Dawid Kaczmarczyk

Nr albumu: 191845

Krzysztof Urban

Nr albumu: 197782

Zakłady dużego i zwiększonego ryzyka

1. Definicje

2. Klasyfikacja zakładu

3. Zgłoszenie zakładu

4. Obowiązki prowadzącego zakład

zwiększonego ryzyka (ZZR)

5. Obowiązki prowadzącego zakład dużego

ryzyka (ZDR)

6. Program Zapobieganiu Awariom (PZA)

7. Raport o Bezpieczeństwie (RoB)

8. Plany Operacyjno Ratownicze

9. Poważne awarie

Spis treści

Zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii (zakład dużego ryzyka – ZDR) -

nazwa

kategorii zakładów (instalacji) spełniających kryterium większej wartości progowej
Zagrożenie poważną awarią (katastrofą), o poważnych skutkach również poza terenem
zakładu.

Zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii (zakład

zwiększonego

ryzyka – ZZR) -

nazwa kategorii zakładów (instalacji) spełniających kryterium mniejszej

wartości progowej - zagrożenie awarią o skutkach wewnątrz zakładu lub (ewentualnie) o
lokalnym zasięgu skutków.

Zarządzanie ryzykiem:



działania podejmowane w celu osiągnięcia lub poprawy bezpieczeństwa instalacji i
bezpieczeństwa jej eksploatacji (definicja OECD)



całość działań podejmowanych/prowadzonych w celu osiągnięcia, utrzymania i poprawy
bezpieczeństwa instalacji i jej funkcjonowania (definicja MOP).

1. Definicje

Ryzyko:



prawdopodobieństwo wystąpienia określonego skutku, pojawiającego się w
określonym

czasie bądź w określonych warunkach (definicja UE - Dyrektywa Seveso II)



połączenie skutku i prawdopodobieństwa jego wystąpienia (definicja OECD)



prawdopodobieństwo niepożądanego zdarzenia powodującego określone skutki

(następstwa), które może nastąpić w określonym czasie lub określonych

uwarunkowaniach.

Ryzyko może być wyrażone zarówno przez częstotliwość (liczba określonych zdarzeń

w

jednostce czasu), jak i prawdopodobieństwo wystąpienia danego (określonego)

zdarzenia (w

następstwie poprzedzającego go zdarzenia) w zależności od warunków (definicja

MOP)



prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnego skutku w określonym czasie lub w

określonej sytuacji  (definicja ustawy – POŚ)

Zagrożenie:



wewnętrzna właściwość substancji niebezpiecznej lub sytuacja
fizyczna, która może prowadzić do naruszenia zdrowia ludzkiego i/lub
zniszczenia środowiska (definicja UE - Dyrektywa Seveso II)



(wewnętrzna) nieodłączna właściwość substancji, czynnika, źródła
energii lub sytuacja stwarzająca potencjalną możliwość wywołania
niepożądanych skutków (definicja OECD)



sytuacja fizyczna, stwarzająca możliwość obrażeń (uszkodzeń) ludzi,
szkód w majątku i środowisku lub ich kombinacja/połączenie (definicja
MOP).

Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Tytuł IV

Poważne awarie

(tekst jednolity, Dz.U. Nr 25, poz. 150) zakład stwarzający zagrożenie

wystąpienia

poważnej awarii przemysłowej, w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji

niebezpiecznych,

które znajdują się na jego terenie uznaje się za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia

awarii (ZZR),

albo za zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii (ZDR).,

Kwalifikację

zakładu do jednej z wymienionych kategorii przeprowadza się według zapisów

Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości

substancji

niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o
zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii

przemysłowej.(Dz. U. z

2002r., nr 58, poz. 535) ze zmianami - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31

stycznia 2006 r.

(Dz.U. Nr 30, poz 208).

2. Klasyfikacja Zakładu

Zgodnie z wymogami w/w rozporządzenia gdy na terenie zakładu znajdują się substancje
wymienione w załączniku do rozporządzenia w tabeli 1 oraz kategorie substancji wymienione w
załączniku do rozporządzenia w tabeli 2 (kategorie substancji niebezpiecznych niewymienionych w
tabeli 1) należy sprawdzić czy maksymalne ilości przekraczają wartości podane w tych tabelach.

