NASZ
PATRIOTYZM –
ICH
NACJONALIZM?
BANALNY
NACJONALZIM,
MICHAEL BILLIG
Eliza Biernacka
Zuzanna Kiryluk
Monika Więckowska
MICHAEL BILLIG
Psycholog społeczny
Profesor nauk społecznych
na Uniwerystecie
Loughborough od1985 r.
Sfera zainteresowań:
ideologie
Wpływ ideologii na wszelkie
apekty życia
BANALNY NACJONALIZM (1995)
Rodzaj codziennych praktyk i czynności, które
przypominają o narodowej tożsamości,
utrwalają poczucie narodowej wspólnoty,
których jednocześnie nie dostrzegamy, na
które nie zwracamy uwagi.
FLAGI
PRZYKŁADY BANALNEGO NACJONALIZMU
powszechne użycie oficjalnych symboli narodowych
takich jak godło i barwy narodowe na pieniądzach, w
urzędach, w sporcie, a także w reklamie,
użycia nieoficjalnych symboli narodowych takich jak
kontur państwa w prognozie pogody,
prezentowanie wiadomości w mediach tak, że
pierwsze strony lub minuty programu poświęcone są
sprawom krajowym lub tak, że nawet w przypadku
wydarzeń mających miejsce poza granicami kraju
doszukuje się w nich wątków związanych z własnym
narodem,
użycie przez dziennikarzy, polityków, naukowców
zwrotów językowych typu "my" oznaczających w
domyśle "nasz naród",
użycie popularnych zwrotów, przysłów i pieśni
odwołujących się do narodowej wspólnoty
NACJONALIZM A
PATRIOTYZM
NACJONALIZM –
1)przekonanie, że naród jest najważniejszą formą
uspołecznienia, a tożsamość narodowa najważniejszym
składnikiem tożsamości jednostki, połączone z nakazem
przedkładania solidarności narodowej nad wszelkie inne
związki i zobowiązania oraz wszystkiego, co narodowe, nad
to, co cudzoziemskie lub kosmopolityczne;
2) ideologia polityczna, wg której podstawowym zadaniem
państwa jest obrona interesów narodowych, a jego zasięg
terytorialny winien odpowiadać obszarom zamieszkanym
przez dany naród.
PATRIOTYZM - postawa łącząca przywiązanie i miłość
do ojczyzny oraz solidarność z własnym narodem — z
szacunkiem dla innych narodów i poszanowaniem ich
suwerennych praw.
Encyklopedia PWN
NACJONALIZM=PATRIOT
YZM
Billig stawia tezę jakoby nacjonalizm i
patriotyzm były jednym i tym samym
zjawiskiem, dwiema nazwami na tę
samą postawę, określającymi te same
uczucia i wartości.
NASZ PATRIOTYZM – ICH NACJONALIZM
MY - PATRIOTYZM
ONI - NACJONALIZM
• Racjonalny stan
• Siła dobroczynna
• Przeważnie amerykański
(społeczeństwa imigranckie takie
jak: Australia, USA, Kanada)
• Brak emocjonalnej głębi i
irracjonalnej siły prawdziwego
nacjonalizmu
• Zdrowa konieczność
• Defensywny, oparty na miłości
do kraju
• Pozytywna siła przyczyniająca
się do stabilności grupy własnej
• Budulec poczucia tożsamości u
członków grupy własnej
• Przywiązanie jednostek do
własnej grupy oraz kraju
• Redukcja poziomu m-n agresji
• Niebezpiecznie irracjonalna
siła
• Przesadzony
• Obcy
• Pierwotna siła
• Emocjonalne przywiązanie do
własnej grupy
• Więzy krwi (grupy etniczne)
• Narodowe poczucie etnicznej
jedności
• Niebezpieczna nadwyżka
• Rozwiązania siłowe, przyczyna
wojen
• Negatywne uczucia wobec
grupo obcych
• Promowanie m-n agresji
takie rozróżnienie jest nieprzekonujące
brak klarownych, jednoznacznych
kryteriów
kryterium MY-ONI jestczysto-ideologiczne,
niejasne
różnice "wykreowane" poprzez sprytne
użycie języka psychologicznego
„Wszystko to sprytnie usunięto z
zakresu problemów zbyt gorącego
nacjonalizmu. Jeśli zachodzi potrzeba,
można to przerobić na ciepły blask
patriotyzmu, czyli zdrową konieczność
w miejsce niebezpiecznej nadwyżki.„
Rozróżnienie to jest zatem
subiektywne, zależy od punktu
widzenia.
