Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

PRAWNE PODSTAWY

BEZPIECZEŃSTWA

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Podręczniki

Bezpieczeństwo ludności cywilne. Pojęcie, organizacja i zadania w czasie pokoju,
kryzysu i wojny Kitler Waldemar, Skrabacz Aleksandra

Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, Wybrane zagadnienia Dom Wydawniczy
ELIPSA, Warszawa 2009 Sulowski S., Brzeziński M.,

Pozycja prawnoustrojowa służb, inspekcji i straży, Warszawa 2007 Dobkowski J.,

Administracja porządku i bezpieczeństwa publicznego. Zagadnienia prawno-
ustrojowe, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008 Misiuk A.,

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

syllabus

Informacje nt. materiału, literatury, sposobu zaliczenia przedmiotu

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Informacje nt. terminów egzaminów poprawkowych, wyników

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

Bezpieczeństwo międzynarodowe

Bezpieczeństwo państwa

Bezpieczeństwo narodowe

Bezpieczeństwo publiczne

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo /def/

Stan (może być rozumiany obiektywnie i subiektywnie) zapewniający warunki
nienaruszalnego przetrwania i swobodnego rozwoju określonego podmiotu.

Definicja

sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś co człowiek szczególnie
ceni,
słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, warszawa, AON 2002.

wyjaśnienie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo międzynarodowe /def/

Definicja

układ stosunków międzynarodowych zapewniający wspólne bezpieczeństwo państw

tworzących system międzynarodowy.
Leksykon współczesnych stosunków politycznych, praca zbiór pod red. Cz.

Mojsiewicza, Wrocław 1997

wyjaśnienie

Brak obiektywnie istniejących zagrożeń i subiektywnych obaw oraz zgodne dążenie i

działanie społeczności międzynarodowej na rzecz określonych wartości

państwowych i pozapaństwowych (społecznych)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo narodowe /def/

Definicja

zdolność narodu do ochrony jego wartości wewnętrznych przed zagrożeniami

zewnętrznymi.
Polityka zagraniczna państwa, Warszawa 1992

wyjaśnienie

Stan uzyskany w wyniku odpowiednio zorganizowanej obrony i ochrony przed

zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi określany stosunkiem potencjału

obronnego do skali zagrożeń.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo państwa /def/

Definicja

rzeczywisty stan stabilności wewnętrznej i suwerenności państwa, który

odzwierciedla brak lub występowanie jakichkolwiek zagrożeń

odzwierciedla brak lub występowanie jakichkolwiek zagrożeń
S. Dworecki, Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1994,

wyjaśnienie

Bezpieczeństwo państwa to ogół warunków wewnętrznych i zewnętrznych, które

gwarantują stabilny rozwój społeczeństwa, ochronę terytorium państwa przed

zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi oraz zapewniają możliwość prowadzenia

przez państwo samodzielnej polityki zewnętrznej i wewnętrznej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo publiczne /def/

Definicja

Bezpieczeństwo publiczne, to stan przejawiający się ochroną porządku prawnego,
życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Bezpieczeństwo kryteria podziału

KRYTERIUM

PODMIOTOWE

KRYTERIUM

PRZEDMIOTOWE

KRYTERIUM

PRZESTRZENNE

KRYTERIUM

CELU

- jednostkowe

- wspólnotowe

- narodowe

-międzynarodowe

- globalne

- militarne

- polityczne

- ekonomiczne

- ekologiczne

- kulturowe

- społeczne

- miejscowe

- lokalne

- subregionalne

- regionalne

- globalne

- negatywne
(przetrwanie)

- pozytywne
(przetrwanie
i swoboda
rozwoju)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Funkcje państwa

Funkcja wewnętrzna

Funkcja wewnętrzna oznacza zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego,

ochronę mienia i zdrowia społeczeństwa oraz zabezpieczenie trwałości systemu

własności w wewnętrznej strukturze stosunków społecznych.

Funkcja zewnętrzna

Funkcja zewnętrzna oznacza zapewnienie bezpieczeństwa państwa na zewnątrz,

rozwijanie stosunków politycznych, gospodarczych i kulturalnych z innymi

państwami, a także rozwijanie przepływu informacji i kontaktów międzyludzkich.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Źródła prawa w Rzeczpospolitej polskiej

USTAWY

ROZPORZADZENIA WYKONAWCZE

KONSTYTUCJA

RATYFIKOWANE UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dziennik Ustaw:

Publikacja źródeł prawa

Monitor Polski:

Dzienniki Ministerstw

Wojewódzki Dziennik Urzędowy

Obwieszczenia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Prawne podstawy bezpieczeństwa

/przykłady aktów prawnych - konstytucji/

„Rzeczpospolita polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swego terytorium,

zapewnia wolność i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli,

strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się

zasadą zrównoważonego rozwoju”.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Podstawy prawne tworzenia bezpieczeństwa

/KONSTYTUCJA/

Państwo jest gwarantem podstawowych praw obywateli. Każdy obywatel ma prawo
do: bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 66.1); Ochrony zdrowia (art.
68.1); Zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na
chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego (art. 67.1);
Wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania
informacji (art. 54.1); Organizowania pokojowych zgromadzeń (art. 57) i zrzeszania
się (art. 58).

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Prawne podstawy bezpieczeństwa

/przykłady aktów prawnych – umów międzynarodowych/

konwencje o ochronie ofiar wojny, podpisane w genewie dnia 12 sierpnia 1949 roku

dz.u.56.38.171
konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z
regulaminem wykonawczym do tej konwencji oraz protokół o ochronie dóbr
kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w hadze dnia 14 maja 1954 r.
dz.u.57.46.212

Umowy międzynarodowe

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Podstawy tworzenia bezpieczeństwa

/kategorie ustaw/

ustawy odnoszące się do określonej sfery (dziedziny) bezpieczeństwa narodowego,

np. ustawa o ochronie przeciwpożarowej, ustawa o ochronie dóbr kultury, prawo

ochrony środowiska.

ustawy regulujące zadania i kompetencje organów administracji publicznej, np.

ustawa o urzędzie ministra obrony narodowej, ustawy o policji, straży granicznej,

państwowej straży pożarnej.

ustawy odnoszące się do rodzaju i skali zagrożeń, tj. ustawy o stanach

nadzwyczajnych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Prawne podstawy bezpieczeństwa

/przykłady ustaw/

ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej.
ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym.
ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o policji
ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o państwowej straży pożarnej

Ustawy

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Prawne podstawy bezpieczeństwa

/przykłady aktów prawnych - rozporządzeń/

rozporządzenie rady ministrów z dnia 11 października 2005 r.
w sprawie warunków i trybu delegowania strażaków państwowej straży pożarnej do
pełnienia służby poza granicą państwa oraz sposobu i organizacji działania grupy
ratowniczej
rozporządzenie ministra infrastruktury

z dnia 12 listopada 2002 r.

w sprawie określenia dokumentów potwierdzających wykonywanie przez
przedsiębiorcę przewozów w ramach pomocy humanitarnej, medycznej lub w
przypadku klęski żywiołowej.

Rozporządzenia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Prawne podstawy bezpieczeństwa

/przykłady aktów prawnych – aktów prawa miejscowego/

rozporządzenie nr 1/2010 powiatowego lekarza weterynarii w lwówku śląskim z dnia
1 czerwca 2010 r. w sprawie zwalczania choroby zakaźnej zwierząt - zgnilec
amerykański pszczół na terenie miasta i gminy gryfów śląski
rozporządzenie porządkowe nr 2 wojewody lubuskiego
z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie zakazu poruszania się po wałach
przeciwpowodziowych w dolinie warty i noteci w granicach administracyjnych
województwa lubuskiego

Akty prawa miejscowego

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWNE PODSTAWY

BEZPIECZEŃSTWA

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

Stan zagrożenia zewnętrznego

Stan wojenny

Stan wojny

Stan wyjątkowy

Stan klęski żywiołowej

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA

/def/

Bezpieczeństwo narodowe (bezpieczeństwo państwa) – dziedzina obejmująca całość

problematyki przeciwstawiania się wszelkim możliwym zagrożeniom (wykorzystywania szans,

podejmowania wyzwań i redukowania ryzyk) dla interesów narodowych przy wykorzystaniu do

tego celu wszystkich sił i środków, jakimi państwo dysponuje.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

OBRONA NARODOWA

/def/

Obrona narodowa (obronność kraju, bezpieczeństwo militarne) – to jedna z dziedzin

bezpieczeństwa narodowego obejmująca problematykę przeciwstawiania się zagrożeniom

polityczno-militarnym (wykorzystywania szans, podejmowania wyzwań, redukowania ryzyk) przy

wykorzystaniu do tego celu głównie sił zbrojnych, wspieranych innymi siłami i środkami państwa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego/

Art. 5.

Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia
wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa
narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/obowiązki prezydenta/

Art. 126.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i
gwarantem ciągłości władzy państwowej. Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad
przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz
nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/zbrojna napaść na terytorium RP/

Art. 116.

Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju. Sejm może
podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko
agresji. Jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent
Rzeczypospolitej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/zagrożenie bezpieczeństwa Państwa/

Art. 228.

1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające,
może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub
stan klęski żywiołowej.
2. Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze
rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.
3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone
wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych,
określa ustawa.
5. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać
stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego
funkcjonowania państwa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/zewnętrzne zagrożenie państwa/

Art. 229.

W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko
agresji, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny
na części albo na całym terytorium państwa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/ustawa z dnia z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach

Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym

organom Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 2. 1. W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi,
zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika
zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek
Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa.
2. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów określa przyczyny i obszar, na którym ma być
wprowadzony stan wojenny, a także odpowiednie do stopnia i charakteru zagrożenia, w zakresie
dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 3. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, o którym mowa w art. 2 ust. 1,
a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego albo postanawia odmówić wydania
takiego rozporządzenia. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny wprowadzenia oraz obszar, na którym
wprowadza się stan wojenny, a także - w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą - rodzaje ograniczeń
wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 4. 1. Stan wojenny obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1, w
Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/inne zagrożenia/

Art. 230.

1. W razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku
publicznego, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić, na czas
oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa.
2. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy
niż 60 dni.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/ustawa z dnia z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym./

Art. 2. 1. W sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub
porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, które nie może być usunięte
poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu do
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego.
2. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, Rada Ministrów określa przyczyny wprowadzenia i niezbędny czas
trwania stanu wyjątkowego oraz obszar, na jakim stan wyjątkowy powinien być wprowadzony, a także
odpowiednie do stopnia i charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje
ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
Art. 3. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje wniosek, o którym mowa w art. 2 ust. 1,
a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na czas oznaczony nie dłuższy niż 90
dni lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.
2. W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu wyjątkowego określa się przyczyny wprowadzenia, czas trwania i
obszar, na jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje
ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

Art. 231.

Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej
przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania rozporządzenia. Sejm niezwłocznie
rozpatruje rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej. Sejm może je uchylić bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/inne zagrożenia/

Art. 232.

W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona
klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony,
nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa.
Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

/ustawa z dnia

18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej

Art. 2. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii
technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.
Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
  1)   klęsce żywiołowej - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem,
  2)   katastrofie naturalnej - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i
morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo
chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu,
  3)   awarii technicznej - rozumie się przez to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu
budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu
lub utratę ich właściwości.
2. Katastrofą naturalną lub awarią techniczną może być również zdarzenie wywołane działaniem terrorystycznym.
Art. 5. 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić stan klęski żywiołowej z własnej inicjatywy
lub na wniosek właściwego wojewody.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny, datę wprowadzenia oraz obszar i czas
trwania stanu klęski żywiołowej, a także, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje niezbędnych
ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
3. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, a ponadto
podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia właściwego wojewody przez rozplakatowanie w
miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze.
4. Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyjnych są obowiązani do
niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości rozporządzenia Rady Ministrów o wprowadzeniu
stanu klęski żywiołowej, przekazanego im przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę redakcji lub
nadawcy.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

Podmioty zapewniające

bezpieczeństwo

Kompetencje Prezydenta

Narodowe Siły Zbrojne

Podmioty współdziałające z

prezydentem

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/podmiot zapewniający bezpieczeństwo zewnętrzne/

Art. 26.

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności
jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. Siły Zbrojne
zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej
kontroli.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/kompetencje prezydenta/

Art. 134.

Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej. W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami
Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.
Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił
Zbrojnych na czas określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania przed jej upływem
określa ustawa. Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów,
mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. W tym samym trybie może on Naczelnego Dowódcę
Sił Zbrojnych odwołać. Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości
konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa. Prezydent Rzeczypospolitej,
na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.
Kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej, związane ze zwierzchnictwem nad Siłami Zbrojnymi,
szczegółowo określa ustawa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/kompetencje prezydenta/

Art. 136.

W razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent Rzeczypospolitej, na
wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił
Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

inne kompetencje prezydenta

Art. 4a. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, stojąc na straży suwerenności i bezpieczeństwa
państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, w szczególności:
  1)   zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, strategię bezpieczeństwa narodowego;
  2)   wydaje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, w drodze postanowienia, Polityczno-
Strategiczną Dyrektywę Obronną Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne dokumenty wykonawcze do
strategii bezpieczeństwa narodowego;
  3)   zatwierdza, na wniosek Rady Ministrów, plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego i
kieruje ich przebiegiem;
  4)   postanawia, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, o wprowadzeniu albo zmianie określonego
stanu gotowości obronnej państwa;
  5)   może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i
samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji
społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa;
  6)   inicjuje i patronuje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw
patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 5, przekazywane są bezzwłocznie.
Art. 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, sprawując zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi, w
szczególności:
  1)   określa, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych oraz
ich przygotowań do obrony państwa;
  2)   może uczestniczyć w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił
Zbrojnych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 3.

1. Na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa i pokoju
stoją Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "Siłami Zbrojnymi".
3.W skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje:
  1)   Wojska Lądowe;
  2)   Siły Powietrzne;
  3)   Marynarka Wojenna;
  4)   Wojska Specjalne.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

Art. 117.

Zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana
umowa międzynarodowa lub ustawa. Zasady pobytu obcych wojsk na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i zasady przemieszczania się ich przez to terytorium określają
ratyfikowane umowy międzynarodowe lub ustawy.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

Art. 85.

Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny. Zakres obowiązku służby wojskowej
określa ustawa. Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie
pozwalają na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej na
zasadach określonych w ustawie.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/podmioty współdziałające z prezydentem/

Art. 135.

Organem doradczym Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego
bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/podmioty współdziałające z prezydentem/

Art. 141.

1. W sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę Gabinetową.
Radę Gabinetową tworzy Rada Ministrów obradująca pod przewodnictwem Prezydenta
Rzeczypospolitej.
2. Radzie Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

podmioty współdziałające z prezydentem

l Art. 11. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i
obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego.
2. Do pracowników Biura Bezpieczeństwa Narodowego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
o pracownikach urzędów państwowych. Przewidziane w tych przepisach uprawnienia właściwych
organów przysługują odpowiednio Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Biurem Bezpieczeństwa Narodowego kieruje sekretarz stanu wyznaczony przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Działalność Biura Bezpieczeństwa Narodowego jest finansowana ze środków budżetowych
Kancelarii Prezydenta.
5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określa organizację oraz zakres działania Biura
Bezpieczeństwa Narodowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/podmioty współdziałające z prezydentem/

Art. 144.

1. Prezydent Rzeczypospolitej, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji,
wydaje akty urzędowe.
2. Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa
Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.
3. Przepis ust. 2 nie dotyczy:
15) zwoływania Rady Gabinetowej,
26) powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego,

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

Podmioty zapewniające

bezpieczeństwo

Kompetencje Ministra Obrony

Narodowej

Kompetencje Rady Ministrów

Kompetencje Szefa Sztabu

Generalnego

Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił

Zbrojnych

Kompetencje Wojewodów

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

KONSTYTUCYJNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

/kompetencje Rady Ministrów/

Art. 146.

1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w
szczególności:
  7)   zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
  8)   zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
  11)  sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę
obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 6. 1. Do zadań Rady Ministrów wykonywanych w ramach zapewniania zewnętrznego
bezpieczeństwa państwa i sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju
należy w szczególności:
  1)   opracowywanie projektów strategii bezpieczeństwa narodowego;
  2)   planowanie i realizacja przygotowań obronnych państwa zapewniających jego
funkcjonowanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w tym
planowanie przedsięwzięć gospodarczo-obronnych oraz zadań wykonywanych na rzecz Sił
Zbrojnych i wojsk sojuszniczych;
  3)   przygotowywanie systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną
państwa, i organów władzy publicznej do funkcjonowania na stanowiskach kierowania;
  4)   utrzymywanie stałej gotowości obronnej państwa, wnioskowanie do Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej o jej podwyższanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w
czasie wojny oraz o jej obniżanie stosownie do zmniejszania stopnia zagrożenia;
  5)   określanie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa państwa, w tym obronności,
oraz przygotowywanie ich szczególnej ochrony;
  6)   przygotowanie na potrzeby obronne państwa i utrzymywanie w stałej gotowości jednolitych
systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania;
  7)   przygotowanie systemu stałych dyżurów na czas zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa
państwa i wojny;
  8)   określanie zasad wykorzystania służby zdrowia i infrastruktury technicznej państwa na
potrzeby obronne, w tym sposobu zabezpieczania przestrzeni powietrznej i wód terytorialnych w
razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny;
  9)   zapewnianie funkcjonowania systemu szkolenia obronnego w państwie;
  10)  prowadzenie kontroli stanu przygotowań obronnych w państwie.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, tryb realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, w
szczególności:
  1)   warunki i tryb planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa
realizowanych przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, sposób ich nakładania oraz
właściwość organów w tych sprawach, w tym ujętych w planowaniu operacyjnym i programach obronnych;
  2)   organizację i tryb przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa,
oraz warunki funkcjonowania organów władzy publicznej na stanowiskach kierowania;
  3)   stany gotowości obronnej państwa, ich rodzaje, warunki wprowadzania, zadania związane z podwyższaniem
gotowości obronnej państwa i tryb ich realizacji, organizację i zadania w zakresie tworzenia systemu stałych
dyżurów na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa oraz właściwość organów w tych sprawach;
  4)   obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa, ich kategorie, a także zadania w
zakresie ich szczególnej ochrony oraz właściwość organów w tych sprawach;
  5)   organizację i warunki przygotowania oraz sposób funkcjonowania systemów obserwacji, pomiarów, analiz,
prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz właściwość organów w
tych sprawach;
  6)   warunki i sposób przygotowania i wykorzystania transportu morskiego, kolejowego, samochodowego,
lotniczego, żeglugi śródlądowej oraz infrastruktury drogowej i kolejowej na potrzeby obronne państwa, a także ich
ochrony w czasie wojny oraz właściwość organów w tych sprawach;
  7)   warunki i sposób przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa oraz
właściwość organów w tych sprawach;
  8)   warunki i sposób przygotowania i wykorzystania publicznej i niepublicznej służby zdrowia na potrzeby
obronne państwa oraz właściwość organów w tych sprawach;
  9)   organizację szkolenia obronnego w państwie, podmioty objęte tym szkoleniem, zadania w zakresie
planowania i realizacji szkolenia obronnego oraz właściwość organów w tych sprawach;
  10)  zakres i sposób prowadzenia przez organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego kontroli
realizacji zadań obronnych wykonywanych przez jednostki organizacyjne i przedsiębiorców.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzędzie Ministra Obrony Narodowej

Art. 1. 1. Minister Obrony Narodowej jest naczelnym organem administracji państwowej w dziedzinie obronności
Państwa.
2. Minister Obrony Narodowej wykonuje swoje zadania przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, zwanego
dalej "Ministerstwem", w skład którego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego.
Art. 2. Do zakresu działania Ministra Obrony Narodowej należy:
  1)   kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej
"Siłami Zbrojnymi",
  2)   przygotowywanie założeń obronnych Państwa, w tym propozycji dotyczących rozwoju i struktury Sił
Zbrojnych,
  2a)

(1)

formowanie, przeformowywanie i rozformowywanie jednostek wojskowych oraz nadawanie im etatów,

3) realizowanie generalnych założeń, decyzji i wytycznych Rady Ministrów w zakresie obrony Państwa i
koordynowanie realizacji wynikających z nich zadań,
4)

(2)

sprawowanie, w zakresie powierzonym przez Radę Ministrów, ogólnego nadzoru nad realizacją zadań

obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje państwowe, samorządy, przedsiębiorców i inne
podmioty,
  5)   sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony,
  6)   kierowanie administracją rezerw osobowych dla celów powszechnego obowiązku obrony,
  6a)

(3)

ogólna koordynacja działań w zakresie ochrony informacji niejawnych w dziale obrony narodowej,

  7)   określanie celów, kierunków i zadań szkolnictwa wojskowego,
  8)   kierowanie sprawami kadrowymi Sił Zbrojnych,
  9)   kierowanie wykonywaniem obowiązku służby wojskowej, wychowywaniem żołnierzy oraz sprawami
zaspokajania ich potrzeb socjalno-bytowych,
  10)  kierowanie sprawami zaspokajania potrzeb materiałowych, technicznych i finansowych Sił Zbrojnych,
  11)  kierowanie sprawami pracowniczymi w resorcie obrony narodowej,
  12)  realizowanie decyzji Rady Ministrów w zakresie udziału Rzeczypospolitej Polskiej w wojskowych
przedsięwzięciach organizacji międzynarodowych oraz w zakresie wywiązywania się z zobowiązań militarnych,
wynikających z umów międzynarodowych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 20. 1. Kierowanie sprawami obronności w województwie należy do wojewody.
2. Wojewoda w ramach kierowania, o którym mowa w ust. 1, wykonuje zadania w zakresie i na
zasadach określonych w ustawach, a w szczególności:
  1)   określa szczegółowe kierunki działania dla kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży,
organów administracji niezespolonej oraz jednostek samorządu terytorialnego w zakresie
realizacji zadań obronnych;
  2)   kieruje realizacją przedsięwzięć związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa
wykonywanych przez marszałków województw, starostów, wójtów lub burmistrzów (prezydentów
miast), przedsiębiorców oraz inne jednostki organizacyjne i organizacje społeczne mające swoją
siedzibę na terenie województwa;
  3)   koordynuje przedsięwzięcia niezbędne dla zabezpieczenia mobilizacji jednostek wojskowych
i wykonywania świadczeń na rzecz obrony;
  4)   kieruje realizacją przedsięwzięć związanych z przygotowaniem stanowisk kierowania dla
organów terenowych;
  5)   organizuje wykorzystanie miejscowych sił i środków na potrzeby obronności państwa i
obszaru województwa, w tym ochrony ludności oraz dóbr materialnych i kultury przed środkami
rażenia, jak również niesienia pomocy poszkodowanym;
  6)   kontroluje i ocenia wykonywanie zadań obronnych przez organy, podmioty, jednostki
organizacyjne i organizacje, o których mowa w pkt 1 i 2;
  7)   organizuje edukację społeczeństwa dotyczącą przygotowania obronnego oraz prowadzi
szkolenia i ćwiczenia obronne.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 137. Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności
publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz
współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich
skutków.
Art. 138. 1. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań
obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej.
2. Formacje obrony cywilnej składają się z oddziałów obrony cywilnej przeznaczonych do
wykonywania zadań ogólnych lub specjalnych oraz innych jednostek tych formacji.
3. Formacje obrony cywilnej tworzą, w drodze rozporządzenia, ministrowie, a wojewodowie,
starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) - w drodze zarządzenia,
uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie
oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną.
4. Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

USTAWOWE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PANSTWA

ustawa

z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony

Rzeczypospolitej Polskiej/

Art. 17. 1. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef
Obrony Cywilnej Kraju.
2. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego
do spraw wewnętrznych.
3. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
4. Do zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju należy:
  1)   przygotowywanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej;
  2)   ustalanie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej;
  3)   koordynowanie określonych przedsięwzięć i sprawowanie kontroli realizacji przez organy
administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego zadań obrony cywilnej;
  4)   sprawowanie nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby w obronie cywilnej.
5. Szef Obrony Cywilnej Kraju w sprawach należących do swojego zakresu działania wydaje
zarządzenia, wytyczne, instrukcje i regulaminy.
6. Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub
burmistrzowie (prezydenci miast).
7. Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie
oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje
państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające
na ich terenie.
8. Rada Ministrów określa w drodze rozporządzenia szczegółowy zakres działania Szefa Obrony
Cywilnej Kraju oraz szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, jak również zasady i
tryb kierowania oraz koordynowania przez nich przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony
cywilnej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA

ZARZADZANIE KRYZYSOWE

DZIAŁANIA

PRZYGOTOWAWCZE DS.

ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

ORGANY WŁASCIWE DS.

ZARZADZANIA KRYZYSOWEGO

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PODSTAWA PRAWNA SYSTEMU ZARZĄDZANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH

USTAWA z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z dnia 21 maja 2007 r.)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 15 grudnia 2009 r. w sprawie określenia organów
administracji rządowej, które utworzą centra zarządzania kryzysowego, oraz sposobu ich
funkcjonowania (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2009 r.)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Raportu o zagrożeniach
bezpieczeństwa narodowego (Dz. U. z dnia 17 maja 2010 r.)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu
Ochrony Infrastruktury Krytycznej (Dz. U. z dnia 17 maja 2010 r.)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony
infrastruktury krytycznej (Dz. U. z dnia 17 maja 2010 r.)

ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 10 lipca 2008 r.
w sprawie organizacji i trybu działania Rządowego Centrum Bezpieczeństwa
(Dz. U. z dnia 18 lipca 2008 r.)

ZARZĄDZENIE Nr 86 PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 14 sierpnia 2008 r.
w sprawie organizacji i trybu pracy Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego
(M.P. z dnia 21 sierpnia 2008 r.)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ZARZADZANIE KRYZYSOWE /DEFINICJA/

Art. 2.

(1)

Zarządzanie

kryzysowe

działalność

organów

administracji

publicznej

będąca

elementem

kierowania

bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu
sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi
kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku
wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz
odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

POZIOM 1

•Prezes Rady Ministrów

•Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

•Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

•Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego

•Zespoły Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i Centralnych

Organów Administracji Rządowej

•Centra Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i Centralnych

Organów Administracji Rządowej

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

RZĄDOWE

CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA

1/1

Art. 10. 1. Tworzy się Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, zwane dalej "Centrum",
będące państwową jednostką budżetową podległą Prezesowi Rady Ministrów.
2. Centrum kieruje dyrektor powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.
2a.

(34)

Dyrektor Centrum pełni funkcję sekretarza Zespołu, o którym mowa w art. 8

ust. 1.
3. Zastępców dyrektora Centrum powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na
wniosek dyrektora Centrum.
4. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, organizację i tryb
działania Centrum, uwzględniając potrzebę ciągłości funkcjonowania Centrum.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

RZĄDOWE

CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA

1/1

Art. 11. 1.

(35)

Centrum zapewnia obsługę Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, Zespołu i

ministra właściwego do spraw wewnętrznych w sprawach zarządzania kryzysowego oraz pełni
funkcję krajowego centrum zarządzania kryzysowego.
2. Do zadań Centrum należy:
  1)   planowanie cywilne, w tym:
a)  przedstawianie szczegółowych sposobów i środków reagowania na zagrożenia oraz
ograniczania ich skutków,
b)

(36)

opracowywanie i aktualizowanie Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego, we

współpracy z właściwymi komórkami organizacyjnymi urzędów obsługujących ministrów oraz
kierowników urzędów centralnych,
c)  analiza i ocena możliwości wystąpienia zagrożeń lub ich rozwoju,
d)  gromadzenie informacji o zagrożeniach i analiza zebranych materiałów,
e)  wypracowywanie wniosków i propozycji zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom,
f)  planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania zadań, o
których mowa w art. 25 ust. 3,
g)  planowanie wsparcia przez organy administracji publicznej realizacji zadań Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej;
  2)   monitorowanie potencjalnych zagrożeń;
2a)

(37)

uzgadnianie planów zarządzania kryzysowego sporządzanych przez ministrów kierujących

działami administracji rządowej i kierowników urzędów centralnych;
3) przygotowanie uruchamiania, w przypadku zaistnienia zagrożeń, procedur związanych z
zarządzaniem kryzysowym; trami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

RZĄDOWY

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

1/2

Art. 8. 1. Przy Radzie Ministrów tworzy się Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego, zwany dalej "Zespołem",
jako organ opiniodawczo-doradczy właściwy w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w
zakresie zarządzania kryzysowego.
2. W skład Zespołu wchodzą:
  1)   Prezes Rady Ministrów - przewodniczący;
  2)   Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych - zastępcy przewodniczącego;
  3)   Minister Spraw Zagranicznych;
  4)   Minister Koordynator Służb Specjalnych - jeżeli został powołany.
3. W posiedzeniach Zespołu, na prawach członka, biorą udział wyznaczone przez przewodniczącego, w zależności
od potrzeb, następujące organy administracji rządowej:
  1)

(24

ministrowie kierujący działami administracji rządowej: a) administracja publiczna,b) budownictwo,

gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa,c)  finanse publiczne,d)  gospodarka,e)  gospodarka
morska,f)  gospodarka wodna,g)  instytucje finansowe,h)  informatyzacja,i)  kultura i ochrona dziedzictwa
narodowego,j)  łączność,k)  oświata wychowanie,l)  rolnictwo,
  sprawiedliwość,n)  środowisko,o)  transport,p)  zdrowie,q)  praca,r)  zabezpieczenie społeczne,s)  Skarb
Państwa;
  2)   Główny Geodeta Kraju; 2a)

(25)

Główny Inspektor Ochrony Środowiska;

  3)   Główny Inspektor Sanitarny;   4)   Główny Lekarz Weterynarii;
  5)   Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej;   6)   Komendant Główny Policji;   7)   Komendant Główny
Straży Granicznej; 7a)

(26)

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej; 8) Prezes Państwowej Agencji

Atomistyki;
9) Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 10) Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 11) Szef Agencji
Wywiadu; 12) Szef Obrony Cywilnej Kraju; 13) Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego; 14) Szef Służby
Wywiadu Wojskowego.
4. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może skierować do prac Zespołu, na prawach członka, Szefa Biura
Bezpieczeństwa Narodowego lub innego przedstawiciela.
5. Przewodniczący może zapraszać do udziału w posiedzeniach Zespołu, na prawach członka, inne osoby.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

RZĄDOWY

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

1/2

Art. 9. 1. Do zadań Zespołu należy:
  1)   przygotowywanie propozycji użycia sił i środków niezbędnych do opanowania sytuacji
kryzysowych;
  2)   doradzanie w zakresie koordynacji działań organów administracji rządowej, instytucji
państwowych i służb w sytuacjach kryzysowych;
  3)   opiniowanie sprawozdań końcowych z działań podejmowanych w związku z zarządzaniem
kryzysowym;
  4)   opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego
charakteru;
  5)

(28)

opiniowanie i przedkładanie Radzie Ministrów Krajowego Planu Zarządzania

Kryzysowego;
6)

(29)

(uchylony);

(30)

opiniowanie projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 7 ust. 4;

(31)

(uchylony);

(32)

(uchylony).

(33)

(uchylony).

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze zarządzenia, organizację i tryb pracy Zespołu, z
uwzględnieniem rozwiązań pozwalających na niezwłoczne zebranie się Zespołu i zapewnienie
uzyskania pełnej informacji o zdarzeniach będących przedmiotem posiedzenia.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

CENTRA MINISTERSTW I ORGANW CENTRALNYCH

ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

1/3

Art. 13. 1.

(56)

Ministrowie i centralne organy administracji rządowej, do których zakresu działania należą sprawy

związane z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego, w tym ochrony ludności lub gospodarczych podstaw
bezpieczeństwa państwa, tworzą centra zarządzania kryzysowego.
2. Do zadań centrów, o których mowa w ust. 1, należy:
  1)   pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania
kryzysowego;
  2)   współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;
  3)   nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania
ludności;
  4)   współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;
  5)   współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne;
  6)   dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum;
  7)   realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa;
  8)   współdziałanie na wszystkich szczeblach administracji rządowej w zakresie informowania i przekazywania
poleceń do wykonania w systemie całodobowym dla jednostek ochrony zdrowia w przypadkach awaryjnych,
losowych, jak również zaburzeń funkcjonowania systemu.
2a.

(57)

Obowiązek utworzenia centrum zarządzania kryzysowego uznaje się za spełniony jeżeli organ, o którym

mowa w ust. 1, utworzył komórkę organizacyjną w urzędzie go obsługującym lub jednostkę organizacyjną jemu
podległą lub nadzorowaną, odpowiedzialną za pełnienie całodobowych dyżurów i stwarzającą gwarancję realizacji
zadań, o których mowa w ust. 2.
3. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi organy administracji rządowej, które utworzą centra
zarządzania kryzysowego, oraz sposób ich funkcjonowania, uwzględniając w szczególności warunki techniczne i
standardy ich wyposażenia oraz procedury współpracy z Rządowym Centrum Bezpieczeństwa i innymi organami
administracji publicznej.
ROZPORZADZENIE: § 2. 1. Centrum zarządzania kryzysowego tworzą następujące organy:
  1)   Minister Obrony Narodowej;   2)   Minister Sprawiedliwości;   3)   minister właściwy do spraw rolnictwa;
  4)   minister właściwy do spraw środowiska;   5)   minister właściwy do spraw zagranicznych;
  6)   minister właściwy do spraw zdrowia;   7)   Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej;
  8)   Komendant Główny Policji;   9)   Komendant Główny Straży Granicznej;   10)  Szef Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego;   11)  Szef Agencji Wywiadu;   12)  Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego;   13)  Szef Służby
Wywiadu Wojskowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ZESPOŁY MINISTERSTW I ORGANW CENTRALNYCH

ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

1/3

t. 12. 1. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz kierownicy urzędów
centralnych realizują, zgodnie z zakresem swojej właściwości, zadania dotyczące zarządzania
kryzysowego.
2b.

(52)

Ministrowie i kierownicy, o których mowa w ust. 1, na potrzeby realizacji zadań z zakresu

zarządzania kryzysowego tworzą zespoły zarządzania kryzysowego, w skład których wchodzą
kierujący właściwymi komórkami organizacyjnymi urzędu obsługującego ministra lub kierownika,
o których mowa w ust. 1, a także inne osoby przez nich wskazane.
2c.

(53)

Do zadań zespołów, o których mowa w ust. 2b, należy:

  1)   dokonywanie okresowej oceny zagrożeń na potrzeby Raportu;
  2)   opiniowanie projektów planów zarządzania kryzysowego, o których mowa w ust. 2;
  3)   opiniowanie wykazu obiektów, instalacji i urządzeń wchodzących w skład infrastruktury
krytycznej w ramach swoich właściwości;
  4)   wypracowywanie wniosków i propozycji dotyczących zapobiegania i przeciwdziałania
zagrożeniom.
3.

(54)

(uchylony).

4. Ministrowie i kierownicy, o których mowa w ust. 1, określają, w drodze zarządzenia,
organizację, skład oraz miejsce i tryb pracy zespołów zarządzania kryzysowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

POZIOM 2

•Wojewoda

•Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego

•Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

WOJEWODA 2/1

rt. 14. 1. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie województwa jest wojewoda.
2. Do zadań wojewody w sprawach zarządzania kryzysowego należy:
1)

(58)

kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie

województwa;
2)

(59)

realizacja zadań z zakresu planowania cywilnego, w tym:

a)  wydawanie starostom zaleceń do powiatowych planów zarządzania kryzysowego,
b)  zatwierdzanie powiatowych planów zarządzania kryzysowego,
c)  przygotowywanie i przedkładanie do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych
wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego,
d)  realizacja wytycznych do wojewódzkich planów zarządzania kryzysowego;
  3)

(60)

zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu zarządzania

kryzysowego
  4)   wnioskowanie o użycie pododdziałów lub oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania
zadań, o których mowa w art. 25 ust. 3;
  5)   wykonywanie przedsięwzięć wynikających z dokumentów planistycznych wykonywanych w ramach
planowania operacyjnego realizowanego w województwie;
  6)   zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
6a)

(61)

współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie zapobiegania, przeciwdziałania

i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
7)

(62)

organizacja wykonania zadań z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej;

(63)

(uchylony).

