretne

Prawo osądza człowieka za konkretne

zachowanie choć także próbuje dojść do

zachowanie choć także próbuje dojść do

przyczyny (np. zabójstwo w afekcie), aby

przyczyny (np. zabójstwo w afekcie), aby

móc przewidzieć czy to zachowanie może

móc przewidzieć czy to zachowanie może

się powtórzyć.

się powtórzyć.

background image

21

21

Psychologia jako nauka znajduje coraz

Psychologia jako nauka znajduje coraz

szersze zainteresowanie we współczesnym

szersze zainteresowanie we współczesnym

świecie.

świecie.

background image

22

22

Dzieje się tak, ponieważ czynniki

Dzieje się tak, ponieważ czynniki

psychologiczne występują w każdej

psychologiczne występują w każdej

sytuacji, w której znajduje się człowiek, czy

sytuacji, w której znajduje się człowiek, czy

to sytuacja relacji w rodzinie, kontaktów w

to sytuacja relacji w rodzinie, kontaktów w

pracy zawodowej, podejmowania decyzji

pracy zawodowej, podejmowania decyzji

czy wreszcie leczenia.

czy wreszcie leczenia.

background image

23

23

Rzetelna wiedza psychologiczna jest

Rzetelna wiedza psychologiczna jest

niezbędna każdemu, kto studiuje

niezbędna każdemu, kto studiuje

medycynę lub inne kierunki medyczne,

medycynę lub inne kierunki medyczne,

ponieważ prawidłowy kontakt z pacjentem

ponieważ prawidłowy kontakt z pacjentem

stanowi istotną część procesu leczenia.

stanowi istotną część procesu leczenia.

background image

24

24

Studiowanie psychologii może okazać się fascynującą

Studiowanie psychologii może okazać się fascynującą

przygodą z dwóch innych powodów.

przygodą z dwóch innych powodów.

Po pierwsze, lepsze rozumienie innych i

Po pierwsze, lepsze rozumienie innych i

samych siebie pozwala znacznie

samych siebie pozwala znacznie

skuteczniej porozumiewać się z rodziną i

skuteczniej porozumiewać się z rodziną i

przyjaciółmi, negocjować lepsze warunki w

przyjaciółmi, negocjować lepsze warunki w

pracy, a nawet załatwiać sprawy w

pracy, a nawet załatwiać sprawy w

urzędach.

urzędach.

background image

25

25

Studiowanie psychologii może okazać się fascynującą

Studiowanie psychologii może okazać się fascynującą

przygodą z dwóch innych powodów.

przygodą z dwóch innych powodów.

Po drugie, studiowanie psychologii może pomóc w

Po drugie, studiowanie psychologii może pomóc w

znalezieniu odpowiedzi na wiele interesujących pytań, na

znalezieniu odpowiedzi na wiele interesujących pytań, na

przykład: czy umysł rzeczywiście wpływa na ciało, a

przykład: czy umysł rzeczywiście wpływa na ciało, a

jeżeli tak, to w jaki sposób?.

jeżeli tak, to w jaki sposób?.

Dlaczego w podobnej sytuacji jedni ludzie chorują, a inni

Dlaczego w podobnej sytuacji jedni ludzie chorują, a inni

nie?

nie?

Jakie znaczenie ma stres dla zdrowia i procesu zdrowienia?

Jakie znaczenie ma stres dla zdrowia i procesu zdrowienia?

Co można zrobić, aby ludzie wiedli zdrowszy tryb życia?

Co można zrobić, aby ludzie wiedli zdrowszy tryb życia?

Dlaczego pacjenci nie stosują się do zaleceń lekarzy?

Dlaczego pacjenci nie stosują się do zaleceń lekarzy?

