Aleksander Ronikier
Wydział Rehabilitacji
AWF Warszawa
Diagnostyka czynnościowa pacjentów po urazach rdzenia kręgowego.
Potrzeba diagnostyki czynnościowej u osób po urazach rdzenia kręgowego wynika z następujących przesłanek:
- zmiana trybu życia SCI związana z ciężkim urazem,
- mała aktywność ruchowa spowodowana urazem obniża wydolność fizyczną
( 1 na 4 SCI osiąga parametry VO2 max. i inne cechy funkcjonalne zbliżone do normy populacyjnej koniecznej dla tych chorych do skutecznej egzystencji,
W wyniku hipokinezji towarzyszącej chorobie obserwujemy znacznie szybciej niż w populacji ludzi zdrowych:
- schorzenia krążenia,
- hiperlipidemię,
- insulinoodporność,
- spadek siły i wytrzymałości mięśni,
- otyłość brzuszną i cukrzycę.
Aby SCI żyli dłużej muszą koniecznie osiągnąć odpowiedni poziom wydolności fizycznej.
Obniżenia wydolności populacji SCI wynika z tego że:
- 40 % tych chorych ma ponad 45 lat,
- 1 na 4 żyje obecnie ponad 20 lat po urazie.
Pacjenci ci potrzebują określonego poziom wydolności do utrzymania odpowiedniej aktywności ADL.
Im wyższy poziom uszkodzenia rdzenia tym niższa aktywność fizyczna ograniczone możliwości funkcjonalne i bardziej obniżona wydolność fizyczna ( 1 na 4 paraplegików podczas testu wydolnościowego V02 max. osiąga wynik umożliwiający w pełni aktywne życie i uczestnictwo w rekreacji fizycznej.
Osoby z SCI na skutek obniżonej aktywności fizycznej popadają w swoistą „ secondary disabilities”.
Mark S; Nash D,- Cardiovascular Fitness after Spinal Cord Injures.
Demos Medical Pub. Inc. 2003
AktywnośĆ fizyczna SCI poprawia wydolność pacjentów;
12 tyg. ćwiczenia wytrzymałości lokomocyjnej na wózku ( 15 wysiłek maksymalny 2x dziennie) spowodował szczególnie widoczne efekty w pierwszych 2 tygodniach obniżenia parametrów krążeniowych o 10 % bez istotnych zmian w wytrzymałości tlenowej.
Mukherjee G i wsp,- Physical fitness training for wheelchair ambulation by the arm crank propulation technique.
Clinical Rehabilitaion, 15 (2), 2001.
Zastosowanie treningu interwałowego w grupie paraplegików przez ( 3 x w tygodniu
30 min. wysiłek przez 1 miesiąc) spowodował wzrost tolerancji obciążeń pacjentów o 27%,
wartość VO2 max.o18 % oraz w kolejnych fazach usprawniania fizycznego poprawę reakcji krążeniowych.
Tordi N; Dugue B i WSP. „Interwal training program on the wheelchair for paraplegic subjects
Spinal Cord ,39 (10) 2001.
Zakres urazu rdzenia wpływa istotnie na parametry funkcjonalne; 37 chorych podzielono na
4 podgrupy:
1. C 5-C6 wysoka tetraplegia -10 osób.
2. C 6/7 niska tetraplegia - 9 osób.
3. Tetraplegia niecałkowita - 7 osób.
4. Paraplegia 11 osób.
Badano stan zdrowia poprzez pomiary wydolności fizycznej (VO2 max), mocy wysiłku, a także parametry psychologiczne, socjologiczne i inne cechy fizyczne w ramach zintegrowanego Sickness Impact Profile.
Pacjenci z paraplegią najwydolniejsi, jednak poziom uszkodzenia rdzenia nie ma wpływu na pozostałe badane parametry oraz ,że stan zdrowia zależy w tej grupie w głównej mierze od stanu ich wydolności fizycznej.
Dallmeijer A; Van der Woude L,” Healh related functional status in men with SCI; relationship with lesion level and endurance capacity”, Spinal Cord, 39 (11) 2001.
