Otyłość

Definicja



Choroba charakteryzująca się

zwiększeniem ilości tkanki

tłuszczowej ponad przyjętą normę.



Zaburzenie bilansu

energetycznego, w którym dochodzi

do nadmiaru dostarczanej energii z

pożywienia, w stosunku do potrzeb

organizmu i prowadzi do odkładania

się tkanki tłuszczowej.

Po co jest tkanka tłuszczowa?



gromadzenie zasobów energetycznych w celu

ich zużytkowania, w okresie gdy wydatki

energetyczne przekraczają dowóz energii



podstawowe procesy: lipogeneza i lipoliza



magazyn energii gromadzonej w postaci

triglicerydów



gruczoł dokrewny produkujący i wydzielajacy

do krwioobiegu liczne substancje działające

na inne tkanki np. TNFα, leptyna, PAI-1,

adypsyna, angiotensynogen

Bilans energetyczny



„

0”

utrzymanie masy ciała



„

+”

odkładanie nadmiaru energii

w komórkach tkanki tłuszczowej



wzrost masy ciała



„

-„

zużywanie zapasów

energetycznych – ubytek masy

ciała

Podwzgórzowa regulacja procesu

przyjmowania pokarmów



Ośrodek głodu-

jądro brzuszno –boczne

połączone ze szlakiem dopaminoergicznym

Zniszczenie



anoreksja

Pobudzenie





przyjmowanie pokarmu



wydzielanie insuliny

skurcze żołądka

Podwzgórzowa regulacja procesu

przyjmowania pokarmów

Ośrodek sytości

jądro brzuszno-przyśrodkowe połączone ze

szlakiem serotoninergicznym

Zniszczenie



otyłość

Pobudzenie





zahamowanie głodu

Zahamowanie

wydzielania insuliny

Główne mediatory



insulina



leptyna



neuropeptyd Y



cholecystokinina



glukokortykoidy



hormon wzrostu



hormony tarczycy

LEPTYNA





łaknienie





termogenezę





wydatek energetyczny



rola- kontrola pobierania pokarmu,

kontrola wydatku energetycznego

LEPTYNA



167 aminokwasów w łańcuchu



gen leptyny – 7 chromosom



synteza- tkanka tłuszczowa



rola- kontrola pobierania pokarmu, kontrola

wydatku energetycznego



miejsce działania – CUN: mózg( receptor dla

leptyny) i tkanki obwodowe





stężenie u kobiet



najwyższe stężenie w nocy- sekrecja

pulsacyjna

Neuropeptyd Y.



Ważny stymulator apetytu



Zależny od insuliny, glukokortykoidów,

leptyny



Zmniejsza termogenezę



Zmniejsza aktywność układu

sympatycznego



Powoduje wzrost m.in. kortykosteronu,

aldosteronu, wazopresyny, lipogenezy

Insulina



obniżenie NPY



wzrost anorektycznego efektu

cholecystokininy



wpływ na działanie leptyny-



ASP ( białko tkanki tłuszczowej)



aktywuje membranowy transport

glukozy- proces niezależny od insuliny



poprzez regulację TG reguluje dopływ

WKT do adipocytów, przez co wpływa na

metabolizm lipoprotein osocza



stymuluje wiążanie WKT i syntezę TG w

adipocytach

TNF-



- czynnik martwiczy

nowotworu





fosforylację receptora dla insuliny





aktywność lipazy adipocytowej

TNF-





defekt w działaniu insuliny, defekt utylizacji glukozy



oporność na insulinę



wzrost wydzielania insuliny



hiperinsulinemia



receptory



receptor

może promować otyłość przede wszystkim

wisceralną



obniżać termogenezę



obniżać lipolizę



3 - adrenergiczny receptor



stymuluje termogenezę



stymuluje lipolizę



szczególna aktywność po posiłku i

ekspozycji na zimno

Czynniki genetyczne- decydują czy

możemy być otyli, czy i w jakim stopniu

jesteśmy podatni na rozwój tego

zaburzenia



niska spoczynkowa przemiana

materii



zaburzenia metabolizmu tkanki

tłuszczowej



nierównowaga układów

korelujących uczucia głodu i

sytości

Otyłość uwarunkowana

genetycznie( Indianie Pima)

/ otyłość + cukrzyca t.II)



niska spoczynkowa przemiana materii



wysoki współczynnik oddechowy (RQ)



oporność tkanek na insulinę



hipertriglicerydemia

Przyczyny



specyficzne mitochondrialne geny lub

mutacje tych genów dla receptora



3 ?



TNF ?