(64)

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii dyrektora Centrum, wydaje, w drodze

zarządzenia, wojewodom wytyczne do wojewódzkich planów zarządzania kryzysowego.
4.

(65)

Minister właściwy do spraw wewnętrznych zatwierdza wojewódzkie plany zarządzania kryzysowego i ich

aktualizacje, po zasięgnięciu opinii dyrektora Centrum.
5.

(66)

Zadania, o których mowa w ust. 2, wykonuje wojewoda we współpracy z właściwymi organami administracji

publicznej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

WOJEWODA 2/1

6. Do zadań komórki organizacyjnej właściwej w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędzie wojewódzkim
należy w szczególności:
  1)   gromadzenie i przetwarzanie danych oraz ocena zagrożeń występujących na obszarze województwa;
  2)   monitorowanie, analizowanie i prognozowanie rozwoju zagrożeń na obszarze województwa;
  3)   dostarczanie niezbędnych informacji dotyczących aktualnego stanu bezpieczeństwa dla wojewódzkiego
zespołu zarządzania kryzysowego, zespołu zarządzania kryzysowego działającego w urzędzie obsługującym
ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Centrum;
  4)   współpraca z powiatowymi zespołami zarządzania kryzysowego;
  5)   zapewnienie funkcjonowania wojewódzkiego zespołu zarządzania kryzysowego, w tym dokumentowanie jego
prac;
  6)   realizacja zadań stałego dyżuru w ramach gotowości obronnej państwa;
  7)

(67)

opracowywanie i aktualizacja wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego;

(68)

przygotowywanie, w oparciu o analizę zagrożeń w poszczególnych powiatach, zaleceń wojewody do

powiatowych planów zarządzania kryzysowego;
9)

(69)

opiniowanie oraz przedkładanie do zatwierdzenia wojewodzie powiatowych planów zarządzania

kryzysowego;
  10)  opracowywanie i aktualizacja wojewódzkiego planu ochrony infrastruktury krytycznej;
  11)  planowanie wsparcia innych organów właściwych w sprawach zarządzania kryzysowego;
  12)  planowanie użycia pododdziałów lub oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania
zadań, o których mowa w art. 25 ust. 3;
  13)  planowanie wsparcia przez organy administracji publicznej realizacji zadań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

WOJEWÓDZKI

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

2/2

art.. 14 7. Organem pomocniczym wojewody w zapewnieniu wykonywania zadań zarządzania kryzysowego jest
wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego, powoływany przez wojewodę, który określa jego skład, organizację,
siedzibę oraz tryb pracy, zwany dalej "zespołem wojewódzkim".
8. Do zadań zespołu wojewódzkiego należy w szczególności:
1) ocena występujących i potencjalnych zagrożeń mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo publiczne i
prognozowanie tych zagrożeń;
2)

(70)

przygotowywanie propozycji działań i przedstawianie wojewodzie wniosków dotyczących wykonania,

zmiany lub zaniechania działań ujętych w wojewódzkim planie zarządzania kryzysowego;
3) przekazywanie do wiadomości publicznej informacji związanych z zagrożeniami;
4)

(71)

opiniowanie wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego;

(72)

(uchylony).

9. W skład zespołu wojewódzkiego wchodzą wojewoda jako przewodniczący, kierownik komórki organizacyjnej
właściwej w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędzie wojewódzkim jako zastępca przewodniczącego, a
także inne osoby wskazane przez przewodniczącego w zależności od potrzeb spośród:
  1)   kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich;
  2)   osób zatrudnionych w urzędzie wojewódzkim lub w jednostkach organizacyjnych służb, inspekcji i straży
wojewódzkich;
  3)   osób zatrudnionych w regionalnych zarządach gospodarki wodnej, wojewódzkich zarządach melioracji i
urządzeń wodnych oraz Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
10. Przewodniczący może postanowić o włączeniu w skład zespołu wojewódzkiego Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego lub jego przedstawiciela.
11. W skład zespołu wojewódzkiego może wchodzić przedstawiciel samorządu województwa, wyznaczony przez
marszałka województwa.
12. W skład zespołu wojewódzkiego mogą wchodzić inne osoby zaproszone przez przewodniczącego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

WOJEWÓDZKIE

CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

2/3

Art. 16. 1. Tworzy się wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego, których obsługę zapewniają
komórki organizacyjne właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędach wojewódzkich.
2. Do zadań wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego należy:
  1)   pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby
zarządzania kryzysowego;
  2)   współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;
  3)   nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego
ostrzegania ludności;
  4)   współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;
  5)   współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i
humanitarne;
  6)   dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum;
  7)   realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

POZIOM 3

•Starosta Powiatowy

•Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego

•Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

STAROSTA POWIATOWY 3/1

Art. 17. 1. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu jest
starosta jako przewodniczący zarządu powiatu.
2. Do zadań starosty w sprawach zarządzania kryzysowego należy:
1)

(75)

kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń

na terenie powiatu;
2)

(76)

realizacja zadań z zakresu planowania cywilnego, w tym:

a)  opracowywanie i przedkładanie wojewodzie do zatwierdzenia powiatowego planu zarządzania
kryzysowego,
b)  realizacja zaleceń do powiatowych planów zarządzania kryzysowego,
c)  wydawanie organom gminy zaleceń do gminnego planu zarządzania kryzysowego,
d)  zatwierdzanie gminnego planu zarządzania kryzysowego;
  3)

(77)

zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu

zarządzania kryzysowego;
4) wykonywanie przedsięwzięć wynikających z planu operacyjnego funkcjonowania powiatów i
miast na prawach powiatu;
5)

(78)

zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków zdarzeń o charakterze

terrorystycznym;
5a)

(79)

współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie

przeciwdziałania, zapobiegania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
6)

(80)

organizacja i realizacja zadań z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej.

(81)

Zadania, o których mowa w ust. 2, starosta wykonuje przy pomocy powiatowej administracji

zespolonej i jednostek organizacyjnych powiatu.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

POWIATOWY

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

3/2

art. 17 4. Starosta wykonuje zadania zarządzania kryzysowego przy pomocy powiatowego zespołu
zarządzania kryzysowego powołanego przez starostę, który określa jego skład, organizację,
siedzibę oraz tryb pracy, zwanego dalej "zespołem powiatowym".
5. Zespół powiatowy wykonuje na obszarze powiatu zadania przewidziane dla zespołu
wojewódzkiego.
6. W skład zespołu powiatowego, którego pracami kieruje starosta, wchodzą osoby powołane
spośród:
1) osób zatrudnionych w starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych
lub jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych
służb, inspekcji i straży powiatowych;
2) przedstawicieli społecznych organizacji ratowniczych.
7. W skład zespołu powiatowego mogą wchodzić inne osoby zaproszone przez starostę.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

POWIATOWE

CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

3/3

Art. 18.

(82)

1. Tworzy się powiatowe centra zarządzania kryzysowego.

2. Powiatowe centra zarządzania kryzysowego zapewniają przepływ informacji na
potrzeby zarządzania kryzysowego oraz wykonują odpowiednio zadania, o których
mowa w art. 16 ust. 2.
3. Organizację, siedzibę oraz tryb pracy powiatowego centrum zarządzania
kryzysowego, w tym sposób całodobowego alarmowania członków zespołu
zarządzania kryzysowego oraz sposób zapewnienia całodobowego obiegu informacji w
sytuacjach kryzysowych, określa starosta.
4. W miejscowościach będących jednocześnie siedzibami powiatów i miast na prawach
powiatu, na podstawie porozumienia zawartego między tymi jednostkami samorządu
terytorialnego, może być tworzone wspólne centrum zarządzania kryzysowego
obejmujące zasięgiem działania obszar obu jednostek samorządu terytorialnego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

POZIOM 4

•Wójt (Burmistrz, Prezydent miasta)

•Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego

•Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

WÓJT, BURMISTRZ, PREZYDENT MIASTA

4/1

Art. 19. 1. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie gminy jest wójt,
burmistrz, prezydent miasta.
2. Do zadań wójta, burmistrza, prezydenta miasta w sprawach zarządzania kryzysowego należy:
1)

(83)

kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń

na terenie gminy;
2)

(84)

realizacja zadań z zakresu planowania cywilnego, w tym:

a)  realizacja zaleceń do gminnego planu zarządzania kryzysowego,
b)  opracowywanie i przedkładanie staroście do zatwierdzenia gminnego planu zarządzania
kryzysowego;
  3)

(85)

zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu

zarządzania kryzysowego;
4) wykonywanie przedsięwzięć wynikających z planu operacyjnego funkcjonowania gmin i gmin
o statusie miasta;
5)

(86)

zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków zdarzeń o charakterze

terrorystycznym;
5a)

(87)

współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie

przeciwdziałania, zapobiegania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
6)

(88)

organizacja i realizacja zadań z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej.

3. Zadania, o których mowa w ust. 2, wójt, burmistrz, prezydent miasta wykonuje przy pomocy
komórki organizacyjnej urzędu gminy (miasta) właściwej w sprawach zarządzania kryzysowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

GMINNY

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

4/2

art.. 19 4. Organem pomocniczym wójta, burmistrza, prezydenta miasta w zapewnieniu
wykonywania zadań zarządzania kryzysowego jest gminny zespół zarządzania kryzysowego
powoływany przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, który określa jego skład, organizację,
siedzibę oraz tryb pracy, zwany dalej "zespołem gminnym".
5. Zespół gminny wykonuje na obszarze gminy zadania przewidziane dla zespołu wojewódzkiego.
6. W skład zespołu gminnego, którego pracami kieruje wójt, burmistrz, prezydent miasta,
wchodzą osoby powołane spośród:
  1)   osób zatrudnionych w urzędzie gminy, gminnych jednostkach organizacyjnych lub
jednostkach pomocniczych;
  2)   pracowników zespolonych służb, inspekcji i straży, skierowanych przez przełożonych do
wykonywania zadań w tym zespole na wniosek wójta, burmistrza, prezydenta miasta;
  3)   przedstawicieli społecznych organizacji ratowniczych.
7. W skład zespołu gminnego mogą wchodzić inne osoby zaproszone przez wójta, burmistrza,
prezydenta miasta.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

GMINNE

CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

4/3

Art. 20. 1. Wójt, burmistrz, prezydent miasta zapewnia na obszarze gminy (miasta) realizację
następujących zadań:
1)

(89)

całodobowe alarmowanie członków gminnego zespołu zarządzania kryzysowego, a w

sytuacjach kryzysowych zapewnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu
informacji oraz dokumentowania prowadzonych czynności;
  2)   współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;
  3)   nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego
ostrzegania ludności;
  4)   współpracę z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;
  5)   współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i
humanitarne;
  6)   realizację zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.
2. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, wójt, burmistrz, prezydent miasta może
tworzyć gminne (miejskie) centra zarządzania kryzysowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

ZADANIA Z ZAKRESU PLANOWANIA

Art. 4.

(11)

1. Zadania z zakresu planowania cywilnego obejmują:

  1)   przygotowanie planów zarządzania kryzysowego;
  2)   przygotowanie struktur uruchamianych w sytuacjach kryzysowych;
  3)   przygotowanie i utrzymywanie zasobów niezbędnych do wykonania zadań
ujętych w planie zarządzania kryzysowego;
  4)   utrzymywanie baz danych niezbędnych w procesie zarządzania kryzysowego;
  5)   przygotowanie rozwiązań na wypadek zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania
infrastruktury krytycznej;
  6)   zapewnienie spójności między planami zarządzania kryzysowego a innymi
planami sporządzanymi w tym zakresie przez właściwe organy administracji
publicznej, których obowiązek wykonania wynika z odrębnych przepisów.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, powinny uwzględniać:
  1)   zapewnienie funkcjonowania administracji publicznej w sytuacji kryzysowej;
  2)   zapewnienie funkcjonowania i możliwości odtworzenia infrastruktury krytycznej;
  3)   zapewnienie ciągłego monitorowania zagrożeń;
  4)   racjonalne gospodarowanie siłami i środkami w sytuacjach kryzysowych;
  5)   pomoc udzielaną ludności w zapewnieniu jej warunków przetrwania w sytuacjach
kryzysowych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PLANY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 1/1

Art. 5.