W diagnostyce fizjologicznej o stanie zdrowia, wydolności fizycznej i zagrożeniach CHD ważne są obserwacje profilu lipidowego chorych. Zbadano profil lipidowy, insulinoodporność oraz wydolność (VO2 max) w grupach
po 6 paraplegików podczas treningu;
-1 godz., 3 x tyg. przez 2 miesiące:
- z intensywnością 70-80 HR max. i 40-50 HR max.
Trening fizyczny znacząco poprawił wydolność badanych, lecz profil lipidowy ( TC/HDL-C oraz TG ) znacząco się obniżył tylko w grupie ćwiczącej z większą intensywnością.
De Grot P: Hjeltnes N i wsp. “ Effect of training intensity on physical capacity, lipid profile and insulin sensitivityin early rehabilitation on spinal cord injury”,Spinal Cord, 41(12) 2003.
Porównanie grupy paraplegików ( 5 badanych) i 7 osób zdrowych podczas treningu 12 tyg.
Z intensywnością 65 % V02 max. nie zmienił istotnie poziomy TG, TCh, HDL-C, choć zwiększyła się frakcja HDL-C u SCI. Wartości spoczynkowe lipidów były niższe w grupie zdrowych osób.
El-Sayed M; Younesian A.”Lipid profiles are influenced by arm cracing exercise and training with spinal cord injury” Spinal Cord 43(5) 2005.
Skuteczna lokomocja decyduje o egzystencji pacjentów z SCI. Zbadano jej zależność od poziomu uszkodzenia rdzenia u 178 pacjentów podczas 6 miesięcznej rehabilitacji. Obserwowano:
- Wolking Index for SCI (WISCI) ocena szybkości lokomocji (0-14 m/sec),
- Lower Extremity Motor Score (LEMS) -(0-10 m/sec).
Zaobserwowano istotną zależność pomiędzy skuteczną lokomocją a poziomem uszkodzenia rdzenia kręgowego. W zmianach tych ważną rolę odgrywała osobnicza wydolność badanych.
Wirz M, van Hedel H I wsp. „ Musce force and gait performance: relationships after spinal cord injury” Arch.Phys.Med.Reh. 67(9) 2006.
Przegląd 65 prac opisujących wpływ aktywności fizycznej na wydolność SCI wskazuje, że ćwiczenia fizyczne powodują: poprawę profilu lipidowego, adaptację nerwową i krążeniową do wysiłku, wzrost oporu naczyniowego TPR, skuteczniejsze wypełnianie lewej komory, regulację wydzielania katecholamin, obniżenie zagrożenia osteoporozą, poprawę siły mięśni i WPM.
Jednak trening kończyn górnych fizjologicznie to:
- obniżone SV i CD o 10-30 % do normy zdrowia
- wzrost HR i BP
- V02 max. niższe o 30 % w stosunku do normy populacyjnej
Devillard X; Rimond D i wsp; “Effects of training programs for spinal cord injury”Ann.Readapt.Med.Phys. 5(6) 2007.
Zgodnie z International Standarts for Classification of SCI opublikowaną przez Neurological Standards Committee w zakresie badań wydolności i diagnostyki tej grupy chorych musimy pamiętać, że występuje:
- obniżone BP, HR i CD na skutek ograniczenia kontroli parasympatycznej,
- wzrasta wydzielanie katecholamin,
- przepływ krwi w kończynach dolnych spada o 50-67% na skutek zaburzeń pracy układu autonomicznego,
- wzrasta TC, LDL-C a spada wartość HDL-C,
- zaburzenia termoregulacyjne,
- zredukowana gęstość kości poniżej uszkodzenia rdzenia.Jacols P, Nash M; ”Exercise recommendations for individuals with SCI”, Sports Med.34(11) 2004.
