NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

183

Adres do korespondencji: dr n. med. Jerzy Haka³o, ul. Konarskiego 16, 66-200 Œwiebodzin, e-mail: [e-mail]
Pracê otrzymano: 16.01.2003; przyjêto do druku: 30.04.2004

S

S tt rr e

e ss zz cc zz e

e n

n ii e

e

W

Wssttêêp

p ii cceell p

prraaccyy:: Brak jest ogólnie przyjêtego pogl¹du na

czas wykonania odbarczenia rdzenia krêgowego po urazach
szyjnego odcinka krêgos³upa. Na podstawie wyników wcze-
snego odbarczenia w badaniach eksperymentalnych na zwie-
rzêtach oraz badañ klinicznych nad zastosowaniem metylo-
prednizolonu przyjêto standard wczesnego (do 8 godz. od
urazu) odbarczenia rdzenia u chorych po urazach szyjnego
odcinka krêgos³upa z neurologicznymi objawami ubytkowy-
mi. Celem pracy by³a retrospektywna ocena wyników klinicz-
nych wczesnego operacyjnego odbarczenia rdzenia krêgowe-
go u pacjentów po urazach szyjnego odcinka krêgos³upa.
M

Maatteerriiaa³³ ii m

meettood

dyy:: Do oceny zakwalifikowano 32 pacjentów

po urazach szyjnego odcinka krêgos³upa z objawami ca³ko-
witego (7 pacjentów), jak i czêœciowego (25 pacjentów)
uszkodzenia rdzenia krêgowego, operowanych do 8 godz.
od urazu (2–8 godz.). Urazy rdzenia by³y nastêpstwami z³a-
mañ w 26 przypadkach, a w 6 przypadkach zwichniêæ, pod-
wichniêæ i rozerwañ kr¹¿ka miêdzykrêgowego. Œredni wiek
chorych w materiale wynosi³ 31,2 lat (16–69), a œredni okres
obserwacji – 13 mies. (6–24). Po przyjêciu, a czêsto w ka-
retce pogotowia, chorzy otrzymywali metyloprednizolon
(Solu-Medrol). Po wykonaniu koniecznych badañ laborato-
ryjnych i obrazowych (RTG i TK) chorych kwalifikowano
do zabiegu i operowano w trybie pilnym. W 25 przypadkach
wykonano korporektomie, w 6 dyscektomie, a w jednym la-
minektomiê odbarczaj¹c¹. Stan neurologiczny przy przyjê-
ciu i w okresie obserwacji oceniano w skali ASIA.

A

A b

b ss tt rr a

a cc tt

B

Baacck

kg

grroou

un

nd

d aan

nd

d p

pu

urrp

poossee:: There is no standard timing of

the spinal cord decompression. Experimental animal
models and clinical investigations on Methyloprednisolone
(NASCIS-2 and -3) indicate that the time up to 8 hours is
the optimal therapeutic window for the early spinal cord
decompression. We accepted this time window in our
practice. A retrospective clinical evaluation of the early (up
to 8 hours) operative decompression of the injured cervical
spinal cord was undertaken.
M

Maatteerriiaall aan

nd

d m

meetth

hood

dss:: The early operative decompression

(range of 2-8 hours) of the cervical spinal cord was done in 32
patients (82% of operated cervical spinal cord injured
patients). The neurologic clinical status of patients was
assessed according to the ASIA impairment scale. In
neurological terms 7 patients were completely and 25
incompletely impaired. Cervical spine injuries included 26
fractures and fracture-dislocations and the rest (6 cases)
involved dislocations and disc ruptures. The mean patient age
was 31.2 years (range of 16-69) and the average follow-up
time was 13 months (range of 6-24). Methyloprednisolone
standard treatment was applied in all patients on admission to
hospital. After diagnostic examinations patients were qualified
and immediately operated. We performed 25 corpectomies, 6
discectomies and 1 decompressive laminectomy with
stabilization in all cases.
R