(12)

1. Tworzy się Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego oraz wojewódzkie,

powiatowe i gminne plany zarządzania kryzysowego, zwane dalej "planami
zarządzania kryzysowego".
2. W skład planów zarządzania kryzysowego wchodzą następujące elementy:
  1)   plan główny zawierający:
a)  charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących
infrastruktury krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń,
b)  zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki
bezpieczeństwa,
c)  zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach
kryzysowych;
  2)   zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych, a w tym:
a)  zadania w zakresie monitorowania zagrożeń,
b)  tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji
planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej,
c)  procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w
sytuacjach kryzysowych,
d)  współdziałanie między siłami, o których mowa w lit. b;
  3)   załączniki funkcjonalne planu głównego określające:
a)  procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego, w tym związane z
ochroną infrastruktury krytycznej,

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PLANY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 1/2

b)  organizację łączności,
c)  organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania,
d)  zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na
wypadek zagrożeń,
e)  organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych,
f)  organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy
psychologicznej,
g)  organizację ochrony przed zagrożeniami charakterystycznymi dla danego obszaru,
h)  wykaz zawartych umów i porozumień związanych z realizacją zadań zawartych w
planie zarządzania kryzysowego,
i)  zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód,
j)  procedury uruchamiania rezerw państwowych,
k)  wykaz infrastruktury krytycznej znajdującej się odpowiednio na terenie
województwa, powiatu lub gminy, objętej planem zarządzania kryzysowego,
l)  priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej.
3. Plany zarządzania kryzysowego podlegają systematycznej aktualizacji, a cykl
planowania nie może być dłuższy niż dwa lata.
4. Cykl planowania realizują właściwe organy administracji publicznej oraz podmioty
przewidywane do realizacji przedsięwzięć określonych w planie zarządzania
kryzysowego, w zakresie ich dotyczącym.
5. Plany zarządzania kryzysowego uzgadnia się z kierownikami jednostek
organizacyjnych, w zakresie ich dotyczącym, planowanych do wykorzystania przy
realizacji przedsięwzięć określonych w planie.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

RAPORT O ZAGROŻENIACH BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Art. 5a.

(13)

1. Na potrzeby Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego, ministrowie kierujący

działami administracji rządowej, kierownicy urzędów centralnych oraz wojewodowie sporządzają
Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, zwany dalej "Raportem".
2. Koordynację przygotowania Raportu zapewnia dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, a
w części dotyczącej zagrożeń o charakterze terrorystycznym, mogących doprowadzić do sytuacji
kryzysowej, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
3. Raport jest dokumentem zawierającym następujące elementy:
  1)   wskazanie najważniejszych zagrożeń przez stworzenie mapy ryzyka;
  2)   określenie celów strategicznych;
  3)   określenie priorytetów w reagowaniu na określone zagrożenia;
  4)   wskazanie sił i środków niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych;
  5)   programowanie zadań w zakresie poprawy bezpieczeństwa przez uwzględnianie
regionalnych i lokalnych inicjatyw;
  6)   wnioski zawierające hierarchicznie uporządkowaną listę przedsięwzięć niezbędnych do
osiągnięcia celów strategicznych.
4. Raport przyjmuje Rada Ministrów w drodze uchwały.
5. Kierunki działania wynikające z wniosków z Raportu stanowią element Krajowego Planu
Zarządzania Kryzysowego oraz są uwzględniane w planach zarządzania kryzysowego.
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób, tryb i terminy opracowywania
Raportu, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa
narodowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

NARODOWY PROGRAM OCHRONY INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ,

Art. 5b.

(14)

1. Rada Ministrów przyjmuje, w drodze uchwały, Narodowy Program Ochrony

Infrastruktury Krytycznej, zwany dalej "programem", którego celem jest stworzenie warunków do
poprawy bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w szczególności w zakresie:
  1)   zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
  2)   przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę
krytyczną;
  3)   reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania infrastruktury
krytycznej;
  4)   odtwarzania infrastruktury krytycznej.
2. Program określa:
  1)   narodowe priorytety, cele, wymagania oraz standardy, służące zapewnieniu sprawnego
funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
  2)   ministrów kierujących działami administracji rządowej i kierowników urzędów centralnych
odpowiedzialnych za systemy, o których mowa w art. 3 pkt 2;
  3)   szczegółowe kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi
wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla
funkcjonowania państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli.
3. Program przygotowuje dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z
ministrami i kierownikami urzędów centralnych odpowiedzialnymi za systemy, o których mowa w
art. 3 pkt 2, oraz właściwymi w sprawach bezpieczeństwa narodowego.
4. Programem obejmuje się infrastrukturę krytyczną w podziale na systemy, o których mowa w
art. 3 pkt 2.
5. Program podlega aktualizacji nie rzadziej niż raz na dwa lata.
6. Do programu stosuje się przepisy o ochronie informacji niejawnych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWNE PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

wyspecjalizowane organy ochrony porządku publicznego

Straż gminna/miejska

Straż Pożarna

Straż graniczna

Służba Celna

Policja

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

POLICJA

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Policja /definicja/

Art. 1. 1. Tworzy się Policję jako umundurowaną i uzbrojoną formację służącą
społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do
utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Policja /zadania/

Do podstawowych zadań Policji należą:
  1)   ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra;
  2)   ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych
oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach
przeznaczonych do powszechnego korzystania;
  3)   inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i
wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi,
samorządowymi i organizacjami społecznymi;
  4)   wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;
  5)   nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w
odrębnych przepisach;
  6)   kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością
publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych;
  7)   współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie
umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;
  8)   gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych;
  9)   prowadzenie bazy danych zawierającej informacje o wynikach analizy kwasu
dezoksyrybonukleinowego (DNA);
  11)  3. Policja realizuje także zadania wynikające z umów i porozumień międzynarodowych, na zasadach i
w zakresie w nich określonych

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Policja /uprawnienia/

Art. 14. 1. W granicach swych zadań Policja w celu rozpoznawania, zapobiegania
i wykrywania przestępstw i wykroczeń wykonuje czynności: operacyjno-
rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe.
2. Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów
administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim
obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.
3. Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek
respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.
4. Policja w celu realizacji ustawowych zadań może korzystać z danych o osobie,
w tym również w formie zapisu elektronicznego, uzyskanych przez inne organy,
służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności operacyjno-
rozpoznawczych oraz przetwarzać je w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn.
zm.

), bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą.

5a. Policja może, w zakresie koniecznym do wykonywania jej ustawowych zadań,
korzystać z informacji kryminalnej zgromadzonej w Krajowym Centrum
Informacji Kryminalnych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Policja /uprawnienia/

Art. 15. 1. Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo:
  1)   legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
  2)   zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach
  2a)  zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które na podstawie zezwolenia właściwego organu
opuściły areszt śledczy albo zakład karny i w wyznaczonym terminie nie powróciły do niego;
  3)   zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także dla mienia;
3a)  pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków:
a)  w trybie i przypadkach określonych w przepisach,
b)  w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli
ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe;
3b)  pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości;
  4)   przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach;
  5)   dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w
portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia
uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;
  5a)  obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach
publicznych, a w przypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych
podejmowanych na podstawie ustawy - także i dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom;
  6)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu
terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej;
wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej
pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa;
  7)   zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak
również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach
obowiązujących przepisów prawa;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Policja /uprawnienia/

Art. 16. 1. W razie niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom
organów Policji lub jej funkcjonariuszy, policjanci mogą stosować następujące środki
przymusu bezpośredniego:
  1)   fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania
osób oraz do zatrzymywania pojazdów;
  2)   pałki służbowe;
  3)   wodne środki obezwładniające;
  4)   psy i konie służbowe;
  5)   pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej.
2. Policjanci mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające
potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania
się wydanym poleceniom.
Art. 17. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego, wymienione w art. 16 ust. 1, okazały się
niewystarczające lub ich użycie, ze względu na okoliczności danego zdarzenia, nie jest
możliwe, policjant ma prawo użycia broni palnej

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /podstawa prawna/

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych. (Dz. U. z dnia 9 października
1997 r.) Dz.U.97.123.779

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /cel utworzenia/

Art. 1. 1. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być utworzona
samorządowa umundurowana formacja - straż gminna, zwana dalej "strażą".
Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z
poszanowaniem godności i praw obywateli.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /zadania/

Art. 10. 1. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego
wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /zadania/

Art. 11. 1. Do zadań straży należy w szczególności:
  1)   ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
  2)   czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach
o ruchu drogowym,
  3)   współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli,
pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych
zagrożeń,
  4)   zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo
miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem
śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę
możliwości, świadków zdarzenia,
  5)   ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
  6)   współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas
zgromadzeń i imprez publicznych,
  7)   doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli
osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w
okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
  8)   informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i
uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń
oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi,
samorządowymi i organizacjami społecznymi,
  9)   konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla
potrzeb gminy.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /uprawnienia/

11. W związku z realizowanymi zadaniami określonymi w ust. 1 i art. 10, straży przysługuje prawo do
obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w
przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
  1)   utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
  2)   przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych,
  3)   ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.
Art. 12. 1. Strażnik wykonując zadania, o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
  1)   udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków oddziaływania
wychowawczego,
  2)   legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
  3)   ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a
także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
  3a)  dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby:
a)  w przypadku istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,
b)  w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1 pkt 3,
c)  w związku z wykonywaniem czynności określonych w art. 11 pkt 7, jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że
osoba, wobec której czynności te są podejmowane, posiada przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub
zdrowia ludzkiego,
  4)   nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym
przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
  5)

(19)

dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed

sądem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w
sprawach o wykroczenia,
  6)   usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych
w przepisach o ruchu drogowym,
  7)   wydawania poleceń,
  8)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
  9)   zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w
zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej
pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji,

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż gminna /uprawnienia/

Art. 14.

(28)

1. Strażnik może stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób

uniemożliwiających wykonywanie wykonanie przez niego zadań określonych w ustawie.
2. Środkami przymusu bezpośredniego są:
  1)   siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
  2)   kajdanki,
  3)   pałki obronne wielofunkcyjne,
  4)   psy obronne i konie służbowe,
  5)    paralizatory elektryczne, na które jest wymagane pozwolenie na broń
  5)   przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, na które
jest wymagane pozwolenie na broń
  6)    ręczne miotacze gazu.
   Art. 14g. 1. Strażnik może stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające
potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się
wydanym poleceniom.
2. Środki przymusu bezpośredniego powinny być stosowane w sposób możliwie najmniej
naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały zastosowane.
3. Środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane po uprzednim wezwaniu do zachowania
się zgodnego z prawem oraz po bezskutecznym uprzedzeniu o ich użyciu.
4. Strażnik może odstąpić od wzywania do zachowania zgodnego z prawem oraz od uprzedzenia o
użyciu środków przymusu bezpośredniego, jeżeli zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia
lub zdrowia, a także mienia.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Straż graniczna

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /podstawa prawna/

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jednolity)
Dz.U.05.234.1997 j.t.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /cel utworzenia/

Art. 1. 1. Do ochrony granicy państwowej na lądzie i na morzu oraz kontroli ruchu
granicznego tworzy się jednolitą umundurowaną i uzbrojoną formację - Straż
Graniczną.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /zadania/

2. Do zadań Straży Granicznej należy:
  1)   ochrona granicy państwowej;
  2)   organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;
  3)   wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz;
  4)   rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz
ściganie ich sprawców, w zakresie właściwości Straży Granicznej
5)   zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji międzynarodowej i porządku
publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie właściwości
Straży Granicznej - także w strefie nadgranicznej;
5a)  przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa w zasięgu terytorialnym przejścia
granicznego oraz w środkach transportu w komunikacji międzynarodowej;
5b) zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych wykonujących
przewóz lotniczy pasażerów;
  5c) ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym
przed przestępczością, której zwalczanie należy do właściwości Straży Granicznej;
5d) prowadzenie czynności w celu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom
terroryzmem;
  6)   osadzanie i utrzymywanie znaków granicznych na lądzie oraz sporządzanie,
aktualizacja i przechowywanie granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej;
  7)   ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony granicy
państwowej;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /zadania/