BMI – Wskaźnik masy ciała



BMI = masa

ciała(kg)/wzrost

)



Stan prawidłowy BMI

< 25



Nadwaga

BMI

25-29,9



Otyłość

BMI > 30

WHR



Kobiety

lub

0,8



mężczyźni

lub

1,0

Stosunek obwodu talii do obwodu

bioder

Brzuszna tkanka tłuszczowa:

 aktywność lipolityczna

 mobilizacja WKT

 podatność na stymulację przez

hormony, katecholaminy:

androgeny, insulina, kortyzol

 gęstość receptorów dla

androgenów,

kortykosteroidów,

receptorów B- adrenergicznych

Udowopośladkowa tkanka

tłuszczowa



stymulacja przez estrogeny i

progesteron



gęstość receptorów α-

adrenergicznych



mobilizacja TG ( wzmożona w

czasie laktacji)

Czynniki środowiskowe:



sposób żywienia / skład diety,

wysokie spożycie energii/



aktywność fizyczna



czynniki emocjonalne

Czynniki determinujące

wysoką częstość otyłości:



socjologiczne- niski poziom

wykształcenia, niski dochód, żonaci i

zamężne



demograficzne – wiek powyżej 55lat u

mężczyzn i 70 lat u kobiet, płeć żeńska



biologiczne – potomstwo



styl życia – wysokie spożycie tłuszczu,

zaprzestanie palenia papierosów,

spożycie alkoholu, mała aktywność

fizyczna

Tempo wzrostu otyłości wśród

dzieci



W Polsce wzrost występowania

otyłości- 2,5 do 12% w ciągi ostatnich

20 lat



W Niemczech wzrost częstości – u

chłopców z 10 do 16,3%, u dziewcząt z

11,7 do 20,7% w latach 1975-99



W USA – 15% dzieci 6-19lat cierpi na

nadwagę

Oczekiwania terapii



zahamować wzrost masy ciała



obniżyć masę ciała



utrzymać uzyskane rezultaty



zmniejszyć czynniki ryzyka

wystąpienia innych chorób

Lipidy:





cholesterolu całkowitego o 10%





LDL o 15%





TG o 30%





HDL o 8%

Ciśnienie krwi :





ciś. skurczowego o 10 mmHg





ciś. rozkurczowego o 20 mmHG

Cukrzyca:





poziomu glukozy o 50%

Wydatek energii osoby o wadze 70kg

Rodzaj
czynności

kcal /godz.

Zamiatanie podłogi

170

Powolny spacer

200

Szybki marsz

300

Taniec

350

Jazda na rowerze

wolna

300

Wchodzenie na
schody

600

Otyłość - leczenie :

klasyczne metody



stosowanie diety niskokalorycznej

i odpowiedniej ilości ruchu

nowe metody

nowe metody


farmakoterapia

Wskazania do leczenia

farmakologicznego



względy kosmetyczne nie powinny być

jedynym powodem



są przede wszystkim zdrowotne



otyłość ze wskaźnikiem masy ciała ( BMI=

aktualna masa ciała/ wzrost w m²) powyżej 30

lub powyżej 27 u osób z towarzyszącymi

chorobami, takimi jak:

–

nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca,

cukrzyca, zaburzenia lipidowe, zespół bezdechu

sennego



element wspomagający kurację odchudzającą

w przypadku niepowodzeń przy:

–

zastosowniu klasycznych metod

–

wystąpienia efektu yo-yo

–

po zastosowaniu diet bardzo niskokalorycznych,

trudnych w utrzymaniu przez dłuższy okres

czasu

sibutramina

Lek ten ma ona działanie podwójne.



hamuje apetyt, a zwłaszcza daje poczucie

poposiłkowej sytości, czyli jest preparatem

korzystnym dla osób, u których apetyt

rośnie w miarę jedzenia



zmniejsza termogenezę, czyli zwiększa

wydatek energetyczny zwłaszcza w

początkowym okresie jej stosowania,

uzupełniając jakby wysiłek fizyczny

konieczny w kuracjach odchudzających.



lek ten zapisywany jest przez lekarza,

ponieważ wymaga zastosowana

odpowiedniej dawki i prześledzenia

towarzyszących chorób czy stosowanych

leków, jako ewentualnych przeciwskazań

ubstancje hydrofilne



zawierające metylocelulozę, agar

włókna ksantanowe



substancje

mają

właściwości

substancje

mają

właściwości

pęczniejące, co daje wielu osobom

poczucie wypełnienia, a tym samym

powoduje

spożywanie

mniejszych

powoduje

spożywanie

mniejszych

ilości

pokarmu

Warunkiem

powodzenia jest zastosowanie ich z

odpowiednim wyprzedzeniem, przed

zaplanowanym posiłkiem

eki zmniejszające wchłanianie

w jelitach



ą to substancje utrudniające, a

wręcz hamujące trawienie wybranych

składników pokarmowych.



dotyczy to tłuszczu

- j

ego wartość

kaloryczna

jest

największa

kaloryczna

jest

największa

Trawienie

tłuszczu

odbywa

się

Trawienie

tłuszczu

odbywa

się

głównie

przy

udziale

pewnych

głównie

przy

udziale

pewnych

enzymów. Związkiem, który hamuje

ich działanie jest orlistat.

Orlistat



Powoduje

hamowanie

lipazy

Powoduje

hamowanie

lipazy

trzustkowej i żołądkowej.



Działa miejscowo,

obniża wchłanianie

tłuszczu o

około 30 %

Powodując

wzrost jego

wydal

ze stolcem.