Prowadzenia diagnostyki czynnościowej u pacjentów z SCI powinno być prowadzone zgodne z ICF ( International Classification of Functioning) wg. przedstawionego schematu:
Obciążenia wysiłkowe u pacjentów
z SCI nie powinny być stosowane jeśli:
- Htc 25% poniżej normy,
- Hb 8-10 g/Dl,
- obniżone BPs spoczynkowe o więcej niż 20 mmHg,
- wzrost wysiłkowy BPS > 250 mmHg
a BPd > 120 mmHg,
- różnica HR w spoczynku i po zakończeniu ćwiczeń nie przekracza 20 ud/min.,
- gorączka >37,7 o C,
- glikemia < 40 mg/dL lub >500 mg/dL,
- częstość oddechów > 30/min.,
- zaburzenia elektrolitowe,
- spadek temperatury ciała, nadmierne pocenie, sinica obwodowa, nudności, bóle głowy,
- choroba wieńcowa, kardiomiopatie, wady zastawek, arytmie, obniżenie frakcji wyrzutowej o 30%, zwężenie tętnic wieńcowych, podwyższona leukocytoza, choroby zakaźne,
- analiza działania stosowanych leków.
DIAGNOSTYKA WYDOLNOŚCI PACJENTA
Ocena możliwości funkcjonalnych pacjenta w oparciu o badania wydolności.
1 MET (3.5 ml tlenu \ kg\ min)
STAN PO OKRESIE HIPOKINEZJI .
BMR MIERZONA W POZYCJI LEŻĄCEJ. KONIECZNE ĆWICZENIA IZOMETRYCZNE, PRZYŁÓŻKOWE ZAPOBIEGAJĄCE NIEDOWŁADOM I ODLEŻYNOM. 2 MET ( 7 ml tlenu \ kg \ min)
POCZĄTKI REHABILITACJI SZPITALNEJ. ĆWICZENIA PRZYŁÓŻKOWE , WSPOMAGANA PIONIZACJA I KONTROLOWANA LOKOMOCJA W OBRĘBIE POKOJU.
4 MET (14 ml 02 \kg \ min )
GRANICZNY POZIOM WYDOLNOŚCI UZYSKANY PODCZAS REHABILITACJI SZPITALNEJ POZWALAJĄCY OPUŚCIĆ
SZPITAL. AKTYWNOŚĆ REKREACYJNA,
PROSTE ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE I OGÓLNOKONDYCYJNE.
6 MET lub mniej ( 21 ml O2 \ kg \min )
GRANICA MOŻLIWOŚCI WYDOLNOŚCIOWYCH PACJENTÓW KARDIOLOGICZNYCH . PONIŻEJ TEGO PROGU MOGĄ WYSTĄPIĆ OBJAWY NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIA, BÓLE W KLATCE PIERSIOWEJ,
DUSZNOŚĆ WYSIŁKOWA.
4 - 7 MET (14-25 ml tlenu \ kg\ min)
PROGRAM REHABILITACJI DOMOWEJ Z OKRESOWĄ KONTROLĄ FIZJOTERAPEUTY. MOŻLIWOŚĆ PODJĘCIA PRACY
ZAWODOWEJ BEZ ZNACZĄCEJ
KOMPONENTY PRACY FIZYCZNEJ.
8 -10 MET( 28-35 ml tlenu \ kg \min)
PEŁNE MOŻLIWOŚCI ADL I PRACY ZAWODOWEJ BEZ OBAW O NAWRÓT NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIOWEJ.
STAN WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ
POZWALAJĄCY NA UMIARKOWANY
WYSIŁEK FIZYCZNY.
10 -15 MET ( 35-52 ml O2\ kg \ min )
NORMA WYSOKIEJ WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ. PACJENCI W PEŁNI WYDOLNI MOGĄCY PODEJMOWAĆ PROGRAM BARDZO INTENSYWNEJ REHABILITACJI FIZYCZNEJ. MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚĆI ZAWODOWEJ LUB REKREACYJNO-SPORTOWEJ O DUŻEJ KOMPONENCIE PRACY FIZYCZNEJ.