W jaki sposób lekarze, pielęgniarki czy fizjoterapeuci mogą

W jaki sposób lekarze, pielęgniarki czy fizjoterapeuci mogą

pomóc pacjentom w sytuacji choroby chronicznej czy w

pomóc pacjentom w sytuacji choroby chronicznej czy w

stanach terminalnych?

stanach terminalnych?

background image

26

26

To tylko kilka przykładowych zagadnień, w

To tylko kilka przykładowych zagadnień, w

których wiedza psychologiczna może

których wiedza psychologiczna może

okazać się pomocna.

okazać się pomocna.

background image

27

27

Słowo „psychologia” wywodzi się z języka

Słowo „psychologia” wywodzi się z języka

greckiego i stanowi połączenie dwóch

greckiego i stanowi połączenie dwóch

słów:

słów:

psyche

psyche

, czyli dusza (duch) lub umysł,

, czyli dusza (duch) lub umysł,

i

i

logos

logos

– nauka.

– nauka.

Tak więc „psychologia” oznacza naukę

Tak więc „psychologia” oznacza naukę

zajmującą się badaniem ludzkiego ducha

zajmującą się badaniem ludzkiego ducha

lub umysłu.

lub umysłu.

background image

28

28

wg. M. Przetacznik – Gierowskiej i Makiełło – Jarży

wg. M. Przetacznik – Gierowskiej i Makiełło – Jarży

jednym z podstawowych zadań psychologii jest:

jednym z podstawowych zadań psychologii jest:

poznanie człowieka jako podmiotu

poznanie człowieka jako podmiotu

zachowania się człowieka żyjącego w

zachowania się człowieka żyjącego w

swym naturalnym środowisku

swym naturalnym środowisku

przyrodniczym i społecznym i

przyrodniczym i społecznym i

oddziałującego przez swą działalność na

oddziałującego przez swą działalność na

świat zewnętrzny, zmieniającego swe

świat zewnętrzny, zmieniającego swe

otoczenie”.

otoczenie”.

background image

29

29

Współczesna psychologia to nauka, która

Współczesna psychologia to nauka, która

zajmuje się procesami psychicznymi i

zajmuje się procesami psychicznymi i

zachowaniem człowieka.

zachowaniem człowieka.

background image

30

30

Psychologia jest próbą usystematyzowania

Psychologia jest próbą usystematyzowania

i pogłębienia wiedzy o naturze psychiki

i pogłębienia wiedzy o naturze psychiki

człowieka. W odróżnieniu od wiedzy, którą

człowieka. W odróżnieniu od wiedzy, którą

jednostka nabywa jego bezpośrednie

jednostka nabywa jego bezpośrednie

doświadczenie, lub tej, która funkcjonuje w

doświadczenie, lub tej, która funkcjonuje w

postaci „mądrości” potocznej, psychologia

postaci „mądrości” potocznej, psychologia

stawia sobie za cel

stawia sobie za cel

obiektywne

obiektywne

zrozumienie

zrozumienie

całej różnorodności

całej różnorodności

zachowań

zachowań

ludzkich, jak również tych fenomenów,

ludzkich, jak również tych fenomenów,

które określane są mianem stanów

które określane są mianem stanów

psychicznych, emocji, myśli i intencji.

psychicznych, emocji, myśli i intencji.

background image

31

31

Najważniejszym przedmiotem psychologii

Najważniejszym przedmiotem psychologii

ogólnej jest zachowanie człowieka.

ogólnej jest zachowanie człowieka.

Proces poszukiwania przyczyny

Proces poszukiwania przyczyny

zachowania nazywa się atrybucją.

zachowania nazywa się atrybucją.

Przyczyny lokujemy na zewnątrz, albo w

Przyczyny lokujemy na zewnątrz, albo w

drugim człowieku.

drugim człowieku.

background image

32

32

Atrybucja sytuacyjna – przyczyny zachowania

Atrybucja sytuacyjna – przyczyny zachowania

dopatrujemy się w sytuacji.

dopatrujemy się w sytuacji.

Drugi rodzaj atrybucji to atrybucja dyspozycyjna.

Drugi rodzaj atrybucji to atrybucja dyspozycyjna.

