Monika

Walentowicz

Odbarczanie odmy prężnej

Odma opłucnowa

Oznacza obecność powietrza w jamie opłucnej, które

przedostało się do niej poprzez patologiczne połączenie z
drogami oddechowymi lub z powierzchnią klatki piersiowej w
następstwie chorób płuc, urazu, działania lekarskiego lub
samoistnie (pęknięcie pęcherza rozedmowego lub
podopłucnowych pęcherzyków płucnych)

Powietrze może dostać się do jamy opłucnej różnymi drogami:



Przez ranę penetrującą klatki piersiowej



Z powierzchni uszkodzonego płuca bez uszkodzenia powłok



Podczas zakładania cewnika do żyły podobojczykowej



Odma samoistna



Następstwo niewłaściwej wentylacji (barotrauma)



Toracentezy przezoskrzelowej biopsji płuca



Transtorakalnej biopsji cienkoigłowej

Podział ze względu na etiologię

Pourazowa

powstaje po urazie klatki piersiowej z naruszeniem

albo bez ciągłości klatki piersiowej

Jatrogenna

spowodowana działaniem diagnostycznym

lub

leczniczym:



Biopsja płuca



Cewnikowanie dużych żył znajdujących się blisko opłucnej

zwłaszcza żyły podobojczykowej

Samoistna

wszystkie przypadki odmy niebędące pourazowymi

ani jatrogennymi (50% wszystkich przypadków odmy
opłucnowej) dzielimy na:



Pierwotne ( u osób bez wcześniejszych objawów chorób płuc)



Wtórne (powstają w przebiegu chorób płuc i oskrzeli tj.
POChP, ropień płuca, gruźlica, zapalenie płuc, rak płuc)

Podział ze względu na mechanizm
powstawania

Odmy zamknięte

do jamy opłucnej jednorazowo

przedostało się powietrze np. po nakłuciu jamy opłucnej
(taka odma może się wchłonąć samodzielnie)

Odmy otwarte

powietrze swobodnie przedostaje się i

wydostaje się z jamy opłucnej i obserwujemy zwykle
„wahadłowe ruchy śródpiersia”, co może spowodować
zatrzymanie czynności serca. W jamie opłucnej dochodzi
do wyrównania ciśnienia z ciśnieniem atmosferycznym, a
podczas ruchów oddechowych powietrze łatwiej
przechodzi przez ranę (mniejszy opór przepływu) niż
drogą anatomiczną. Spada efektywność wentylacji, co
prowadzi do hipoksji i hiperkapnii

Odmy wentylowe

(prężne) charakteryzują się one mechanizmem

zastawkowym uszkodzenia, które powodują cykliczne (z
oddechem) zwiększenie objętości powietrza w jamie opłucnej
bez możliwości jego usuwania. Powiększająca się odma
powoduje:



uciśnięcie płuca po stronie uszkodzenia



przesunięcie śródpiersia na stronę nieuszkodzoną



uciśnięcie drugiego płuca



uciśnięcie dużych naczyń żylnych



Zmniejszenie powrotu żylnego



Zmniejszenie rzutu serca

Skutkiem tych zmian jest nagła hipotensja i hipoksemia, która

może doprowadzić do zatrzymania krążenia.

Odma prężna jest stanem

bezpośredniego zagrożenia życia !

Podział ze względu na wielkość

Ze względu na odległość między ścianą

klatki piersiowej a brzegiem płuca na
wysokości jego wnęki (zdjęcie RTG klatki
piersiowej w projekcji tylno-przedniej)
wyróżniamy:

Odmy małe < 2 cm
Odmy duże ≥ 2 cm

Objawy odmy opłucnowej

W około 12% przypadków odma może przebiegać

bezobjawowo, zwłaszcza odma samoistna pierwotna.

W pozostałych rodzajach odmy najczęstszymi objawami są:



Nagły ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym
(po stronie chorej)



Duszność , hipotonia, sinica



tachykardia



Tachypnoe (przyspieszony oddech)



Kaszel



Wypuk bębenkowy



Ściszenie szmeru oddechowego po stronie odmy



Zatrzymanie krążenia

Rozpoznanie

Rozpoznanie ustala się na podstawie:



Objawów podmiotowych



Objawów przedmiotowych (nadmierne wypełnienie żył szyjnych,
przesunięcie tchawicy )



Wyników badań obrazowych (RTG klatki piersiowej w pozycji tylno-
przedniej, TK klatki piersiowej)



Pomiaru SaO2



Gazometrii krwi tętniczej



EKG odma lewostronna: odchylenie osi w prawo, zmniejszenie
amplitudy załamków R w odprowadzeniach przedsercowych,
zmniejszenie amplitudy QRS, odwrócenie załamków T w
odprowadzeniach przedsercowych



EKG odma prawostronna: zmniejszenie amplitudy zespołów QRS w
odprowadzeniach przedsercowych, zwiększenie amplitudy załamka
R oraz zmniejszenie amplitudy załamka S w odprowadzeniach V2

Leczenie odmy prostej

Wstępne leczenie polega na dokładnym opatrzeniu rany

opatrunkiem przykrytym nieprzepuszczalną folia, przy
czym brzegi rany mogą być oklejone z trzech stron, a
jedna pozostaje wolna. Dzięki temu zapobiega się
wytworzeniu mechanizmu wentylowego.