Reessu

ullttss:: The final assessment covers 29 patients because 3

(9.4%) of them died during 4-6 weeks after operation. One

Znaczenie wczesnego operacyjnego odbarczenia rdzenia krêgowego
po urazach szyjnego odcinka krêgos³upa

Importance of early operative decompression of spinal cord after cervical spine injuries

Jerzy Haka³o, Jerzy Wroñski

Oddzia³ Neurochirurgii, Szpital Wojewódzki w Zielonej Górze

Neurologia i Neurochirurgia Polska 2004; 38, 3: 183–188

ARTYKU£ ORYGINALNY/

ORIGINAL PAPER

NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

184

Jerzy Haka³o, Jerzy Wroñski

W

Wyyn

niik

kii:: W operacyjnym materiale urazowym oddzia³u

wczesne odbarczenia rdzenia wykonano u 82% pacjentów.
Trzech pacjentów (9,4%) zmar³o 4–6 tyg. po urazie z przy-
czyn niezale¿nych od zabiegu operacyjnego, w zwi¹zku
z czym ostatecznej ocenie poddano 29 pacjentów. W okre-
sie obserwacji poprawa neurologiczna nast¹pi³a u 94,5%
pacjentów, z czego o jeden stopieñ w skali ASIA poprawi³o
siê 69%, a o dwa stopnie 26,5% chorych. We wczesnym
okresie pooperacyjnym jeszcze w czasie pobytu w oddziale
(œr. 9,8 dnia) u 47% chorych zanotowano poprawê neurolo-
giczn¹ o jeden stopieñ w skali ASIA.
W

Wn

niioossk

kii:: Wykonanie wczesnego (do 8 godz. od urazu) chi-

rurgicznego odbarczenia rdzenia krêgowego po urazach
szyjnego odcinka krêgos³upa stwarza optymalne mo¿liwo-
œci poprawy neurologicznej. Przedstawione zachêcaj¹ce kli-
niczne wyniki wczesnych odbarczeñ rdzenia krêgowego
wskazuj¹ na celowoœæ jak najszybszego wykonania tego za-
biegu oraz na koniecznoœæ poprawienia dzia³ania s³u¿b ra-
towniczych w celu maksymalnego skrócenia czasu dostar-
czenia chorego do oœrodka leczenia specjalistycznego.

S

S³³oow

waa k

kllu

ucczzoow

wee:: odbarczenie rdzenia, uraz szyjnego odcin-

ka krêgos³upa, uraz rdzenia.

patient has not improved and still had A degree but 28
remaining patients (94.5%) have improved neurologically
at follow-up. 69% of them recovered by one degree and
27.6% by two degrees on the ASIA scale. In the early
postoperative stage during their hospital stay 47% of
patients had one degree improvement.
C

Coon

nccllu

ussiioon

nss:: The early cervical spinal cord decompression

creates optimal conditions for the neurological recovery.
Encouraging results presented in the paper indicate the
purposefulness of the decompression performed as fast as
possible and indicate the necessity to make emergency
services more efficient in order to shorten delivery time to
specialized spine centers.

K

Keeyy w

woorrd

dss:: spinal cord decompression, cervical spine

injury, spinal cord injury.

W

Wp

prro

ow

wa

ad

dzze

en

niie

e

Celem leczenia operacyjnego urazu szyjnego odcinka

krêgos³upa z objawami neurologicznymi jest odbarczenie
struktur nerwowych poprzez repozycjê i stabilizacjê
uszkodzonego odcinka krêgos³upa, umo¿liwiaj¹c¹ podjê-
cie wczesnej pionizacji i rehabilitacji. Zniesienie ucisku
rdzenia powinno byæ wykonane tak szybko, jak to jest
mo¿liwe [1,2]. Wczesne leczenie operacyjne stwarza wa-
runki do kompensacji uszkodzonego rdzenia oraz
zmniejsza liczbê powik³añ zwi¹zanych z unieruchomie-
niem pacjenta, a tak¿e skraca czas hospitalizacji, a tym sa-
mym zmniejsza ogólne koszty leczenia [3–8]. Niemniej
stopieñ poprawy neurologicznej nie wykazuje wyraŸnej
ró¿nicy statystycznej pomiêdzy odbarczeniami wczesny-
mi (do 72 godz.), a póŸnymi (powy¿ej 5 dni) [9].