Dyspozycja jest to wewnętrzna skłonność od której zależy

Dyspozycja jest to wewnętrzna skłonność od której zależy

przyczyna zachowania. Poszukiwanie przyczyn w sytuacji

przyczyna zachowania. Poszukiwanie przyczyn w sytuacji

jest bardzo trudne bo nie ma dwóch sytuacji takich

jest bardzo trudne bo nie ma dwóch sytuacji takich

samych. W konkretnym człowieku często poszukujemy

samych. W konkretnym człowieku często poszukujemy

przyczyn z licznymi uproszczeniami.

przyczyn z licznymi uproszczeniami.

Podstawowy błąd atrybucji to skłonność do niedoceniania

Podstawowy błąd atrybucji to skłonność do niedoceniania

sytuacji i przeceniania uwarunkowań wewnętrznych.

sytuacji i przeceniania uwarunkowań wewnętrznych.

background image

33

33

W zakres jej zainteresowań wchodzą

W zakres jej zainteresowań wchodzą

badania nad świadomością człowieka, jego

badania nad świadomością człowieka, jego

stanami emocjonalnymi, procesami

stanami emocjonalnymi, procesami

związanymi z poznaniem, rolą zmysłów,

związanymi z poznaniem, rolą zmysłów,

doświadczeniem wewnętrznym,

doświadczeniem wewnętrznym,

wyobrażeniami oraz regulatorami

wyobrażeniami oraz regulatorami

stosunków człowieka z otoczeniem i

stosunków człowieka z otoczeniem i

zasadami ich funkcjonowania.

zasadami ich funkcjonowania.

background image

34

34

Psychologię interesuje szczególnie

Psychologię interesuje szczególnie

zachowanie się celowe człowieka, które

zachowanie się celowe człowieka, które

jest skierowane na rozwiązanie jakiegoś

jest skierowane na rozwiązanie jakiegoś

problemu.

problemu.

background image

35

35

Nie każde zachowanie człowieka interesuje

Nie każde zachowanie człowieka interesuje

psychologów jednakowo. Mniej zachowanie

psychologów jednakowo. Mniej zachowanie

typu odruch, bardziej zachowanie w

typu odruch, bardziej zachowanie w

sytuacjach złożonych.

sytuacjach złożonych.

background image

36

36

Można zatem powiedzieć;

Można zatem powiedzieć;

że psychologia jest nauką o czynnościach

że psychologia jest nauką o czynnościach

człowieka i o człowieku jako podmiocie

człowieka i o człowieku jako podmiocie

tych czynności”

tych czynności”

background image

37

37

Zachowanie jest sterowane przez szereg czynników:

Zachowanie jest sterowane przez szereg czynników:

a)

a)

Wewnętrzne

Wewnętrzne

- fizjologiczne

- fizjologiczne

-

psychiczne

psychiczne

b) Zewnętrzne

b) Zewnętrzne

- środowiskowe

- środowiskowe

- fizyczne

- fizyczne

- społeczne

- społeczne

background image

38

38

Aktywność człowieka wywołana jest przez:

Aktywność człowieka wywołana jest przez:

1) potrzeby (tendencja do odzyskiwania równowagi z

1) potrzeby (tendencja do odzyskiwania równowagi z

otoczeniem)

otoczeniem)

2) zachowanie reaktywne (odpowiedź na bodźce

2) zachowanie reaktywne (odpowiedź na bodźce

zewnętrzne, reakcje, bodziec – reakcja)

zewnętrzne, reakcje, bodziec – reakcja)

3) zachowanie celowe (zorganizowane) –

3) zachowanie celowe (zorganizowane) –

ukierunkowane na realizację określonego celu według

ukierunkowane na realizację określonego celu według

3 zasad:

3 zasad:

- dopływu bodźców aktualnych;

- dopływu bodźców aktualnych;

- doświadczenia z przeszłości;

- doświadczenia z przeszłości;

- antycypacja przyszłości (przewidywanie)

- antycypacja przyszłości (przewidywanie)

background image

39

39

W każdym przypadku charakterystyczna

W każdym przypadku charakterystyczna

dla człowieka jako podmiotu działania jest

dla człowieka jako podmiotu działania jest

realizacja celów, które są inne, nowe.

realizacja celów, które są inne, nowe.