9)   gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i
kontroli ruchu granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym;
  10)   nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem
przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach;
  11)   ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej
Polskiej przez prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających,
przelatujących przez granicę państwową na małych wysokościach, oraz informowanie
o tych przelotach właściwych jednostek Sił Powietrznych Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej;
  12)   zapobieganie transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych
przepisów, przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych
oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód
granicznych;
  13)   zapobieganie przemieszczaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych
przepisów przez granicę państwową środków odurzających i substancji
psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych;
13a) przeprowadzanie kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców,
prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców, powierzania
wykonywania pracy cudzoziemcom;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /zadania/

Art. 9. 1. W celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń
w zakresie określonym w art. 1 ust. 2 pkt 4 i w ust. 2a funkcjonariusze Straży
Granicznej pełnią służbę graniczną, prowadzą działania graniczne, wykonują
czynności operacyjno-rozpoznawcze i administracyjno-porządkowe oraz prowadzą
postępowania przygotowawcze według przepisów Kodeksu postępowania karnego, a
także wykonują czynności na polecenie sądu i prokuratury oraz innych właściwych
organów państwowych w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w
odrębnych przepisach.
Art. 10d. 1. Straż Graniczna prowadzi kontrolę, o której mowa w art. 1 ust. 2 pkt 13a,
w celu ustalenia stanu faktycznego w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących
legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia działalności
gospodarczej przez cudzoziemców oraz powierzania wykonywania pracy
cudzoziemcom.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /uprawnienia/

art. 11. 1. Funkcjonariusze, wykonując zadania, o których mowa w art. 1 ust. 2, mają
prawo:
  1)   dokonywania kontroli granicznej;
  2)   dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży,
sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach komunikacji
lotniczej, drogowej, kolejowej i wodnej - w celu wykluczenia możliwości popełnienia
przestępstw lub wykroczeń, zwłaszcza skierowanych przeciwko nienaruszalności
granicy państwowej lub bezpieczeństwu w międzynarodowej komunikacji;
  2a)  dokonywania kontroli bezpieczeństwa w przejściach granicznych oraz w
środkach komunikacji lotniczej, drogowej, kolejowej i wodnej - w celu wykluczenia
możliwości popełnienia przestępstw lub wykroczeń, zwłaszcza skierowanych
przeciwko nienaruszalności granicy państwowej lub bezpieczeństwu w
międzynarodowej komunikacji;
pełnienia wart ochronnych na pokładzie statku powietrznego oraz stosowania
niezbędnych środków, łącznie z użyciem środków przymusu bezpośredniego i broni
służbowej, w celu unieszkodliwienia osoby, która stanowi bezpośrednie zagrożenie
bezpieczeństwa lotu, zdrowia lub życia pasażerów lub członków załogi;
  3)   wydawania wiz i innych zezwoleń na przekroczenie granicy państwowej na
podstawie odrębnych przepisów;
  4)   legitymowania lub ustalania w inny sposób tożsamości osoby;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /uprawnienia/

5) zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu
postępowania karnego i innych ustaw;
5a) zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie
dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia;
5b) doprowadzania osób, o których mowa w pkt 5, do właściwego organu Straży
Granicznej, sądu lub prokuratury,
6)   przeszukiwania osób, rzeczy, pomieszczeń i środków transportu w trybie i
przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych
ustaw;
6a)  nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia;
  7)   obserwowania i rejestrowania, przy użyciu środków technicznych służących do
rejestracji obrazu i dźwięku, zdarzeń na drogach oraz w innych miejscach
publicznych;
  8)   zatrzymywania pojazdów i wykonywania innych czynności z zakresu kontroli
ruchu drogowego w trybie i przypadkach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca
1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.

);

9) zatrzymywania i cofania z granicy państwowej do nadawcy szkodliwych
materiałów jądrowych i promieniotwórczych, środków chemicznych i biologicznych,
jak również odpadów;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /uprawnienia/

  10)  przebywania i poruszania się na gruntach bez uzyskiwania zgody ich właścicieli
lub użytkowników oraz przechodzenia przez pola uprawne w czasie bezpośredniego
pościgu, również z użyciem psa służbowego, jeżeli nie ma możliwości korzystania z
dróg;
  11)  żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących
działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i
jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w
zakresie obowiązujących przepisów prawa;
  12)  zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i
organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej
osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż graniczna /uprawnienia/

   Art. 23. 1. W razie zagrożenia nienaruszalności granicy państwowej lub
niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom oraz
bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby,
funkcjonariusze mogą używać następujących środków przymusu bezpośredniego:
  1)   fizycznych i technicznych środków służących do obezwładniania bądź do
konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów;
  2)   indywidualnych, chemicznych środków obezwładniających;
  3)   psów służbowych;
  4)   pałek służbowych;
  5)   pocisków niepenetracyjnych, miotanych z broni palnej;
  6)   paralizatorów elektrycznych.
2. W przypadkach określonych w ust. 1 mogą być stosowane jedynie środki przymusu
bezpośredniego, odpowiadające potrzebie wynikającej z istniejącej sytuacji i
niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /podstawa prawna/

USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z dnia 9 października 2009
r.)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /cel utworzenia/

Art. 1. 1. Ustawa reguluje zadania i organizację Służby Celnej - jednolitej
umundurowanej formacji, utworzonej w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa
obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu
towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru, a także wykonywania
obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie
podatku akcyzowego oraz podatku od gier.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /zadania/

Art. 2. 1. Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej
przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z
przepisów odrębnych, a w szczególności:
  1)   wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom przeznaczenia
celnego;
  2)   wymiar i pobór:
a)  należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów,
b)  podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów,
c)  podatku akcyzowego,
d)  podatku od gier oraz opłat i dopłat,
e)  opłaty paliwowej;
  3)   wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących
statystykę dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi
Wspólnoty Europejskiej (INTRASTAT) oraz obrotu towarowego państw członkowskich
Wspólnoty Europejskiej z pozostałymi państwami (EXTRASTAT);
  4)   rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń
związanych z naruszeniem przepisów dotyczących wprowadzania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych
ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na bezpieczeństwo i porządek
publiczny lub bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności takich jak odpady,
substancje i preparaty chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki
odurzające i substancje psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz
towary i technologie o znaczeniu strategicznym;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /zadania/

5) rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i
wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie
z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765,
z późn. zm.

3)2)

), zwanej dalej "Kodeksem karnym skarbowym";

  6)   rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń
10)  współdziałanie przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej;
  11)  współpraca z Krajowym Centrum Informacji Kryminalnej;
  12)  współpraca z właściwymi organami innych państw oraz organizacjami
międzynarodowymi.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /uprawnienia/

Art. 32. 1. Funkcjonariusze wykonujący kontrole są uprawnieni do:
  1)   żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju ewidencji i dokumentów
związanych z przedmiotem kontroli, w tym dokumentów elektronicznych, oraz do
sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i
udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej;
  2)   żądania zamknięcia dokumentacji dotyczącej towarów i czynności podlegających
kontroli w celu umożliwienia porównania rzeczywistego stanu ze stanem
ewidencyjnym;
  3)   legitymowania lub ustalania w inny sposób tożsamości osób;
  4)   przeszukiwania osób i pomieszczeń, w tym z użyciem urządzeń technicznych i
psów służbowych;
  5)   przesłuchiwania świadków;
  6)   zasięgania opinii biegłych;
  7)   dokonywania oględzin;
  8)   badania towarów, surowców, półproduktów i wyrobów, w tym pobrania próbek
towarów, surowców, półproduktów i wyrobów gotowych w celu ich zbadania;
  9)   przeprowadzania rewizji towarów, wyrobów i środków transportu, w tym z
użyciem urządzeń technicznych i psów służbowych;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /uprawnienia/

  10)  żądania powtórzenia, jeżeli to możliwe, każdej czynności, w wyniku której
uzyskuje się dane o przyjmowanych, wydawanych lub wprowadzanych do procesu
produkcyjnego surowcach, materiałach, produkcji w toku i półproduktach oraz
uzyskanych produktach, wyrobach gotowych i wysokości strat produkcyjnych;
  11)  nakładania zamknięć urzędowych na urządzenia, pomieszczenia, naczynia oraz
środki transportu;
  12)  uczestniczenia w podlegających kontroli czynnościach, o których mowa w art.
30 ust. 2 pkt 2;
  13)  przeprowadzania w uzasadnionych przypadkach, w drodze eksperymentu,
doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o
niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu;
  14)  zabezpieczania zebranych dowodów;
  15)  sporządzania szkiców, filmowania i fotografowania oraz dokonywania nagrań
dźwiękowych;
  16)  zatrzymywania i kontrolowania środków transportu oraz statków w rozumieniu
ustawy z dnia 18 września 2001 r. - Kodeks morski (Dz. U. Nr 138, poz. 1545, i ustawy
z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z
późn. zm.

23)

);

17) zbierania niezbędnych materiałów w zakresie kontroli.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba celna /uprawnienia/

Art. 66. 1. Funkcjonariusze mogą stosować środki przymusu bezpośredniego, zwane dalej
"środkami przymusu", wobec osób niepodporządkowujących się ich poleceniom wydanym na
podstawie przepisów prawa.
2. Środki przymusu mogą być użyte wyłącznie w zakresie niezbędnym do osiągnięcia
podporządkowania się poleceniom, o których mowa w ust. 1, lub do skutecznego odparcia
bezpośredniego i bezprawnego zamachu na funkcjonariusza, inną osobę lub mienie.
3. Dopuszczalne jest stosowanie tylko takich środków przymusu, które odpowiadają potrzebom
wynikającym z istniejącej sytuacji, a użycie środków przymusu będzie powodować możliwie
najmniejszą dolegliwość dla osób, wobec których te środki są stosowane.
Art. 67. 1. Funkcjonariusze są uprawnieni do stosowania następujących środków przymusu:
  1)   siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub
ataku;
  2)   indywidualnych technicznych środków i urządzeń przeznaczonych do obezwładniania lub
konwojowania osób, w postaci:
a)  kajdanek,
b)  prowadnic,
c)  siatek obezwładniających,
d)  pałek wielofunkcyjnych lub teleskopowych,
e)  paralizatorów elektrycznych;
  3)   indywidualnych chemicznych środków obezwładniających;
  4)   psów służbowych;
  5)   pocisków niepenetracyjnych, miotanych z broni palnej;
  6)   ogólnych technicznych środków i urządzeń przeznaczonych do zatrzymywania oraz
unieruchamiania pojazdów mechanicznych i innych środków przewozowych, w postaci kolczatek
drogowych lub przedmiotów ustawionych jako oznakowane przeszkody oraz urządzeń służących
do unieruchomienia kół pojazdów.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

straż pożarna

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Straż pożarna /podstawa prawna/

USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jednolity)
Dz.U.09.12.68 j.t.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Straż pożarna /cel utworzenia/

Art. 1. 1. Powołuje się Państwową Straż Pożarną jako zawodową, umundurowaną i
wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację, przeznaczoną do walki z pożarami,
klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Straż pożarna /zadania/

2. Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy:
  1)   rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń;
  2)   organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk
żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;
  3)   wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie
klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;
  4)   kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek
ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;
  5)   nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;
  6)   prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony ludności;
  7)   współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;
  8)   współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw
oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą
Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;
  9)   realizacja innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów
międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Straż pożarna /uprawnienia/

Art. 21. 1. Strażacy biorący udział w akcji ratowniczej, w zakresie niezbędnym do
prowadzenia akcji, mają prawo korzystania z:
  1)   dróg, gruntów i zbiorników wodnych państwowych, komunalnych i prywatnych;
  2)   komunalnych i prywatnych ujęć wodnych i środków gaśniczych.
2. W okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności strażak kierujący
akcją ratowniczą ma prawo zarządzenia:
  1)   ewakuacji ludzi i mienia z terenu objętego akcją ratowniczą;
  2)   koniecznych prac wyburzeniowych i rozbiórkowych;
  3)   wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym;
  4)   udostępnienia pojazdów, środków i przedmiotów niezbędnych do akcji
ratowniczej;
  5)   zakazu przebywania osobom postronnym w rejonie akcji ratowniczej.
3. Ponadto w okolicznościach, o których mowa w ust. 2, kierujący akcją ma prawo:
  1)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, jednostek
gospodarczych, organizacji społecznych i obywateli;
  2)   odstąpienia od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego/podstawa prawna/

USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji
Wywiadu

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego/cel utworzenia/

Art. 1. Tworzy się Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zwaną dalej "ABW",
właściwą w sprawach ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego
porządku konstytucyjnego.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /zadania/

Art. 5. 1. Do zadań ABW należy:
  1)   rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo
wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i
międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność
państwa;
  2)   rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw:
a)  szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej i innych przestępstw godzących w
bezpieczeństwo państwa,
b)  godzących w podstawy ekonomiczne państwa,
c)  korupcji osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 1 i 2 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące
funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r. Nr
178, poz. 1375), jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa,
d)  w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym
dla bezpieczeństwa państwa,
e)  nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi,
bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie
międzynarodowym
oraz ściganie ich sprawców;
  3)   realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz
wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych
w stosunkach międzynarodowych;
  4)   uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji
mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego
porządku konstytucyjnego;
  5)   podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach
międzynarodowych.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /uprawnienia/

Art. 21. 1. W granicach zadań, o których mowa w art. 5 ust. 1, funkcjonariusze ABW wykonują:
1) czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze w celu rozpoznawania,
zapobiegania i wykrywania przestępstw oraz ścigania ich sprawców;
2) czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i
przetwarzania informacji istotnych dla ochrony bezpieczeństwa państwa i jego porządku
konstytucyjnego.
2. ABW wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w
Kodeksie postępowania karnego oraz Kodeksie karnym wykonawczym.
3. Funkcjonariusze ABW wykonują czynności tylko w zakresie właściwości tej Agencji i w tym
zakresie przysługują im uprawnienia procesowe Policji, wynikające z przepisów Kodeksu
postępowania karnego.
Art. 25. 1. W razie niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom,
funkcjonariusze ABW mogą stosować fizyczne, techniczne i chemiczne środki przymusu
bezpośredniego, służące do obezwładniania lub konwojowania osób oraz do zatrzymywania
pojazdów.
2. W przypadkach określonych w ust. 1 mogą być stosowane jedynie środki przymusu
bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z zaistniałej sytuacji i niezbędne do
osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje środków przymusu bezpośredniego,
o których mowa w ust. 1, oraz przypadki i sposób ich użycia, a także sposób dokumentowania
przypadków ich zastosowania, uwzględniając ochronę interesów osób, wobec których środki te
zostały zastosowane.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /uprawnienia/

Art. 23. 1. Funkcjonariusze ABW, wykonując czynności służące realizacji zadań, o których mowa w
art. 5 ust. 1, mają prawo:
  1)   wydawania osobom poleceń określonego zachowania się, w granicach niezbędnych do
wykonania czynności, o których mowa w pkt 2-5, albo w celu uniknięcia bezpośredniego
zagrożenia bezpieczeństwa osób lub mienia;
  2)   legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
  3)   zatrzymywania osób w trybie i w przypadkach określonych w przepisach Kodeksu
postępowania karnego;
  4)   przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i w przypadkach określonych w przepisach
Kodeksu postępowania karnego;
  5)   dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunku
w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego
podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;
  6)   obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w
miejscach publicznych oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom w trakcie wykonywania
czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych na podstawie ustawy;
  7)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i
samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie
użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy są obowiązani, w
zakresie swojego działania, do udzielenia nieodpłatnie tej pomocy, w ramach obowiązujących
przepisów prawa;
  8)   zwracania się o niezbędną pomoc do innych niż wymienieni w pkt 7 przedsiębiorców,
jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych
wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów
prawa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /uprawnienia/

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /uprawnienia/

Art. 26. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 25 ust. 1 okazały się
niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe,
funkcjonariusz ABW ma prawo użycia broni palnej wyłącznie:
  1)   w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność
funkcjonariusza lub innej osoby albo w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym
bezpośrednio do takiego zamachu;
  2)   przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia
broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub
wolności funkcjonariusza albo innej osoby;
  3)   przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;
  4)   w celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego, gwałtownego zamachu na obiekty lub
urządzenia ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa;
  5)   w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie
dla życia, zdrowia lub wolności człowieka;
  6)   w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w
przypadkach określonych w pkt 1-5;
  7)   w celu ujęcia osoby, o której mowa w pkt 6, jeśli schroniła się ona w miejscu trudno
dostępnym, a z okoliczności zdarzenia wynika, że może użyć broni palnej lub innego
niebezpiecznego narzędzia, którego użycie może zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka;
  8)   w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój
ochraniający osoby, dokumenty zawierające wiadomości stanowiące tajemnicę państwową,
pieniądze albo inne przedmioty wartościowe;
  9)   w celu ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej lub tymczasowo aresztowanej w
związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego /uprawnienia/

Art. 37. 1. Agencje nie mogą przy wykonywaniu swoich zadań korzystać z tajnej współpracy:
1) posłów i senatorów;
2) osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, o których mowa w art. 2 ustawy z
dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.
U. Nr 20, poz. 101, z późn. zm.

);

  3)   dyrektorów generalnych w ministerstwach, urzędach centralnych lub urzędach
wojewódzkich;
  4)   sędziów, prokuratorów i adwokatów;
  5)   członków rady nadzorczej, członków zarządu oraz dyrektorów programów "Telewizji Polskiej
- Spółka Akcyjna" i "Polskiego Radia - Spółka Akcyjna", a także dyrektorów terenowych
oddziałów "Telewizji Polskiej - Spółka Akcyjna";
  6)   dyrektora generalnego, dyrektorów biur oraz kierowników oddziałów regionalnych "Polskiej
Agencji Prasowej - Spółka Akcyjna";
  7)   nadawców w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji
(Dz. U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531, z późn. zm.

);

8) redaktorów naczelnych, dziennikarzy lub osób prowadzących działalność wydawniczą, o
których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn.
zm.

);

9) rektorów, prorektorów i kierowników podstawowych jednostek organizacyjnych w
publicznych i niepublicznych szkołach wyższych;
10) członków Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Państwowej Komisji Akredytacyjnej i
Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów.
2. Szefowie Agencji w celu realizacji zadań Agencji mogą wydać zgodę na korzystanie z tajnej
współpracy z osobami, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 8, jeżeli jest to uzasadnione względami
bezpieczeństwa państwa, po uzyskaniu zgody Prezesa Rady Ministrów.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /podstawa prawna/

USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji
Wywiadu (tekst jednolity)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /cel utworzenia/

Art. 2. Tworzy się Agencję Wywiadu, zwaną dalej "AW", właściwą w sprawach ochrony
bezpieczeństwa zewnętrznego państwa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /zadania/

Art. 6. 1. Do zadań AW należy:
  1)   uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć
istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału
ekonomicznego i obronnego;
  2)   rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność,
niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  3)   ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników przed działaniami
obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom Rzeczypospolitej Polskiej;
  4)   zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz
poczty kurierskiej;
  5)   rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości
zorganizowanej;
  6)   rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami
odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej
zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia;
  7)   rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów
międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu
eliminowanie tych zagrożeń;
  8)   prowadzenie wywiadu elektronicznego;
  9)   podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 3, są realizowane poza granicami Rzeczypospolitej
Polskiej.
3. Działalność AW na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona wyłącznie w związku z jej
działalnością poza granicami państwa, a realizacja czynności operacyjno-rozpoznawczych, o których mowa w art.
27, 29 i 30, jest dopuszczalna wyłącznie za pośrednictwem Szefa ABW.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /uprawnienia/

Art. 22. W granicach zadań, o których mowa w art. 6 ust. 1, funkcjonariusze AW
wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne.
Art. 24. 1. Funkcjonariusze AW, wykonując czynności, o których mowa w art. 22, mają
prawo:
1) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność
w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy
są obowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielania nieodpłatnie tej pomocy,
w ramach obowiązujących przepisów prawa;
2) zwracania się o niezbędną pomoc do innych, niż wymienieni w pkt 1,
przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, jak również
zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w
ramach obowiązujących przepisów prawa.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /uprawnienia/

Art. 34. 1. W zakresie swojej właściwości Agencje mogą zbierać, także niejawnie,
wszelkie dane osobowe, w tym również, jeżeli jest to uzasadnione charakterem
realizowanych zadań, dane wskazane w art. 27 i 28 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.

), a

także korzystać z danych osobowych i innych informacji uzyskanych w wyniku
wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez uprawnione do tego
organy, służby i instytucje państwowe oraz przetwarzać je, w rozumieniu ustawy o
ochronie danych osobowych, bez wiedzy i zgody osoby, której te dane dotyczą.
2. Administrator zbioru danych jest obowiązany udostępnić dane osobowe, o których
mowa w ust. 1, na podstawie imiennego upoważnienia wydanego odpowiednio przez
Szefa ABW albo Szefa AW okazanego przez funkcjonariusza wraz z legitymacją
służbową.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Agencja Wywiadu /uprawnienia/

);

8) redaktorów naczelnych, dziennikarzy lub osób prowadzących działalność wydawniczą, o
których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn.
zm.

);

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /podstawa prawna/

USTAWA
z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu
Wojskowego (Dz. U. z dnia 23 czerwca 2006 r.)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /cel utworzenia/

Art. 1. Tworzy się Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, zwaną dalej "SKW", jako służbę
specjalną i służbę ochrony państwa, właściwą w sprawach ochrony przed
zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności
bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej "SZ RP", oraz innych
jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony
Narodowej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /zadania/

Art. 5. 1. Do zadań SKW należy:
1) rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popełnianych przez żołnierzy pełniących
czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek
organizacyjnych MON, przestępstw:
a) przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych określonych w rozdziale XVI
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.

), a także

innych ustawach i umowach międzynarodowych,
b)  przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale XVII ustawy z dnia 6 czerwca
1997 r. - Kodeks karny, oraz takich czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, które
zapewniają wzajemność,
c)  określonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,
d)  określonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeżeli mogą one
zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych
MON,
e)  przeciwko ochronie informacji określonych w rozdziale XXXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.
- Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych
jednostek organizacyjnych MON, a także takich czynów skierowanych przeciwko państwom
obcym, które zapewniają wzajemność,
f)  określonych w art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla
utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2315),
g)  związanych z działalnością terrorystyczną oraz innych niż wymienione w lit. a-f, godzących w
bezpieczeństwo potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek organizacyjnych MON, a
także państw, które zapewniają wzajemność;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /zadania /

2)   współdziałanie z Żandarmerią Wojskową i innymi organami uprawnionymi do ścigania
przestępstw wymienionych w pkt 1;
  3)   realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa określonych w
ustawie z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz.
1631 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708);
  4)   uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym
organom informacji mogących mieć znaczenie dla obronności państwa, bezpieczeństwa lub
zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, w zakresie określonym w
pkt 1, oraz podejmowanie działań w celu eliminowania ustalonych zagrożeń;
  5)   prowadzenie kontrwywiadu radioelektronicznego oraz przedsięwzięć z zakresu ochrony
kryptograficznej i kryptoanalizy;
  6)   uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych
dotyczących rozbrojenia;
  7)   ochrona bezpieczeństwa jednostek wojskowych, innych jednostek organizacyjnych MON
oraz żołnierzy wykonujących zadania służbowe poza granicami państwa;
  8)   ochrona bezpieczeństwa badań naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ RP i inne
jednostki organizacyjne MON oraz produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o
przeznaczeniu wojskowym zamówionymi przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON, w
zakresie określonym w pkt 1;
  9)   podejmowanie działań, przewidzianych dla SKW, w innych ustawach, a także umowach
międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /uprawnienia/

Art. 25. W granicach zadań, o których mowa w art. 5, funkcjonariusze SKW wykonują
czynności:
  1)   operacyjno-rozpoznawcze;
  2)   analityczno-informacyjne;
  3)   wynikające z przepisów ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji
niejawnych.
Art. 28. 1. Funkcjonariusze SKW i SWW, wykonując czynności operacyjno-
rozpoznawcze mają prawo:
  1)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność
w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy
są obowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielania nieodpłatnie tej pomocy,
w ramach obowiązujących przepisów prawa;
  2)   zwracania się o niezbędną pomoc do innych, niż wymienieni w pkt 1,
przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, jak również
zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w
ramach obowiązujących przepisów prawa.
Art. 29. 1. Funkcjonariusze SKW, wykonując czynności służące realizacji zadań, o
których mowa w art. 5, mają prawo obserwowania i rejestrowania przy użyciu
środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych oraz dźwięku
towarzyszącego tym zdarzeniom w trakcie wykonywania czynności operacyjno-
rozpoznawczych podejmowanych na podstawie ustawy.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Kontrwywiadu Wojskowego /uprawnienia/

Art. 30. 1. Ze względu na okoliczności zdarzenia funkcjonariusz SKW wykonując czynności
operacyjno-rozpoznawcze ma prawo użycia broni palnej wyłącznie:
  1)   w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność
funkcjonariusza lub innej osoby albo w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym
bezpośrednio do takiego zamachu;
  2)   przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia
broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub
wolności funkcjonariusza albo innej osoby;
  3)   przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;
  4)   w celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego, gwałtownego zamachu na obiekty lub
urządzenia ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa;
  5)   w celu odparcia zamachu, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia,
zdrowia lub wolności człowieka, na obiekty lub urządzenia ważne dla obronności państwa lub
bezpieczeństwa SZ RP;
  6)   w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój
ochraniający osoby, dokumenty zawierające wiadomości stanowiące tajemnicę państwową,
pieniądze albo inne przedmioty wartościowe.
Art. 38. 1. W zakresie swojej właściwości SKW i SWW mogą zbierać, także niejawnie, wszelkie
dane osobowe, w tym również, jeżeli jest to uzasadnione charakterem realizowanych zadań, dane
wskazane w art. 27 i 28 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z
2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.

