56. Usprawnianie pacjentów po uszkodzeniu rdzenia kręgowego.
Klasyfikacja uszkodzeń rdzenia ASIA Impairment Scale
A - całkowite uszkodzenie: brak czynności ruchowej i czuciowej poniżej poziomu uszkodzenia łącznie z brakiem czucia w segmentach S4-S5.
B - niecałkowite uszkodzenie: brak czynności ruchowej poniżej poziomu uszkodzenia, przy zachowanym czuciu (obejmuje to także zakres segmentów S4-S5).
C - niecałkowite uszkodzenie: zachowany ruch poniżej poziomu uszkodzenia oraz więcej niż połowa kluczowych mięśni posiada siłę do 3 stopni w skali Lovett’a.
D - niecałkowite uszkodzenie: zachowany ruch poniżej poziomu uszkodzenia oraz więcej niż połowa kluczowych mięśni posiada siłę równą lub większą od 3 w skali Lovett’a.
E – bez uszkodzeń neurologicznych : prawidłowa czynność ruchowa i czuciowa
Okresy kliniczne
Stan ostry – trwa trzy tygodnie i cechuje się „ciszą neurologiczną: czyli brakiem odruchów fizjologicznych i patologicznych poniżej poziomu uszkodzenia przy uszkodzeniach całkowitych i głęboko częściowych. Jest to tzw. Okres „szoku rdzeniowego”.
Brak możliwości precyzyjnego określenia stopnia rozległości uszkodzeń anatomicznych
Stan kompensacyjno – regeneracyjny
Czas trwania około 3 miesięcy. Cechą charakterystyczną jest pojawianie się objawów patologicznych typu „spastyczność” lub „odruchy patologiczne”. Jest to wynik tworzenia się nowych połączeń międzykomórkowych w rdzeniu, czyli jest to wynik reorganizacji rdzenia kręgowego (urazy całkowite) lub kompensowanie czynności (uszkodzenia częściowe).Bardzo ważne – prawidłowy dobór metod kinezyterapeutycznych. Przykładem może być pojawienie się czynności dowolnej kończyn dolnych unerwianych z segmentów 1 do 2 poniżej miejsca uszkodzenia (ustępowanie obrzęku).
W okresie tym restytuuje się czynność naczynioruchowa, pojawia się automatyzm pęcherza moczowego, jelita grubego, poprawia się trofika skóry.
Okres utrwalających się zaburzeń neuropatologicznych.
Czas trwania od 6 do 24 miesięcy od urazu.
Nasilenie spastyczności.
Pojawiają się skostnienia okołostawowe.
Osteoporoza – złamania kości długich.
Powikłania urologiczne (kamica, zapalenia pęcherza, posocznica, reflux).
Okres utrwalonych uszkodzeń neurologicznych.
Rozpoczyna się 2 lata po urazie.
Charakterystyka: ograniczenia ruchomości stawów, zaburzenia trofiki stawów, zaburzenia emocjonalne, nasilenie spastyczności
Okres przewlekły po uszkodzeniu rdzenia kręgowego.
Trwa do końca życia.
Rehabilitacja ( jest uzależniona od poziomu uszkodzenia)
-Profilaktyka p/odleżynowa i p/zakrzepowa
-zmacnianie aktywnych części ciała np. Wzmocnienie obręczy barkowej tułowia w celu poprawy stabilności i samoobsługii
- Zapobieganie przykurczom, atofii mięśni, zachowanie prawidłowego ROM’u
-zaopatrzenie ortopedyczne i edukacja pacjenta
-nauka korzystania z wózka
-nauka przesiadania się np. Z wózka na łózko
-nauke samoobsługi np. Modyfikacja urządzeń, przyborów w domu np. Sztućce
-rehabilitacja pęcherza neurogennego (nauczenie automatyzmu):
|
- okresowe zaciskanie cewnika -przerywane cwenikowanie - masownie |
opukiwanie - wyciskanie napinanie tłoczni brzusznej |