Natomiast, gdy maksymalne ilości substancji niebezpiecznych, które mogą znajdować się na terenie
zakładu nie przekraczają wartości podanych w tabelach rozporządzenia należy zastosować następującą
sumowania:

q

1

/Q

D1

  + q

2

/Q

D2

  +  ......  + q

n

/Q

Dn

  >  1   lub   =  1



q

x

-   ilości substancji niebezpiecznych (lub kategorii substancji niebezpiecznych) odpowiadających

tabeli 1 lub 2,



Q

Dx

-odpowiednie ilości określone w kolumnie 5 tabeli 1 lub ilości określone w kolumnie 3 tabeli 2.

Występowanie substancji niebezpiecznych w ilościach co najmniej równych lub zbliżonych do
progowych podanych w załączniku do rozporządzenia w tabelach 1 i 2 powoduje zaliczenie go do zakładu
o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku. Rozpatrywane są maksymalne ilości substancji
niebezpiecznych jakie mogą wystąpić w zakładzie, ponieważ należy odnosić się zarówno do warunków
normalnej pracy zakładu, jak i takich, w których przewidywana jest możliwość wystąpienia substancji
niebezpiecznej (np. w czasie awarii przemysłowej).

Każdy, kto zamierza prowadzić lub prowadzi zakład niebezpieczny (ZZR lub ZDR) jest obowiązany do
zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób
zapobiegający awariom przemysłowym i ograniczający ich skutki dla ludzi i środowiska. Prowadzący
zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku jest obowiązany do zgłoszenia zakładu właściwym
organom PSP.

Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Tytuł IV -

Poważne awarie

(tekst jednolity, Dz.U. Nr 25, poz. 150) zgłoszenie zakładu o dużym lub zwiększonym ryzyku powinno
zawierać:



informacje o prowadzącym i kierującym zakładem oraz ich adresy zamieszkania lub siedziby,



adres zakładu,



informację o tytule prawnym,



charakter prowadzonej lub planowanej działalności,



rodzaj instalacji i istniejące systemy zabezpieczeń,



rodzaj, kategorię i ilość oraz charakterystykę fizykochemiczną, pożarową i toksyczną substancji
niebezpiecznej,



charakterystykę terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu, ze szczególnym, uwzględnieniem czynników
mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków.

3. Zgłoszenie zakładu

Należy dokonać zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej

Straży Pożarnej i WIOŚ:



na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakładu lub jego części,



w terminie 3 miesięcy od dnia zaliczenia istniejącego zakładu do zakładu o
zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku.

Należy informować właściwy organ PSP i WIOŚ o:



każdej istotniejszej zmianie ilości, rodzaju lub charakterystyki substancji
niebezpiecznej (na 14 dni przed),



zmianie technologii lub profilu produkcji (na 14 dni przed),



zakończeniu eksploatacji instalacji lub zamknięciu zakładu (co najmniej 14
dni przed zamknięciem zakładu).

Strategia wypełniania wymagań

ustawowych w zakresie poważnych awarii

Każdy, kto zamierza prowadzić lub prowadzi zakład niebezpieczny (ZZR lub ZDR) jest
obowiązany do zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i
likwidowany w sposób zapobiegający awariom przemysłowym i ograniczający ich skutki dla
ludzi i środowiska [POŚ].

Do głównych zadań prowadzącego zakład o zwiększonym ryzyku w zakresie
zapobiegania poważnym awariom, w myśl ustawy POŚ, należy:



zgłoszenie zakładu właściwemu organowi PSP (zgłoszenia wymaga także każda istotna
zmiana ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki
fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, technologii lub profilu produkcji - na 14 dni
przed wprowadzeniem zmiany),



sporządzenie programu zapobiegania poważnym awariom i przedłożenie go przed
uruchomieniem zakładu, do akceptacji właściwemu organowi PSP. Uruchomienie zakładu
może nastąpić po upływie 14 dni od dnia otrzymania programu zapobiegania awariom
przez właściwy organ PSP, jeżeli organ ten nie niesie sprzeciwu w drodze decyzji.

Właściwym organem PSP dla zakładu o zwiększonym ryzyku jest komendant

powiatowy

Państwowej Straży Pożarnej.