W każdym przypadku doskonalenie

W każdym przypadku doskonalenie

sposobów realizacji celów – jest to

sposobów realizacji celów – jest to

warunek rozwoju człowieka.

warunek rozwoju człowieka.

W każdym przypadku cele są na coraz

W każdym przypadku cele są na coraz

wyższym poziomie.

wyższym poziomie.

background image

40

40

Człowiek rozwija się dzięki:

Człowiek rozwija się dzięki:

-stawianiu celu;

-stawianiu celu;

-cel określa zadanie;

-cel określa zadanie;

-ciąg tych zadań wyznacza działanie;

-ciąg tych zadań wyznacza działanie;

to daje zachowanie celowe.

to daje zachowanie celowe.

background image

41

41

Podmiotowość człowieka – to on wyznacza

Podmiotowość człowieka – to on wyznacza

sobie cele.

sobie cele.

Jest wynikiem procesu kontroli nad

Jest wynikiem procesu kontroli nad

otoczeniem i świadomości własnych

otoczeniem i świadomości własnych

możliwości. Przekonanie o ścisłym związku

możliwości. Przekonanie o ścisłym związku

każdej osoby żywej z jej środowiskiem – to

każdej osoby żywej z jej środowiskiem – to

warunek istnienia i rozwoju człowieka.

warunek istnienia i rozwoju człowieka.

background image

42

42

Stosunek istoty żywej z jej otoczeniem jest trojaki:

Stosunek istoty żywej z jej otoczeniem jest trojaki:

1- istoty potrzebują środowiska (niezbędny warunek ich

1- istoty potrzebują środowiska (niezbędny warunek ich

istnienia, funkcjonowania);

istnienia, funkcjonowania);

2- podlegają jego oddziaływaniu stosownie do stanu

2- podlegają jego oddziaływaniu stosownie do stanu

potrzeb i bodźców zewnętrznych;

potrzeb i bodźców zewnętrznych;

To jaki jest człowiek zależy od:

To jaki jest człowiek zależy od:

-jego aktywności

-jego aktywności

-jego środowiska

-jego środowiska

Wnętrze człowieka, wpływy zewnętrzne, aktywność

Wnętrze człowieka, wpływy zewnętrzne, aktywność

maja charakter społeczny – są zależne od otoczenia

maja charakter społeczny – są zależne od otoczenia

społecznego.

społecznego.

3- same oddziaływają na środowiska – regulują stosunki

3- same oddziaływają na środowiska – regulują stosunki

ze środowiskiem i je kształtują.

ze środowiskiem i je kształtują.

background image

43

43

Człowiek to element środowiska

Człowiek to element środowiska

fizycznego i społecznego (zmienia

fizycznego i społecznego (zmienia

środowisko i zmienia się pod jego

środowisko i zmienia się pod jego

wpływem)

wpływem)

background image

44

44

Główne grupy czynności:

Główne grupy czynności:

Poznawcze – odbiór informacji, ich

Poznawcze – odbiór informacji, ich

przetwarzanie, myślenie, przechowywanie;

przetwarzanie, myślenie, przechowywanie;

Ustosunkowawcze – emocje, uczucia;

Ustosunkowawcze – emocje, uczucia;

Wykonawcze – reakcje, zachowania,

Wykonawcze – reakcje, zachowania,

podejmowanie decyzji, ruchy (np. ciała)

podejmowanie decyzji, ruchy (np. ciała)

background image

45

45

W zależności od elementów łączących

W zależności od elementów łączących

człowieka ze środowiskiem można mówić o

człowieka ze środowiskiem można mówić o

rodzajach środowiska:

rodzajach środowiska:

- Fizyczne;

- Fizyczne;

- Biologiczne (leśne, pustynie);

- Biologiczne (leśne, pustynie);

- Społeczne (miejskie, wiejskie, rodzinne);

- Społeczne (miejskie, wiejskie, rodzinne);

- Kulturowe, intelektualne, polityczne,

- Kulturowe, intelektualne, polityczne,

artystyczne itd.

artystyczne itd.

background image

46

46

Określone zasady zachowania w różnych

Określone zasady zachowania w różnych

miejscach.

miejscach.