), a także korzystać z danych osobowych i innych informacji

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego

definicja

zadania

organizacja

uprawnienia

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego /podstawa prawna/

USTAWA z dnia 9 czerwca 2006 r.
o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego
(Dz. U. z dnia 23 czerwca 2006 r.)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego /cel utworzenia/

Art. 2. Tworzy się Służbę Wywiadu Wojskowego, zwaną dalej "SWW", jako służbę
specjalną, właściwą w sprawach ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla
obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP oraz innych jednostek
organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego /zadania/

Art. 6. 1. Do zadań SWW należy:
  1)   uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji
mogących mieć istotne znaczenie dla:
a)  bezpieczeństwa potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej,
b)  bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP,
c)  warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
  2)   rozpoznawanie i przeciwdziałanie:
a)  militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność Rzeczypospolitej Polskiej,
b)  zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
  3)   rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi oraz towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie
międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz
środków jej przenoszenia;
  4)   rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów
międzynarodowych, mających wpływ na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie
działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń;
  5)   prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsięwzięć z zakresu kryptoanalizy i
kryptografii;
  6)   współdziałanie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych za granicą;
  7)   uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących
rozbrojenia;
  8)   podejmowanie innych działań przewidzianych dla SWW w odrębnych ustawach, a także umowach
międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 3, są realizowane poza granicami Rzeczypospolitej
Polskiej.
3. Działalność SWW na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona wyłącznie w związku z jej
działalnością poza granicami państwa, a realizacja czynności, o których mowa w art. 29, art. 31 ust. 1, art. 33 ust.
1 oraz art. 34 ust. 1 dopuszczalna jest wyłącznie za pośrednictwem SKW albo Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, odpowiednio do ich kompetencji.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego /uprawnienia/

Art. 26. W granicach zadań, o których mowa w art. 6 ust. 1, funkcjonariusze SWW wykonują
czynności:
  1)   operacyjno-rozpoznawcze;
  2)   analityczno-informacyjne.
Art. 28. 1. Funkcjonariusze SKW i SWW, wykonując czynności operacyjno-rozpoznawcze mają
prawo:
  1)   żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i
samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie
użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy są obowiązani, w
zakresie swojego działania, do udzielania nieodpłatnie tej pomocy, w ramach obowiązujących
przepisów prawa;
  2)   zwracania się o niezbędną pomoc do innych, niż wymienieni w pkt 1, przedsiębiorców,
jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych
wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów
prawa.
Art. 38. 1. W zakresie swojej właściwości SKW i SWW mogą zbierać, także niejawnie, wszelkie
dane osobowe, w tym również, jeżeli jest to uzasadnione charakterem realizowanych zadań, dane
wskazane w art. 27 i 28 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z
2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.

), a także korzystać z danych osobowych i innych informacji

uzyskanych w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez uprawnione do
tego organy, służby i instytucje państwowe oraz przetwarzać je, w rozumieniu ustawy o ochronie
danych osobowych, bez wiedzy i zgody osoby, której te dane dotyczą.
2. Administrator zbioru danych jest obowiązany nieodpłatnie udostępnić dane osobowe, o
których mowa w ust. 1, na podstawie imiennego upoważnienia wydanego odpowiednio przez
Szefa SKW albo Szefa SWW okazanego przez funkcjonariusza wraz z legitymacją służbową.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Służba Wywiadu Wojskowego /uprawnienia/

Art. 41. 1.

(4)

SKW i SWW nie mogą przy wykonywaniu swoich zadań korzystać z tajnej

współpracy:
1) posłów i senatorów;
2) osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, o których mowa w art. 2 ustawy z
dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.
U. Nr 20, poz. 101, z późn. zm.

);

8) redaktorów naczelnych, dziennikarzy lub osób prowadzących działalność wydawniczą, o
których mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn.
zm.

10)

);

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

wyspecjalizowane organy ochrony porządku publicznego - inspekcje

•Kurator Oświaty;

•Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa;

•Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny;

•Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego;

•Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii;

•Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska;

•Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej;

•Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
Spożywczych;

•Wojewódzki Lekarz Weterynarii

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

wyspecjalizowane organy ochrony porządku publicznego - inspekcje

•inspektorzy transportu drogowego

•Państwowi inspektorzy sanitarni;

•Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego;

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWNE PODSTAWY

BEZPIECZEŃSTWA

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Międzynarodowe Prawo Konfliktów Wojennych

Prawo przeciwwojenne

Prawo humanitarne

Prawo wojenne

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

DEFINICJA MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HUMANITARNEGO KONFLIKTÓW ZBROJNYCH

zbiór międzynarodowych norm traktatowych i zwyczajowych, które
służą rozwiązywaniu problemów humanitarnych bezpośrednio
wynikających z międzynarodowych lub niemiędzynarodowych
konfliktów zbrojnych. Ze względów humanitarnych normy te
ograniczają prawo stron konfliktu do stosowania metod i środków
walki według własnego uznania oraz chronią osoby i mienie, które
są lub mogą być zagrożone przez konflikt

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWO PRZECIWWOJENNE

/def/

normy prawa międzynarodowego, których celem jest zapobieganie konfliktom zbrojnym

I (1899) i II Konwencja haska (1907) pokojowe rozstrzyganie międzynarodowych sporów

Pakt Ligi Narodów (1919)

Traktat przeciwwojenny „Brianda-Kelloga” (1928)

Karta Narodów Zjednoczonych (1945)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWO WOJENNE

/def/

normy prawa międzynarodowego, których celem jest ograniczenie swobody stron wojujących w

doborze środków i metod prowadzenia walki

Deklaracja w przedmiocie wojny morskiej (1856)

Deklaracja w przedmiocie pocisków wybuchających małego kalibru (1868)

Konwencje haskie (1899 i 1907)

Konwencja dot. pewnych broni konwencjonalnych powodujących nadmierne cierpienia (1980)

Konwencja dot. min przeciwpiechotnych (1997)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Konwencje haskie (1907)

KONWENCJA
dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej.
(Dz. U. z dnia 10 marca 1927 r.)
Dz.U.27.21.161
DZIAŁ I.
O wojujących.
Rozdział I.
Określenie wojującego.
Art. 1.
Ustawy, prawa i obowiązki wojenne stosują się nietylko do armji, lecz również do pospolitego
ruszenia i oddziałów ochotniczych, o ile odpowiadają one warunkom następującym:
  1)   jeżeli mają na czele osobę odpowiedzialną za swych podwładnych;
  2)   noszą stałą i dającą się rozpoznać zdaleka odznakę wyróżniającą;
  3)   jawnie noszą broń;
  4)   przestrzegają w swych działaniach praw i zwyczajów wojennych.
W tych krajach, gdzie pospolite ruszenie lub oddziały ochotnicze stanowią armję lub wchodzą w jej
skład, nazwa armji rozciąga się na nie.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

PRAWO HUMANITARNE

/def/

normy prawa międzynarodowego, których celem jest ochrona ofiar wojny

Konwencja Genewska (1864)

X Konwencja haska (1907)

Konwencje Genewskie (1949)

Protokoły Dodatkowe (1977)

normy prawa międzynarodowego, których celem jest ochrona dóbr kultury

Konwencja haska (1954)

normy prawa międzynarodowego, których celem jest penalizacja naruszeń prawa humanitarnego

porozumienia dot. trybunałów karnych (Norymberga 1945, Haga 1993, 1998, Arusza 1994)

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Konwencje Genewskie (1949)

KONWENCJE
O OCHRONIE OFIAR WOJNY,
PODPISANE W GENEWIE DNIA 12 SIERPNIA 1949 ROKU

(Dz. U. z dnia 12 września 1956 r.)
Dz.U.56.38.171 zał.

Rozdział II
O rannych i chorych
Artykuł 12
Członkowie sił zbrojnych i inne osoby wymienione w następnym artykule, którzy są ranni lub
chorzy, będą szanowani i chronieni we wszelkich okolicznościach.
Będą oni traktowani w sposób humanitarny i leczeni przez tę Stronę w konflikcie

Rozdział III
O formacjach i zakładach sanitarnych
Artykuł 19
Stałe zakłady i lotne formacje sanitarne służby zdrowia nie mogą stać się w żadnych
okolicznościach przedmiotem ataku, ale będą zawsze szanowane i chronione przez Strony w
konflikcie. /131 stron/

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Protokoły Dodatkowe (1977)

PROTOKOŁY DODATKOWE
do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r.,
dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) oraz dotyczący
ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół II),
sporządzone w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r.
(Dz. U. z dnia 20 maja 1992 r.)
Dz.U.92.41.175

Artykuł 17
Rola ludności cywilnej i stowarzyszeń pomocy
1. Ludność cywilna powinna okazywać poszanowanie rannym, chorym i rozbitkom, nawet jeśli
należą oni do strony przeciwnej, i nie dopuszczać się w stosunku do nich żadnych aktów przemocy.
Ludności cywilnej oraz stowarzyszeniom pomocy, takim jak krajowe stowarzyszenia Czerwonego
Krzyża (Czerwonego Półksiężyca, Czerwonego Lwa i Słońca), należy zezwolić - nawet z ich własnej
inicjatywy - na zbieranie rannych, chorych i rozbitków oraz opiekę nad nimi, również na obszarach
objętych inwazją lub okupacją. Nikt nie może być krzywdzony, ścigany, skazany ani karany z
powodu takiej humanitarnej działalności.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Konwencja haska (1954)

KONWENCJA
o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem wykonawczym do
tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego,
podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r.
(Dz. U. z dnia 31 sierpnia 1957 r.)
Dz.U.57.46.212

Artykuł 9
Nietykalność dóbr kulturalnych objętych ochroną specjalną
Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się zapewnić nietykalność dóbr kulturalnych objętych
ochroną specjalną przez powstrzymanie się, z chwilą wciągnięcia do Międzynarodowego Rejestru,
od wszelkich aktów nieprzyjacielskich skierowanych przeciw tym dobrom oraz od wszelkiego
użytkowania bądź ich samych, bądź ich otoczenia do celów wojskowych, z wyjątkiem wypadków
przewidzianych w art. 8 ust. 5.

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra

Prawa WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Dr Kamilla Kurczewska, Katedra Prawa

WSIiZ w Rzeszowie

Dziękuję za uwagę

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146
Slide 147
Slide 148
Slide 149
Slide 150
Slide 151
Slide 152
Slide 153
Slide 154
Slide 155
Slide 156
Slide 157
Slide 158
Slide 159
Slide 160
Slide 161
Slide 162
Slide 163
Slide 164
Slide 165

www wszystkie w prawne podstawy bezpieczeństwa 2010

Document Outline