TAJEMNICE LASU

AUTOR

HALINA MIESZKOWICZ

TYPY LASÓW W POLSCE

LASY LIŚCIASTE

W obrębie lasów liściastych strefy
umiarkowanej wyróżnia się typy
siedliskowe zależnie od składu
gatunkowego oraz warunków wilgotności
gleby i jej żyzności. W Polsce wykształcają
się:

•

buczyna

•

grąd

•

łęg

•

ols

BUCZYNA

Las bukowy – rodzaj
lasu liściastego lub
mieszanego, którego
drzewostan stanowi
głównie buk lub buk z
domieszką jodły
i świerka (tereny
górskie). Rodzaje
buczyn w Polsce:

• kwaśna
• żyzna

GRĄD

Wielogatunkowy las

liściasty lub mieszany z

przewagą grabu i dębu,

niekiedy

z domieszką lipy

drobnolistnej i

szerokolistnej, klonu,

jawora i świerka. Posiada

bogaty podszyt. W

Polsce występuje grąd:

• wysoki
• typowy
• niski

ŁĘG

Nadrzeczny las
liściasty występujący
w strefie podmokłej,
okresowo zalewanej
lub mocno wilgotnych
dolin rzecznych. W
drzewostanie łęgów
występują m.in.: dąb,
jesion,olsza,wierzba,
wiąz.

OLS

Las

olchowy (olszowy)

porasta żyzne, bagienne

siedliska, o wysokim

poziomie wody stojącej.

Ma charakterystyczną

kępową strukturę runa -

na kępach wokół szyi

korzeniowej olszy rosną

gatunki borowe,

w dolinkach

przynajmniej okresowo

wypełnianych wodą -

rośliny bagienne.

LASY IGLASTE

Lasy iglaste występują

przede wszystkim na

glebach bielicowych.

Dominującymi gatunkami

drzew są tu: różne

gatunki sosen, modrzewi,

świerków oraz drzew

liściastych takich jak

osika, jarząb i brzoza.

Natomiast

w runie

leśnym można

spotkać borówki, wrzosy

lub jagody czarne.

W Polsce lasy te dzielimy

na sosnowe, jodłowe i

świerkowe.

LASY SOSNOWE

Dominującym

gatunkiem jest sosna

zwyczajna .

W Polsce rosną :

• lasy sosnowe suche (na

suchych glebach

piaszczystych)

• lasy sosnowe świeże

(na wilgotnych glebach)

• lasy sosnowe bagienne

(na glebach torfowych

i podmokłych)

LASY ŚWIERKOWE

Dominującym gatunkiem

w drzewostanie jest
świerk. Bory świerkowe
występują przede
wszystkim w górach w
paśmie regla dolnego jak

i regla górnego.
Pozostałe bory
świerkowe są głównie
wynikiem sztucznego
nasadzania.

LASY JODŁOWE

Dominującym
gatunkiem jest jodła z
charakterystycznymi
wzniesionymi pionowo
szyszkami żeńskimi,
które są osadzone na
górnych gałęziach.
Rozsypują się one po
dojrzeniu. Tego typu las
znajduje się w Górach
Świętokrzyskich.

FAUNA LASU

LIS

JEŻ

DZIK

SARNA

KUKUŁKA

JELEŃ

ZAJĄC

DZIĘCIOŁ

WIEWIÓRKA

Wiewiórka, oprócz

owoców, nasion drzew,

grzybów i owadów,

zjada także ptasie jaja

i pisklęta. Jesienią

zbiera zapasy na zimę,

głównie orzechy i

żołędzie, które ukrywa

w dziuplach lub

zagrzebuje w ziemi.

Dobra pamięć i ostry

węch umożliwiają jej

odnalezienie zimą

większości z nich.

DZIK

Dzik żeruje w nocy.

W dzień pozostaje

w swoich barłogach, które

robi sobie w gęstwinach

leśnych.

Ma wyjątkowo dobry słuch

i węch. Potrafi zwietrzyć

człowieka nawet na dużą

odległość (500 m).

Najsłabszy ze zmysłów

dzika to jego wzrok. Dzik

nie rozpoznaje człowieka

nawet z niedalekiej

odległości.

JELEŃ

Jeleń w zasadzie żyje

w chmarach. Tylko

najstarsze byki żyją

samotnie

w ukryciu, w najbardziej

tajemnych ostojach.

W lecie żywi się głównie

trawą i ziołami, które

stanowią 70% jego

karmy. Zjada również

chętnie młode pędy

drzew, zarówno iglastych

jak i liściastych, oraz

krzewów, grzyby, jagody,

a także korę drzew.

JEŻ

Jeż pokryty jest ok.

5000 ciemnobrązowych

kolców

z żółtawym końcem.

Żyje samotnie i broni

swego rewiru. W razie

zagrożenia zwija się w

kłębek i kolce chronią

go przed atakiem.