WARTOŚĆ VO2 max. ml / kg / min. PARAPLEGIA (DAVIS)
kobiety mężczyźni
I NISKA < 5.4 <10.5 II< ŚREDNIA 5.4 - 16.2 10.5 - 21.9
III ŚREDNIA 16.7.1 - 27 22.0 - 33.4
IV > ŚREDNIEJ 27.2- 38.0 33.5 - 44.9
V WYSOKA > 38.0 >45.0
WSKAŹNIKI FIZJOLOGICZNE TESTU WYSIŁKOWEGO PARAPLEGIKÓW
O RÓŻNYM STOPNIU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
PARAMETR AKTYWNI NIEAKTYWNI
MOC PRACY(W) 97,1 61,7
CZAS WYS. min 13,3 9,9
HR max (w 6min) 181 183
VO2 max l/min 2,24 1,56
VE max l/min 105,6 68,8
Zużycie O2 ml /kg/metr-OEI
REAKCJA FIZJOLOGICZNE U PACJENTÓW Z URAZAMI RDZENIA KRĘGOWEGO
POCZĄTKOWY SPADEK MASY CIAŁA, POTEM WZROST I ZASTĘPOWANIE ATROFII MIEŚNI POPRZEZ ROZWÓJ TKANKI ŁĄCZNEJ, TŁUSZCZOWEJ I WODY
URAZ > Th-5 UPOŚLEDZA UNERWIENIE- SYMPATYCZNE I SKURCZ ŻYŁ GÓRNEJ CZEŚCI CIAŁA,
ZUŻYCIE W SPOCZYNKU V02 (TLEN) 2.8 ml /kg / min (n-3.5)
WZROST ILOŚCI WODY POZAKOMÓRKOWEJ.
SPADEK HDL-C RYZYKO CHD
UTRUDNIONY POWRÓT ŻYLNY
WYSOKOŚĆ USZKODZENIA RDZENIA DECYDUJE O MOTORYCZNYCH CZYNNOŚCIACH LOKOMOCYJNYCH PACJENTÓW Z SCI
PACJENCI Z C6 (TETRAPLEGIA) PORUSZAJĄ SIE WOLNIEJ:
---O 25% NIŻ PACJENCI Z C 7-8
---O 46% NIŻ CHORZY Z Th 2-8
---O 48% NIŻ PARAPLEGICY Z Th 10-L1
C6 (TETRAPLEGIA) SZYBKOŚĆ LOKOMOCJI STANOWI 50%(41 m / min) NORMY LOKOMOCYJNEJ PORUSZANIA SIĘ NA WÓZKU LUB ZDROWEGO CHODU.
LOKOMOCJA W POZYCJI SPIONIZOWANEJ
6-KROTNIE FIZJOLOGICZNIE
CIĘŻSZA NIŻ JAZDA NA WÓZKU JEDNAK SKUTECZNIE POPRAWIA WYDOLNOŚĆ
---UŻYCIE WÓZKA PRZY WYDATKU ENERGETYCZNYM 11-14 ml O2 kg / min ZBLIŻONA DO NORMY CHODU OSOBY ZDROWEJ
( PRĘDKOŚĆ 70-80 m /min)
--- SPOCZYNEK 3.5 ml O2 kg/min. - 1 MET
---W TRAKCIE TRENINGU PARAPLEGICY MOGĄ UZYSKAĆ WARTOŚĆ VO2 max.
DO 1400 ml O2 / min.(norma 3000 ml)
DIAGNOSTYKA KLINICZNA
1. Określić pełny obraz kliniczny pacjenta(stan upośledzenia funkcji, metody leczenia i rehabilitacji, stosowane leki itp.).
2. Informacje o zwyczajach żywieniowych (sposobie życia, aktywność zawodowa, warunki rodzinne i domowe, stan materialny, stan sprawności i zwyczaje ruchowe przed chorobą).
3. Wydolność fizyczna (tlenowa jak i beztlenowa ), w zależności od możliwości może być mierzona różnymi testami-w tym pośrednimi. Odniesienie tych danych do wskazań Towarzystwa Kardiologicznego kwalifikującego możliwości krążeniowe chorego.
4. E.K.G. wysiłkowe i badania morfologiczne krwi wskazują na brak przeciwwskazań do wykonywania pracy fizycznej.
5. Siłę i wytrzymałość mięśniową zarówno w skurczu izotonicznym jak i izometrycznym (MVC).
PROBLEMY BADAWCZE Z ZAKRESU FIZJOLOGII WYSIŁKU W REHABILITACJI.
1. Sprecyzować pojęcie wydolności fizycznej w odniesieniu do rehabilitacji (tolerancja wysiłku).
2. Określić, jakie wskaźniki wydolności są najbardziej diagnostyczne dla procesu rehabilitacji. Wykorzystać w diagnostyce
bardziej precyzyjne wskaźniki wydolności (progi metaboliczne, Próg AT, zmiany równowagi kwasowo-zasadowej, poziom substratów, zmiany elektrolitowe wykorzystywane współcześnie w diagnostyce wydolności w sporcie).