Sytuacje modyfikują ludzkie zachowania,

Sytuacje modyfikują ludzkie zachowania,

sytuacje społeczne:

sytuacje społeczne:

1. takie, w których inni ludzie występują

1. takie, w których inni ludzie występują

bezpośrednio (twarzą w twarz)

bezpośrednio (twarzą w twarz)

2. pośrednio (w produktach swoich

2. pośrednio (w produktach swoich

działań)

działań)

background image

47

47

AD1) takie, w których inni ludzie występują

AD1) takie, w których inni ludzie występują

bezpośrednio (twarzą w twarz)

bezpośrednio (twarzą w twarz)

1 - dwóch ludzi reagujących tylko na siebie;

1 - dwóch ludzi reagujących tylko na siebie;

2 - określona pozycja w grupie

2 - określona pozycja w grupie

-grupy małe: styczność bezpośrednia,

-grupy małe: styczność bezpośrednia,

-grupy duże: kontakty nie zawsze bezpośrednie, ale przynależność do

-grupy duże: kontakty nie zawsze bezpośrednie, ale przynależność do

grupy sprawia, że członkowie reagują na siebie inaczej niż na osoby

grupy sprawia, że członkowie reagują na siebie inaczej niż na osoby

spoza grupy.

spoza grupy.

-Inni ludzie występują jako dwie zbiorowości, np. na stadionie,

-Inni ludzie występują jako dwie zbiorowości, np. na stadionie,

-Ludzie jako element organizacji lub instytucji (urzędnicy, a petenci)

-Ludzie jako element organizacji lub instytucji (urzędnicy, a petenci)

-Ludzie występują jako element społeczności lub społeczeństwa (inni i

-Ludzie występują jako element społeczności lub społeczeństwa (inni i

my)

my)

Zachowanie nie zależy więc tylko od wewnętrznych zależności, ale od

Zachowanie nie zależy więc tylko od wewnętrznych zależności, ale od

tego w jakiej jest się grupie, jako ma się pozycję.

tego w jakiej jest się grupie, jako ma się pozycję.

background image

48

48

AD2) pośrednio (w produktach swoich działań)

AD2) pośrednio (w produktach swoich działań)

-Pośrednio w materialnych produktach działań

-Pośrednio w materialnych produktach działań

-Pośrednio w niematerialnych produktach działań

-Pośrednio w niematerialnych produktach działań

(umowa jako narzędzie porozumienia się;

(umowa jako narzędzie porozumienia się;

normy społeczne – rodzaj zachowania się;

normy społeczne – rodzaj zachowania się;

ideologie – produkt złożonych ludzkich interakcji;

ideologie – produkt złożonych ludzkich interakcji;

obyczaje – tradycyjne sposoby zachowania się;

obyczaje – tradycyjne sposoby zachowania się;

background image

49

49

Cele psychologii jako nauki:

Cele psychologii jako nauki:

a)

a)

opisywanie jakiegoś fragmentu rzeczywistości

opisywanie jakiegoś fragmentu rzeczywistości

(jak człowiek zachowuje się w danych warunkach)

(jak człowiek zachowuje się w danych warunkach)

b)

b)

wyjaśnienie, dlaczego człowiek zachowuje się w

wyjaśnienie, dlaczego człowiek zachowuje się w

danych warunkach tak a tak

danych warunkach tak a tak

(na podstawie zgromadzonej wiedzy)

(na podstawie zgromadzonej wiedzy)

c)

c)

przewidywanie kryterium pewności posiadanej

przewidywanie kryterium pewności posiadanej

wiedzy

wiedzy

(gdy jesteśmy w stanie przewidzieć c) przewidywanie

(gdy jesteśmy w stanie przewidzieć c) przewidywanie

d)

d)

sterowanie ludzkim zachowaniem.

sterowanie ludzkim zachowaniem.

background image

50

50

Celem psychologii jest pogłębianie wiedzy

Celem psychologii jest pogłębianie wiedzy

o czynnościach psychicznych, dzięki

o czynnościach psychicznych, dzięki

którym człowiek reguluje swoje stosunki z

którym człowiek reguluje swoje stosunki z

otoczeniem, poznaje je i przekształca

otoczeniem, poznaje je i przekształca

zgodnie ze swoimi potrzebami

zgodnie ze swoimi potrzebami

(Tomaszewski 1991).