Efektem tego oprócz obniżenia masy

ciała, mogą być stolce tłuszczowe. Iloś

ich zależy od ilości zjedzonego tłuszczu

w posiłkach. Wymusza to więc, na

osobie

stosującej

ten

preparat

osobie

stosującej

ten

preparat

ograniczenie spożywania tłuszczu i

zmiany

dotychczasowych

zachowań

zmiany

dotychczasowych

zachowań

żywieniowych.

eki działające

termogenicznie



efedryn

, karnityn

i kofein



w przypadku niektórych preparatów z tej

grupy dochodzi do przyspieszenia czynności

serca, wzrostu ciśnienia tętniczego krwi,

pojawienia się uczucia niepokoju.



ie zaleca się stosowania tego typu leczenia

osób

starszych,

nadciśnieniem

osób

starszych,

nadciśnieniem

tętniczym czy chorobami serca.



ajwiększe zastosowanie tego typu leków

może mieć miejsce w przypadku, kiedy w

przebiegu kuracji odchudzającej dochodzi

do zahamowania dalszego ubytku masy

ciała mimo stosowania się do zaleceń

dietetycznych.

Chrom

zapotrzebowanie

ten

pierwiastek

zapotrzebowanie

ten

pierwiastek

określa się od 50 do 200



- bierze

udział

procesach

regulacji

- bierze

udział

procesach

regulacji

stężenia poziomu cukru we krwi

może powodować zmniejszenie apetytu na

słodycze i dzięki temu ułatwia chudnięcie

- uzupełnianie tego pierwiastka poleca się

osobom z nadwagą i otyłością oraz

towarzyszącą

temu

cukrzycą

towarzyszącą

temu

cukrzycą

zaburzeniami lipidowymi

Leczenie operacyjne -

wskazania



BMI . 40 kg/m



BMI . 35- 40 kg/m

w sytuacji

współistnienia chorób

zagrażających życiu

WARUNEK

wielospecjalistyczna konsultacja:

internista, chirurg, psychiatra,

żywieniowiec

Diety eliminujące węglowodany

np. „dieta optymalna”, dieta dr

Adkinsa



Drastyczne ograniczenie spożycia jednego z

głównych składników diety

–

Odbiega od zwyczajów żywieniowych

–

Bardzo utrudnia zredukowanie niedoboru

kalorii związanego z eliminacją węglowodanów

Rzeczywisto
ść

Obniżenie dowozu
energii

Złudzenie

Kalorie się nie liczą

Diety niskowęglowodanowe,

wysokotłuszczowe

Metaanaliza badań prowadzonych w

latach 1966-2003



Masy ciała

To wynik



Spożycia kalorii

Odpowiednio długiego czasu

przestrzegania diety

niskokalorycznej

A nie

Obniżenia zawartości węglowodanów

„

Dieta optymalna”



Wysokotłuszczowa

–

Eliminująca węglowodany



Produkty zbożowe, warzywa, owoce



Obniżenie dowozu kalorii

–

Niskokaloryczna



Wzrost poziomu ciał ketonowych



Wysoka utrata wody



Niedobory wielu składników

mineralnych i witamin



Różnorakie zmiany profilu lipidowego

–

Wpływ czasu obserwacji stosowania diety

–

Wpływ stopnia obniżania masy ciała

Dieta wysokotłuszczowa



Masa ciała

13,7 %



Cholesterol

4,3 %



LDL-chol

6,0 %



HDL-chol

-5,8 %



Tchol/HDL-chol

9,8 %



Hcy

12,4 %



Lp(a)

31,0 %



Fibrynogen

11,9 %

Wg R.M. Fleming, Prev Cardiol 2002

Obserwacje populacyjne



Wysokie spożycie tłuszczu



Niskie spożycie węglowodanów

złożonych



Spożycie warzyw i owoców



Udział błonnika pokarmowego

•

Wysokie ryzyko rozwoju



Otyłości



Cukrzycy typu 2



Chorób układu krążenia powstających na

tle miażdżycy



Wielu chorób nowotworowych

Ekspertyza

Ocena zasadności „Diety optymalnej” w

profilaktyce metabolicznych chorób

cywilizacyjnych

Wykonana w Instytucie Żywności i Żywienia

pod kierunkiem prof. dr hab. med. W. B.

Szostaka

Polecanie

„diety

optymalnej”

jako

Polecanie

„diety

optymalnej”

jako

sposobu prawidłowego żywienia na całe

życie

oraz

sposobu

leczniczego

życie

oraz

sposobu

leczniczego

licznych chorobach o złożonej etiologii i

patogenezie należy uznać za błąd sztuki

Węglowodany

Pamiętaj



Badania jednoznacznie wskazują

na korzyści metaboliczne związane

ze spożyciem



Produktów pełnoziarnistych



Warzyw i owoców

Białko - Tłuszcze

Pamiętaj

Spożywając w diecie produkty

bogate w białko

•

Ogranicz spożycie produktów

bogatych w tłuszcze zwierzęce



Zastąp je produktami

niskotłuszczowymi



Np. Spożywaj produkty mleczne o

zmniejszonej zawartości tłuszczu



Zwiększ spożycie białka roślinnego

Document Outline