3. Dokonać próby określenia norm wydolności fizycznej dla różnych schorzeń, wieku pacjentów, miejsca i okresu rehabilitacji.
4. Określić dolny stopień wydolności jako stan graniczny oddzielający stan zdrowie -choroba.
5. Opracować zakres korelacji pomiędzy wskaźnikami wydolności a skalą ADL I IADL dla osobniczej egzystencji i aktywności zawodowej po powrocie do pracy. Ważne kryterium w procesie przezawodowania pacjenta po przebytej chorobie i rehabilitacji.
6. Ocenić, w jakim zakresie choroba lub upośledzenie danej funkcji wpływa na wydolność. Wpływ różnych okresów hipokinezji na stan wydolności.
7. Zbadać, jaki rodzaj ćwiczeń fizycznych w rehabilitacji najskuteczniej poprawia WF.
8. Zbadać, czy szpitalne badania kliniczne i laboratoryjne mogą być wykorzystane do prognozowania wydolności pacjenta (korelacje pomiędzy wskaźnikami fizjologicznymi a biochemicznymi).
9. Badać wnikliwiej, fizjologię zjawisk odmiennych od norm populacyjnych występujących w rehabilitacji, takich jak: wysoka aktywność - niskie V02max; wysoka aktywność fizyczna - schorzenia układu krążenia; wysoki LDL-C - brak CHD; nieodpowiednia dieta - niski poziom cholesterolu; poprawa koordynacji mięśniowej - pogarszanie wartości WPM.
10. Obserwować zależności pomiędzy: długością życia a stanem wydolności; hipokinezja -wydolność; rodzaj choroby - stan wydolności; czas rehabilitacji - stopień wydolności.
Dziękuję za uwagę.
DIAGNOSTYKA KARDIOLOGICZNA
1.METODY NIEIWAZYJNE
(EKG-HOLTER, HR, BP)
2.METODY INWAZYJNE (KORONAROGRAFIA)
EKG - 12 ODPROWADZEŃ:
---3 KOŃCZYNOWYCH DWUBIEGUNOWYCH
---3 KOŃCZYNOWYCH JEDNOBIEGUNOWYCH
---6 PRZEDSERCOWYCH JEDNOBIEGUNOWYCH
SKŁADOWE ELEKTROKARDIOGRAMU
ODCHYLENIA OD LINII IZOELEKTRYCZNEJ
== ZAŁAMKI ( P, Q, R, S, T ) - OCENIAMY AMPLITUDĘ, WYSOKOŚĆ WYCHYLENIA, CZAS TRWANIA, CZĘSTOŚC WYSTĘPOWANIA, MORFOLOGIĘ
== NP. ZAŁAMEK P - POBUDZENIA Z WĘZŁA ZATOKOWEGO
== ZAŁAMKI Q,R,S(ZESPÓŁ QRS)- DEPOLARYZACJA KOMÓR SERCA
== ZAŁAMEK T - REPOLARYZACJA KOMÓR SERCA
WSKAZANIA DO BADANIA ELEKROFIZJOLOGICZNEGO
WERYFIKACJA OBJAWÓW MOGĄCYCH BYĆ SKUTKIEM ZABURZEŃ RYTMU ( OMDLENIA, KOŁATANIE SERCA)
POSZERZENIA DIAGNOSTYKI ARYTMII SERCA
OCENA RYZYKA NAGŁEGO ZGONU I ARYTMII W ROZNYCH CHOROBACH SERCA
OCENA SKUTECZNOŚCI STOSOWANYCH LEKÓW PRZECIW ARYTMICZNYCH
ODCINKI- SĄ TO FRAGMENTY LINII IZOELEKTRYCZNEJ POMIĘDZY ZAŁAMKAMI (PQ, ST, TP)
NP. ODCINEK P-Q -
REPOLARYZACJA PRZEDSIONKÓW
ODCINEK S-T - FAZA REPOLARYZACJI
KOMÓR, W PRZYPADKU NIEDOKRWIENIA SERCA PRZEMIESZCZA SIĘ W DÓŁ, UNIESIENIE OZNACZA ŚWIEŻY ZAWAŁ SERCA.