Badania eksperymentalne na zwierzêtach wykaza³y,

¿e im krócej trwa ucisk rdzenia krêgowego, tym szybszy
i pe³niejszy jest powrót jego funkcji [10–12]. W wyni-
ku badañ NASCIS-2 nad metyloprednizolonem ustalo-
no okno terapeutyczne dla ludzi, które wynosi 8 godz.
od urazu do podjêcia leczenia farmakologicznego [13],
a badania NASCIS-3 wykaza³y, ¿e wyniki leczenia roz-
poczête do 3 godz. s¹ lepsze od tych miêdzy 3.–8. godz.
[14]. Trudno jednak okreœliæ, czy te wartoœci czasowe
mo¿na bezpoœrednio przenieœæ na chirurgiczne odbar-
czenie rdzenia krêgowego [15]. W zwi¹zku z powy¿-

szym, na naszym oddziale przyjêto regu³ê chirurgiczne-
go odbarczenia rdzenia krêgowego po urazach szyjnego
odcinka krêgos³upa tak szybko, jak to jest mo¿liwe. Ce-
lem pracy jest retrospektywna ocena wyników operacyj-
nego leczenia chorych, u których odbarczenie rdzenia
wykonano do 8 godz. od urazu.

M

Ma

atte

erriia

a³³ ii m

me

etto

od

dyy

Od marca 2000 do grudnia 2001 r. na oddzia³

przyjêto 39 chorych z urazami szyjnego odcinka krê-
gos³upa, którym towarzyszy³y ubytkowe objawy neu-
rologiczne. Do oceny kwalifikowano chorych, u któ-
rych odbarczenie rdzenia wykonano do 8 godz. od
urazu (od 2 do 8 godz.) oraz z minimalnym okresem
obserwacji 6 mies. Œredni okres obserwacji chorych
wynosi 13 mies. (od 6 do 24 mies.). W tej grupie zna-
laz³o siê 32 chorych (82%), ze œrednim wiekiem 31,2
lat (od 16 do 69 lat). Wœród urazów krêgos³upa domi-
nowa³y z³amania w 26 przypadkach, natomiast zwich-
niêcia i jednostronne zwichniêcia oraz uszkodzenia
kr¹¿ka wyst¹pi³y u 6 pacjentów.

Chorzy po przyjêciu, a czêsto ju¿ w karetce pogo-

towia otrzymywali metyloprednizolon (Solu-Medrol)
w bolusie w dawce 30 mg/kg masy cia³a, a nastêpnie
przez 23 godz. w dawce 5,4 mg/kg. Przy przyjêciu

NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

185

Znaczenie wczesnego odbarczenia rdzenia

S

Sk

ka

alla

a u

usszzk

ko

od

dzze

eñ

ñ n

ne

eu

urro

ollo

og

giicczzn

nyycch

h A

AS

SIIA

A

((A

AS

SIIA

A sscca

alle

e o

off n

ne

eu

urro

ollo

og

giicca

all iim

mp

pa

aiirrm

me

en

ntt

))

S

Sttoop

piieeñ

ñ

S

Sttaan

n n

neeu

urroolloog

giicczzn

nyy

((ddeeggrreeee))

((nneeuurroollooggiiccaall ssttaattuuss))

A

uszkodzenie ca³kowite – brak zachowanych funkcji motorycznych i czuciowych poni¿ej poziomu uszkodzenia
(³¹cznie z brakiem czucia w segmentach S4-S5)

complete damage – loss of motor and sensation functions beneath an injury level (including the lack of sensation in S4-S5 segments)

B

uszkodzenie czêœciowe – brak czynnoœci motorycznych poni¿ej poziomu uszkodzenia z zachowanym czuciem (³¹cznie z segmentami S4-S5)

incomplete damage – loss of motor functions beneath an injury level with preserved sensation (including S4-S5 segments)

