Proteoliza
ATP-zależna i
ATP-
niezależna

Proteoliza



hydrolityczny rozkład wiązania
peptydowego. Prowadzi do rozpadu białek
na peptydy i aminokwasy. Katalizowana
poprzez proteazy (peptydazy)

Peptydazy:



Egzopeptydazy:



Aminopeptydazy



Karboksypeptydazy

•

Karboksypeptydaza A

•

Karboksypeptydaza B



Endopeptydazy



Pepsyna



Trypsyna



Chymotrypsyna



Elastaza

Wewnątrzkomórkowa

degradacja białek

Szlak ATP-

niezależny

(lizosomalny)

Szlak ATP- zależny

(proteosomalny)

Szlak ATP- niezależny



Zachodzi w lizosomach przy udziale
katepsyn



Proteazy lizosomalne



Optymalne pH – ok. 5



Degradacja białek:



Pozakomórkowych



Związanych z błoną kom.



Długożyjących białek
wewnątrzkomórkowych



Nie wymaga ubikwitynacji

Degradacja peptydów krwi
(np. hormonów) w
wątrobie:



Sygnałem do degradacji jest utrata

reszty kwasu sjalowego
z nieredukującego końca
łańcucha oligosacharydowego
glikoproteiny



Receptor asjaloglikoproteinowy
rozpoznaje glikoproteinę i internalizuje ją
do wnętrza hepatocytu



Cząsteczka ulega degradacji w lizosomie

Szlak ATP- zależny



Zachodzi w cytozolu z udziałem
ubikwityny i ATP



Degradacja białek:



Nieprawidłowych



Krótko żyjących



Znaczone ubikwityną białka ulegają
degradacji w proteasomie

Przebieg:



Ubikwityna ulega aktywacji i przyłącza
się do białka w reakcji wymagającej ATP



Powstaje niepeptydowe wiązanie między
glicyną C-końca ubikwityny a grupą ε-
aminową lizyny degradowanego białka



Do 1 substratu przyłącza się kilka
cząsteczek ubikwityny

Reakcję białka w
ubikwityną:



Przyspiesza:



N-końcowa reszta
kw.
Asparaginowego



N- końcowa reszta
argininy



Hamuje:



N-końcowa reszta
metioniny



N- końcowa reszta
seryny

Czas połowicznego
rozpadu białka:



Określa jego podatność na degradację



Dla białek wątroby: 0,5-150h



Dla enzymów metabolizmu
podstawowego: >100h



Dla enzymów regulatorowych: 0,5-2h



Sekwencje PEST, czyli regiony bogate w
prolinę (P), glutaminian (E), serynę (S) i
treoninę (T) odpowiadają za szybką
degradację niektórych białek

Literatura:



Biochemia Harpera ilustrowana, Robert
K.Murray, wyd. Lekarskie PZWL



Biochemia, E. Bańskowski, wyd.
MedPharm Polska