(Tomaszewski 1991).

background image

51

51

Tak więc działającego człowieka i jego

Tak więc działającego człowieka i jego

otoczenie należy traktować jako

otoczenie należy traktować jako

wzajemnie uwarunkowane systemy

wzajemnie uwarunkowane systemy

nadrzędnego układu rzeczywistości, jakim

nadrzędnego układu rzeczywistości, jakim

zajmuje się psychologia

zajmuje się psychologia

1. Eksploracja i deskrypcja

1. Eksploracja i deskrypcja

2. Eksplanacja procesów psychicznych

2. Eksplanacja procesów psychicznych

3. Predykcja

3. Predykcja

i zachowań ludzkich

i zachowań ludzkich

4. Oddziaływanie.

4. Oddziaływanie.

background image

52

52

EKSPLORACJA I DESKRYPCJA

EKSPLORACJA I DESKRYPCJA

obserwowanie zachowania i opisywanie go

obserwowanie zachowania i opisywanie go

w sposób obiektywny.

w sposób obiektywny.

zbieranie faktów, a nie danych zgodnych z

zbieranie faktów, a nie danych zgodnych z

oczekiwaniami badacza.

oczekiwaniami badacza.

Opisy nie powinny zawierać prób

Opisy nie powinny zawierać prób

wyciągania wniosków i interpretacji

wyciągania wniosków i interpretacji

zachowania.

zachowania.

background image

53

53

EKSPLANACJA

EKSPLANACJA

wyjaśnienia wolne od przymusu

wyjaśnienia wolne od przymusu

obserwowalności i obiektywizmu

obserwowalności i obiektywizmu

naukowego.

naukowego.

Psychologowie chcą wykryć prawidłowości

Psychologowie chcą wykryć prawidłowości

rządzące zachowaniem oraz jego możliwe

rządzące zachowaniem oraz jego możliwe

przyczyny.

przyczyny.

Niezwykle ważne są alternatywne poglądy

Niezwykle ważne są alternatywne poglądy

wyjaśniające określone zjawisko

wyjaśniające określone zjawisko

psychiczne.

psychiczne.

background image

54

54

PREDYKCJA

PREDYKCJA

twierdzenia dotyczące

twierdzenia dotyczące

prawdopodobieństwa, że wystąpi pewne

prawdopodobieństwa, że wystąpi pewne

zachowanie lub że zostanie wykryty dany

zachowanie lub że zostanie wykryty dany

związek.

związek.

Psychologowie starają się ustalić w jakich

Psychologowie starają się ustalić w jakich

warunkach dane zachowanie nastąpi bądź

warunkach dane zachowanie nastąpi bądź

się zmieni.

się zmieni.

background image

55

55

ODDZIAŁYWANIE

ODDZIAŁYWANIE

Oznacza to spowodowanie wystąpienia lub

Oznacza to spowodowanie wystąpienia lub

nie wystąpienia danego zachowania -

nie wystąpienia danego zachowania -

wzbudzenie go, podtrzymanie,

wzbudzenie go, podtrzymanie,

zahamowanie i wpływanie na jego formę,

zahamowanie i wpływanie na jego formę,

siłę i częstość występowania.

siłę i częstość występowania.

Zdolność kierowania zachowaniem daje

Zdolność kierowania zachowaniem daje

psychologom środki pomocy ludziom w

psychologom środki pomocy ludziom w

polepszeniu jakości ich życia.

polepszeniu jakości ich życia.

background image

56

56

background image

57

57

Podział psychologii jako nauki -

Podział psychologii jako nauki -

Psychologia teoretyczna

Psychologia teoretyczna

1.Psychologia ogólna

1.Psychologia ogólna

- zajmuje się badaniem

- zajmuje się badaniem

podstawowych procesów psychicznych oraz

podstawowych procesów psychicznych oraz

czynników, które na nie wpływają.

czynników, które na nie wpływają.

