Prawo polskie a etyka zawodowa

psychologa

• Artykuł 304 kpk paragraf 1 nakłada

na każdego, kto dowiedział się o
popełnieniu przestępstwa ściganego
z urzędu (i tylko takiego), społeczny
obowiązek zawiadomienia o tym
prokuratora lub policję. Wyłączone są
przestępstwa ścigane z oskarżenia
prywatnego (np. naruszenie
nietykalności cielesnej) i „na
wniosek” (np. gwałt)

• Obowiązek ten ma charakter jedynie

społeczny. Oceniany może być
jedynie w sferze moralnej. Nie
przestrzeganie tego obowiązku nie
może być ukarane, mogą być
stosowane tylko sankcje społeczne

• prawny obowiązek zawiadomienia o

przestępstwie, ciąży na osobie
pełniącej funkcję kierowniczą w danej
instytucji państwowej lub
samorządowej. Pozostałe osoby
pracujące w tej instytucji takiego
obowiązku nie mają i powinny jedynie
zawiadomić przełożonego

• Powyższy przepis nie dotyczą

organizacji społecznych (np.
stowarzyszeń

Obowiązek powiadomienia sądu rodzinnego w

świetle art. 572 kpc.

• Sąd opiekuńczy obowiązany jest wszcząć

postępowanie z urzędu w każdym
przypadku otrzymania wiadomości o
okolicznościach uzasadniających jego
ingerencję

• obowiązek zawiadomienia o zdarzeniach

uzasadniających wszczęcie postępowania
z urzędu, ciąży na każdym, kto znalazł się
w posiadaniu tego typu informacji (jest
powszechny)

• Obowiązek ciąży przede wszystkim na:

urzędach stanu cywilnego,

• sądach,
• prokuratorach,
• notariuszach,
• komornikach,
• organach samorządu i administracji rządowej,
• organach Policji,
• placówkach oświatowych,
•  

• Placówka oświatowa to: przedszkola,

szkoły, placówki oświatowo wychowawcze
(np. doskonalenia zawodowego czy ogniska
plastyczne), poradnie psychologiczno
pedagogiczne, młodzieżowe ośrodki
wychowawcze, młodzieżowe ośrodki
socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-
wychowawcze, ochotnicze hufce pracy,
placówki kształcenia nauczycieli, biblioteki
pedagogiczne

• Ustawodawca nie przewidział sankcji za

niewypełnienie tego obowiązku

• Zawiadomienie można złożyć w

formie pisemnej w biurze podawczym
sądu lub ustnie w sekretariacie sądu
(z przebiegu rozmowy pracownik
sądu powinien sporządzić notatkę,
którą niezwłocznie powinien
przekazać przewodniczącemu
wydziału).

Ustawa o postępowaniu w sprawach

nieletnich

• każdy, kto stwierdził istnienie okoliczności

świadczących o demoralizacji nieletniego…..
(np. systematyczne uchylanie się od obowiązku
szkolnego …, używanie alkoholu lub innych
środków w celu wprowadzenia się w stan
odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo,
udział w grupach przestępczych), ma społeczny
obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania
temu,… zawiadomienia o tym rodziców lub
opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego,
policji lub innego właściwego organu

Integracja działań sądu

opiekuńczego i karnego

• Integracja jest szczególnie ważna w

przypadku konieczności zapewnienia
ochrony dziecku krzywdzonemu
(sędzia karny przykładowo zwraca się
do sądu opiekuńczego o zniesienie
przedstawicielstwa, gdy rodzic nie
działa w interesie dziecka)

Obowiązki wynikające z przepisu

ustawy o ochronie zdrowia

psychicznego a tajemnica

zawodowa

• Z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z 1994 r.

wynika, iż osoby wykonujące czynności wynikające z
cytowanej ustawy są obowiązane do zachowania w
tajemnicy wszystkiego, o czym powezmą wiadomość w
związku z wykonywaniem tych czynności (nawet w
sytuacji przyznania się pacjenta do popełnienia
zabójstwa), stosownie do odrębnych przepisów.

• Od obowiązku zachowania tajemnicy osoba wymieniona w

ust. 1 jest zwolniona w stosunku do:

1) lekarza sprawującego opiekę nad osobą z zaburzeniami

psychicznymi,

2) właściwych organów administracji rządowej lub

samorządowej co do okoliczności, których ujawnienie jest
niezbędne do wykonywania zadań z zakresu pomocy
społecznej

3) osób współuczestniczących w wykonywaniu czynności w

ramach pomocy społecznej, w zakresie, w jakim to jest
niezbędne,

• Kodeks Etyczny Psychoterapeuty w

punkcie 1.4 rozdziału III odnośnie
tajemnicy terapii wypowiada się w
ten sposób, iż tajemnica terapii może
być uchylona jedynie wtedy, kiedy
przemawia za tym dobro wyższe (np.
w przypadku poważnego zagrożenia
życia tub zdrowia innych lub życia
pacjenta) i tylko wobec osób lub
instytucji do tego odpowiednich.

• W przypadku osoby niepełnoletniej

obowiązuje ta sama zasada, przy
czym niezbędne jest każdorazowe
rozważenie, na ile w interesie dziecka
leży ujawnienie jego spraw wobec
rodziców bądź opiekunów. Terapeuta
ma prawo, nie łamiąc zasady
dyskrecji poinformować rodziców
bądź opiekunów o własnych
wnioskach i ewentualnych
zaleceniach.

• Rodzice lub opiekunowie pacjenta

nieletniego muszą zostać
poinformowani o objęciu danej osoby
opieką terapeutyczną (pkt. 1.5
rozdziału III Kodeksu).

Przetwarzanie danych

osobowych

• przetwarzanie danych jest dopuszczalne
a. Osoba, której dane są przetwarzane wyraziła

zgodę. Zgoda na przetwarzanie danych
osobowych musi być wyraźna (a więc nie
może być ona domniemana lub dorozumiana).

b. jeżeli jest to niezbędne dla spełnienia

obowiązku wynikającego z przepisów prawa
(przepisów Kodeksu Postępowania Karnego
(art. 304), Kodeksu Postępowania Cywilnego
(art. 572), ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie (art. 12 ust.1-2 ustawy) ,