C

uszkodzenie czêœciowe – zachowana czynnoœæ motoryczna poni¿ej poziomu uszkodzenia oraz wiêcej ni¿ po³owa kluczowych miêœni
posiada si³ê do 3 stopni

incomplete damage – motor functions are preserved beneath a level of injury and more than a half of key muscles have a strength up to 3degree of the Lovette scale

D

uszkodzenie czêœciowe – zachowana czynnoœæ motoryczna poni¿ej poziomu uszkodzenia oraz wiêcej ni¿ po³owa kluczowych miêœni
posiada si³ê wiêksz¹ ni¿ 3. stopieñ

incomplete damage – motor functions are preserved beneath a level of injury and more than a half of key muscles have a strength of over 3degree of the Lovette scale

E

bez uszkodzeñ neurologicznych – normalna funkcja motoryczna i czuciowa

no neurological impairment – normal motor and sensation functions

TTaabbeellaa 11.. Skala Amerykañskiego Stowarzyszenia Urazów Krêgos³upa (ASIA)
TTaabbllee 11.. American Spinal Injury Association (ASIA) impairment scale

oraz w okresie obserwacji kliniczny stan neurologiczny
pacjenta oceniano wg skali Amerykañskiego Stowa-
rzyszenia Urazów Krêgos³upa (American Spinal Injury
Association – ASIA) [16] (tabela 1.).

Badania obrazowe obejmowa³y w ka¿dym przy-

padku zdjêcia RTG oraz tomografii komputerowej
uszkodzonego odcinka krêgos³upa. Do zabiegu kwali-
fikowano z³amania krêgos³upa oraz zwichniêcia i pod-
wichniêcia, które powodowa³y zwê¿enie kana³u krêgo-
wego oraz uszkodzenia kr¹¿ka miêdzykrêgowego
z objawami niestabilnoœci.

Po wykonaniu koniecznych badañ laboratoryjnych

oraz obrazowych, chorego kwalifikowano do zabiegu
i operowano w trybie pilnym. W 25 przypadkach wy-
konano korporektomie jedno- lub dwupoziomowe,
w 6 dyscektomie jedno- lub dwupoziomowe oraz u jed-
nego chorego wykonano laminektomiê odbarczaj¹c¹.

Korporektomie wykonywano wg techniki opisanej

przez Majda [17]. Dokonywano usuniêcia dysków po-
wy¿ej i poni¿ej uszkodzonego trzonu oraz czêœciowego (o
szerokoœci 18–20 mm) usuniêcia trzonu z odbarczeniem
worka oponowego i korzeni, po czym krêgos³up stabilizo-
wano przy pomocy cylindrycznego tytanowego koszyka
miêdzytrzonowego, wype³nionego autogennymi prze-
szczepami kostnymi z usuniêtego trzonu. Dodatkowo
wykonywano stabilizacjê przedni¹ przy pomocy p³ytki
szyjnej. Po zabiegu stosowano ko³nierz ortopedyczny do
czasu uzyskania zrostu kostnego, potwierdzonego czyn-
noœciowymi zdjêciami RTG (œrednio przez 3 mies.).

Dyscektomie wykonywano technik¹ Smitha i Ro-

binsona [18]. Po sprawdzeniu zawartoœci kana³u
krêgowego i ew. usuniêciu fragmentów j¹dra mia¿-
d¿ystego wykonywano stabilizacjê przestrzeni przy
pomocy p³ytko-czopa (D-Fun-M). Otwór uzyskany
podczas przygotowywania ³o¿a pod czop miêdzytrzo-
nowy s³u¿y³ do dok³adniejszej penetracji przestrzeni
zewn¹trztwardówkowej, a uzyskane przy tym prze-
szczepy stanowi³y materia³ do wype³nienia czopa.
Chorzy po tym zabiegu byli leczeni bez unierucho-
mienia zewnêtrznego.

Œredni pobyt na oddziale wszystkich chorych wy-

nosi³ 9,8 dnia (od 3 do 15 dni), po czym byli odsy³ani
na oddzia³ rehabilitacji.

