Sposoby radzenia sobie
ze stresem
Skuteczne radzenie sobie ze stresem
sprzyja adaptacji, natomiast problemy z
radzeniem sobie utrudniają adaptację.
Wreszcie, w procesie radzenia sobie ze
stresem bierze udział nie tylko podmiot, ale i
inne osoby z jego otoczenia. Nasze relacje z
innymi stanowią jedno z głównych źródeł
zasobów radzenia sobie. Wsparcie społeczne
jest szczególnym przykładem wpływu relacji
interpersonalnych na zdrowie jednostki.
Jakie cechy charakteryzują
proces radzenia sobie ze
stresem?
Jest to związane z procesem oceny
(przykład utraty pracy)
Cechą opisywanego procesu jest jego
dynamika. Radzenie sobie nie jest
prostą, pojedynczą reakcją na bodziec.
To stale zmieniający się wachlarz
działań i decyzji w reakcji na stresujące
doświadczenia.
Cele i strategie radzenia
sobie ze stresem
Radzenie sobie zorientowane na
problem- metody wpływania na
obiektywną sytuację.
Obejmuje wysiłki skierowane na zmianę
obiektywnej sytuacji przez zmianę
elementów otoczenia lub też zmianę
sposobu interakcji podmiotu z
otoczeniem (egzaminy).
Radzenie sobie zorientowane
na emocje
Obejmuje wysiłki w celu
przezwyciężenia napięcia
emocjonalnego wynikającego ze stresu.
Ten typ radzenia sobie występuje
najczęściej wtedy, gdy jednostka
uznaje, że nie może zrobić nic, aby
zmienić tę sytuację. W takich
warunkach dana osoba koncentruje
swą uwagę na próbach adaptacji do
negatywnie ocenianej sytuacji.
Szukanie wsparcie
społecznego
Szukanie praktycznych wskazówek
odnośnie problemu, jak i wsparcia
emocjonalnego
Można także koncentrować się na
emocjach (głębokie przeżywanie bólu
po stracie bliskiej osoby to skuteczna
metoda kontrolowania stresu)
Kontrola psychologiczna jako
moderator stresu
Większość z nas lubi mieć poczucie
kontroli nad otoczeniem. Dzięki temu
możemy czuć się bezpiecznie w
sytuacjach, których w istocie nie
potrafimy kontrolować. W obliczu
zdarzeń niekontrolowanych może
pojawić się wrażenie bezradności, które
prowadzi do depresji i osłabienia
motywacji.
Poprzez uzyskiwanie informacji o
mającym nastąpić zdarzeniu
Stawianie się w sytuacji wyboru
Zatrzymywanie negatywnych bodźców
lub zachęcanie do odbierania zdarzenia
w pozytywnym świetle
Jak uzyskać poczucie
kontroli osobistej?
Kontrola behawioralna- przekonanie o
możliwości kontrolowania negatywnych
skutków sytuacji
Kontrola poznawcza- dysponowanie
strategią poznawczą mogącą graniczyć
negatywne skutki stresującej sytuacji.
RODZAJE KONTROLI:
Cechy osobowości a
radzenie sobie ze stresem
Długofalowy wpływ pesymizmu na zdrowie został
udokumentowany w badaniach prowadzonych wśród
absolwentów Harvardu. W grupie badanych
absolwentów przeprowadzono test na skłonność do
postrzegania negatywnych doświadczeń w
pesymistycznym świetle, a następnie okresowo
korelowano rezultaty testu ze stanem zdrowia przez
kolejnych 35 lat.
W obserwacjach zauważono że osoby z nastawieniem
pesymistycznym wykazywały zdecydowanie słabszą
kondycję zdrowotną. Badania te sugerują, że
pesymizm może być traktowany jako istotne
zagrożenie życia!!!
.
Śmiech to zdrowie!!!
Mimo że zbawienny wpływ śmiechy od
dawna jest uznany, jednak dopiero od
niedawna naukowcy próbują określić istotę
tego wpływu. Norman Cousins (1979)
przedstawiając własne doświadczenia w
walce z chorobą, opisuje dojść
nieortodoksyjną terapię, która pomogła
wrócić mu do zdrowia. Odkrył mianowicie, że
dziesięć minut szczerego, niepohamowanego
śmiechu działa skutecznie jak środek
przeciwbólowy i daje głęboki, długi sen.
Wsparcie społeczne
Jest to pomoc i wsparcie będące
wynikiem interakcji z otoczeniem
społecznym. Wsparcie ze strony
otoczenia niewątpliwie wpływa na
poprawę nastroju. Obecność bliskich
osób oraz informacje i wsparcie
materialne mogą pomóc nam w
przezwyciężeniu skutków stresujących
doświadczeń.
Techniki kontrolowania stresu
Relaksacja
Relaksacja neuromięśniowa- technika
relaksacyjna, w której pacjent wchodzi
w stan relaksu przez sukcesywne
napięcie i rozluźnienie poszczególnych
grup mięśni.
Systematyczne odwrażliwianie-
technika relaksacyjna polegająca na
przeżywaniu wyobrażonej konfrontacji
z sytuacją lub obiektem wywołującym
lęk bądź fobię.
Medytacja
Techniki zmierzające do uzyskania
świadomości przebiegu procesów
myślowych za pośrednictwem
introspekcji prowadzonej w sposób
nieanalityczny(bierny).
Biologiczne sprzężenie
zwrotne
Technika, w której pacjent zdobywa
umiejętność kontrolowania określonej
funkcji fizjologicznej w reakcji na
sprzężenie zwrotne płynące ze strony
tej funkcji.
Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna może prowadzić do
zmniejszenia lęku przez redukcję napięcia
mięśniowego. Poza tym wyniki doświadczeń
wskazują na potencjalne skutki zwiększenia
przepływu krwi w korze nadnerczy i wzrostu
poziomu norepinefryny. Szczególnie
obiecujące możliwości wiąże się z udziałem
beta-endorfin, substancji mających związek z
percepcją bólu. Wzrost beta-endorfin w
krwiobiegu, co może prowadzić do poprawy
ogólnego nastroju danej osoby.
Trening odporności na
stres
Jest to podejście terapeutyczne w
kontroli stresu ukierunkowane na
wspomaganie rozwoju umiejętności
radzenia sobie i zwiększenia
odporności na szkodliwe efekty stresu.
Główne cele treningu
odporności na stres
Bibliografia:
Bishop G. „Psychologia zdrowia”
Gordon Edwards „Pacjent jako partner”
„psychologia rehabilitacji”