Mowa zależna i mowa niezależna

Uzgadnianie czasów w mowie zależnej

1. Gdy przechodzimy z mowy niezależnej do mowy zależnej czasy w zdaniu podrzędnym nie ulegają zmianie gdy czasownik zdania wprowadzającego jest użyty w czasie teraźniejszym lub przyszłym:

Il dit: « Nous sommes déjà en retard » (On mówi: “Jesteśmy już spóźnieni”)
Il dit qu'ils sont déjà en retard. (On mówi, że są już spóźnieni)

Tu diras: « Je me trompe » (Powiesz: „Mylę się”)
Tu diras que tu te trompes. (Powiesz, że się mylisz)


2. Gdy czasownik zdania wprowadzającego użyty jest w czasie przeszłym, czasy w zdaniu podrzędnym ulegają następującym zmianom:

• czasy i tryby

Impératif --> Infinitif Tryb rozkazujący --> Bezokolicznik "Venez nous voir." ("Przyjdźcie się z nami zobaczyć") Mowa zależna: Je vous ai demandé de venir nous voir. (Poprosiłem abyście przyszli się z nami zobaczyć) Présent --> Imparfait Czas terażniejszy --> Czas przeszły Imparfait "Est-ce que tu viens avec nous?" ("Czy idziesz z nami?") Mowa zależna: Je demandais si tu venais avec nous. ("Pytałem czy idziesz z nami?) Passé composé --> Plus-que-parfait Czas przeszły dokonany --> Czas zaprzeszły "Est-ce qu'il a fini le travail ?" (Czy skończył pracę?) Mowa zależna: J'ai demandé s'il avait fini le travail. (Zapytałem czy skończył pracę?)

Futur --> Conditionnel présent Czas przyszły --> Tryb warunkowy "Ils partiront en vacances cette année?" ("Pojadą na wakacje w tym roku?) Mowa zależna: Je ne savais pas s'ils partiraient en vacances cette année-là. ( Nie wiedziałem czy pojadą na wakacje w tamtym roku) Futur antérieur --> conditionnel passé Przyszły uprzedni --> Tryb warunkowy czasu przeszłego "Ils finiront les exercices?" ("Skończą ćwiczenia?) Mowa zależna: Il demandait s'ils finirions les exercices. (Pytał czy skończą ćwiczenia) Imparfait --> Imparfait Przeszły niedokonany --> Przeszły niedokonany "Était-elle avec vous?" ("Ona była z wami?) Mowa zależna: Il voulait savoir si elle était avec nous. (On chciał wiedzieć czy ona była z nami)

• Pytania

Qui est-ce qui --> qui Qui est-ce qui entre ? (Kto wchodzi?) Je veux savoir qui entre. (Chcę wiedzieć kto wchodzi) Qui --> Qui Qui entre ? (Kto wchodzi?) Je veux savoir qui entre. (Chcę wiedzieć kto wchodzi) Qui est-ce que --> Qui Qui est-ce que tu invites ? Je veux savoir qui tu invites. Qu'est-ce qui --> ce qui Qu'est-ce qui te dérange ? Je veux savoir ce qui te dérange.

Est-ce que --> si Est-ce que tu viens ? (Czy przychodzisz?) Je veux savoir si tu viens. (Chcę wiedzieć czy przychodzisz) Pytanie przez inwersję si Viens-tu ? (Przychodzisz?) Je veux savoir si tu viens. (Chcę wiedzieć czy przychodzisz) Qu'est-ce que --> ce que Qu'est-ce qu'il fait ? (Co on robi?) Je veux savoir ce qu'il fait. (Chcę wiedzieć co on robi) Que --> ce que Que fais-tu ? (Co robisz?) Je veux savoir ce que tu fais. (Chcę wiedzieć co robisz)

• Zaimki osobowe

Il leur a demandé : "Vous finissez le travail ?" (On ich zapytał: kończycie pracę?)
Il leur a demandé s'ils finissaient le travail. (On ich zapytał czy kończą pracę)

Ils ont dit " Il vient avec nous " (Oni powiedzieli "On idzie z nami")
Ils ont dit qu'il venait avec eux (On powiedzieli, że on idzie z nimi)

Ils nous ont dit : " Vous devez partir avec nous" (Oni nam powiedzieli: "Musicie jechać z nami")
Ils nous ont dit que, nous devions partir avec eux. (Oni nam powiedzieli, że musimy jechać z nimi)

Elle lui a dit : "Je vais te téléphoner" (Ona mu powiedziała "Zadzwonię do ciebie")
Elle lui a dit qu'elle allait lui téléphoner. (Ona mu powiedziała, że do niego zadzwoni)


• Wyrażenia czasowe

Aujourd'hui --> Ce jour-là
Dzisiaj --> Tamtego dnia

Il a dit "Aujourd'hui nous allons au cinéma" (On powiedział "Dzisiaj idziemy do kina")
Il a dit que, ce jour-là, nous allions au cinéma. (On powiedział, że tamtego dnia idziemy do kina)