ODCINEK T-P - POLARYZACJA MIĘSNIA SERCOWEGO ( ROZKURCZ SERCA)
GRANICZNE WARTOŚĆI HR PRZY WYSIŁKU SUBMAKSYMALNYM W DIAGNOSTYCE KARDIOLOGICZNEJ
( 85 % HR.max/min)
WIEK (lata )
30 35 40 45 50 55 60 65
M 164 162 161 159 156 155 153 151
K 162 157 154 150 146 143 139 135
Wskazania do badania metodą Holtera
kardiomiopatie
ocenę zakresu niedokrwienia serca
weryfikacja dolegliwośći mogących wynikać z zaburzeń rytmu serca, kołatanie, omdlenia.
ocenę ryzyka groźnych dla życia arytmii u osób ze zmianami w układzie krążenia- (zawały)
Diagnostyka inwazyjna serca
1. elektrogramy wewnątrzsercowe
( cewnikowanie serca specjalną elektrodą)
wprowadzanie cewnika do naczyń obwodowych -
pomiar ciśnienia czujnikiem wewnątrznaczyniowym
Lewa komora -12-18.7kPa lub
90 - 140mmHg zgodnie z jednostkami)
( 1 kPa=7.5006 mm Hg )
ocena skuteczności i objawów niepożądanych leczenia przeciwrytmiczne,
ocena czynności rozrusznika serca.
pomiary oksymetryczne
(wysycenia krwi tlenem pO2)
badanie oporów obwodowych
metody angiograficzne
(podanie środka cieniującego
pochłania promienie rengenowskie -
i umożliwia ocenę morfologiczną
poszczególnych części układu krążenia.
Badania czynnościowe
( hemodynamika krążenia)
Testy wysiłkowe
obciążające ( dymaniczne, statyczne)
Testy stymulacyjne (elektryczna stymulacja funkcji krążenia)
Reakcje organiczne (zblednięcie, zaburzenia świadomości, pocenie)
DIAGNOSTYKA UKŁADU ODDECHOWEGO
POJEMNOŚĆ ŻYCIOWA PŁUC ZMNIEJSZA SIĘ:
CHOROBACH OGRANICZAJĄCYCH WDECH:
ZWŁÓKNIENIE ŚRÓDMIĄŻSZOWE, UBYTKI PŁUCNE,
RESEKCJE, GUZY, STANY ZAPALNE, OGRANICZENIA RUCHOMOŚĆI KLATKI PIERSIOWEJ,
OSŁABIENIE MIĘŚNI WDECHOWYCH.
CHOROBACH OGRANICZAJĄCYCH WYDECH ( MUKOWISCYDOZIE)
PRZEPUKLINIE PRZEPONOWEJ i BRZUSZNEJ
== CIĄŻY, OTYŁOŚCI,
== OSŁABIENIU MIĘŚNI WYDECHOWYCH,
== WZROŚCIE OBJĘTOŚCI ZALEGAJĄCEJ;
ROZEDMIE LUB ROZDĘCIU PŁUC
WSKAŹNIKI FUNKCJI PŁUC
PULS TLENOWY V02 / HR
( ml tlenu/ jeden skurcz serca)
ZALEŻY OD: - SV, BP, AVD, FUNKCJI Układu Krążenia (x= 13-15 ml)
WENTYLACJI PŁUC( VT)
zmiany na skutek narastania kwasicy metabolicznej czy oddechowej.
WENTYLACYJNY RÓWNOWAŻNIK ZUŻYCIA TLENU (VE / V02) ( 20 - 30 ) PONIŻEJ A.T.
WENTYLACYJNY RÓWNOWAŻNIK WYDALENEGO CO2 (VE / CO2)
WSKAŹNIK TEN JEST WYŻSZY OD VE / VO2
REZERWA ODDECHOWA ( MVV_/ VE. max. podczas wysiłku)
Norma 38 litrów/min. POMIAR POŚREDNI
(28 x FEV1+ 18)
W NORMIE WSKAŹNIK „MVV / MAKSYMALNA VENTYLACJA WYSIŁEKOWA ” WYNOSI 70 %
MAŁA REZERWA ODDECHOWA < 10% WSKAZUJE NA OGRANICZENIA REZERW WENTYLACYJNYCH (OBTURACJA PŁUC)
NATOMIAST DUŻA WARTOŚĆ REZERWY NA OGRANICZENIE WYDOLNOŚCI SERCA.