W

Wyyn

niik

kii

Ostatecznej ocenie poddano 29 chorych, poniewa¿

3 chorzy (9,4%) z ca³kowitym pora¿eniem czterokoñ-
czynowym w starszym wieku (62, 64 i 69 lat) zmarli
w ci¹gu 4–6 tyg. od zabiegu operacyjnego, z powodów
niezwi¹zanych z zabiegiem operacyjnym (g³ównie
z powodu powik³añ kr¹¿eniowo-oddechowych).

W omawianej grupie u ¿adnego chorego nie nast¹-

pi³o pogorszenie stanu neurologicznego, 1 chory
(3,5%) z grupy A nie wykazywa³ poprawy przez 15
mies. od zabiegu, a pozostali chorzy (96,5%) poprawi-
li siê co najmniej o jeden stopieñ w skali ASIA (œred-
nio o 1,7 stopnia) (tabela 2.).

NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

186

Jerzy Haka³o, Jerzy Wroñski

Przy przyjêciu w grupie A znajdowa³o siê 7 chorych

(21,9%). W okresie obserwacji 1 chory pozostaje w tej
grupie, 2 przesz³o do grupy B, a 1 do grupy C. W gru-
pie B przy przyjêciu znajdowa³o siê 6 chorych (18,8%).
W okresie obserwacji 4 przesz³o do grupy C i 2 do gru-
py D. Nadal w grupie B pozostaje 2 chorych. Przy przy-
jêciu w grupie C znajdowa³o siê 11 chorych (34,4%).
W okresie obserwacji 6 pacjentów przesz³o do grupy D,
a 5 do grupy E. Nadal w grupie C pozostaje 5 chorych.
Spoœród 8 chorych (27,6%) z grupy D wszyscy chorzy

przeszli do grupy E pacjentów bez uszkodzeñ neurolo-
gicznych. W grupie D pozostaje 8 chorych.

We wczesnym okresie pooperacyjnym jeszcze w cza-

sie pobytu w oddziale 15 chorych (47%) poprawi³o siê
neurologicznie o jeden stopieñ w skali ASIA. Dotyczy³o
to pacjentów z najl¿ejszymi uszkodzeniami z grup C i D.
Spoœród obserwowanych 29 chorych 8 (27,6%) popra-
wi³o siê o 2 stopnie w skali ASIA, a 20 (69%) o 1 stopieñ.

O

Om

mó

ów

wiie

en

niie

e

W wiêkszoœci przypadków urazowego uszkodzenia

rdzenia krêgowego w czasie urazu krêgos³upa docho-
dzi do nag³ego uciœniêcia rdzenia krêgowego. Ten
pierwotny uraz zapocz¹tkowuje kaskadê zmian urazo-
wych wtórnych w rdzeniu [19–22]. Zadaniem wcze-
snego odbarczenia rdzenia, jak i podania metylopred-
nizolonu jest ograniczenie rozleg³oœci urazu wtórnego.
Nie ma jednak jednoznacznego dowodu na korzystny
wp³yw wczesnego odbarczenia na poprawê stanu neu-
rologicznego pacjenta [15,23]. Niemniej nawet bar-
dzo póŸne odbarczenie rdzenia z ucisku (miesi¹ce, la-
ta) mo¿e dawaæ pozytywne efekty, co wskazuje na
ucisk jako jeden z wa¿nych czynników powoduj¹cych
dysfunkcjê neurologiczn¹ [24,25].

S

Sk

ka

alla

a u

usszzk

ko

od

dzze

eñ

ñ n

ne

eu

urro

ollo

og

giicczzn

nyycch

h A

AS

SIIA

A

((A

AS

SIIA

A sscca

alle

e o

off n

ne

eu

urro

ollo

og

giicca

all iim

mp

pa

aiirrm

me

en

ntt))

S

Sttoop

piieeñ

ñ u

usszzk

kood

dzzeen

niiaa

L

Liicczzb

baa cch

hoorryycch

h

L

Liicczzb

baa cch

hoorryycch

h

p

prrzzeed

d zzaab

biieeg

giieem

m

p

pood

d oob

bsseerrw

waaccjj¹¹

((ddeeggrreeee ooff iim

mppaaiirrm

meenntt))