4. Obowiązki prowadzącego

zakład zwiększonego ryzyka

(ZZR)

Do głównych zadań prowadzącego zakład o dużym ryzyku w zakresie zapobiegania

poważnym

awariom, w myśl ustawy POŚ, należy:



zgłoszenie zakładu właściwemu organowi PSP (zgłoszenia wymaga także każda istotna zmiana ilości
lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej,
technologii lub profilu produkcji - na 14 dni przed wprowadzeniem zmiany),



sporządzenie programu zapobiegania poważnym awariom i przedłożenie go przed uruchomieniem
zakładu, do akceptacji właściwemu organowi PSP. Uruchomienie zakładu może nastąpić po upływie 14
dni od dnia otrzymania programu zapobiegania awariom przez właściwy organ PSP, jeżeli organ ten nie
niesie sprzeciwu w drodze decyzji,



opracowanie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa stanowiącego element ogólnego systemu
zarządzania i organizacji zakładu,



opracowanie raportu o bezpieczeństwie oraz przedłożenie go przed uruchomieniem zakładu
właściwemu organowi PSP i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Uruchomienie zakładu
może nastąpić po zatwierdzeniu raportu przez właściwy organ PSA, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego
inspektora ochrony środowiska,



opracowanie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, a w razie zagrożenia awarią przemysłową
lub jej wystąpienia - niezwłoczne przystąpienie do jego realizacji oraz dostarczenie właściwemu
organowi PSP informacji niezbędnych do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, z
uwzględnieniem transgranicznych skutków awarii przemysłowych, przed uruchomieniem zakładu.

Właściwym organem PSP dla zakładu o dużym ryzyku jest komendant wojewódzki

Państwowej

Straży Pożarnej.

5. Obowiązki prowadzącego zakład dużego ryzyka

(ZDR)

Program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym (PZA) przedstawia system
bezpieczeństwa gwarantujący ochronę ludzi i środowiska, stanowiący element ogólnego systemu
zarządzania zakładem [POŚ].

Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Tytuł IV – Poważne
awarie (tekst jednolity, Dz.U. Nr 25, poz. 150)

PZA powinien zawierać:



określenie prawdopodobieństwa zagrożenia awarią przemysłową,



zasady zapobiegania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowej przewidywane do wprowadzenia,



określenie sposobów ograniczenia skutków awarii przemysłowej dla ludzi i środowiska w przypadku
jej zaistnienia,



określenie częstotliwości przeprowadzania analiz programu zapobiegania awariom w celu oceny jego
aktualności i skuteczności.

Należy przedstawić program zapobiegania awariom właściwemu organowi Państwowej

Straży

Pożarnej i WIOŚ:



na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakładu lub jego części,



w terminie 3 miesięcy od dnia zaliczenia istniejącego zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku
lub o dużym ryzyku.

Należy informować właściwy organ PSP i WIOŚ o:



każdej istotniejszej zmianie w ruchu zakładu mogącej mieć wpływ na wystąpienie zagrożenia awarią
przemysłową (na 14 dni przed).

6. Program Zapobiegania Awariom (PZA)

Należy natychmiastowo zawiadomić właściwy organ PSP i WIOŚ o:



wystąpieniu awarii przemysłowej,



okolicznościach awarii, uwolnionych substancjach niebezpiecznych, informacje
umożliwiające dokonanie oceny skutków awarii dla ludzi i środowiska, o podjętych
działaniach ratunkowych i ich zmianach.

W przypadku gdy zakłady o zwiększonym lub dużym ryzyku są zlokalizowane blisko siebie,
komendant wojewódzki PSP może w drodze decyzji zwiększyć prawdopodobieństwo
wystąpienia awarii przemysłowej lub pogłębić jej skutki i zobowiązać zakłady do 

wzajemnej

wymiany informacji i dostarczenia informacji niezbędnych do sporządzenia zewnętrznych
planów operacyjno ratowniczych oraz do opracowywania informacji o zagrożeniach
Awariam przemysłowymi i przewidywanych środkach bezpieczeństwa.

Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony

środowiska,

Tytuł IV - Poważne awarie (tekst jednolity, Dz.U. Nr 25, poz. 150) raport o
bezpieczeństwie (RoB) powinien wykazać, że:



prowadzący zakład o dużym ryzyku jest przygotowany do stosowania PZA i
do zwalczania awarii przemysłowych,



zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu bezpieczeństwa,



zostały przeanalizowane możliwości wystąpienia awarii przemysłowej i
podjęto środki konieczne do zapobieżenia im,



rozwiązania projektowe instalacji, w której znajduje się substancja
niebezpieczna, jej wykonanie oraz funkcjonowanie zapewniają
bezpieczeństwo,



zostały opracowane wewnętrzne plany operacyjno-ratownicze oraz
dostarczono informacje do opracowania zewnętrznych planów operacyjno-
ratowniczych.

7.Raport o bezpieczeństwie (RoB)

Według zapisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 29 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 104,
poz 970) w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie
zakładu o dużym ryzyku ze zmianami ? Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia
12 września 2005 r. (Dz.U. Nr 197, poz 1632) RoB powinien zawierać:



informacje o zakładzie, jego działalności, systemie zarządzania oraz organizacji, istotne
dla zapobiegania awariom,



analizę możliwości wystąpienia awarii i informacje o środkach koniecznych do
zapobieżenia im,



informacje, że prowadzący zakład opracował program zapobiegania awariom i jest
przygotowany do jego stosowania,



informacje, że zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu bezpieczeństwa,



informacje, że zastosowane rozwiązania projektowe, konstrukcja oraz eksploatacja
instalacji zakładu zapewniają wystarczający poziom bezpieczeństwa,



informacje, że prowadzący zakład opracował wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy
oraz dostarczył informacje do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-
ratowniczego,



nazwy właściwych podmiotów zaangażowanych w jego przygotowanie,



opis substancji niebezpiecznych znajdujących się w zakładzie.

Raport o bezpieczeństwie powinien być aktualizowany

raz na 5 lat lub częściej

,

jeżeli potrzebę jego zmiany uzasadniają względy bezpieczeństwa wynikające ze
zmiany stanu faktycznego, postępu naukowo-technicznego lub analizy
zaistniałych awarii przemysłowych [POŚ].

Wewnętrzny i zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy opracowuje się w celu zapobiegania,
zwalczania i ograniczania skutków awarii przemysłowej [POŚ].

Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Tytuł I
- Poważne awarie (tekst jednolity, Dz.U. Nr 25, poz. 150) plany operacyjno-ratownicze
powinny zawierać:



zakładane działania służące ograniczeniu skutków awarii przemysłowej dla ludzi i
środowiska,



propozycje metod i środków służących ochronie ludzi i środowiska przed skutkami awarii
przemysłowej,



informację o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych i o
działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej,
przedstawianą społeczeństwu i właściwym organom Państwowej Straży Pożarnej,
wojewodzie, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska, staroście, wójtowi,
burmistrzowi lub prezydentowi miasta,



wskazanie sposobów usunięcia skutków awarii przemysłowej i przywrócenia środowiska do
stanu poprzedniego, a w przypadku gdy nie jest to możliwe - określenie zabiegów, których
celem jest rekultywacja,



wskazanie sposobów zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysłowe

8. Plany Operacyjno Ratownicze

(WPOR) i (ZPOR)

Należy natychmiastowo zawiadomić właściwy organ PSP i WIOŚ o:



przeprowadzonej analizie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego i o jej
rezultatach.

Należy dostarczyć właściwemu organowi PSP i WIOŚ:



wykaz zawierającego dane o rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznych
znajdujących się na terenie zakładu, a także do corocznego aktualizowania
wykazu, według stanu na dzień 31 grudnia, w terminie do końca stycznia roku
następnego.



Co najmniej raz na 3 lata powinna być przeprowadzona analiza i przećwiczona
realizacja wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, w celu jego aktualizacji
i dokonania w nim uzasadnionych zmian; w szczególności należy brać pod uwagę
zmiany wprowadzone w instalacji, w sposobie funkcjonowania jednostek ochrony
przeciwpożarowej, stan wiedzy dotyczącej zapobiegania, zwalczania i usuwania
skutków awarii przemysłowej, a także postęp naukowo-techniczny [POŚ].

9.Poważne awarie

Dziękujemy za uwagę 