CIŚNIENIA PARCJALNE TLENU I CO2 (PaO2) I PaCO2)
PaO2 -- KREW TĘTNICZA -
10-13kPa 80-100mmHg
PaCO2 -- KREW TĘTNICZA-
4,9-5,7 kPa 37-43mmHg
10------- ZASAD POSTĘPOWANIA W DIAGNOSTYCE REHABILITACYJNEJ
RÓŻNICA W POSTĘPOWANIU REHABILITACYJNYM W ZALEŻNOŚĆI OD RODZAJU SCHORZENIA
2.Postępowanie zgodne ze stanem funkcjonalnym pacjenta
I-OCENA WSTĘPNA
II- LECZENIE
III- FIZJOTERAPIA)
WIELOASPEKTOWA OCENA PRZYCZYN CHOROBY CZY URAZU
(UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE).
4. OKREŚLENIE UPOŚLEDZENIA FUNKCJI W STOSUNKU DO PRZEDCHOROBOWEJ AKTYWNOŚCI.
5.WŁASCIWE LECZENIE PIERWOTNYCH I WTÓRNYCH SKUTKÓW CHOROBY.
6. ZACHOWANIE WŁAŚCIWEGO POSTĘPOWANIA ETAPOWEGO-
I-WCZESNY-MINIMUM AKTYWNOŚCI
II--POŚREDNI- WZRASTAJĄCA AKTYWNOŚĆ
III--PÓŹNY- PEŁNA AKTYWNOŚĆ.
LECZENIE I FIZJOTERAPIA SPECYFICZNE DO PIERWOTNYCH I WTÓRNYCH OBJAWÓW CHOROBY.
NIE PRZYSPIESZAĆ PRZEBIEGU REGENERACJI TKANEK I FUNCJI NARZĄDÓW.
OBSERWOWAĆ CZY NIE MA SKUTKÓW UBOCZNYCH STOSOWANYCH METOD REHABILITACJI
NA KAŻDYM ETAPIE REHABILITACJI STOSOWAĆ SPECYFICZNE TESTY CZYNNOŚCIOWE DOSTOSOWANE DO STANU CHOREGO I WŁAŚCIWIE DIAGNOZUJĄCE POSTĘP USPRAWNIANIA.
CZYNNOŚCIOWA DIAGNOSTYKA REHABILITACYJNA
SWOISTA ADAPTACJA DO NAKŁADANYCH
OBCIĄŻEŃ FIZYCZNYCH
(SAID-Specific Adaptation to Imposed Demands)
ZASADY DIAGNOSTYKI CZYNNOŚCIOWEJ
1.=OCENA SPRAWNOŚCI I WYDOLNOŚCI PACJENTA PRZED ROZPOCZĘCIEM USPRAWNIANIA
2.= POCZĄTKOWA OCENA PACJENTA POD WZGLĘDEM KLINICZNYM
3.= LECZENIE SKUTKÓW PIERWOTNYCH I WTÓRNYCH CHOROBY LUB URAZU
4.=WYKONANIE TESTÓW FUNKCJONALNYCH- PORÓWNUJĄC NORMA ZDROWIA- STAN PACJENTA
5.=WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA SKUTKÓW CHOROBY
6.=OKREŚLENIE MIEJSCA I PRZYCZYNY USZKODZEŃ I ZAKRESU UPOŚLEDZENIA FUNKCJI MOTORYCZNYCH
7.=WERYFIKACJA KLINICZNA I FUNKCJONALNA NA KAŻDYM ETAPIE USPRAWNIANIA
8.=ETAPOWA OCENA USPRAWNIANIA
== WCZESNA- MINIMALNA AKTYWNOŚĆ-ORTOSTATYKA
== POŚREDNIA-WZROST AKTYWNOŚCI -PIERWSZE OBCIĄŻENIA FIZYCZNE
== PÓŹNA- PEŁNA AKTYWNOŚĆ I PEŁNE OBCIĄŻENIE PRACĄ FIZYCZNĄ
9.=OCENA PIERWOTNYCH I WTÓRNYCH METOD REHABILITACJI
10.= OCENA SKURCZU MIĘŚNI ZGODNIE Z KIERUNKIEM PRZEBIEGU WŁÓKIEN I KOLAGENU.