"Problemem jest więc praktyczne
rozróżnienie tych dwóch rzekomo
różnych stanów umysłu. Nie da się po
prostu spytać potencjalnych patriotów,
czy kochają swój kraj, jednocześnie
nienawidząc obcych, czy nie. nawet
najbardziej skrajni nacjonaliści będą
uważać, że ich motywacja jest czysto
patriotyczna."
"Ich jedynym pragnieniem jest obrona
ojczyzny przed najazdem, konspiracją i
zanieczyszczeniem rasy. Nienawiść będzie
ROZGRZESZONA w imię miłośći (do
ojczyzny)."
NARODOWY RUCH
REPUBLIKAŃSKI
FRONT NARODOWY
FRONT NARODOWY
poparcie kształtuje się na poziomie 13-15%
7 przedstawicieli w Parlamencie
Europejskim
powstał w 1972, pierwszy przewodniczący:
Jean-Marie Le Pen
obecna przewodnicząca: Marine Le Pen
GŁÓWNE POSTULATY FN:
zaostrzenie polityki imigracyjnej,
ograniczenie islamizacji w
społeczeństwie francuskim,
likwidacja euro i przywrócenie franka
francuskiego,
zlikwidowanie strefy Schengen i powrót
do kontroli na granicach wewnętrznych
UE
wystąpienie Francji z UE i struktur
NATO
ZAGROŻENIA
WYNIKAJĄCE Z IMIGRACJI
rosnąca przestępczość
zwiększone bezrobocie
kryzys w edukacji
utrata przez społeczeństwo tożsamości
narodowo-kulturowej
zagrożenie fundamentalizmem
islamskim
WIZJA POLITYKI IMIGRACYJNEJ:
wydalanie z kraju nielegalnych
imigrantów
asymilacja legalnych imigrantów
„polityka preferencji”
zakaz tworzenia zamkniętych
społeczności lokalnych
bezwzględna laicyzacja kraju
likwidacja amnestii dla nielegalnych
imigrantów
NACJONALIZM W
KONTEKŚCIE POLITYKI
NICOLASA SARKOZY’EGO
TŁO HISTORYCZNE
Początki w XVIII w. wraz z
oświeceniem,rewolucją francuską oraz
nadmiernym patriotyzmem jakobińskim
Hasło; „ wolność, równość, braterstwo”
„Marsylianka”
14 lipca –święto narodowe
NICOLAS SARKOZY
Urodził się 28.01.1955 r. w Paryżu
Syn węgierskiego emigranta
Od 2007 r. prezydent Republiki
Francuskiej oraz współksiąże Andory
Były przewodniczący Unii na rzecz
Ruchu Ludowego ( 2004-2007)
wielokrotny minister spraw
węwnętrznych
Polityk centrowo-prawicowy
KAMPANIA WYBORCZA
2007
Hasło: rapture tranquille ( spokojne
zerwanie)
Uwaga skupiona głównie na problemie
imigrantów
„ Ci, którzy chcą mieszkać we Francji
powinni wyznawać jej wartości
( laickość, równe prawa mężczyzn i
kobiet). Ci, którym te wartości nie
odpowiadają nie są tu mile widziani
Umocnienie tożsamości francuskiej
KWESTIA IMIGRANTÓW
Głównie imigranci z byłych
kolonii francuskich ( Maroko,
Algieria)
Skupieni na przedmieściach
dużych miast
(Paryż, Lyon, Marsylia)
Pierwsze miejsce w Europie pod
względem próśb o azyl
cel: kwestie ekonomiczne i
łączenie rodzin
Sprawa rozbicia obozowiska
Romów w Lyonie
Nacjonalizm jako zjawisko powtarzające
się, cykliczne, które powraca gdy
porządek jest zaburzony (protesty,
zamieszki)
KAMPANIA WYBORCZA
2012
hasło: La France forte ( silna Francja)
Motywem przewodnim ponownie
kwestia imigrantów
Ograniczenie liczby imigrantów-
remedium na francuskie problemy
Groźba wyjścia z Schengen jeśli układ
nie zostanie zreformowany, a
zewnętrzne granice UE uszczelnione.