((nnuum

mbbeerr ooff ppaattiieennttss

((nnuum

mbbeerr ooff ppaattiieennttss

bbeeffoorree ooppeerraattiioonn))

aatt ffoolllloow

w--uupp))

A

7

1

B

6

2

C

11

5

D

8

8

E

0

13

TTaabbeellaa 22.. Liczba chorych w poszczególnych grupach wg stopnia uszkodzenia
przed leczeniem operacyjnym i podczas obserwacji
TTaabbllee 22.. Number of patients in each ASIA group before and after operation

RRyycc.. 11.. Chory lat 23, ze z³amaniem trzonu C5 typu wybuchowego po skoku do wody. Stan neurologiczny przed zabiegiem: stopieñ C w skali ASIA. A – zdjêcie RTG
boczne wykazuje wybuchowe z³amanie trzonu C5, B – rekonstrukcja boczna tomografii komputerowej wykazuje zwê¿enie kana³u krêgowego przez przemieszczone
od³amy kostne trzonu, C – zdjêcie RTG boczne pokazuje stan po wykonaniu korporektomii C5 ze stabilizacj¹ koszykiem miêdzytrzonowym i p³ytk¹ szyjn¹
FFiigg.. 11.. A 23-year-old man sustained C5 body burst fracture after a jump into shallow water. On admission his neurological status was grade C on the ASIA scale.
A – lateral x-ray shows C5 body burst fracture, B – CT lateral reconstruction shows the narrowing of the spinal canal by body bone fragments, C – postoperative
lateral x-ray after C5 corpectomy shows stabilization by interbody mesh cage and cervical plate

A

B

C

NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

187

Znaczenie wczesnego odbarczenia rdzenia

RRyycc.. 33.. Przyk³ad regeneracji ogniska zmian malacyjnych rdzenia krêgowego po wczesnym odbarczeniu poprzez wykonanie korporektomii. A – badanie rezonansu magne-
tycznego pokazuje ognisko malacyjne w rdzeniu krêgowym w miejscu jego ucisku, B – zdjêcie RTG boczne ukazuje stan po korporektomii odbarczaj¹cej C4 i stabilizacji
przy pomocy koszyka miêdzytrzonowego i p³ytki szyjnej, C – badanie rezonansu magnetycznego wykonane 9 mies. po zabiegu wykazuje ca³kowit¹ regeneracjê rdzenia
FFiigg.. 33.. An example of the regeneration of spinal cord malacia after early decompression by corpectomy. A – MRI shows the focus of malacia in the spinal cord in
the place of its compression. B – lateral x-ray shows stabilization after decompressive corpectomy of C4 using an interbody mesh cage and cervical plate, C – MRI
after 6 months shows the disappearance of the malatic focus

A

B

C

A

B

C

RRyycc.. 22.. Chora lat 18, z jednostronnym zwichniêciem C6-C7 po wypadku komunikacyjnym. Stan neurologiczny przed zabiegiem stopieñ D w skali ASIA. Poprawi³a
siê bezpoœrednio po zabiegu i zosta³a wypisana bez objawów neurologicznych ubytkowych.
A – zdjêcie RTG boczne ukazuje podwichniêcie na poziomie C6-C7; B – rekonstrukcja boczna tomografii komputerowej ukazuje zwê¿enie kana³u krêgowego na poziomie
podwichniêcia; C – zdjêcie RTG boczne pokazuje stan po dyscektomii i repozycji jednostronnego zwichniêcia oraz stabilizacjê p³ytko-czopem D-Fun-CE
FFiigg.. 22.. An 18-year-old woman sustained unilateral facet luxation of C6-C7 after a road accident. Neurologic status – grade D on the ASIA scale. She has improved
to grade E at the time of hospital discharge.
A – lateral x-ray shows subluxation of bodies C6-C7, B – CT lateral reconstruction shows the narrowing of the spinal canal at C6-C7 level, C – postoperative lateral
x-ray after discectomy and reposition shows D-Fun-CE plate-cage stabilization