2. Psychologia społeczna

2. Psychologia społeczna

– ustalająca

– ustalająca

prawidłowości funkcjonowania jednostki w

prawidłowości funkcjonowania jednostki w

grupie.

grupie.

3. Psychologia genetyczna

3. Psychologia genetyczna

– należąca też do

– należąca też do

tego samego działu bada początki życia

tego samego działu bada początki życia

psychicznego

psychicznego

background image

58

58

Podział psychologii jako nauki -

Podział psychologii jako nauki -

Psychologia teoretyczna

Psychologia teoretyczna

4. Psychologia rozwojowa

4. Psychologia rozwojowa

– rozwój tego

– rozwój tego

życia i zmiany zachodzące w funkcjonowaniu

życia i zmiany zachodzące w funkcjonowaniu

jednostki związane z wiekiem oraz

jednostki związane z wiekiem oraz

uczestniczeniem w życiu społecznym.

uczestniczeniem w życiu społecznym.

5. Psychologia różnicowa

5. Psychologia różnicowa

– ustala różnicę

– ustala różnicę

indywidualnie pomiędzy jednostkami

indywidualnie pomiędzy jednostkami

będącymi w tym samym wieku.

będącymi w tym samym wieku.

6. Psychologia porównawcza

6. Psychologia porównawcza

– zajmuje się

– zajmuje się

porównywaniem różnic międzygatunkowych.

porównywaniem różnic międzygatunkowych.

background image

59

59

Podział psychologii jako nauki -

Podział psychologii jako nauki -

Psychologia teoretyczna

Psychologia teoretyczna

7. Psychopatologia

7. Psychopatologia

– bada zaburzenia

– bada zaburzenia

psychiczne występujące u niektórych

psychiczne występujące u niektórych

osób oraz szuka sposobów zapobiega

osób oraz szuka sposobów zapobiega

powstawaniu zaburzeń i usuwania ich.

powstawaniu zaburzeń i usuwania ich.

background image

60

60

Podział psychologii jako nauki -

Podział psychologii jako nauki -

Psychologia stosowana

Psychologia stosowana

Psychologia wychowawcza

Psychologia wychowawcza

– zajmuje się

– zajmuje się

zagadnieniami wychowania, uczenia się,

zagadnieniami wychowania, uczenia się,

samowychowania i samokształcenia oraz

samowychowania i samokształcenia oraz

rozwijania osobowości jednostki.

rozwijania osobowości jednostki.

Psychologia pracy

Psychologia pracy

– analizuje przebieg

– analizuje przebieg

działalności zawodowej jednostki

działalności zawodowej jednostki

pracującej w różnych zawodach.

pracującej w różnych zawodach.

Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna

– zajmuje się

– zajmuje się

zaburzeniami w zachowaniu człowieka i

zaburzeniami w zachowaniu człowieka i

sposobami usuwania ich.

sposobami usuwania ich.

background image

61

61

Podział psychologii jako nauki-

Podział psychologii jako nauki-

Psychologia stosowana

Psychologia stosowana

Psychologia sądowa –

Psychologia sądowa –

ma za przedmiot

ma za przedmiot

swoich badań przyczyny kolidującego z

swoich badań przyczyny kolidującego z

prawem zachowania się oraz sposoby

prawem zachowania się oraz sposoby

reedukacji przestępców.

reedukacji przestępców.

Psychologia rehabilitacyjna

Psychologia rehabilitacyjna

– zajmuje się

– zajmuje się

przywracaniem sprawności osobom z

przywracaniem sprawności osobom z

uszkodzeniami receptorów i efektorów.

uszkodzeniami receptorów i efektorów.

Psychologia kulturowa

Psychologia kulturowa

– obejmuje

– obejmuje

zagadnienia sztuki, literatury, filmu,

zagadnienia sztuki, literatury, filmu,

teatru, muzyki i ich wpływu na psychikę

teatru, muzyki i ich wpływu na psychikę

człowieka.

człowieka.

background image

62

62

Podział psychologii jako nauki-

Podział psychologii jako nauki-

Psychologia stosowana

Psychologia stosowana

Psychologia propagandy

Psychologia propagandy

– bada warunki i

– bada warunki i

środki kształtowania opinii i postaw ludzi.