Nacjonalizm elementem gry
politycznej?
FRANCUSKA TOŻSAMOŚĆ
NARODOWA
Od 2000 r. we Francji pojawiło się ok. 30
książek z wyrażeniem tożsamość narodowa w
tytule.
Wg. Pisarza i dyplomaty Maxa Gallo („ Dusza
Francji”) naród we Francji identyfikuje się
poprzez:
Obywatelstwo zgodne z „zasadą ziemi”
Równość
Szkoła republikańska
Język francuski
Rola państwa i stosunek obywatela do państwa
Szczególne miejsce dane kobietom
FRANCUSKA TOŻSAMOŚĆ
NARODOWA
Ochrona dziedzictwa
narodowego (kultury i języka)
Nostalgia za
mocarstwowością i
oryginalnością
Eric Besson- minister
imigracji, tożsamości
narodowej i solidarnego
rozwoju
BANALNY
NACJONALIZM
Pamięć kolektywna- złożona dialektyka
zapamiętywania i zapominania
Renan- „kluczowy element tworzenia
narodów”
Przykład: kolaboracja z Vichy
„Tożsamość narodowa w państwach
rozwiniętych jest pamiętana, ponieważ
tkwi głęboko w codziennym porządku
życia, który ciągle przypomina lub
flaguje narodowość”
Jean- François Bayart twierdzi, że jeśli
tożsamość narodowa Francuzów istnieje,
nie może być przedmiotem manipulacji
polityków, bo prowadzi to do totalitaryzmu.
Francuzi żyją w schizofrenii: z jednej
strony w wielkim stopniu żyją z eksportu
na cały świat, czyli korzystają z
globalizacji bardziej niż inni, a z drugiej
się jej boją. „Klasa polityczna we Francji
nigdy nie głosiła dyskursu mobilizującego,
zwłaszcza wobec imigracji, która jest
szansą i źródłem wzrostu kraju”
PODSUMOWANIE
badanie dwóch naukowców:
Kostermana i Feshbacha
szukali dowodów, danych empirycznych,
które potwierdziłyby rozróżnienie na
nacjonalizm i patriotyzm
Billig: "warto przyjrzeć się ich
wnioskom i dowodom; ujawniają one nie
tyle różnicę między nacjonalizmem i
patriotyzmem, ile gotowość do
twierdzenia, że taka różnica istnieje."
Wbrew konkluzji Kostermana i Feshbacha o
niezależności skal nacjonalizmu i patriotyzmu,
według Billiga, w rzeczywistości dane pokazują, że
te dwie skale są silnie skorelowane.
Skorelowane są też z innymi zmiennymi w podobny
sposób (np. z płcią czy preferencjami politycznymi).
Billig wysuwa wniosek "A zatem uczucia, które
rzekomo mają redukować poziom międzynarodowej
agresji (patriotyzm), idą w parze z tymi, które je
promują (nacjonalizm), i to jeszcze wbrew
zapewnieniom, że te dwa zjawiska zdecydowanie
się różnią. Wygląda to tak, jakby jednak coś innego
niż dane empiryczne skłaniało autorów do
wychwalania patriotyzmu i krytyki nacjonalizmu".
Tym "czymś innym" zdaje się być właśnie
subiektywny podział MY-ONI.