Hier --> La veille
Wczoraj --> Poprzedniego dnia

Ils nous a dit : " Hier nous étions au cinéma" (Oni nam powiedzieli: "Wczoraj byliśmy w kinie")
Ils nous ont dit que la veille ils étaient au cinéma. (Oni nam powiedzieli, że poprzedniego dnia byli w kinie)

Demain --> Le lendemain
Jutro --> Następnego dnia

Elle a dit : "J'irai au cinéma demain" (Ona powiedziała: "Pójdę do kina jutro")
Elle a dit qu'elle irait au cinéma le lendemain (Ona powiedziała, że pójdzie do kina następnego dnia)

Lundi prochain --> Le lundi suivant
Przyszły poniedziałek

Il nous a dit : "Nous irons au cinéma lundi prochain"
Il nous a dit que nous irions au cinéma le lundi suivant.


Pozostałe wyrażenia czasowe:

Avant-hier --> L'avant-veille wczoraj Après-demain --> Le surlendemain Pojutrze Cette semaine --> Cette semaine-là W tym tygodniu La semaine dernière --> La semaine précédente W zeszłym tygodniu L'année dernière --> L'année précédente W zeszłym roku Le mois dernier --> Le mois précédent W zeszłym miesiącu La semaine prochaine --> La semaine suivante W przyszłym tygodniu L'année prochaine --> L'année suivante W przyszłym roku Le mois prochain --> Le mois suivant W przyszłym miesiącu Dans deux jours --> Deux jours plus tard Za dwa dni --> Dwa dni późniejL'avant-veille wczoraj

Après-demain --> Le surlendemain Pojutrze Cette semaine --> Cette semaine-là W tym tygodniu La semaine dernière --> La semaine précédente W zeszłym tygodniu L'année dernière --> L'année précédente W zeszłym roku Le mois dernier --> Le mois précédent W zeszłym miesiącu La semaine prochaine --> La semaine suivante W przyszłym tygodniu L'année prochaine --> L'année suivante W przyszłym roku Le mois prochain --> Le mois suivant W przyszłym miesiącu Dans deux jours --> Deux jours plus tard Za dwa dni --> Dwa dni później

STRONA BIERNA

• Strona bierna określa, że podmiot jest celem czynności, wykonywanej przez coś/kogoś innego.

La lettre est envoyée par Pierre. (List jest wysłany przez Piotra)

Podmiot gramatyczny (obiekt, odbiorca czynności) + czasownik + wykonawca czynności

Aby móc utworzyć stronę bierną musimy mieć do czynienia z czasownikiem przechodnim (verbe transitif). Czasownik przechodni to taki po którym występuje dopełnienie bliższe (obiekt czynności)
Czasowniki, które nie tworzą strony biernej to czasowniki nieprzechodnie.

Tworzenie strony biernej:

Odmieniony czasownik posiłkowy "être" + participe passé (który uzgadniamy z tematem).

Czasy i tryby strony biernej:

Strona bierna występuje we wszystkich czasach i trybach jak strona czynna (indicatif présent, imparfait, passé composé, subjonctif, conditionnel...)

Elle fut envahie de crainte quand elle entendit les pas dans l'escalier.
J'aimerais que les enfants soient accompagnés à l`école par ma mère.

• Podmiotem logicznym nie może być zaimek osobowy, W tym przypadku lepiej użyć następującej konstrukcji:

C'est moi qui ai écrit ce livre. (To ja napisałem tę książkę)
zamiast " Ce livre a été écrit par moi ".

• Gdy natomiast podmiotem logicznym jest zaimek « On », w stronie biernej nie będzie wykonawcy czynności:

On construit ce bâtiment rapidement. (Szybko buduje się ten budynek)
Ce bâtiment est construit rapidement. (Ten budynek jest szybko budowany)

Użycie przyimków w stronie biernej:

• W większości przypadków używamy przyimka « par »

Le malade a été examiné par des spécialistes. (Chory został zbadany przez specjalistów)

• W przypadku czasowników wyrażających uczucia używamy przyimka « de »

Il était respecté de tous ses employés. (Był szanowany przez wszystkich swoich pracowników)
Elle était aimée de tous. (Była przez wszystkich kochana)

• W przypadku opisów gdzie obiekt czynności nie jest rzeczownikiem żywotnym używamy przyimka « de »
La chambre est garnie de fleurs. (Pokój jest przybrany kwiatami)

• W przypadku czasowników użytych w znaczeniu przenośnym używamy przyimka « de »

Mon succès l'a surpris.
(Mój sukces go zaskoczył) znaczenie przenośne

Strona bierna :
Il a été surpris de mon succès.
(Był zaskoczony moim sukcesem)


Natomiast w przypadku czasowników użytych w znaczeniu dosłownym używamy przyimka « par »
La police a surpris le voleur.
(Policja przyłapała złodzieja) ( znaczenie dosłowne )

Strona bierna:
Le voleur été surpris par la police.
(Złodziej został przyłapany przez policję)

---