NNeeuurroollooggiiaa ii NNeeuurroocchhiirruurrggiiaa PPoollsskkaa 2004; 38, 3

188

Jerzy Haka³o, Jerzy Wroñski

Brak jest tak¿e okreœlenia optymalnego okna terapeu-

tycznego dla chirurgicznego odbarczenia, z tego te¿
wzglêdu opieraj¹c siê na wynikach badañ nad metylo-
prednizolonem przyjêto optymalny czas do 8 godz. dla
wykonania odbarczenia chirurgicznego rdzenia. Inni au-
torzy za wczesne odbarczenie przyjmuj¹ czas do 6 [26],
do 8 [27] lub do 24 godz. [23], a nawet do 72 godz. [7].

Wiêkszoœæ chorych z urazami rdzenia krêgowego

(82%) w naszym materiale by³a operowana przed up³y-
wem 8 godz. od urazu. W okresie obserwacji œrednio 13
mies. ogólna poprawa neurologiczna nast¹pi³a u 95,5%
pacjentów, z czego u 69% chorych poprawi³a siê o jeden
stopieñ w skali ASIA, a u 26,5% o 2 stopnie.

W

Wn

niio

ossk

kii

1. Wczesne (do 8 godz. od urazu) chirurgiczne odbar-

czenie rdzenia krêgowego po urazach krêgos³upa
szyjnego z ca³kowitym lub czêœciowym jego uszko-
dzeniem stwarza optymalne mo¿liwoœci poprawy
neurologicznej.

2. Wykonanie stabilizacji i spondylodezy pozwala na

wczesn¹ pionizacjê i wdro¿enie rehabilitacji, co zw³asz-
cza u osób starszych zapobiega powik³aniom zwi¹za-
nym z d³ugotrwa³ym le¿eniem, a tak¿e skraca pobyt
chorego w szpitalu i obni¿a ogólne koszty leczenia.

3. Przedstawione zachêcaj¹ce kliniczne wyniki leczenia

wczesnych odbarczeñ rdzenia krêgowego wskazuj¹
na celowoϾ jak najszybszego wykonania tego zabie-
gu oraz na koniecznoœæ poprawienia dzia³ania s³u¿b
ratowniczych w celu maksymalnego skrócenia czasu
dostarczenia chorego do operacyjnego leczenia spe-
cjalistycznego.

PPiiœœm

miieennnniiccttw

woo

1. An H.S. Cervical spine trauma. Spine 1998; 23: 2713-2729.
2. Brunette D.D., Rockswold G.L. Neurological recovery following

rapid spinal realignment for complete cervical spinal cord injury. J
Trauma 1987; 27: 445-447.

3. Kiwerski J. The results of early conservative and surgical treatment of

cervical spinal cord injured patients. Int J Rehabil Res 1986; 9: 149-154.

4. Mirza S.K., Krengel W.F. 3rd, Chapman J.R. i wsp. Early versus

delayed surgery for acute cervical spinal cord injury. Clin Orthop
1999; 395: 104-114.

5. Murphy K.P., Opitz J.L., Cabanela M.E. i wsp. Cervical fractures

and spinal cord injury: outcome of surgical and nonsurgical mana-
gement. Mayo Clin Proc 1990; 65: 949-959.

6. Rosenfeld J.F., Vaccaro A.R., Albert T.J. i wsp. The benefits of early de-

compression in cervical spinal cord injury. Am J Orthop 1998; 27: 23-28.

7. Vaccaro A.R., Daugherty R.J., Sheehan T.P. i wsp. Neurologic out-

come of early versus late surgery for cervical spinal cord injury. Spi-
ne 1997; 22: 2609-2613.

8. Wang D., Teddy P.J., Henderson N.J. i wsp. Mobilization of pa-

tients after spinal surgery for acute spinal cord injury. Spine 2001;
26: 2278-2282.