11.=OCENA STANU ZAPALNEGO TKANEK
TESTY CZYNNOŚCIOWE
1. SPECYFICZNE DLA POMIARU,
2. ŁATWE DO WYKONANIA,
3. POWTARZALNE METODYCZNIE,
METODYCZNIE ZWERYFIKOWANE,
ZGODNE Z BADANĄ FUNKCJĄ.
RZETELNOŚĆ TESTU- POWTÓRZYĆ PO 2 TYG.
OSOBY STARSZE - TESTY IZOMETRYCZNE
SKALA WAŻNOŚĆI DIAGNOSTYCZNEJ
TESTU
(GRADACJA CECH)
1.WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA (TOLERANCJA)
2.GIBKOŚĆ STAWOWA
3.WYTRZYMAŁOŚĆ MIĘŚNI
4. SIŁA MIĘŚNI
5.KOORDYNACJA N-M
6. MOC PRACY
7.CZAS REAKCJI
HARMONOGRAM BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH
>Przed rozpoczęciem programu usprawniania,
>Po zakończeniu określonego cyklu ćwiczeń i
programu motorycznego,
>Po okresie przerw w opiece terapeutycznej
( np. po wypisaniu na pewien okres do domu)
>Przed operacją lub innymi zabiegami
klinicznymi określając możliwości
funkcjonalne chorego.
>Po okresie hipokinezji.
DIAGNOZA FUNKCJONALNA I USPRAWNIANIE
CHOROBA ( DISEASE)
Manifestuje się klinicznie patologicznymi
zmianami w organizmie ujawnionymi
określonymi objawami wg. schematu:
Etiologia—Patologia-Objawy(symptomy)
SCHORZENIE (ILLNESS)
Manifestuje się zarówno zmianami patologicznymi jak i całym zachowaniem się chorego oraz jego relacjami z otoczeniem domowym czy zawodowym.
OBJAWY FIZYCZNE( PHYSICAL SIGNS)
Obserwowane bezpośrednie zmiany w
narządach lub organach ustroju
(Np.wzrost HR lub BP.)
SYMPTOMY CHOROBY (SYMPTOMS)
REAKCJE ORGANIZMU NA TE ZMIANY
CZASAMI SUBIEKTYWNE
( NP. ZŁE SAMOPOCZucie) nadmierna męczliwość ,
odmowa usprawniania, nadmierna drażliwość itp.)
USZKODZENIE URAZ-IMPAIRMENT
KONSEKWANCJE CHOROBY LUB URAZU
POWODUJĄCE UTRATĘ
FUNKCJI LUB ODCHYLENIE OD NORMY FIZJOLOGICZNEJ
O CHARAKTERZE:
1. ANATOMICZNYM,
2. MORFOLOGICZNYM,
3. FIZJOLOGICZNYM
4. PSYCHOLOGICZNYM.
O CHARAKTERZE:
CZASOWYM, STAŁYM, Z OBJAWAMI ZEWNĘTRZNYMI
LUB WEWNĘTRZNYMI.
NAJWAŻNIEJSZE ;
SZKIELETOWO — MIĘŚNIOWE.
NERWOWO --- MIĘŚNIOWE.
KRĄŻENIOWO --ODDECHOWE.
Warunki wykonywania testu
1--- bez zmęczenia,
2--ze szczegółowym wyjaśnianiem zasad diagnostycznych, testów i prób klinicznych,
3-z prowadzeniem właściwej dokumentacji,
4- z pełnym zabezpieczeniem medycznym,
5--- z interpretacją wraz z badanymi uzyskanych wyników.
Kryteria testów diagnostycznych
1----- opisowe - procentowe
2----- punktowe ( unikać oceny „0” )
3---- wskaźnikowe ( np. czas, wartość pracy)
4---- objawowe (subiektywne i obiektywne)