Podczas wydechu powietrze będzie mogło spokojnie

wydostawać się na zewnątrz przez niedoklejony brzeg
opatrunku.

Można również zastosować profesjonalny opatrunek

wentylowy Aschermanna

Opatrunki

Leczenie odmy prężnej

Ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia, u chorych,

u których obraz kliniczny nie budzi wątpliwości, nie
należy tracić czasu na radiologiczne potwierdzenie
rozpoznania.

Należy wykonać niezwłocznie nakłucie jamy opłucnej grubą

igłą w II przestrzeni miedzyżebrowej linii środkowo-
obojczykowej kierując igłę po górnym brzegu III żebra

Kolejnym krokiem leczniczym jest wykonanie drenażu

opłucnowego

Odbarczenie odmy

Drenaż ssący

Odbarczanie odmy prężnej

Definicja

Odbarczenie odmy

jest to nakłucie
klatki piersiowej
grubą igłą w II lub
III przestrzeni
międzyżebrowej, w
linii środkowo-
obojczykowej po
stronie odmy w
celu usunięcia
powietrza z jamy
opłucnej

Wskazania



Uraz mechaniczny śródpiersia



Dekompensacja stanu chorego:



Niewydolność oddechowa



Sinica



Zanik tętna na tętnicy promieniowej



Pogorszenie stanu świadomości



Nadmiernie wypełnione żyły szyjne, przesunięta
tchawica



Nieobecne lub ściszone szmery oddechowe



Bębenkowy odgłos opukowy po stronie odmy



Wstrząs

Wymagania sprzętowe



kaniula dożylna typu wenflon 12G, 14G, 16G



Materiał opatrunkowy (jałowe gaziki, przylepiec),
rękawiczki



Środek dezynfekcyjny



Środki ochrony osobistej personelu: maska, okulary,
rękawiczki jednorazowe



Maska tlenowa z rezerwuarem



Dostęp do tlenu



Kardiomonitor



Pulsoksymetr



Stetoskop



Pojemnik na odpady medyczne

Sposób wykonania

1)

Ocena stan pacjenta. Pozwala na bezpieczne rozpoczęcie
zabiegu po rozważeniu za i przeciw

2)

Podanie tlenu w dużym przepływie (12-15 l/min). Pozwala
zapewnić prawidłowe natlenienie i perfuzję tkankową

3)

Identyfikacja II lub III przestrzeni międzyżebrowej w linii
środkowo-obojczykowej po stronie odmy. Należy
wymacać wyniosłość mostka w około ¼ jego długości od
wcięcia szyjnego. Preferuje się dostęp przedni, gdyż
chory prawie zawsze leży na plecach, więc łatwiejsza jest
zarówno ewakuacja powietrza z jamy opłucnej, jak i
obserwacja wkłucia pod kątem jego przemieszczenia

4)

W przypadku poważnych obrażeń można użyć innego
dostępu w linii środkowopachowej, w IV lub V przestrzeni
międzyżebrowej, tuż nad V lub VI żebrem

5)

Prawidłowe wybranie miejsca zapobiega powikłaniom

6)

Wybieramy kaniule o długości 5 cm (grubość przedniej
ściany klatki piersiowej wynosi 1.3 – 5.2 cm). Długość taka
pozwoli na prawidłowe założenie kaniuli do jamy opłucnej

7)

Zdejmujemy zatyczkę kaniuli, podłączamy strzykawkę,
napinamy skórę w miejscu wkłucia, wprowadzamy igłę
prostopadle do powierzchni klatki piersiowej, nad górnym
brzegiem III żebra. Pozwoli nam to uniknąć kontaktu z
naczyniami międzyżebrowymi, które biegną wzdłuż
dolnego brzegu żeber. Wejściu igły do opłucnej towarzyszy
nagłe zmniejszenie oporu (wpadnięcie). Jeśli jest odma
prężna będzie słychać syk powietrza wydobywającego się
z opłucnej. Odpowiednie wprowadzenie kaniuli pozwoli na
prawidłowe odbarczenie odmy

8)

Odłączamy strzykawkę, zsuwamy cewnik po igle do
opłucnej, wyjmujemy igłę, przymocowujemy cewnik do
ściany klatki piersiowej plastrem. Zwracamy uwagę
aby kaniula nie uległa zagięciu. Kaniule utrzymujemy
do czasu zastąpienia drenem w szpitalu

9)

Uważnie obserwujemy chorego. Ocena stanu
hemodynamicznego, pomiar podstawowych
parametrów życiowych: tętno, ciśnienie tętnicze krwi,
liczba i charakter oddechów jeżeli chory oddycha sam,
jeżeli jest wentylowany zwracamy uwagę na
pogorszenie podatności płuc (utrudnione zgniatanie
worka samorozprężalnego), saturację

10)

W razie nieustępowania objawów i braku poprawy
można się zdecydować na wkłucie drugiej kaniuli

Profesjonalny zestaw do odbarczenia

Igły do odbarczenia odmy

Miejsce wkłucia

Sposób odbarczenia odmy

Dziękuje za uwagę!