środki kształtowania opinii i postaw ludzi.

Psychologia lekarska

Psychologia lekarska

– zajmuje się

– zajmuje się

kontaktami pacjenta z lekarzem i

kontaktami pacjenta z lekarzem i

szpitalem.

szpitalem.

Psychologia pielęgniarska

Psychologia pielęgniarska

– zajmująca się

– zajmująca się

psychiczną stroną pacjenta i jego

psychiczną stroną pacjenta i jego

układami stosunków z innymi ludźmi.

układami stosunków z innymi ludźmi.

background image

63

63

W praktyce klinicznej sięgamy do

W praktyce klinicznej sięgamy do

wiedzy z zakresu psychologii zdrowia i

wiedzy z zakresu psychologii zdrowia i

psychologii klinicznej.

psychologii klinicznej.

background image

64

64

Dzięki stosowaniu metod psychologicznych można:

Dzięki stosowaniu metod psychologicznych można:

W procesie diagnozy stawiać właściwe pytania i dzięki temu

W procesie diagnozy stawiać właściwe pytania i dzięki temu

otrzymywać bardziej wyczerpujące informacje od pacjentów.

otrzymywać bardziej wyczerpujące informacje od pacjentów.

Dostosowywać leczenie do potrzeb pacjentów.

Dostosowywać leczenie do potrzeb pacjentów.

Pomagać pacjentom w lepszym radzeniu sobie z sytuacją

Pomagać pacjentom w lepszym radzeniu sobie z sytuacją

choroby.

choroby.

Poprzez odpowiednie oddziaływanie wpływać na stosowanie

Poprzez odpowiednie oddziaływanie wpływać na stosowanie

się pacjentów do zaleceń lekarskich.

się pacjentów do zaleceń lekarskich.

W profilaktyce motywować pacjentów do utrzymywania

W profilaktyce motywować pacjentów do utrzymywania

zdrowego stylu życia i regularnych badań kontrolnych czy

zdrowego stylu życia i regularnych badań kontrolnych czy

szczepień.

szczepień.

W placówkach Służy Zdrowia uzyskiwać lepszą współpracą w

W placówkach Służy Zdrowia uzyskiwać lepszą współpracą w

zespołach.

zespołach.

background image

65

65


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Lista przedmiotów - Psychologia w biznesie, WSZOP
PRZEDMIOT PSYCHOLOGII I JEJ DZIAŁY, studia UŚ, psychologia
PRZEDMIOT PSYCHOPATOLOGII ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZDROWIA I NORMALNOŚCI
Zagadnienia do prezentacji z przedmiotu Psychologia lekarska (1), Lekarski WLK SUM, lekarski, psycho
PRZEDMIOT PSYCHOLOGII I JEJ DZIALY, Materiały, wstęp do psychologii
Psychologia ogólna - Psychologia zarządzania, Przedmiot psychologii
przedmiot psychologii, Reso
Definicja i przedmiot psychologii, pedagogika uczelnia warszawaka, podstawy psychologii ogólnej, wyk
WYTYCZNE DO PRACY ZALICZENIA PRZEDMIOTU PSYCHOLOGIA ŻYWIENIA, Semestr V, Psychologia żywnośći
03. przedmiot psychologii, SKP, Psychologia, wykłady
Schizofrenia, Studia, Przedmioty, Psychologia kliniczna
PRZEDMIOT PSYCHOLOGII I JEJ DZIAŁY, Psychologia
Psychologiczne metody diagnostyczne, Studia, Przedmioty, Psychologia kliniczna
podkl, Studia, Przedmioty, Psychologia kliniczna
Przedmiot psychologii społecznej
przedmiot psychologii, Studia Pwr, Semestr 1, Psychologia (wykład)
Przedmiot psychologii rozwojowej
Kodeks Etyczno - Zawodowy Psychologa, Studia, Przedmioty, Psychologia

więcej podobnych podstron