Żywi się owadami,

dżdżownicami,

ślimakami, drobnymi

ssakami, jagodami i

owocami. Zimuje od x

do IV.

SARNA

Sarna chętnie żeruje

w maliniakach i

jeżynach.

W zimie zjada gałązki

drzew iglastych, które

zawierają znaczny

procent wody i w ten

sposób uzupełnia

sobie brak dostępu do

wody.

Kozioł (rogacz) ma

poroże (parostki),

zaś koza jest bezroga.

LIS

Lis jest mięsożerny.

Główne jego

pożywienie stanowią

myszy, ale zjada także

żaby, jaszczurki, ryby,

raki, ptaki, jaja ptasie,

króliki, zające,

a nawet kożlaka. Nie

gardzi również padliną.

Ponadto zjada jagody

i owoce (gruszki,

jabłka) oraz ślimaki,

dżdżownice

i larwy chrząszczy.

ZAJĄC

Zając jest roślinożerny,

żywi się trawą,

koniczyną, burakami,

marchwią. Wzrok ma

raczej słaby, ale wszelki

ruch dostrzeże nawet z

dużej odległości. Żeruje

wieczorem

i wczesnym rankiem,

a czasami również w

nocy; w dzień

wypoczywa

w kotlinach.

DZIĘCIOŁ

Ma mocny, dłutowaty

dziób, czepne nogi

z 2 palcami

skierowanymi do przodu

i 2 do tyłu, sztywne

sterówki, służące jako

podpora podczas kucia, i

długi, pokryty lepką

śliną język

z zadziorkami na

przodzie, przystosowany

do wyciągania owadów

z ich chodników.

KUKUŁKA

Jest to jedyny nasz
pasożyt gniazdowy
składający jaja do
gniazd innych ptaków.
Jajo jest stosunkowo
małe, o barwie
dostosowanej do jaj
ptaków, którym zostało
podrzucone. „Kuka"
tylko samiec; samica
wydaje głos podobny
do śmiechu

KRZEWY LEŚNE

JEŻYNA

Liście
dłoniastodzielne
Kwiaty w większości
białe lub różowe ,
zebrane
w grona lub wiechy
Owoce pestkowce
wewnątrz wypełnione
rozrośniętym dnem
kwiatowym

MALINA

Łodyga dorasta do
2 m wysokości, z
podziemnymi
rozłogami. Pędy
wydłużone
rózgowato
i łukowo zwieszone,
pokryte kolcami
Kwiaty białe, zwisłe,
zebrane w luźne
grona albo wiechy

LESZCZYNA

Owoce nazywane są

orzechami laskowymi,

są bardzo pożywne.

Zawierają 60% tłuszczu,

15% białka

i 7% cukru. Z orzechów

uzyskuje się olej, który

znajduje zastosowanie

w przemyśle

spożywczym,

farmaceutycznym,

farbiarskim oraz

perfumeryjnym.

DZIKA RÓŻA

Łodyga ma silnie,
hakowato
zakrzywione kolce
Liście złożone są z 5-
7 jajowato-
eliptycznych, ostro
ząbkowanych Kwiaty
pięciopłatkowe
różowe lub białawe
Owoce szupinkowe
wielkości 2-3 cm

ZNACZENIE LASÓW

• produkują tlen
• pochłaniają dwutlenek

węgla

• chronią przed

powodziami,
erozją i wiatrami

• absorbują

zanieczyszczenia
pyłowe

• wydzielają substancje

bakteriobójcze

• wpływają na jonizację

powietrza

• tłumią hałas
• zapewniają

wypoczynek

• upiększają otoczenie
• są źródłem cennych

surowców dla różnych
gałęzi przemysłu

• są inspiracją dla

artystów

PRZYCZYNY NISZCZENIA

LASÓW

• wyręby przemysłowe, wyręby pod uprawy

rolne i dla celów komunikacyjnych

• rozwój przemysłu
• niewłaściwa gospodarka wodna na terenach

nieleśnych, powodująca obniżenie wód
gruntowych

• składowanie odpadów
• stosowanie chemicznych środków ochrony

roślin

• ekspansja turystyczna

OCHRONA ZASOBÓW

LEŚNYCH

• zwiększenie lesistości
• przeciwdziałanie erozji gruntów leśnych
• zabiegi profilaktyczne zapobiegające pożarom
• zwalczanie nadmiernej gradacji szkodników
• gospodarowanie zwierzyną leśną w sposób nie

zagrażający trwałości lasów

• zaprzestanie składowania odpadów
• racjonalne gospodarowanie drewnem i innymi

zasobami leśnymi

• zwiększenie powierzchni obszarów prawnie

chronionych

FORMY OCHRONY

PRZYRODY

• Parki narodowe
• Rezerwaty przyrody
• Parki krajobrazowe
• Obszary chronionego krajobrazu
• Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
• Ochrona środowiska przez uznanie za:

pomnik przyrody, stanowisko
dokumentacyjne, użytek ekologiczny,
zespół przyrodniczo - krajobrazowy