9. Dolan E.J., Tator C.H., Endrenyi L. The value of decompression

for acute experimental spinal cord compression injury.
J Neurosurg 1980; 53: 749-755.

10. Brodkey J.S., Richards D.E., Blasigame J.P. Reversible spinal cord

trauma in cats: additive effects of direct pressure and ischemia. J
Neurosurg 1972; 37: 591-593.

11. Carlson G.D., Warden K.E., Barbeau J.M. i wsp. Viscoelastic rela-

xation and regional blood flow response to spinal cord compression
and decompression. Spine 1997; 22: 1285-1291.

12. Delamarter R.B., Sherman J., Carr J.B. Pathophysiology of spinal

cord injury: recovery after immediate and delayed decompression. J
Bone Joint Surg 1995; 77-A: 1042-1049.

13. Bracken M.B., Shepard M.J., Collins W.F. i wsp. A randomized

controlled trial of methyloprednisolone and naloxone in the treatment
of acute spinal-cord injury. Results of the Second National Acute Spi-
nal Cord Injury Study. New Engl J Med 1990; 322 (20): 1405-1411.

14. Bracken M.B., Shepard M.J., Holford T.R. Administration of me-

thyloprednisolone for 24 or 48 hours or tirilizad mesylate for 48 ho-
urs in the treatment of acute spinal cord injury. Results of the Third
National Acute Spinal Cord Injury Randomized Controlled Trial.
JAMA 1997; 277 (20): 1597-1604.

15. Fehlings M.G., Tator C.H. An evidence-based review of decom-

pressive surgery in acute spinal cord injury: rationale, indications
and timing based on experimental and clinical studies. J Neurosurg
1999; 91 (1 suppl): 1-11.

16. Maynard F.M. Jr, Bracken M.B., Creasey G. i wsp. International

standards for neurological and functional classification of spinal cord
injury. Spinal Cord 1997; 35: 266-274.

17. Majd M.E., Vadhva M., Holt R.T. Anterior cervical reconstruction

using titanium cages with anterior plating. Spine 1999; 24: 1604-1610.

18. Smith G.W., Robinson R.A. The treatment of certain cervical spine

disorders by anterior removal of the intervertebral disc and interbo-
dy fusion. J Bone Joint Surg 1958; 40-A: 607-624.

19. Tator C.H., Fehlings M.G. Review of the secondary injury theory

of acute spinal cord trauma with emphasis on vascular mechanisms.
J Neurosurg 1991; 75: 15-26.

20. Tator C.H. Experimental and clinical studies of the pathophysiolo-

gy and management of acute spinal cord injury. J Spinal Cord Med
1996; 19: 206-214.

21. Wallace M.C., Tator C.H., Lewis A.J. Chronic regenerative chan-

ges in the spinal cord after cord compression injury in rats. Surg
Neurol 1987; 27: 209-219.

22. Young W. Secondary CNS injury. J Neurotrauma 1988; 5: 219-221.
23. Tator C.H., Fehlings M.G., Thorpe K. i wsp. Current use and ti-

ming of spinal surgery for management of acute spinal cord injury
in North America: results of a retrospective multicenter study. J
Neurosurg 1999; 91 (1 Suppl): 12-18.

24. Anderson P.A., Bohlman H.H. Anterior decompression and arthro-

desis of the cervical spine: long-term motor improvement. Part II.
Improvement in complete traumatic quadriplegia. J Bone Joint Surg
1992; 74-A: 682-692.

25. Bohlman H.H., Anderson P.A. Anterior decompression and arthro-

desis of the cervical spine: long-term improvement. Part I. Improve-
ment in incomplete traumatic quadriparesis. J Bone Joint Surg 1992;
74-A: 671-682.

26. Aebi M., Mohler J., Zach G.A. Indication, surgical technique and

results of 100 surgically-treated fractures and fracture-dislocations of
the cervical spine. Clin Orthop 1986; 203: 244-257.

27. Burke D.C., Berryman D. The place of closed manipulation in the

management of flexion-rotation dislocation of the cervical spine. J
Bone Joint Surg 1971; 53-B: 165-182.